Gezwollen neus (neuszwelling): Oorzaken van zwelling neus

Sommige patiënten krijgen te maken met een gezwollen neus. De neuszwelling is het gevolg van tal van mogelijke oorzaken, zoals bijvoorbeeld een vreemd voorwerp in de neus, een infectie, een allergie of neuspoliepen. Een inwendige of uitwendige zwelling van de neus is een symptoom, dat mogelijk gepaard gaat met andere klachten, zoals een verstopte neus, een loopneus, neuspijn en minder goed ruiken. In de meeste gevallen zijn rust, medicijnen en/of medische procedures voldoende om het probleem te verhelpen, maar soms is een chirurgische ingreep of een neuscorrectie noodzakelijk. In een aantal gevallen is het mogelijk om de gezwollen neus te voorkomen, en dan vooral wanneer sprake is van een uitwendige neuszwelling. De blootstelling aan rook vermijden en het contact met patiënten met een verkoudheid beperken, zijn bijvoorbeeld enkele preventieve maatregelen.

• Cellulitis en zwelling van neus
• Hogere luchtweginfectie
• Iatrogene neusaandoening
• Nasale vestibulitis
• Neus- of sinustumor
• Neusletsel
• Recidiverende polychondritis
• Rhinophyma (knolneus)
• Wegener granulomatose
• Andere oorzaken en risicofactoren van een gezwollen neus
• Geassocieerde symptomen
• Alarmsymptomen
• Preventie van neuszwelling

Cellulitis en zwelling van neus

Oorzaken en risicofactoren

Cellulitis is een bacteriële infectie van de diepe huidlagen die voornamelijk de voeten, de onderbenen en het gezicht (zoals onder andere de neus) treft. Staphylococcus-bacteriën (stafylokokkenbacteriën) komen in een beschadigde huid terecht door een snede, een schaafwonde of een bestaande huidinfectie zoals impetigo (bacteriële huidinfectie met symptomen aan gezicht en ledematen) of eczeem (chronische huidziekte met droge huid en jeukende huid), en veroorzaken dan een diepe huidinfectie. Patiënten met een zwak immuunsysteem zijn het vaakst getroffen, zoals patiënten die chemotherapie nemen voor de behandeling van kanker, patiënten met suikerziekte of een vaatziekte, …

Symptomen
De tekenen van cellulitis ontstaan geleidelijk en bestaan uit een koorts, rillingen, roodheid in het gezicht, een gezwollen gezicht, gezichtspijn en pijnlijke, rode huid die onbehandeld leidt tot een vernietiging van het weefsel rond de infectieplaats. Zelden kampt een patiënt met bloedvergiftiging (sepsis) of meningitis (hersenvliesontsteking met hoofdpijn en een stijve nek).

Behandeling

Antibiotica behandelen de huidinfectie. Daarnaast is een goede wondzorg nodig. Af en toe is echter ook een operatie vereist om eventueel dood weefsel te verwijderen, hetgeen in medische termen gekend is als een chirurgisch debridement. De bacteriële huidinfectie komt vaak terug. Daarom moet de arts eventuele onderliggende ziekten en problemen behandelen en het immuunsysteem verbeteren. Dit doet hij met behulp van rust en een gezonde en evenwichtige voeding.

Hogere luchtweginfectie

Een verkoudheid is het gevolg van een virus. Soms veroorzaakt deze infectie van de hogere luchtwegen een inwendige neuszwelling terwijl het lichaam probeert om het virus te bestrijden. Dit leidt mogelijk tot gevoelens van congestie (verstopte sinussen) en gevoeligheid in en rond het neusgebied naast alle andere symptomen van een verkoudheid, zoals een loopneus, niezen, ademhalingsproblemen en een verminderde reukzin.

Iatrogene neusaandoening

Een operatie van de neus of een neuspiercing gaat mogelijk gepaard met bijwerkingen zoals een infectie, pijn, zwelling en/of gevoelloosheid aan de neus, een rode neus, een neusbloeding en/of een verminderde reukzin.

Nasale vestibulitis

In het voorste deel van de neusholte bevindt zich de nasale vestibule. Dit gebied is mogelijk getroffen door een bacteriële of virale infectie, wat in medische termen gekend is als ‘nasale vestibulitis’. De patiënt kampt met roodheid en zwelling binnen en buiten het neusgat. Verder is de neus pijnlijk en gevoelig. Antibiotische (bacteriële infectie) of steroïde (virale infectie) zalven zijn inzetbaar. Onbehandeld ontstaan mogelijk wel ernstige complicaties, caverneuze sinustrombose (bloedstolsel in sinus cavernosus in hersenen) en cellulitis.

Neus- of sinustumor

Een tumor in de neus of één van de sinussen treedt op als gevolg van abnormale groei van de cellen langs de binnenkant van de neus en sinussen. Deze tumoren zijn zeldzaam en veroorzaken hoofdpijn, congestie, een verstopping, neusbloedingen, gezichtspijn, een gezwollen gezicht, een zwelling van de neus, visusveranderingen, een vol gevoel / drukkend gevoel in het oor en/of oorpijn.

Neusletsel

Neusverwondingen komen vaak voor door de positie van de neus op het gezicht. Er is minder kracht nodig om de neusbotten te breken dan bij andere gezichtsbotten, omdat de neusbotten dun zijn. Vaak voorkomende tekenen zijn een mondademhaling, neuspijn, een gezwollen neus, een neusbloeding en een misvormde neus.

Recidiverende polychondritis

Oorzaken

Recidiverende polychondritis is een zeldzame, chronische aandoening waarbij defecten ontstaan in het kraakbeen en andere weefsels door het hele lichaam, inclusief de gewrichten, de borst, de oren, de neus, de ogen, de gewrichten en de luchtwegen.

Symptomen

Volgende neusklachten komen mogelijk tot uiting:

• een bloedneus
• een loopneus
• een misvorming van de neus
• een verminderde reukzin
• een verstopte neus

Behandeling
De arts zet ontstekingsremmende medicijnen in zoals NSAID’s (niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen), orale (via de mond ingenomen) of lokale corticosteroïden (krachtige ontstekingsremmers) en nog krachtigere ontstekingsremmende medicatie. Als een actieve ontsteking verdwenen is, volgt mogelijk een operatie om een misvormde neus te corrigeren.

Rhinophyma (knolneus)

Oorzaken

Rhinophyma is een aandoening waarbij een zwelling van de neus ontstaat. De aandoening komt vooral tot stand bij patiënten met een huiduitslag die de wangen, het voorhoofd en de neus aantasten (rosacea). Een neuszwelling en roodheid ontwikkelt zich meestal alleen bij patiënten met chronische rosacea (roodheid en zwelling in het gezicht) die al vele jaren actief is.

Symptomen

Naarmate de toestand vordert, wordt de neus steeds roder en meer gezwollen. Daarnaast krijgt de neus een hobbelig oppervlak waardoor de vorm van de neus verandert. De neuszwelling komt tot stand door de vorming van littekenachtig weefsel en groter wordende talgklieren.

Behandeling

Er is geen genezing voor rhinophyma anno oktober 2020, hoewel sommige niet-chirurgische behandelingen beschikbaar zijn voor rosacea om de aandoening onder controle te houden. Deze bestaan uit laser- en intens gepulseerd licht (IPL)-therapie, orale (via de mond ingenomen) medicatie en topische (op de huid toegepaste) gels. Af en toe is een cosmetische chirurgische procedure nodig.

Wegener granulomatose

Oorzaken

Wegener granulomatosis (granulomatose met polyangiitis) is een auto-immuunaandoening waarbij een wijdverspreide ontsteking van kleine bloedvaten door het hele lichaam ontstaat. Dit komt tot uiting als gevolg van een ontregeld immuunsysteem. De aandoening resulteert in een langzamere of verzwakte bloedtoevoer naar neus, de sinussen, de keel, de longen en de nieren.

Symptomen

Aanvankelijk verschijnen algemene tekenen zoals koorts, vermoeidheid, een verlies van eetlust en gewichtsverlies, maar daarna ontwikkelen zich specifieke tekenen. Neusgerelateerde klachten omvatten:

• een loopneus
• een misvorming van de neus / een zadelneus (instorting van neusbrug)
• korstvorming van de neus
• neusbloedingen
• neuszweren
• sinuscongestie (verstopte sinussen)

Behandeling

De behandeling bestaat uit immunosuppressiva (medicatie die het immuunsysteem onderdrukt), plasmaferese (verwijdering en vervanging van plasma in het bloed) en/of chirurgie.

Andere oorzaken en risicofactoren van een gezwollen neus

Uitwendig

Een uitwendige neuszwelling is meestal te wijten aan volgende factoren:

• een trauma aan de neus zoals een gebroken neus door een slag in het gezicht, een auto-ongeluk, een traumatische val maar ook door een operatie, een neuspiercing, …
• insectenbeten of insectensteken: muggen, spinnen, vlooien, …

Inwendig

Een inwendige zwelling van de neus kent diverse mogelijke oorzaken:

• een obstructie (verstopping) door bijvoorbeeld neuspoliepen of een vreemd voorwerp in de neus
• een ontsteking zoals een infectie (sinusitis), een allergie (allergische rhinitis: hooikoorts), een auto-immuunziekte
• een structurele afwijking zoals een afwijkend neustussenschot (septum) of nauwe neusholtes

Geassocieerde symptomen

De symptomen van een neuszwelling verschijnen aan één kant van de neus of aan beide kanten. De symptomen van een inwendige en uitwendige neuszwelling zijn gelijkaardig, maar toch zijn er enkele belangrijke verschillen. Beide soorten neuszwellingen veroorzaken wel gegeneraliseerde pijn in het getroffen gebied, roodheid of warmte. Niezen, hoofdpijn, vermoeidheid, misselijkheid en andere algemene tekenen komen mogelijk ook bij beide soorten neuszwellingen tot stand. Verder presenteert een patiënt zich mogelijk ook met uitstralingspijn naar het oog of de wangen.

Uitwendig
Een zwelling van de neus gebeurt meestal uitwendig en is dan duidelijk zichtbaar. Vaak voorkomende kenmerken van een uitwendige gezwollen neus omvatten:

• een bloedneus
• een jeukende neus
• een misvorming van de neus
• pijn of gevoeligheid bij aanraking

Inwendig

Een inwendige gezwollen neus is minder snel zichtbaar. Dit gaat mogelijk gepaard met:

• een gevoel van een verstopping van de neus of problemen om door de neus te ademen
• een loopneus
• een verminderde reukzin
• een verstopte neus
• neusslijmen
• neuspijn, gevoeligheid of druk: dit is voelbaar rond het voorhoofd, de ogen, de wangen of de neus
• postnasale drip (slijm loopt langs de achterkant van de keel: keelslijmen)

Alarmsymptomen

Wanneer één of meer van volgende tekenen verschijnen in combinatie met een zwelling van de neus, raadpleegt een patiënt meteen een arts:

• ademhalingsproblemen
• braken
• een (vermoeden van een) gebroken neus
• een hoofdletsel
• een verhoogde hartslag (tachycardie)
• hevige pijn
• koorts
• koud zweten
• misselijkheid
• overmatige neusbloeding
• problemen met het gezichtsvermogen

Preventie van neuszwelling

Uitwendige neuszwellingen zijn meestal niet te voorkomen, maar het is dankzij volgende tips vaak wel mogelijk om een inwendige gezwollen neus te voorkomen:

• allergieën en ontstekingsaandoeningen behandelen
• de neus niet te hard snuiten
• geen voorwerpen in de neus steken
• niet neuspeuteren
• niet of beperkt in contact komen met patiënten die verkouden zijn, regelmatig de handen wassen (goede handhygiëne) en andere goede hygiënepraktijken toepassen
• vervuilende stoffen voorkomen zoals sigarettenrook

Lees verder

• EHBO bij vreemd voorwerp in de neus bij kinderen
• Nasale vestibulitis: Infectie in neus met pijn en zwelling
• Gebroken neus: Oorzaken, symptomen, diagnose en behandeling
• Neuspijn: Oorzaken van pijn op of in neus (pijnlijke neus)
• Neuspoliepen: Goedaardige gezwellen in neus of sinussen