Verstopte oren: Oorzaken van verstopping van oor

Verstopte oren kunnen ontstaan door diverse oorzaken, variërend van onschuldige en tijdelijke tot ernstigere aandoeningen. Veelvoorkomende oorzaken zijn vochtophoping, overtollig oorsmeer, en veranderingen in atmosferische druk. In sommige gevallen kan er een ernstiger probleem aan de orde zijn, zoals een vreemd voorwerp in het oor of zelfs neuskanker. De behandeling varieert afhankelijk van de oorzaak. Vaak kan het probleem verholpen worden door de oorzaak aan te pakken en zo nodig medisch advies te zoeken.

• Oorzaken van oorverstopping
• Akoestisch neuroom
• Hoogtewijzigingen
• Overtollig oorsmeer
• Vocht in het oor
• Zelfzorg bij verstopte oren
• Ingesloten vocht verwijderen
• Medicatie
• Oordruppels
• Stoominhalatie
• Valsalva-manoeuvre
• Bezoek aan een arts
• Medische behandeling bij verstopte oren
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Oorzaken van oorverstopping

Akoestisch neuroom

Een akoestisch neuroom is een langzaamgroeiende goedaardige tumor van de hersenzenuw. Naarmate de tumor groeit, kan deze druk uitoefenen op het binnenoor, wat kan leiden tot symptomen zoals een verstopt oor, gehoorverlies, en een piep in het oor.

Hoogtewijzigingen

Verstopte oren kunnen ontstaan door snelle veranderingen in de omgevingsdruk, ook wel barotitis genoemd. Het trommelvlies en de gehoorgang helpen normaal gesproken om de druk tussen het middenoor en het buitenoor in balans te houden. Snelle hoogteveranderingen, zoals bij het oprijden van een steile berg of tijdens het opstijgen in een vliegtuig, kunnen leiden tot verstopte oren. Dit kan ook gebeuren bij duiken. Onvoldoende voorzorgsmaatregelen kunnen leiden tot ernstige gehoorschade, zoals een gescheurd trommelvlies. De beste manier om barotrauma en verstopte oren te voorkomen, is door vaak te slikken of te geeuwen. Dit opent de gehoorgang, waardoor de buitenlucht in het oor kan komen. Het gebruik van een decongestivum kan ook helpen bij problemen veroorzaakt door hoogteverschillen. Bij oorpijn, een oorafscheiding (otorree), of aanzienlijk gehoorverlies is onmiddellijk professioneel medisch advies noodzakelijk.

Overtollig oorsmeer

Een andere veelvoorkomende oorzaak van een verstopte oor is overtollig oorsmeer. Normaal gesproken hebben de oren een zelfreinigend systeem. Sommige mensen produceren echter overmatig veel oorsmeer. Het gebruik van wattenstaafjes, een hoorapparaat, oordopjes, of een te nauwe gehoorgang kan bijdragen aan een ophoping van oorsmeer. Het is afgeraden om overtollig oorsmeer zelf te verwijderen. Een arts kan het oorsmeer veilig verwijderen met behulp van speciale apparatuur om te voorkomen dat het trommelvlies beschadigd raakt of het oorsmeer verder in het oor wordt geduwd. Het gebruik van oorkaarsen wordt ook afgeraden. De arts kan een van de volgende methoden gebruiken om overtollig oorsmeer te verwijderen:

• Het oor irrigeren met water
• Het oorsmeer 'uitscheppen' met een curette of cerumenlepel
• Oordruppels gebruiken die het oorsmeer oplossen

Vocht in het oor

Vocht dat in de gehoorgang blijft hangen kan ook leiden tot verstopte oren. De gehoorgang transporteert normaal gesproken afval (zoals vocht en slijm) naar de achterkant van de keel, waar het wordt ingeslikt. Soms raakt deze afvoer echter verstopt en blijft het vocht in het middenoor hangen. Dit kan verschillende oorzaken hebben:

• Problemen met de amandelen, adenoïden (neusamandelen), of de neusschelpen kunnen leiden tot een geblokkeerde gehoorgang.
• Dichte oren kunnen ook optreden na een ernstige verkoudheid, griep, sinusitis, of een allergische reactie. Bij deze aandoeningen kan de buis van Eustachius verstopt raken. Deze buis verbindt het middenoor met de keel, en als deze verstopt raakt, kan slijm en vloeistof zich ophopen in het middenoor, wat leidt tot een verstopte gehoorgang. Symptomen zoals loopneus, hoesten, niezen, en keelpijn kunnen wijzen op een verstopte buis van Eustachius.
• Na het zwemmen of douchen kan water in het oor blijven zitten, wat kan leiden tot een oorinfectie, ook wel zwemmersoor genoemd. De vochtige omgeving bevordert de groei van bacteriën en schimmels. Symptomen van een oorinfectie zijn oorpijn, een oorafscheiding, rode oren, en koorts. Vooral bij kinderen komt vocht in het oor vaak voor, omdat hun gehoorgang kleiner en meer horizontaal is dan die van volwassenen.

Symptomen
Naast verstopte oren kunnen patiënten soms ook gehoorverlies ervaren. Bij jonge kinderen kan onbehandeld vocht in het oor leiden tot vertragingen in de spraakontwikkeling. In ernstige gevallen kunnen symptomen zoals oorpijn, oordruk, een drukkend gevoel in het hoofd, duizeligheid, evenwichtsverlies, en grove motorische vertragingen optreden.

Behandeling van verstopte oren
Afwachtend beleid
Als de patiënt geen hinderlijke symptomen ervaart, of als het een kind betreft dat geen risico loopt op ontwikkelingsachterstanden, kiest de arts vaak voor een afwachtend beleid. De arts zal de vochtopbouw met tussenpozen van drie tot zes maanden volgen om te zien of het vocht vanzelf verdwijnt, wat meestal het geval is.

Medicatie
Decongestiva (medicijnen die zwelling van het slijmvlies verminderen) zoals pseudo-efedrine of antihistaminica (medicijnen tegen allergische reacties) kunnen helpen bij chronische problemen met vochtophoping. Langdurig gebruik van deze medicijnen is echter niet aanbevolen.

Operatie
Bij hinderlijke symptomen, ontwikkelingsachterstanden, of gehoorverlies kan een operatie noodzakelijk zijn. De arts kan dan oorbuisjes inbrengen onder algehele verdoving, een procedure die in medische termen bekend staat als ‘myringotomie’. Tijdens deze ingreep maakt de arts een klein gaatje in het trommelvlies en plaatst synthetische buisjes in de gehoorgang om het vocht af te voeren. Het gaatje in het trommelvlies geneest spontaan binnen enkele dagen, en de buisjes vallen meestal na ongeveer een jaar vanzelf uit.

Vreemd voorwerp in het oor
Vooral jonge kinderen kunnen soms vreemde voorwerpen in hun oor steken. Symptomen van een vreemd object in het oor zijn onder andere voortdurend wrijven aan het oor of maken van grimassen. Koorts of verkoudheidssymptomen komen doorgaans niet voor, tenzij de obstructie lang genoeg aanwezig is om een infectie te veroorzaken. Het is belangrijk om geen scherpe voorwerpen te gebruiken om het object te verwijderen. In plaats daarvan moet een arts geraadpleegd worden, aangezien deze over de gespecialiseerde apparatuur beschikt om het voorwerp veilig te verwijderen. Indien er vocht uit het oor komt of als er een vieze geur uit het oor komt, is onmiddellijk medisch advies nodig.

Zelfzorg bij verstopte oren

Ingesloten vocht verwijderen

Het gebruik van een föhn op een lage stand kan helpen om vocht in het oor te verdampen. Een andere methode is om met de wijsvinger langzaam op en neer te bewegen in het getroffen oor om het vocht los te maken.

Medicatie

Vrij verkrijgbare medicijnen tegen verkoudheid of sinusitis kunnen nuttig zijn, evenals middelen voor pijnbestrijding.

Oordruppels

Oordruppels kunnen helpen door het oorsmeer zachter te maken, waardoor het gemakkelijker uit het oor kan worden verwijderd.

Stoominhalatie

Inhaleren van stoom (eventueel met enkele druppels tea tree olie of lavendelolie) kan helpen om verstopte oren te verlichten. De stoom helpt het slijm en oorsmeer los te maken. De patiënt kan dit doen door het hoofd te bedekken met een handdoek en langzaam de stoom in te ademen. Een warme douche kan ook effectief zijn.

Valsalva-manoeuvre

De Valsalva-manoeuvre kan helpen om verstopte oren te verlichten. Hierbij sluit de patiënt de mond, knijpt de neusgaten dicht, en ademt diep in. Vervolgens blaast de patiënt lucht uit de neus om de luchtdruk te regelen. Normaal gesproken hoort de patiënt een licht ‘ploffend’ geluid, wat aangeeft dat de buis van Eustachius weer open is. Het is belangrijk om niet te hard te blazen om schade aan het trommelvlies te voorkomen.

Bezoek aan een arts

Als de oren steeds verstopt zijn, kan dit erg vervelend en verontrustend zijn. Het is verstandig om een arts te raadplegen om de oorzaak te achterhalen en een passende behandeling te krijgen. Dit helpt ook om eventuele complicaties op lange termijn te voorkomen. Professioneel advies is eveneens nodig als er een ploffend geluid gepaard gaat met pijn, als er vloeistof uit het oor komt (oorafscheiding), of als er plotselinge veranderingen in het gehoor of de balans optreden. Hoge koorts, verergerde oorpijn, en duizeligheid zijn ook symptomen waarvoor medische hulp ingeschakeld moet worden.

Medische behandeling bij verstopte oren

De arts kan gespecialiseerde apparatuur gebruiken om vocht uit het oor te zuigen. Bij een bacteriële infectie worden antibiotica voorgeschreven. Een schimmelinfectie wordt behandeld met antimycotica (schimmeldodende medicijnen). Als een allergische reactie wordt vermoed, zijn antihistaminica nodig. In sommige gevallen, zoals bij een akoestisch neuroom of bij overtollig oorsmeer dat niet met conventionele methoden kan worden behandeld, kan een operatie noodzakelijk zijn.

Prognose

De prognose voor verstopte oren hangt sterk af van de onderliggende oorzaak en de tijdige behandeling. In veel gevallen verdwijnen de symptomen vanzelf of kunnen effectief worden behandeld met eenvoudige maatregelen en medicijnen. Bij ernstige gevallen of complicaties kan een meer ingrijpende behandeling noodzakelijk zijn.

Complicaties

Onbehandelde oorverstoppingen kunnen leiden tot:

• Gehoorverlies: Chronische verstopping kan de gehoorzenuw beschadigen en permanent gehoorverlies veroorzaken.
• Ontwikkelingsproblemen bij kinderen: Bij jonge kinderen kan aanhoudende verstopping leiden tot spraak- en taalachterstanden.
• Ooraandoeningen: Langdurig vocht in het oor kan leiden tot oorinfecties en andere aandoeningen zoals
• zwemmersoor.

Preventie

Om verstopte oren te voorkomen:

• Gebruik geen wattenstaafjes om oorsmeer te verwijderen; dit kan het probleem verergeren.
• Bescherm je oren tijdens het zwemmen en duiken door het dragen van oorproppen.
• Bij veranderingen in hoogte, slik vaak of geeuw om de druk in balans te houden.
• Bij verkoudheid of allergieën, behandel deze aandoeningen tijdig om complicaties zoals een verstopte buis van Eustachius te voorkomen.

Lees verder

• Rode oren: Oorzaken en behandeling van roodheid oor of oren
• Jeukende oren: Oorzaken, symptomen en behandelingen
• Oorsmeer: Oorzaken van gewijzigde kleur, geur en textuur
• Oorbloeding: Bloeding uit het oor met bloederige afscheiding
• Oorpijn: Pijn in oor door probleem in oren of lichaam