Verkoudheid: Milde infectie met symptomen aan neus en keel

Een verkoudheid is een milde aandoening die meestal resulteert in een loopneus, een verstopte neus en niezen. Ook heeft de patiënt mogelijk keelpijn en hoofdpijn, moet hij hoesten of vertoont hij andere symptomen. Deze zeer besmettelijke ziekte komt tot stand door het virus via persoonlijk contact of via druppelinfectie. De patiënt herstelt meestal spontaan binnen de week van deze ziekte, al treden soms wel secundaire infecties op. Omdat meer dan tweehonderd typen van het virus bekend zijn, is een vaccin niet voorhanden voor een verkoudheid. Wel zijn enkele zelfzorgmaatregelen beschikbaar om een verkoudheid te voorkomen alsook om het immuunsysteem te versterken zodat dit beter kan vechten tegen het virus.

• Synoniemen verkoudheid
• Epidemiologie: Vaker bij kinderen
• Oorzaken: Verspreiding van virus (vaak rhinovirus)
• Overdracht via virus
• Besmettelijkheid
• Symptomen: Milde infectie met symptomen aan neus en keel
• Neus en keel
• Bijkomende symptomen
• Alarmsymptomen
• Behandeling
• Prognose aandoening is uitstekend
• Complicaties
• Preventie verkoudheden

Synoniemen verkoudheid

Een verkoudheid is nog gekend onder een aantal andere bewoordingen zoals:

• acute coryza
• gravedo
• neuscatarre
• neusverkoudheid
• rhinitis acuta

Epidemiologie: Vaker bij kinderen

Gemiddeld lijden kinderen zes tot acht keer per jaar aan een verkoudheid, terwijl dat bij volwassenen twee à zes keer per jaar is. De incidentie vermindert met de leeftijd, waarschijnlijk als gevolg van een verzamelde immuniteit tegen verschillende virusstammen. Een verkoudheid treedt voorts mogelijk op elk moment van het jaar op, maar ze komen het meest voor in de winter of het regenseizoenen. Voorts heeft een verkoudheid een mannelijk overwicht bij kinderen jonger dan drie jaar, en schakelt dit over naar een vrouwelijk overwicht bij kinderen ouder dan drie jaar. Een verkoudheid treft volwassen mannen en vrouwen tot slot in gelijke aantallen.

Oorzaken: Verspreiding van virus (vaak rhinovirus)

Overdracht via virus

Rhinovirussen zijn meestal verantwoordelijk voor de verspreiding van de gewone verkoudheid. De overdracht van het virus verloopt via druppelinfectie. Dit houdt in dat kleine luchtdruppeltjes vrijkomen wanneer een zieke patiënt niest, hoest of de neus snuit. Ook is de verspreiding mogelijk via persoonlijk contact. Het is namelijk mogelijk dat een zieke patiënt bijvoorbeeld een stuk speelgoed of een deurknop aanraakt en dat vervolgens een gezonde persoon deze besmette plek aanraakt en dan de neus, de ogen of de mond aanraakt. Op deze manier loopt hij ook een verkoudheid op. Rhinovirussen groeien het best bij 33 ° C (de temperatuur van de bovenste luchtwegen), wat de typische symptomen van de ziekte verklaart. Naast het rhinovirus is het coronavirus verantwoordelijk voor ongeveer 20% van de gevallen, terwijl het respiratoir syncytieel virus (RSV: virale infectie met symptomen aan de luchtwegen) en para-influenza virus (virale infectie met symptomen aan luchtwegen) ook nog 10% van de verkoudheidheden veroorzaken. Coronavirussen zijn over het algemeen geassocieerd met meer ernstige symptomen dan zijn rhinovirussen.

Besmettelijkheid

Een verkoudheid is de meest voorkomende reden dat kinderen school missen en ouders niet aanwezig zijn op het werk. Ouders krijgen vaak verkoudheden over van hun kinderen. Kinderen krijgen jaarlijks mogelijk veel te maken met een verkoudheid. Ze lopen deze meestal op via andere kinderen. Een verkoudheid verspreidt zich snel via scholen of kinderdagverblijven. De verspreiding is namelijk gemakkelijker in overbevolkte omstandigheden en bij slechte ventilatie. Patiënten zijn het meest besmettelijk gedurende de eerste twee tot drie dagen van een verkoudheid. Een verkoudheid is meestal niet besmettelijk na de eerste week.

Symptomen: Milde infectie met symptomen aan neus en keel

De incubatietijd (tijd tussen het oplopen van de besmetting en het tot uiting komen van de symptomen) van een verkoudheid bedraagt meestal ongeveer twee à drie dagen, al heeft dit een bereik van twaalf uur tot één week.

Neus en keel

Meestal treden neusgerelateerde symptomen op, zoals een loopneus, een verstopte neus, postnasale drip (overmatig veel slijm in achterkant van keel), korsten in de neus en een mondademhaling. Ook een droge keel, een kriebelende keel, keelslijmen en niezen behoren tot veel voorkomende klachten bij verkouden patiënten. Volwassenen en oudere kinderen met een verkoudheid hebben over het algemeen geen of slechts milde koorts. Jonge kinderen lopen vaak koorts op van 37,7-38,8 ° C.

Bijkomende symptomen

Afhankelijk van welke virus de verkoudheid veroorzaakt, treden nog bijkomende symptomen op zoals:

• dik, plakkerig speeksel in de mond
• een gele tong
• een metaalachtige smaak in de mond
• een neusafscheiding
• een verminderde eetlust
• hoesten en nachtelijk hoesten
• hoofdpijn
• jeukende lippen / een jeukende mond
• keelpijn
• koude-intolerantie (sneller koud hebben)
• malaise (een algemeen ziek gevoel)
• koude rillingen
• middenrifpijn
• slijm in de keel
• spierpijn
• tranende ogen / waterige ogen bij baby's en kinderen
• vermoeidheid

Alarmsymptomen

Meer ernstige symptomen zoals hoge koorts en (ernstige) spierpijn, zijn mogelijk een teken van de griep in plaats van een verkoudheid. Andere alarmsymptomen zijn hoge koorts, meningokokkenuitslag of een andere huiduitslag, een stijve nek, een verlies van spiercontrole, plotse pijn op de borst, plotse buikpijn, plotse duizeligheid, doorlopend braken, vreemde gedragingen, overmatige slaperigheid of atypische vermoeidheid bij het kind. Ook atypische ademhalingen zijn een alarmsignaal. Dit betreft crepitaties (knisperende ademgeluiden) of ronchi (bijgeruisen die ontstaan door aanwezigheid van vocht of slijm in de luchtwegen of de longblaasjes of bij vernauwing van de luchtwegen; artsen onderscheiden droge en vochtige ronchi). Bij deze symptomen is het raadplegen van een arts noodzakelijk.

Behandeling

De meeste verkoudheden verdwijnen binnen een paar dagen. Een aantal zelfzorgmaatregelen zijn mogelijk om de symptomen van een verkoudheid te verlichten en sneller te herstellen.

Zelfzorg

• Antibiotica werken tegen bacteriën en niet tegen virussen en zijn daarom niet bruikbaar bij een verkoudheid
• Vitamine C, zinksupplementen en Echinacea nemen; wel is het verstandig om hierover met een arts te overleggen
• Voldoende rust nemen
• Voldoende vloeistoffen drinken om uitdroging (dehydratie) te voorkomen
• Vrij verkrijgbare geneesmiddelen tegen een verkoudheid, het hoesten (hoestsiropen) en de keel (zuigtabletten of sprays) verlichten symptomen bij volwassenen en oudere kinderen; de verkoudheid verdwijnt niet sneller maar de patiënt voelt zich wel beter. Deze medicijnen zijn niet aanbevolen voor kinderen jonger dan vier jaar.

Prognose aandoening is uitstekend

De vloeistof uit de loopneus verdikt (dikke mucopurulente afscheidingen) en krijgt binnen enkele dagen een gele of groene kleur. Dit is normaal en geen reden om antibiotica op te starten. De meeste verkoudheden verdwijnen binnen een week tot tien dagen. Voelt de patiënt zich binnen zeven dagen nog steeds ziek, dan is het verstandig een arts te raadplegen. Hij onderzoekt de patiënt om een sinusinfectie, allergieën of andere medische problemen uit te sluiten.

Complicaties

Een verkoudheid is de meest voorkomende oorzaak van een piepende ademhaling (stridor) bij kinderen met astma. Een verkoudheid leidt mogelijk ook tot bronchitis (ontsteking van luchtpijpvertakkingen), een longontsteking (pneumonie), een middenoorontsteking (otitis media) of sinusitis. Een secundaire bacteriële infectie komt echter slechts in een minderheid van de gevallen voor.

Preventie verkoudheden

Er zijn meer dan tweehonderd rhinovirus immunotypes waardoor een vaccincontrole onuitvoerbaar is. In Wel zijn enkele tips voorhanden om minder snel een verkoudheid op te lopen alsook om het immuunsysteem te helpen bij het bestrijden van een verkoudheid.

Minder snel verkoudheid krijgen
Enkele tips verlagen het risico op het krijgen van een verkoudheid.

• Desinfecterende handzeep (op basis van alcohol) gebruiken om de verspreiding van ziektekiemen te stoppen; de zeep gedurende minstens twintig seconden inwrijven, ook onder de nagels
• Handen steeds wassen (goede handhygiëne): Na het afvegen van de neus, het gebruik van de badkamer, voor het eten en voor het bereiden van voedsel steeds de handen wassen. De handen nadien drogen met een schone papieren doekje en de kraan afzetten met een papieren doekje
• Hoesten in een weefsel of in de plooi van de elleboog en niet in de lucht hoesten
• Kleinere opvangklassen voor kinderen kiezen indien mogelijk
• Omgeving ontsmetten: Vaak aangeraakte oppervlakten (zoals gootsteenhandvatten, deurknoppen, toetsenborden en slaapmatjes) ontsmetten met een ontsmettingsmiddel
• Papieren zakdoekjes gebruiken in plaats van het delen van een handdoek
• Thuisblijven bij ziekte

Immuunsysteem helpen
Het immuunsysteem is belangrijk voor het bestrijden van infecties. Enkele tips zijn voorhanden om dit te vergemakkelijken voor het immuunsysteem.

• Antibiotica niet onnodig gebruiken
• Borstvoeding zo snel mogelijk geven aan zuigelingen indien mogelijk. Moedermelk werkt beschermend tegen luchtweginfecties bij kinderen, zelfs jaren nadat de moeder gestopt is met het geven van borstvoeding.
• Passief roken vermijden: Dit is verantwoordelijk voor veel gezondheidsproblemen zoals een verkoudheid.
• Veel vocht drinken om het immuunsysteem goed te laten werken
• Voldoende slapen
• Yoghurt eten; dit bevat namelijk "actieve culturen." Deze voorkomen een verkoudheid. Probiotica voorkomen verkoudheden bij kinderen.

Lees verder

• Neussprays: Soorten, indicatie, gebruik en bijwerkingen
• Verstopte neus (nasale obstructie) door diverse aandoeningen
• Loopneus: Afscheiding uit neus door zwelling en ontsteking
• Verstopte oren: Oorzaken van verstopping van oor
• Droge neus: Oorzaken & behandelingen voor droogheid van neus