Loopneus: Afscheiding uit neus door zwelling en ontsteking

Een loopneus is een symptoom waarbij een overvloedige afscheiding uit de neus komt. De neusafscheiding is afkomstig van de neusweefsels, de aangrenzende weefsels en de bloedvaten in de neus. De consistentie varieert van een waterige afscheiding tot een dik slijm. In principe is van een loopneus echter enkel sprake bij een waterige, heldere afscheiding, maar vaak wijzen mensen eender welke neusafscheiding toe aan een loopneus. Heel wat aandoeningen en omgevingsfactoren leiden tot dit vervelende symptoom. In de meeste gevallen volstaan enkele zelfzorgtips, maar soms is het nodig om een medicamenteuze behandeling in te zetten, waarbij de arts ook de eventueel onderliggende aandoening aanpakt.

• Synoniemen loopneus
• Oorzaken: Door zwelling en ontsteking in neus
• Symptomen bij neusloop: Afscheiding
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling loopneus

Synoniemen loopneus

Diverse termen zijn gangbaar voor een loopneus, zoals ‘neusloop’ of ‘lopende neus’. Ook diverse medische bewoordingen zijn mogelijk zoals ‘rhinorrhoea’, ‘rhinorroe’, ‘rhinorree’, ‘rinorroe’, ‘rinorree’ en ‘hydrorrhoea nasalis’. Een lopende neus is vrijwel steeds het gevolg van een ontsteking van de weefsels en vaten in de neusgang. Daardoor is wetenschappelijk gezien de term ‘ernstige rinitis / rhinitis’ ook correct.

Oorzaken: Door zwelling en ontsteking in neus

Bij rinorroe is een zwelling (congestie) van de bekleding van de neusgangen en sinussen aanwezig. Deze zwelling is het resultaat van ontstoken bloedvaten. Een loopneus is vaak toe te wijzen aan een aandoening of een omgevingsfactor. Heel wat aandoeningen en omgevingsfactoren leiden mogelijk tot rinorroe.

Aandoeningen

Diverse aandoeningen veroorzaken rinorroe.

Allergieën
Bij een allergische reactie, bijvoorbeeld door hooikoorts of door het inademen van vreemde lucht of contact met irriterende stoffen, komt vaak een loopneus tot stand. Ook andere allergenen (uitlokkende stoffen) zijn bekend, zoals haren van huisdieren, latex, pollen, schelpdieren, soja, tarwe, … soms is een patiënt zelfs allergisch voor vlees door een tekenbeet (alfa-gal-syndroom). Neusloop veroorzaakt door allergenen, is eveneens gekend als 'allergische rhinitis / rinitis'.

Infecties
Diverse infecties veroorzaakt door virussen, bacteriën, schimmels en parasieten veroorzaken rinorroe. Enkele voorbeelden zijn:

• aspergillose (schimmelinfectie met longproblemen)
• bronchiolitis (virale luchtweginfectie met ademhalingsproblemen, vaak bij zuigelingen en kinderen)
• bronchitis (ontsteking van de luchtpijpvertakkingen)
• een adenovirusinfectie (symptomen aan luchtwegen en ogen)
• een Bocavirusinfectie (symptomen aan maag, darmen en luchtwegen)
• een infectie met het West-Nijlvirus (milde klachten maar soms neurologische problemen)
• griep
• het parainfluenzavirus (virale infectie met symptomen aan de luchtwegen)
• het respiratoir syncytieel virus (RSV: virale infectie met symptomen aan de luchtwegen)
• kinkhoest (bacteriële infectie met hoesten en ademnood)
• laryngitis (ontsteking strottenhoofd en stembanden)
• leishmaniasis (infectie met symptomen aan huid en ingewanden)
• mazelen (virale infectieziekte met symptomen aan ogen en huid)
• meningitis (hersenvliesontsteking met hoofdpijn en stijve nek)
• mucormycose in het oog of de oogkas (agressieve schimmelinfectie
• pseudokroep of valse kroep (blaffende hoest met benauwdheid)
• rodehond (rubella) (huiduitslag aan gezicht, romp, armen, benen)
• roseola (koorts en huiduitslag bij jonge kinderen)
• tracheïtis (ontsteking van luchtpijp)
• verkoudheid
• waterpokken (een virale infectie met algemene symptomen en een huiduitslag)

Sinusitis
Sinusitis (ontsteking van de neusbijholte(n)) leidt heel vaak tot rhinorroe, en dit zowel bij acute als chronische sinusitis (chronische ontsteking van de neusbijholte). Verkoudheid en griep zijn de meest voorkomende oorzaken van acute sinusitis. Hierbij zwellen de neusgangen namelijk op. Chronische sinusitis komt vooral tot stand bij een afwijkend neustussenschot of bij neuspoliepen (goedaardige gezwellen in neus of sinussen).

Trauma aan hoofd / gezicht
Bij een hoofdwonde ontstaat sneller neusloop. Soms is dit zelfs een zeer ernstig symptoom waarbij hersenvocht uit de neus lekt. Bij een trauma aan het gezicht ontstaat bovendien mogelijk rinorroe. Dit verschijnt dan mogelijk in combinatie met een gebroken neus.

Veroudering
Bij het verouderen gaan de zenuwen van de speekselklieren soms opnieuw ingesteld worden. Ouderen gaan dan niet meer kwijlen wanneer ze eten zien of ruiken, maar ze krijgen last van neusloop. Hierdoor moeten ouderen vaak de hele tijd de neus afvegen wanneer ze aan tafel zitten.

Andere aandoeningen
Rhinorroe verschijnt eveneens bij een aantal andere aandoeningen, zoals onder andere:

• barotitis (ooraandoening door snelle drukverandering in oor)
• het Churg-Strauss-syndroom (auto-immuunaandoening)
• het Kartagener-syndroom (afwijkingen aan luchtwegen en organen)
• clusterhoofdpijn (plotse, eenzijdige en pijnlijke hoofdpijn)
• ectodermale dysplasie (groep aandoeningen met veel symptomen)
• een zwangerschap
• ernstige genetische aandoeningen
• erythema infectiosum (ziekte met huiduitslag en gewrichtspijn)
• gastro-oesofageale reflux (symptomen van brandend maagzuur)
• granulomatose met polyangiitis (wegener) (auto-immuunziekte)
• hormonale veranderingen
• mesenterische lymfadenitis (ontsteking van buiklymfeklieren met pijn, diarree en koorts)
• mucoviscidose (taaislijmziekte met verstopping van organen)
• ziekte van Kawasaki (ontstoken bloedvaten in de slagaders)

Omgevingsfactoren

Alcohol
Overmatig alcohol drinken doet mogelijk de neusslijmvliezen zwellen en ontsteken hetgeen leidt tot een neusafscheiding. De gerst in bier en sommige chemicaliën in wijn veroorzaken bovendien allergische reacties waardoor een loopneus verschijnt.

Irriterende stoffen
Irriterende stoffen in de omgeving zoals zenuwgas of traangas staan er om bekend om neusloop te veroorzaken. Andere chemische stoffen zoals sommige gassen, producten om de nagellak mee te verwijderen, verfgassen, cosmetica, afval, dampen en roken zijn tevens belangrijke oorzaken van rinorroe. Beroepsastma (stoffen in werkomgeving vernauwen luchtwegen) en berylliose (metaalvergiftigingdoor blootstelling beryllium) zijn enkele voorbeelden van aandoeningen waarbij neusloop bijvoorbeeld tot stand komt. Een overgevoelige reactie op dergelijke irriterende stoffen resulteert in ‘vasomotorische rhinitis’.

(Onttrekking van) medicatiegebruik
Rinorree ontstaat mogelijk bij als onttrekkingssymptoom van medicatiegebruik. Stopt de patiënt met andere woorden met het nemen van bepaalde medicijnen, dan krijgt hij soms een loopneus. Verder is neusloop een mogelijke bijwerking van het gebruik van antibiotica of van het overmatig gebruik van decongestiva (zwelling van slijmvliezen in de neus verminderen).

(Pittig) voedsel
Een aantal voedingsmiddelen en voedingsproducten zijn rijk aan specerijen zoals capsaïcine en chilipepers. Ook enkele irriterende stoffen, zoals verbindingen van disulfide (aanwezig in knoflook, sjalotten en uiten) zijn bekend voor het veroorzaken van rinorroe. Hierdoor ontstaat namelijk een ontsteking van de neusweefsels, waardoor vaak een waterige afscheiding uit de neus komt. Voedselallergie en voedselintolerantie zijn aandoeningen waarbij een loopneus tot uiting komt. Vooral bij het eten van brood en kaas ontstaat sneller neusloop, al is het anno oktober 2020 onduidelijk of dit komt door een allergie voor het voedsel of een fermenterend product in de kaas.

Weer
Droog weer en een koude lucht zijn enkele andere oorzaken van een loopneus.

Symptomen bij neusloop: Afscheiding

Een neusafscheiding is helder, geel, groen of bruin. Een heldere neusafscheiding is echter het typische kenmerk van rinorree. Neusloop is zelf een symptoom van infectieziekten, allergieën, irritatie of een vorm van een neusontsteking, maar soms gaan wel andere symptomen gepaard met een loopneus, zoals:

• aangezichtspijn
• ademhalingsproblemen
• bewustzijnsverlies
• braken
• diarree
• duizeligheid
• een algemeen ziek gevoel
• een gezwollen neus (vaak door sinusitis)
• een jeukende keel
• een neusbloeding
• een rode huiduitslag aan de neus
• een vreemd voorwerp in de neus
• een zoute smaak in de mond
• hoesten
• hoofdpijn
• jeukende ogen
• jeukende oren
• koude rillingen
• niezen
• oogallergie en oogirritatie
• oorpijn
• vermoeidheid
• verstopte neus
• verstopte oren
• verwardheid
• zwakte

Bij een hoofdwonde ontstaat mogelijk neurologische schade; dan zijn nog diverse neurologische symptomen mogelijk zoals tintelingen in de ledematen, wazig zien, coördinatie- en evenwichtsproblemen, …

Diagnose en onderzoeken

De arts brengt de symptomen in kaart en voert daarna een lichamelijk onderzoek uit, waarbij hij grondig het gezicht en de neus inspecteert. De aard en kleur van de afscheiding van de neusslijmvliezen zijn daarnaast belangrijk voor het stellen van een diagnose en het inzetten van een gepaste behandeling. Soms verwijdert de arts dan ook een beetje neusafscheiding wat hij dan in een laboratorium laat onderzoeken (sputumcultuur). Ook een allergietest, bloedonderzoek en/of keelcultuur zijn in sommige situaties geïndiceerd. Verder is af en toe een röntgenfoto van de borstkas (thoraxfoto) en/of de sinussen vereist. In een aantal gevallen is een CT-scan wel aanbevolen. Dit gebeurt vooral bij patiënten die lijden aan invasieve sinusitis of diabetes mellitus (suikerziekte), bij patiënten met een verzwakt immuunsysteem, en bij patiënten met langdurige of terugkerende rinorree.

Behandeling loopneus

Rinorroe kent diverse oorzaken en daarom is de behandeling vooral toegespitst op de onderliggende oorzaak. Meestal is echter geen professionele medische behandeling vereist omdat een loopneus spontaan stopt. Maar bij ernstige (neurologische) aandoeningen is een professionele medische behandeling veelal wel vereist. Enkele zelfzorgtips zijn voorhanden voor het verbeteren van neusloop, maar soms is een medicamenteuze behandeling wel nodig.

Zelfzorg

Enkele tips helpen patiënten die een loopneus hebben als gevolg van een eenvoudige ziekte, zoals een verkoudheid of de griep. Sommige patiënten zijn namelijk gebaat bij het spoelen van de neus met een zoutoplossing. Wat eveneens nuttig is voor een aantal patiënten, is het plaatsen van een verdamper of luchtbevochtiger omdat droge lucht soms een loopneus veroorzaakt. Verder is het verstandig om veel vruchtensappen of water te drinken om het slijm (sputum) in de neus te verdunnen. Een andere tip bestaat uit het inademen van vochtige kruidenlucht. Hiervoor brengt een patiënt een pot gevuld met water aan de kook. Hij voegt hier enkele druppels eucalyptusolie aan toe en vervolgens ademt hij de vochtige lucht in die verdampt uit deze kookpot. Het is wel nodig om het hoofd met een handdoek te bedekken. Het vermijden van roken, pittige voedingsmiddelen en alcoholische en cafeïnehoudende dranken is bij een deel van de patiënten effectief. Het is tot slot aanbevolen om zo veel mogelijk recht te blijven staan aangezien een liggende positie de symptomen verergert. Bij het slapengaan is het bijgevolg nuttig om het hoofd te verhogen.

Professionele medische zorg
De arts zet antihistaminica (geneesmiddelen tegen allergische reacties) in voor de behandeling van een loopneus. Topische decongestiva (geneesmiddelen om de zwelling van de neus verminderen) hebben soortgelijke effecten. Soms schrijft de arts sympathomimetica voor als behandeling van rinorree. Verder is het gebruik van neussprays effectief bij allergieën, maar dit enkel voor een beperkte periode. Overmatig gebruik verergert namelijk neusloop of leidt tot ‘rhinitis medicamentosa’ (rinitis veroorzaakt door medicatiegebruik). Veel van deze medicijnen zijn vrij verkrijgbaar, maar zeker bij langdurige of ernstige symptomen, of wanneer een aantal andere symptomen gepaard gaan met neusloop, is medisch advies aanbevolen.

Lees verder

• Neussprays: Soorten, indicatie, gebruik en bijwerkingen
• Verstopte neus (nasale obstructie) door diverse aandoeningen
• Neuspijn: Oorzaken van pijn op of in neus (pijnlijke neus)
• Gezwollen neus (neuszwelling): Oorzaken van zwelling neus
• Rode neus: Oorzaken, symptomen en behandeling