Allergieën en allergische reactie: Contact met allergenen

Allergieën en allergische reactie: Contact met allergenen Ongeveer één op de vijf mensen in de bevolking krijgt tijdens het leven te maken met een allergie, ook gekend als 'hypersensitiviteit'. Een allergische reactie treedt op wanneer het immuunsysteem overreageert op een uitlokkende stof die doorgaans niet schadelijk is, zoals plantaardige pollen, huisstofmijt, schimmels, insectensteken of voedsel. Allergieën veroorzaken verschillende milde tot ernstige symptomen, zoals onder andere een loopneus, niezen, jeuk, een huiduitslag, tranende ogen en zwelling. Anafylaxie is een levensbedreigende vorm van een allergische reactie. De arts behandelt de allergie door de uitlokkende factor te vermijden. Ook medicijnen zijn beschikbaar.

Oorzaken allergische reactie: Contact met allergenen

Een allergie komt vaak voor als gevolg van een immuunrespons of een reactie op stoffen (allergenen die normaliter niet schadelijk zijn. Genetische factoren en omgevingsfactoren spelen hierbij eveneens een rol. Als beide ouders namelijk allergieën hebben, heeft het kind ook een grote kans om een allergie te krijgen. Het immuunsysteem beschermt het lichaam normaal gesproken tegen schadelijke stoffen, zoals schimmels, bacteriën en virussen. Het afweersysteem reageert tevens op vreemde stoffen (allergenen). Deze zijn meestal onschuldig en bij de meeste mensen veroorzaken allergenen geen probleem. Bij een persoon met allergieën is het immuunrespons overgevoelig. Wanneer een allergeen het immuunsysteem herkent, lanceert het immuunsysteem een reactie en komt histamine vrij. Deze chemische stoffen veroorzaken allergische symptomen.

Allergenen: Stoffen die leiden tot een allergie

Veel voorkomende allergenen zijn onder meer:

Allergieën verergeren soms bepaalde medische aandoeningen, zoals sinusinfecties, eczeem (chronische huidziekte met droge huid en jeukende huid) en astma.

Symptomen aan huid, ogen, ademhaling en lichaam

Inademen

Wanneer iemand allergenen inademt, veroorzaakt dit:

Bij een allergische reactie ontstaan mogelijk (jeukende) bultjes op de huid / Bron: Hans, PixabayBij een allergische reactie ontstaan mogelijk (jeukende) bultjes op de huid / Bron: Hans, Pixabay
Huid
Wanneer allergenen de huid aanraken, krijgt de patiënt mogelijk te maken met een huiduitslag, netelroos, jeuk, blaren, een afgeschilferde huid of een zwelling van de huid, zoals bij een gezwollen bovenlip. Wanneer de patiënt bijvoorbeeld een chemisch product aanraakt met de handpalmen, ontstaat hier een huiduitslag. Pijn komt hierbij soms ook tot stand, bijvoorbeeld pijn aan de oksel. Wanneer de patiënt bijvoorbeeld een allergische reactie ontwikkelt op tandpasta, ontstaat stomatitis (ontsteking van slijmvlies in en rond mond).

Lichaam

Bij het gebruik van medicatie, verschijnt de allergische reactie meestal op het gehele lichaam wat dan diverse symptomen met zich meebrengt. Sommige geneesmiddelen (bijvoorbeeld aspirine en ampicilline) veroorzaken een allergische reactie, waaronder huiduitslag. Een loopneus, hoesten, ochtendhoofdpijn of hoofdpijn is zelfs mogelijk als gevolg van een infectie.

Ogen

Allergenen die in contact komen met de ogen, veroorzaken oogallergieën met een huiduitslag rond de ogen. Allergische conjunctivitis is bijvoorbeeld een ontsteking van het oogbindvlies die tot stand komt als gevolg van een allergische reactie. Make-up en oogcosmetica veroorzaken bijvoorbeeld ook een allergische reactie aan de ogen. Symptomen hiervan omvatten jeukende ogen, tranende ogen, rode ogen, wallen onder de ogen en/of gezwollen ogen. Ook glazige ogen en een wit bultje op het ooglid komen soms tot stand.

Voeding

Het eten van een voedingsproduct waarvoor iemand allergisch is, leidt tot misselijkheid, braken, buikpijn, krampen, diarree of een ernstige, levensbedreigende reactie (anafylaxie).

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

De arts voert een lichamelijk onderzoek uit en stelt vragen of de mogelijke oorzaak van de allergie, en wanneer deze zich voordoet. Vaak zijn allergietesten nodig zijn om de symptomen te linken aan een echte allergie of om andere problemen uit te sluiten. Het eten van besmet voedsel (voedselvergiftiging) veroorzaakt namelijk symptomen die doen denken aan voedselallergieën.

Diagnostisch onderzoek

Huidtest
Een huidtest (priktest) is de meest voorkomende methode om een allergie op te sporen. De arts plaatst hierbij een kleine hoeveelheid van de verdachte allergie veroorzakende stoffen op de huid, en prikt dan op het gebied zodat de stof onder de huid terechtkomt. Daarna bekijkt de arts de huid op tekenen van een reactie zoals zwelling en roodheid.

Plaktest
Bij de plaktest plaatst de arts een plakker met het verdachte allergeen op de huid. Ook hierbij let de arts nauwlettend op mogelijke tekenen van een reactie.

Intradermale test
De intradermale test omvat het injecteren van een kleine hoeveelheid allergeen onder de huid, waarna de arts de huid inspecteert op tekenen van een allergische reactie.

Eliminatietest
Het elimineren van bepaalde mogelijk uitlokkende factoren is nuttig om te kijken of de allergische reactie nog tot stand komt wanneer de patiënt voedsel of medicijnen vermijdt.

Andere testen
Ook is het mogelijk om fysieke uitlokkende factoren toe te passen, zoals warmte, koude, of andere stimulatie. Een bloedonderzoek is ook nodig, waarbij de arts het niveau van immunoglobuline E (IgE) opspoort (meting van allergiegerelateerde stoffen).

Diverse medicijnen zijn mogelijk bij de behandeling van een allergische reactie / Bron: Stevepb, PixabayDiverse medicijnen zijn mogelijk bij de behandeling van een allergische reactie / Bron: Stevepb, Pixabay

Behandeling via medicijnen en vermijden van allergenen

De beste manier om de symptomen van allergie te verminderen is om te de uitlokkende factoren te vermijden (voedsel, geneesmiddelen, …). Daarnet zet de arts mogelijk diverse soorten medicatie in tegen allergische reacties.

Antihistaminica

De arts schrijft eventueel antihistaminica voor; medicatie om allergische reacties te vermijden.

Corticosteroïden

Ook corticosteroïden zijn sterke ontstekingsremmers die mogelijk in te zetten zijn bij een allergische reactie.

Decongestiva

Decongestiva zijn medicijnen die een zwelling van de neus verminderen (verstopte neus).

Epinefrine bij anafylaxie

Ernstige allergische reacties (anafylaxie) behandelt de arts door middel van het geneesmiddel epinefrine. Anafylaxie is een zeldzame maar ernstige allergische reactie. Deze treedt mogelijk plots op en verergert snel. Netelroos (huidziekte met jeukende bultjes), ademhalingsproblemen, zwelling, een afgesloten keel, een schorre stem, misselijkheid, braken, buikpijn, diarree, duizeligheid, flauwvallen, een lage bloeddruk (hypotensie), een hoge hartslag (tachycardie) en een hartstilstand zijn de belangrijkste symptomen van een anafylactische schok. Dit is een medische noodsituatie waaraan de patiënt zonder behandeling met epinefrine komt te overlijden.

Immunotherapie

Immunotherapie is soms ook aanbevolen door de arts indien de patiënt niet in staat is om het allergeen te vermijden en de symptomen moeilijk te behandelen zijn. Bij deze behandelingsvorm injecteert de arts regelmatig steeds grotere hoeveelheden allergeen in het lichaam waardoor de patiënt leert omgaan met het allergeen. Dit werkt wel niet voor iedereen even effectief en regelmatige doktersbezoeken zijn bovendien vereist. Immunotherapie is het meest effectief voor de behandeling van hooikoorts en allergieën voor insectensteken. De injecties zijn niet bruikbaar voor voedselallergieën vanwege het gevaar van een ernstige reactie.

Leukotriene remmers

Andere inzetbare geneesmiddelen zijn leukotriene remmers (antagonisten) (blokkeren de stoffen die allergieën veroorzaken).

Prognose allergie is meestal goed

De meeste allergieën zijn gemakkelijk te behandelen met medicijnen. Sommige kinderen ontgroeien een (voedsel)allergie. Immunotherapie werkt meestal vrij goed, al zijn wel jarenlange doktersbezoeken nodig. Bijwerkingen zijn netelroos, een huiduitslag en anafylaxie.

Complicaties: Anafylaxie

Complicaties die voortvloeien uit allergieën of de behandeling zijn:
  • ademhalingsproblemen en ongemak tijdens de allergische reactie
  • anafylaxie (levensbedreigende allergische reactie)
  • slaperigheid en andere bijwerkingen van geneesmiddelen

Contact met katten in het eerste jaar voorkomt mogelijk een allergie / Bron: George Ag., Flickr (CC BY-ND-2.0)Contact met katten in het eerste jaar voorkomt mogelijk een allergie / Bron: George Ag., Flickr (CC BY-ND-2.0)

Preventie allergieën

Borstvoeding gedurende voorkomt of vermindert allergieën, maar dit enkel gedurende vier tot zes maanden. Meestal valt een allergie niet te voorkomen door het wijzigen van voeding. Blootstelling aan bepaalde allergenen (zoals huisstofmijt en huidschilfers van katten) in het eerste jaar van het leven voorkomt sommige allergieën. Kinderen die leven op boerderijen hebben minder allergieën dan kinderen die opgroeien in meer steriele omgevingen omdat ze al vroeg in het leven zijn blootgesteld aan de allergenen. Bij de aanwezigheid van allergieën, is het vermijden van uitlokkende factoren de belangrijkste preventie voor een allergische reactie.

Lees verder

© 2017 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Allergieën: Wat is een allergie?Allergieën hebben vele verschillende symptomen, van rode ogen of een jeukerige huid tot hoesten en piepend ademhalen, he…
Allergie voor katten? Doe de zelftestAllergie voor katten? Doe de zelftestHeb je last van klachten als niezen, jeukende ogen of benauwdheid en heb je het vermoeden dat dit weleens veroorzaakt zo…
Allergische reactie op celniveauAllergische reactie op celniveauVele mensen hebben last van een allergische reactie. De een reageert sterker op een allergeen dan de ander. Maar hoe wer…
Allergisch voor bijen- of wespensteekAllergisch voor bijen- of wespensteekGestoken worden door een wesp of bij kan erg vervelend zijn, maar meestal is de steek niet gevaarlijk. Sommige mensen zi…

Ziekte van Alzheimer: Vorm van dementie (geheugenverlies)Ziekte van Alzheimer: Vorm van dementie (geheugenverlies)De ziekte van Alzheimer is een vorm van dementie, een ziekte waarbij de geheugenfunctie achteruitgaat. 60 tot 80% van de…
Huid: Veranderingen bij de veroudering (huidveroudering)Huid: Veranderingen bij de veroudering (huidveroudering)Bij het verouderen treden veranderingen in de huid op. Deze huidveranderingen zoals rimpels en een slappere huid zijn de…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: PublicDomainPictures, Pixabay
  • Geraadpleegd op 22 januari 2017:
  • Allergen, https://medlineplus.gov/ency/article/002229.htm
  • Allergies – Overview, https://medlineplus.gov/ency/article/000812.htm
  • Allergies: Causes, Diagnosis and Treatment, http://www.medicalnewstoday.com/articles/264419.php
  • Allergy symptoms, http://acaai.org/allergies/symptoms
  • Allergy, https://medlineplus.gov/allergy.html
  • Anaphylaxis, http://acaai.org/allergies/anaphylaxis
  • Coëlho, Medisch Zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010
  • Overview & Facts, http://www.webmd.com/allergies/guide/allergies-overview
  • Overview & Facts, http://www.webmd.com/allergies/guide/allergies-overview
  • Symptoms & Types, http://www.webmd.com/allergies/guide/allergy-symptoms-types
  • Afbeelding bron 1: Hans, Pixabay
  • Afbeelding bron 2: Stevepb, Pixabay
  • Afbeelding bron 3: George Ag., Flickr (CC BY-ND-2.0)
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 01-04-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 15
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.