Allergieën en allergische reactie: Contact met allergenen
Ongeveer één op de vijf mensen in de bevolking krijgt tijdens het leven te maken met een allergie, ook gekend als 'hypersensitiviteit'. Een allergische reactie treedt op wanneer het immuunsysteem overreageert op een uitlokkende stof die doorgaans niet schadelijk is, zoals plantaardige pollen, huisstofmijt, schimmels, insectensteken of voedsel. Allergieën veroorzaken verschillende milde tot ernstige symptomen, zoals onder andere een loopneus, niezen, jeuk, een huiduitslag, tranende ogen en zwelling. Anafylaxie is een levensbedreigende vorm van een allergische reactie. De arts behandelt de allergie door de uitlokkende factor te vermijden. Ook medicijnen zijn beschikbaar.
Een allergie komt vaak voor als gevolg van een immuunrespons of een reactie op stoffen (allergenen die normaliter niet schadelijk zijn. Genetische factoren en omgevingsfactoren spelen hierbij eveneens een rol. Als beide ouders namelijk allergieën hebben, heeft het kind ook een grote kans om een allergie te krijgen. Het immuunsysteem beschermt het lichaam normaal gesproken tegen schadelijke stoffen, zoals schimmels, bacteriën en virussen. Het afweersysteem reageert tevens op vreemde stoffen (allergenen). Deze zijn meestal onschuldig en bij de meeste mensen veroorzaken allergenen geen probleem. Bij een persoon met allergieën is het immuunrespons overgevoelig. Wanneer een allergeen het immuunsysteem herkent, lanceert het immuunsysteem een reactie en komt histamine vrij. Deze chemische stoffen veroorzaken allergische symptomen.
Allergenen: Stoffen die leiden tot een allergie
Veel voorkomende allergenen zijn onder meer:
Allergieën verergeren soms bepaalde medische aandoeningen, zoals
sinusinfecties,
eczeem (chronische
huidziekte met
droge huid en
jeukende huid) en
astma.
Symptomen aan huid, ogen, ademhaling en lichaam
Inademen
Wanneer iemand allergenen inademt, veroorzaakt dit:

Bij een allergische reactie ontstaan mogelijk (jeukende) bultjes op de huid /
Bron: Hans, Pixabay Huid
Wanneer allergenen de huid aanraken, krijgt de patiënt mogelijk te maken met een
huiduitslag, netelroos, jeuk,
blaren, een afgeschilferde huid of een zwelling van de huid, zoals bij een
gezwollen bovenlip. Wanneer de patiënt bijvoorbeeld een chemisch product aanraakt met de
handpalmen, ontstaat hier een huiduitslag.
Pijn komt hierbij soms ook tot stand, bijvoorbeeld
pijn aan de oksel. Wanneer de patiënt bijvoorbeeld een allergische reactie ontwikkelt op
tandpasta, ontstaat
stomatitis (
ontsteking van slijmvlies in en rond mond).
Lichaam
Bij het gebruik van medicatie, verschijnt de allergische reactie meestal op het gehele lichaam wat dan diverse symptomen met zich meebrengt. Sommige geneesmiddelen (bijvoorbeeld aspirine en ampicilline) veroorzaken een allergische reactie, waaronder huiduitslag. Een
loopneus, hoesten,
ochtendhoofdpijn of
hoofdpijn is zelfs mogelijk als gevolg van een infectie.
Ogen
Allergenen die in contact komen met de ogen, veroorzaken
oogallergieën met een
huiduitslag rond de ogen.
Allergische conjunctivitis is bijvoorbeeld een ontsteking van het
oogbindvlies die tot stand komt als gevolg van een allergische reactie.
Make-up en oogcosmetica veroorzaken bijvoorbeeld ook een allergische reactie aan de ogen. Symptomen hiervan omvatten
jeukende ogen,
tranende ogen,
rode ogen,
wallen onder de ogen en/of
gezwollen ogen. Ook
glazige ogen en een
wit bultje op het ooglid komen soms tot stand.
Voeding
Het eten van een voedingsproduct waarvoor iemand allergisch is, leidt tot
misselijkheid,
braken,
buikpijn,
krampen,
diarree of een ernstige, levensbedreigende reactie (
anafylaxie).
Diagnose en onderzoeken
Lichamelijk onderzoek
De arts voert een lichamelijk onderzoek uit en stelt vragen of de mogelijke oorzaak van de allergie, en wanneer deze zich voordoet. Vaak zijn allergietesten nodig zijn om de symptomen te linken aan een echte allergie of om andere problemen uit te sluiten. Het eten van besmet voedsel (
voedselvergiftiging) veroorzaakt namelijk symptomen die doen denken aan
voedselallergieën.
Diagnostisch onderzoek
Huidtest
Een huidtest (priktest) is de meest voorkomende methode om een allergie op te sporen. De arts plaatst hierbij een kleine hoeveelheid van de verdachte allergie veroorzakende stoffen op de huid, en prikt dan op het gebied zodat de stof onder de huid terechtkomt. Daarna bekijkt de arts de huid op tekenen van een reactie zoals zwelling en roodheid.
Plaktest
Bij de plaktest plaatst de arts een plakker met het verdachte allergeen op de huid. Ook hierbij let de arts nauwlettend op mogelijke tekenen van een reactie.
Intradermale test
De intradermale test omvat het injecteren van een kleine hoeveelheid allergeen onder de huid, waarna de arts de huid inspecteert op tekenen van een allergische reactie.
Eliminatietest
Het elimineren van bepaalde mogelijk uitlokkende factoren is nuttig om te kijken of de allergische reactie nog tot stand komt wanneer de patiënt voedsel of medicijnen vermijdt.
Andere testen
Ook is het mogelijk om fysieke uitlokkende factoren toe te passen, zoals warmte, koude, of andere stimulatie. Een
bloedonderzoek is ook nodig, waarbij de arts het niveau van immunoglobuline E (IgE) opspoort (meting van allergiegerelateerde stoffen).

Diverse medicijnen zijn mogelijk bij de behandeling van een allergische reactie /
Bron: Stevepb, PixabayBehandeling via medicijnen en vermijden van allergenen
De beste manier om de symptomen van allergie te verminderen is om te de uitlokkende factoren te vermijden (voedsel, geneesmiddelen, …). Daarnet zet de arts mogelijk diverse soorten medicatie in tegen allergische reacties.
Antihistaminica
De arts schrijft eventueel
antihistaminica voor; medicatie om allergische reacties te vermijden.
Corticosteroïden
Ook
corticosteroïden zijn sterke ontstekingsremmers die mogelijk in te zetten zijn bij een allergische reactie.
Decongestiva
Decongestiva zijn medicijnen die een zwelling van de neus verminderen (verstopte neus).
Epinefrine bij anafylaxie
Ernstige allergische reacties (anafylaxie) behandelt de arts door middel van het geneesmiddel epinefrine. Anafylaxie is een zeldzame maar ernstige allergische reactie. Deze treedt mogelijk plots op en verergert snel.
Netelroos (
huidziekte met jeukende bultjes),
ademhalingsproblemen, zwelling, een afgesloten keel, een schorre stem, misselijkheid, braken, buikpijn, diarree,
duizeligheid,
flauwvallen, een lage bloeddruk (
hypotensie), een hoge hartslag (
tachycardie) en een
hartstilstand zijn de belangrijkste symptomen van een anafylactische schok. Dit is een medische noodsituatie waaraan de patiënt zonder behandeling met epinefrine komt te overlijden.
Immunotherapie
Immunotherapie is soms ook aanbevolen door de arts indien de patiënt niet in staat is om het allergeen te vermijden en de symptomen moeilijk te behandelen zijn. Bij deze behandelingsvorm injecteert de arts regelmatig steeds grotere hoeveelheden allergeen in het lichaam waardoor de patiënt leert omgaan met het allergeen. Dit werkt wel niet voor iedereen even effectief en regelmatige doktersbezoeken zijn bovendien vereist. Immunotherapie is het meest effectief voor de behandeling van
hooikoorts en allergieën voor insectensteken. De injecties zijn niet bruikbaar voor voedselallergieën vanwege het gevaar van een ernstige reactie.
Leukotriene remmers
Andere inzetbare geneesmiddelen zijn leukotriene remmers (antagonisten) (blokkeren de stoffen die allergieën veroorzaken).
Prognose allergie is meestal goed
De meeste allergieën zijn gemakkelijk te behandelen met medicijnen. Sommige kinderen ontgroeien een (voedsel)allergie. Immunotherapie werkt meestal vrij goed, al zijn wel jarenlange doktersbezoeken nodig. Bijwerkingen zijn netelroos, een huiduitslag en anafylaxie.
Complicaties: Anafylaxie
Complicaties die voortvloeien uit allergieën of de behandeling zijn:
- ademhalingsproblemen en ongemak tijdens de allergische reactie
- anafylaxie (levensbedreigende allergische reactie)
- slaperigheid en andere bijwerkingen van geneesmiddelen

Contact met katten in het eerste jaar voorkomt mogelijk een allergie /
Bron: George Ag., Flickr (CC BY-ND-2.0)Preventie allergieën
Borstvoeding gedurende voorkomt of vermindert allergieën, maar dit enkel gedurende vier tot zes maanden. Meestal valt een allergie niet te voorkomen door het wijzigen van voeding. Blootstelling aan bepaalde allergenen (zoals
huisstofmijt en huidschilfers van
katten) in het eerste jaar van het leven voorkomt sommige allergieën. Kinderen die leven op boerderijen hebben minder allergieën dan kinderen die opgroeien in meer steriele omgevingen omdat ze al vroeg in het leven zijn blootgesteld aan de allergenen. Bij de aanwezigheid van allergieën, is het vermijden van uitlokkende factoren de belangrijkste preventie voor een allergische reactie.
Lees verder