Gezwollen neus (neuszwelling): Oorzaken van zwelling neus

Sommige patiënten krijgen te maken met een gezwollen neus. De zwelling van de neus kan het gevolg zijn van diverse oorzaken, zoals een vreemd voorwerp in de neus, een infectie, een allergie of neuspoliepen. Een inwendige of uitwendige zwelling van de neus gaat vaak gepaard met andere klachten zoals een verstopte neus, een loopneus, neuspijn en een verminderd reukvermogen. In de meeste gevallen zijn rust, medicatie en/of medische procedures voldoende om het probleem te verhelpen, maar soms is een chirurgische ingreep of een neuscorrectie noodzakelijk. In sommige gevallen kan een gezwollen neus worden voorkomen, vooral wanneer het gaat om een uitwendige neuszwelling. Het vermijden van blootstelling aan rook en het beperken van contact met verkouden personen zijn enkele preventieve maatregelen.

• Cellulitis en zwelling van de neus
• Hogere luchtweginfectie
• Iatrogene neusaandoening
• Nasale vestibulitis
• Neus- of sinustumor
• Neusletsel
• Neuspoliepen
• Recidiverende polychondritis
• Rhinophyma (knolneus)
• Wegener granulomatose
• Zonverbranding van de neus
• Zwangerschap
• Andere oorzaken en risicofactoren van een gezwollen neus
• Geassocieerde symptomen
• Alarmsymptomen
• Preventie van neuszwelling

Cellulitis en zwelling van de neus

Oorzaken en risicofactoren

Cellulitis is een bacteriële infectie van de diepe huidlagen die voornamelijk de voeten, de onderbenen en het gezicht (waaronder de neus) treft. Staphylococcus-bacteriën (stafylokokkenbacteriën) komen in een beschadigde huid terecht door een snee, een schaafwond of een bestaande huidinfectie zoals impetigo (bacteriële huidinfectie met symptomen aan gezicht en ledematen) of eczeem (chronische huidziekte met droge huid en jeukende huid), en veroorzaken dan een diepe huidinfectie. Patiënten met een zwak immuunsysteem lopen het meeste risico, zoals patiënten die chemotherapie ondergaan voor de behandeling van kanker, patiënten met diabetes of een vaatziekte.

Symptomen
De symptomen van cellulitis ontstaan geleidelijk en bestaan uit koorts, rillingen, roodheid in het gezicht, een gezwollen gezicht, gezichtspijn en pijnlijke, rode huid die onbehandeld kan leiden tot vernietiging van het weefsel rond de infectieplaats. Zelden krijgt een patiënt bloedvergiftiging (sepsis) of meningitis (hersenvliesontsteking met hoofdpijn en een stijve nek).

Behandeling

Antibiotica behandelen de huidinfectie. Daarnaast is een goede wondzorg nodig. Soms is echter een operatie vereist om eventueel dood weefsel te verwijderen, hetgeen in medische termen bekend staat als chirurgisch debridement. De bacteriële huidinfectie komt vaak terug. Daarom moet de arts eventuele onderliggende ziekten en problemen behandelen en het immuunsysteem verbeteren met rust en een gezonde en evenwichtige voeding.

Hogere luchtweginfectie

Een verkoudheid wordt veroorzaakt door een virus. Soms leidt deze infectie van de hogere luchtwegen tot een inwendige neuszwelling terwijl het lichaam probeert het virus te bestrijden. Dit kan resulteren in gevoelens van congestie (verstopte sinussen) en gevoeligheid in en rond het neusgebied, naast andere symptomen van een verkoudheid zoals een loopneus, niezen, ademhalingsproblemen en een verminderd reukvermogen.

Iatrogene neusaandoening

Een operatie aan de neus of een neuspiercing kan gepaard gaan met bijwerkingen zoals een infectie, pijn, zwelling en/of gevoelloosheid van de neus, een rode neus, een neusbloeding en/of een verminderd reukvermogen.

Nasale vestibulitis

Oorzaken

Nasale vestibulitis is een infectie van het voorste gedeelte van de neusholte, vaak veroorzaakt door bacteriën zoals Staphylococcus aureus. Deze infectie kan ontstaan door neuspeuteren, overmatig snuiten of andere trauma's aan de neus.

Symptomen

De symptomen van nasale vestibulitis zijn roodheid, zwelling en pijn in en rond het neusgat. Soms vormt zich een zweer of korst aan de binnenkant van de neus.

Behandeling

De behandeling bestaat meestal uit het aanbrengen van antibiotische zalf en het vermijden van verdere irritatie van de neus. In ernstige gevallen kunnen orale antibiotica nodig zijn.

Neus- of sinustumor

Een tumor in de neus of een van de sinussen ontstaat door abnormale groei van cellen langs de binnenkant van de neus en sinussen. Deze tumoren zijn zeldzaam en veroorzaken hoofdpijn, congestie, een verstopping, neusbloedingen, gezichtspijn, een gezwollen gezicht, een gezwollen neus, visusveranderingen, een vol gevoel / drukkend gevoel in het oor en/of oorpijn.

Neusletsel

Neusverwondingen komen vaak voor door de positie van de neus op het gezicht. Er is minder kracht nodig om de neusbotten te breken dan bij andere gezichtsbotten, omdat de neusbotten dun zijn. Vaak voorkomende tekenen zijn mondademhaling, neuspijn, een gezwollen neus, een neusbloeding en een misvormde neus.

Neuspoliepen

Oorzaken

Neuspoliepen zijn zachte, pijnloze gezwellen die zich ontwikkelen in de neusholte of sinussen. Ze worden vaak geassocieerd met chronische ontstekingen door astma, infecties, allergieën of immuunstoornissen.

Symptomen

Grote poliepen of clusters van poliepen kunnen leiden tot ademhalingsproblemen, verlies van reukzin, frequente sinusinfecties en een gevoel van druk in het gezicht.

Behandeling

De behandeling van neuspoliepen kan medicatie omvatten, zoals corticosteroïden om de poliepen te verkleinen of te verwijderen, en in sommige gevallen een operatie als de medicatie niet effectief is.

Recidiverende polychondritis

Oorzaken

Recidiverende polychondritis is een zeldzame, chronische aandoening waarbij defecten ontstaan in het kraakbeen en andere weefsels door het hele lichaam, inclusief de gewrichten, de borst, de oren, de neus, de ogen, de gewrichten en de luchtwegen.

Symptomen

De volgende neusklachten kunnen optreden:

• een bloedneus
• een loopneus
• een misvorming van de neus
• een verminderd reukvermogen
• een verstopte neus

Behandeling
De arts zet ontstekingsremmende medicijnen in zoals NSAID’s (niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen), orale (via de mond ingenomen) of lokale corticosteroïden (krachtige ontstekingsremmers) en nog krachtigere ontstekingsremmende medicatie. Na het verdwijnen van een actieve ontsteking kan een operatie volgen om een misvormde neus te corrigeren.

Rhinophyma (knolneus)

Oorzaken

Rhinophyma is een aandoening waarbij een zwelling van de neus ontstaat, meestal als gevolg van gevorderde rosacea. Rosacea is een chronische huidziekte die de wangen, het voorhoofd en de neus aantast en leidt tot roodheid en zwelling. Rhinophyma treedt meestal op bij patiënten met langdurige en onbehandelde rosacea.

Symptomen

Naarmate de aandoening vordert, wordt de neus roder en meer gezwollen. De neus krijgt een hobbelig oppervlak en de vorm verandert. Deze zwelling ontstaat door de vorming van littekenachtig weefsel en de vergroting van de talgklieren.

Behandeling

Anno augustus 2024 is er geen genezing voor rhinophyma. Wel zijn er verschillende behandelingen beschikbaar om de symptomen onder controle te houden, zoals laser- en intens gepulseerd licht (IPL)-therapie, orale medicatie en topische gels. In sommige gevallen is een cosmetische chirurgische ingreep nodig.

Wegener granulomatose

Oorzaken

Wegener granulomatose, nu bekend als granulomatose met polyangiitis, is een auto-immuunaandoening die wijdverspreide ontsteking van kleine bloedvaten door het hele lichaam veroorzaakt. Dit gebeurt als gevolg van een ontregeld immuunsysteem en kan de bloedtoevoer naar de neus, sinussen, keel, longen en nieren aantasten.

Symptomen

De eerste symptomen zijn vaak koorts, vermoeidheid, verlies van eetlust en gewichtsverlies. Specifieke symptomen van de neus zijn:

• een loopneus
• een misvorming van de neus / een zadelneus (instorting van de neusbrug)
• korstvorming van de neus
• neusbloedingen
• neuszweren
• sinuscongestie (verstopte sinussen)

Behandeling

De behandeling bestaat uit immunosuppressiva (medicatie die het immuunsysteem onderdrukt), plasmaferese (verwijdering en vervanging van plasma in het bloed) en eventueel chirurgie.

Zonverbranding van de neus

Tijdens zonnige dagen loopt het gezicht meer risico op zonnebrand. De neus is dan het meest blootgestelde deel van het gezicht. Zonnebrand veroorzaakt een rode, jeukende neus. Patiënten die langere tijd zonder zonbescherming in de zon blijven, hebben last van pijn en blaarvorming van de neus. Regelmatig gebruik van een zonnecrème met een SPF van minimaal 30 beschermt de neus tegen zonnebrand. Verdere zonnebrand is te voorkomen door de neus in de schaduw te houden, een hoed te dragen en de blootstelling aan de zon te beperken tijdens de piekuren van de zonnestraling.

Zwangerschap

Tijdens de zwangerschap stijgt de hoeveelheid bloed in het lichaam. Hierdoor zetten de bloedvaten in de neus uit en zwellen de neusslijmvliezen op. De zwangerschapshormonen progesteron en oestrogeen verhogen de bloedtoevoer naar de neus. Door een overmatige slijmproductie hebben zwangere vrouwen te maken met een loopneus en een gezwollen neus. Zodra de baby geboren is, verdwijnen deze symptomen.

Andere oorzaken en risicofactoren van een gezwollen neus

Uitwendig

Een uitwendige neuszwelling is meestal te wijten aan de volgende factoren:

• Trauma aan de neus, zoals een gebroken neus door een slag in het gezicht, een auto-ongeluk, een traumatische val, maar ook door een operatie of een neuspiercing.
• Insectenbeten of insectensteken, zoals van muggen, spinnen en vlooien.

Inwendig

Een inwendige zwelling van de neus kan verschillende oorzaken hebben:

• Een obstructie, bijvoorbeeld door neuspoliepen of een vreemd voorwerp in de neus.
• Een ontsteking, zoals een infectie (sinusitis), een allergie (allergische rhinitis: hooikoorts) of een auto-immuunziekte.
• Een structurele afwijking, zoals een afwijkend neustussenschot (septum) of nauwe neusholtes.

Geassocieerde symptomen

De symptomen van een neuszwelling kunnen aan één kant of aan beide kanten van de neus optreden. De symptomen van een inwendige en uitwendige neuszwelling zijn vergelijkbaar, hoewel er enkele belangrijke verschillen zijn. Beide soorten zwellingen veroorzaken pijn in het getroffen gebied, roodheid en warmte. Andere algemene symptomen zijn niezen, hoofdpijn, vermoeidheid, misselijkheid en uitstralingspijn naar het oog of de wangen.

Uitwendig
Een uitwendige zwelling van de neus is meestal duidelijk zichtbaar. Veel voorkomende kenmerken zijn:

• een bloedneus
• een jeukende neus
• een misvorming van de neus
• pijn of gevoeligheid bij aanraking

Inwendig

Een inwendige zwelling van de neus is minder zichtbaar, maar kan gepaard gaan met:

• een gevoel van verstopping of problemen met ademhalen door de neus
• een loopneus
• een verminderde reukzin
• een verstopte neus
• neusslijmen
• neuspijn, gevoeligheid of druk, vooral rond het voorhoofd, de ogen, de wangen of de neus
• postnasale drip (slijm dat langs de achterkant van de keel loopt: keelslijmen)

Alarmsymptomen

Wanneer één of meer van de volgende symptomen optreden in combinatie met een zwelling van de neus, dient een patiënt onmiddellijk een arts te raadplegen:

• ademhalingsproblemen
• braken
• een (vermoeden van een) gebroken neus
• hoofdletsel
• een verhoogde hartslag (tachycardie)
• hevige pijn
• koorts
• koud zweten
• misselijkheid
• overmatige neusbloeding
• problemen met het gezichtsvermogen

Preventie van neuszwelling

Hoewel uitwendige neuszwellingen meestal niet te voorkomen zijn, kunnen de volgende tips helpen om een inwendige zwelling te voorkomen:

• Allergieën en ontstekingsaandoeningen behandelen.
• De neus niet te hard snuiten.
• Geen voorwerpen in de neus steken.
• Niet neuspeuteren.
• Beperkt contact met verkouden personen, regelmatig de handen wassen (goede handhygiëne) en andere goede hygiënepraktijken toepassen.
• Vermijden van vervuilende stoffen zoals sigarettenrook.

Lees verder

• EHBO bij vreemd voorwerp in de neus bij kinderen
• Nasale vestibulitis: Infectie in neus met pijn en zwelling
• Gebroken neus: Oorzaken, symptomen, diagnose en behandeling
• Neuspijn: Oorzaken van pijn op of in neus (pijnlijke neus)
• Neuspoliepen: Goedaardige gezwellen in neus of sinussen