Benauwdheid in keel: Oorzaken van strak en beklemmend gevoel

Sommige patiënten ervaren een constant of intermitterend benauwd gevoel in de keel. Deze vorm van milde tot ernstige keelspanning kan verschillende oorzaken hebben. Een beklemmend gevoel in de keel is vaak het gevolg van allergieën, angst, gastro-oesofageale reflux en struma (kropgezwel in de nek). Meestal is er geen ernstige onderliggende oorzaak voor het benauwde gevoel in de keel. In sommige gevallen is echter een spoedbehandeling noodzakelijk, vooral wanneer de patiënt naast de beklemming in de keel ook last heeft van ademhalingsproblemen of slikproblemen.

• Symptomen van beklemmend gevoel in de keel
• Allergieën en benauwdheid in de keel
• Angst en beklemming in de keel
• Gastro-oesofageale reflux (GERD) en benauwd gevoel in de keel
• Infecties en benauwd gevoel in de keel
• Struma en strakheid in de keel
• Andere oorzaken van strak gevoel in de keel
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Anamnese (vraaggesprek)
• Lichamelijk onderzoek
• Diagnostische onderzoeken
• Beeldvorming
• Specifieke onderzoeken
• Verwijzing naar specialist

Symptomen van beklemmend gevoel in de keel

Patiënten die een benauwd gevoel in de keel ervaren, kunnen één of meer van de volgende symptomen vertonen, die variëren in frequentie en intensiteit:

• de keel is opgezwollen (gezwollen keel)
• de keelspieren voelen 'op slot' aan of vertonen vernauwing
• een brokgevoel in de keel (globus pharyngeus)
• een gevoel alsof er een strakke band rond de nek is gewikkeld
• gevoeligheid, druk of pijn in de keel
• het frequente gevoel moeten slikken

Allergieën en benauwdheid in de keel

Bij een allergische reactie valt het immuunsysteem ten onrechte een uitlokkende stof (allergeen) aan, denkend dat deze stof een bedreiging vormt voor het lichaam. Om deze allergenen te bestrijden, maakt het immuunsysteem chemicaliën zoals histamine vrij, wat symptomen veroorzaakt zoals een verstopte neus, een jeukende keel of een benauwde keel. Ongeveer 1 op de 20 tot 50 patiënten ervaart anafylaxie, een ernstige en acute allergische reactie die dringende medische hulp vereist. Anafylactische shock treedt vaak op bij bepaalde voedingsmiddelen (voedselallergieën), insectengif en medicijnen (medicatie-allergieën). Naast benauwdheid in de keel kunnen de volgende symptomen optreden:

• braken
• buikpijn
• een gezwollen gezicht
• een gezwollen tong
• lage bloeddruk (hypotensie)
• snelle hartslag (tachycardie)
• hoesten
• misselijkheid
• moeite met ademhalen
• netelroos (huidziekte met jeukende bultjes)
• pijn op de borst

Patiënten met voedselallergieën dienen te proberen de uitlokkende voedingsmiddelen te vermijden. Antihistaminica kunnen helpen om de allergiesymptomen te verlichten. Een injectie met adrenaline is een effectieve behandeling voor anafylaxie. Patiënten met een bekende acute allergie dienen altijd een injectie bij zich te hebben. Sommige patiënten hebben baat bij immunotherapie, een behandeling waarbij patiënten geleidelijk worden blootgesteld aan specifieke allergenen via injecties.

Angst en beklemming in de keel

Angst, stress, spanning en nervositeit veroorzaken niet alleen mentale symptomen, maar ook fysieke klachten zoals een beklemmend gevoel in de keel. Ademhalingsproblemen en het gevoel dat de keel zich aanspant, zijn klassieke tekenen van een paniekaanval.

Andere symptomen van een paniekaanval kunnen zijn:

• bevingen
• duizeligheid
• gevoel van angst of wanhoop
• gevoel van verlies van controle
• snelle hartslag (tachycardie)
• hoofdpijn
• kortademigheid
• koude voeten
• misselijkheid
• pijn op de borst
• spierspanning
• rillingen
• tintelingen of verdoofde handen
• zwakte
• zweten

Diepe ademhalingstechnieken, meditatie en spierontspanningsoefeningen kunnen helpen om kalm te blijven. Een gezonde voeding, voldoende lichaamsbeweging, en het beperken van cafeïne en alcohol zijn andere factoren die angst kunnen verminderen. Angst kan ook behandeld worden met psychotherapie en/of medicijnen.

Gastro-oesofageale reflux (GERD) en benauwd gevoel in de keel

Brandend maagzuur, een symptoom van gastro-oesofageale reflux, ontstaat wanneer maagzuur omhoog komt en in de slokdarm terechtkomt. Deze aandoening kan ook een strak gevoel in de keel veroorzaken. Andere symptomen kunnen zijn:

• slechte adem (halitose)
• oprispingen / overmatig boeren
• hoesten
• slikproblemen
• gevoel van een brok in de keel
• heesheid
• zure smaak in de mond of bittere smaak in de mond
• piepende ademhaling

Als de maagaandoening onbehandeld blijft, kan dit leiden tot maagzweren of permanente slokdarmbeschadiging. Bovendien kan het risico op slokdarmkanker toenemen. Veranderingen in de voeding zijn vaak nodig: eet langzaam, kauw goed en voorkom overeten. Na de maaltijd is het aan te raden om minimaal drie uur te wachten voordat je gaat liggen. Medicijnen, zoals antacida en protonpompremmers (beide maagzuurremmers), kunnen ook nuttig zijn. In ernstige gevallen kan een operatie nodig zijn.

Infecties en benauwd gevoel in de keel

Bij een verkoudheid, een keelontsteking of virale tonsillitis (keelamandelontsteking veroorzaakt door virussen) kunnen snel keelpijn, een gezwollen keel of een strak aanvoelende keel ontstaan. Een keelontsteking kan ook de volgende symptomen veroorzaken:

• vieze ademgeur
• hoofdpijn
• koorts
• oorpijn
• rillingen
• slikproblemen
• stemverlies

Ibuprofen kan de ontsteking verminderen en de pijn verlichten. Gorgelen met warm water en zout meerdere keren per dag kan ook de pijn en zwelling in de keel verminderen. Bacteriële infecties worden behandeld met antibiotica, terwijl virale infecties vaak vanzelf verdwijnen. Het is belangrijk om voldoende rust te nemen en voldoende te drinken om uitdroging te voorkomen. Regelmatig handen wassen en het vermijden van zieke mensen zijn nuttige maatregelen om toekomstige infecties te voorkomen.

Struma en strakheid in de keel

Een struma is een abnormale vergroting van de schildklier (de vlindervormige klier in de hals). De schildklier is verantwoordelijk voor de productie van hormonen die essentieel zijn voor onder andere de stofwisseling van het lichaam. Een struma (goiter) ontstaat meestal bij een overactieve schildklier (hyperthyreoïdie) of een onderactieve schildklier (hypothyreoïdie). Soms kan een struma ook optreden bij een normaal werkende schildklier. Symptomen van een struma kunnen onder andere een beklemmend gevoel in de keel, hoesten, moeite met ademhalen of slikken, heesheid en een zwelling in de keel en nek omvatten. Patiënten met schildklierafwijkingen krijgen doorgaans medicatie, maar soms is ook een operatie noodzakelijk.

Andere oorzaken van strak gevoel in de keel

Er zijn ook andere oorzaken bekend voor een benauwd gevoel in de keel, waaronder:

• blootstelling aan bepaalde chemicaliën
• hooikoorts of seizoensgebonden allergieën
• keelslijmen en afvoer van pus in de keel door een sinusinfectie (postnasale drip)
• luchtvervuiling

Alarmsymptomen

Een benauwd gevoel in de keel kan erg ongemakkelijk en uitputtend zijn. Als dit symptoom langer dan enkele dagen aanhoudt, is medisch advies noodzakelijk. Een snelle medische interventie is vereist bij het optreden van één of meer van de volgende tekenen:

• gezwollen lymfeklieren in de nek
• hoge koorts
• keelpijn die 48 uur of langer aanhoudt
• nekstijfheid
• pijn op de borst

Diagnose en onderzoeken

Een nauwkeurige diagnose van een beklemmend gevoel in de keel vereist een grondige evaluatie door een arts. De diagnose begint meestal met een gedetailleerd medisch gesprek en een lichamelijk onderzoek. Afhankelijk van de symptomen en de vermoedelijke oorzaak kan de arts aanvullende onderzoeken en tests aanvragen. Hier volgt een overzicht van mogelijke diagnostische stappen:

Anamnese (vraaggesprek)

De arts zal eerst een gedetailleerd medisch geschiedenis opnemen, inclusief:

• de duur en frequentie van de symptomen
• de aard van het benauwde gevoel (continu of intermitterend)
• eventuele bijkomende symptomen zoals ademhalingsproblemen of slikklachten
• recente blootstelling aan allergenen of irriterende stoffen
• huidige medicatie en allergieën

Lichamelijk onderzoek

Tijdens het lichamelijk onderzoek zal de arts letten op:

• de conditie van de keel, het slijmvlies en de lymfeklieren
• de aanwezigheid van zwellingen of afwijkingen in de nek
• ademhalingsgeluiden en hoest
• tekenen van systemische aandoeningen zoals koorts of huiduitslag

Diagnostische onderzoeken

Afhankelijk van de bevindingen kunnen de volgende tests worden uitgevoerd:

• Laboratoriumonderzoeken: Bloedonderzoek kan helpen bij het identificeren van infecties, allergieën of ontstekingsmarkers.
• Allergietesten: Testen zoals huidpriktesten of bloedonderzoek kunnen helpen bij het identificeren van specifieke allergieën.
• Schildklierfunctietesten: Bloedonderzoek kan schildklierhormonen meten om hyperthyreoïdie of hypothyreoïdie te diagnosticeren.
• Bloedonderzoek: Algemeen bloedonderzoek kan helpen bij het uitsluiten van infecties of ontstekingen.

Beeldvorming

Beeldvormende onderzoeken kunnen nuttig zijn bij het visualiseren van afwijkingen in de keel, nek of schildklier.

• Röntgenfoto’s: Röntgenfoto’s van de nek en borstkas kunnen helpen bij het identificeren van structurele afwijkingen.
• Echografie: Echografie kan nuttig zijn bij het onderzoeken van de schildklier en eventuele struma.
• Endoscopie: Een endoscopie kan nodig zijn om de binnenkant van de keel en slokdarm te inspecteren.

Specifieke onderzoeken

Voor bepaalde aandoeningen kunnen gespecialiseerde tests nodig zijn.

• 24-uurs pH-meting: Dit kan worden gebruikt om gastro-oesofageale reflux te evalueren.
• Manometrie: Dit meet de samentrekking van de slokdarmspieren en kan nuttig zijn bij het onderzoeken van slikproblemen.
• Spirometrie: Dit kan helpen bij het evalueren van longfunctie en ademhalingsproblemen.

Verwijzing naar specialist

Als de primaire arts een specifieke aandoening vermoedt, kan verwijzing naar een specialist nodig zijn:

• Allergoloog: Voor verdere evaluatie en behandeling van allergieën.
• Endocrinoloog: Voor problemen met de schildklier.
• KNO-arts: Voor uitgebreid onderzoek van keel- en nekaandoeningen.
• Gastro-enteroloog: Voor het onderzoeken en behandelen van gastro-oesofageale reflux.

Een grondige diagnose is cruciaal voor het vaststellen van de juiste behandeling en het verlichten van de symptomen. Het is belangrijk om nauw samen te werken met de zorgverlener om een effectieve behandelingsstrategie te ontwikkelen.

Lees verder

• Keelontsteking (faryngitis): Oorzaken van ontsteking keel
• Globus pharyngeus: Brokgevoel in keel (meestal onschuldig)
• Keelamandelen (tonsillen): Soorten aandoeningen
• Keelpijn: Oorzaken van pijn aan keel (pijnlijke keel)
• Keelslijmen: Oorzaken van opbouw van slijm in keel