Benauwdheid in keel: Oorzaken van strak en beklemmend gevoel

Sommige patiënten ervaren een constant of intermitterend benauwd gevoel in de keel. Deze vorm van milde tot ernstige keelspanning kan verschillende oorzaken hebben. Een beklemmend gevoel in de keel is vaak het gevolg van allergieën, angst, gastro-oesofageale reflux en struma (kropgezwel in de nek). Meestal is er geen ernstige onderliggende oorzaak voor het benauwde gevoel in de keel. In sommige gevallen is echter een spoedbehandeling noodzakelijk, vooral wanneer de patiënt naast de beklemming in de keel ook last heeft van ademhalingsproblemen of slikproblemen.

• Epidemiologie van benauwdheid in keel
• Oorzaken van strak en beklemmend gevoel in keel
• Allergieën en benauwdheid in de keel
• Blootstelling aan bepaalde chemicaliën
• Chronische luchtwegaandoeningen
• Gastro-oesofageale reflux (GERD) en benauwd gevoel in de keel
• Hooikoorts of seizoensgebonden allergieën
• Infecties en benauwd gevoel in de keel
• Keelslijmen en afvoer van pus in de keel door een sinusinfectie (postnasale drip)
• Luchtvervuiling en irriterende stoffen
• Mentale factoren (stress en angst)
• Ophoping van slijm
• Oncologische aandoeningen
• Struma en strakheid in de keel
• Risicofactoren
• Symptomen van beklemmend gevoel in de keel
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Anamnese (vraaggesprek)
• Lichamelijk onderzoek
• Diagnostische onderzoeken
• Beeldvorming
• Specifieke onderzoeken
• Verwijzing naar specialist
• Behandeling
• Prognose van benauwdheid in de keel
• Complicaties
• Preventie van strak en beklemmend gevoel in keel

Epidemiologie van benauwdheid in keel

Benauwdheid in de keel, ook wel bekend als gevoel van beklemming of druk in de keel, kan verschillende oorzaken hebben en kan voorkomen bij een breed scala van aandoeningen. Epidemiologische gegevens tonen aan dat dit symptoom veel voorkomt bij zowel volwassenen als kinderen. Het komt vaak voor in populaties met een hoge prevalentie van allergieën, luchtwegaandoeningen, en gastro-oesofageale refluxziekte (GERD). Studies hebben aangetoond dat chronische aandoeningen zoals astma en chronische sinusitis vaak gepaard gaan met benauwdheid in de keel. Daarnaast kan dit symptoom ook voorkomen bij acute infecties en inflammatoire aandoeningen. De prevalentie kan variëren op basis van geografische locatie, seizoensinvloeden, en omgevingsfactoren zoals vervuiling.

Oorzaken van strak en beklemmend gevoel in keel

Benauwdheid in de keel kan veroorzaakt worden door verschillende aandoeningen.

Allergieën en benauwdheid in de keel

Bij een allergische reactie valt het immuunsysteem ten onrechte een uitlokkende stof (allergeen) aan, denkend dat deze stof een bedreiging vormt voor het lichaam. Om deze allergenen te bestrijden, maakt het immuunsysteem chemicaliën zoals histamine vrij, wat symptomen veroorzaakt zoals een verstopte neus, een jeukende keel of een benauwde keel. Ongeveer 1 op de 20 tot 50 patiënten ervaart anafylaxie, een ernstige en acute allergische reactie die dringende medische hulp vereist. Anafylactische shock treedt vaak op bij bepaalde voedingsmiddelen (voedselallergieën), insectengif en medicijnen (medicatie-allergieën). Naast benauwdheid in de keel kunnen de volgende symptomen optreden:

• braken
• buikpijn
• een gezwollen gezicht
• een gezwollen tong
• lage bloeddruk (hypotensie)
• snelle hartslag (tachycardie)
• hoesten
• misselijkheid
• moeite met ademhalen
• netelroos (huidziekte met jeukende bultjes)
• pijn op de borst

Patiënten met voedselallergieën dienen te proberen de uitlokkende voedingsmiddelen te vermijden. Antihistaminica kunnen helpen om de allergiesymptomen te verlichten. Een injectie met adrenaline is een effectieve behandeling voor anafylaxie. Patiënten met een bekende acute allergie dienen altijd een injectie bij zich te hebben. Sommige patiënten hebben baat bij immunotherapie, een behandeling waarbij patiënten geleidelijk worden blootgesteld aan specifieke allergenen via injecties.

Blootstelling aan bepaalde chemicaliën

Blootstelling aan bepaalde chemicaliën kan een strak gevoel in de keel veroorzaken door irritatie van de slijmvliezen. Chemicaliën zoals schoonmaakmiddelen, oplosmiddelen, en industriële dampen kunnen de keelwand beschadigen of ontsteken. Dit kan leiden tot symptomen zoals een beklemmend gevoel, hoesten, en een droge keel. Het is belangrijk om adequate bescherming te dragen en de blootstelling aan dergelijke chemicaliën te minimaliseren om de symptomen te voorkomen of te verlichten.

Chronische luchtwegaandoeningen

Chronische luchtwegaandoeningen zoals astma en chronische bronchitis kunnen bijdragen aan benauwdheid in de keel door ontsteking en irritatie van de luchtwegen. Bij astma kunnen de luchtwegen opzwellen en vernauwen, wat leidt tot een gevoel van benauwdheid. Behandeling omvat vaak inhalatoren en andere medicaties om de luchtwegen te openen en ontsteking te verminderen.

Gastro-oesofageale reflux (GERD) en benauwd gevoel in de keel

Brandend maagzuur, een symptoom van gastro-oesofageale reflux, ontstaat wanneer maagzuur omhoog komt en in de slokdarm terechtkomt. Deze aandoening kan ook een strak gevoel in de keel veroorzaken. Andere symptomen kunnen zijn:

• slechte adem (halitose)
• oprispingen / overmatig boeren
• hoesten
• slikproblemen
• gevoel van een brok in de keel
• heesheid
• zure smaak in de mond of bittere smaak in de mond
• piepende ademhaling

Als de maagaandoening onbehandeld blijft, kan dit leiden tot maagzweren of permanente slokdarmbeschadiging. Bovendien kan het risico op slokdarmkanker toenemen. Veranderingen in de voeding zijn vaak nodig: eet langzaam, kauw goed en voorkom overeten. Na de maaltijd is het aan te raden om minimaal drie uur te wachten voordat je gaat liggen. Medicijnen, zoals antacida en protonpompremmers (beide maagzuurremmers), kunnen ook nuttig zijn. In ernstige gevallen kan een operatie nodig zijn.

Hooikoorts of seizoensgebonden allergieën

Hooikoorts, ook bekend als allergische rhinitis, kan leiden tot een strak gevoel in de keel als gevolg van ontsteking en irritatie door allergenen zoals pollen. Seizoensgebonden allergieën kunnen vergelijkbare symptomen veroorzaken, waaronder jeuk, niezen, en een verstopte neus die kan bijdragen aan een benauwd gevoel in de keel. Het vermijden van allergenen, het gebruik van antihistaminica en het regelmatig reinigen van de omgeving kunnen helpen bij het beheersen van de symptomen.

Infecties en benauwd gevoel in de keel

Bij een verkoudheid, een keelontsteking of virale tonsillitis (keelamandelontsteking veroorzaakt door virussen) kunnen snel keelpijn, een gezwollen keel of een strak aanvoelende keel ontstaan. Een keelontsteking kan ook de volgende symptomen veroorzaken:

• vieze ademgeur
• hoofdpijn
• koorts
• oorpijn
• rillingen
• slikproblemen
• stemverlies

Ibuprofen kan de ontsteking verminderen en de pijn verlichten. Gorgelen met warm water en zout meerdere keren per dag kan ook de pijn en zwelling in de keel verminderen. Bacteriële infecties worden behandeld met antibiotica, terwijl virale infecties vaak vanzelf verdwijnen. Het is belangrijk om voldoende rust te nemen en voldoende te drinken om uitdroging te voorkomen. Regelmatig handen wassen en het vermijden van zieke mensen zijn nuttige maatregelen om toekomstige infecties te voorkomen.

Keelslijmen en afvoer van pus in de keel door een sinusinfectie (postnasale drip)

Keelslijmen en afvoer van pus in de keel door een sinusinfectie, ook wel postnasale drip genoemd, kunnen een strak gevoel in de keel veroorzaken. Wanneer de sinussen ontstoken zijn, kan er slijm of pus naar beneden druppelen in de keel, wat leidt tot irritatie en een benauwd gevoel. Dit kan gepaard gaan met andere symptomen zoals een verstopte neus, keelpijn, en hoesten. Behandeling kan bestaan uit het gebruik van neussprays, ontstekingsremmers, en het houden van de luchtwegen schoon.

Luchtvervuiling en irriterende stoffen

Blootstelling aan luchtvervuiling en andere irriterende stoffen kan een strak gevoel in de keel veroorzaken door irritatie en ontsteking van de slijmvliezen. Luchtvervuiling omvat verontreinigende stoffen zoals fijnstof, ozon, stikstofoxiden, en andere chemische verbindingen die in de lucht zweven en ingeademd worden. Deze stoffen kunnen de keelwand beschadigen en ontstekingsreacties opwekken, wat leidt tot symptomen zoals een beklemmend gevoel, hoesten, en een droge keel.

Daarnaast kunnen irriterende stoffen zoals sigarettenrook, chemicaliën uit schoonmaakmiddelen, en industriële vervuilers ook bijdragen aan deze klachten. Deze stoffen veroorzaken vaak een onmiddellijke irritatie van de slijmvliezen, wat kan resulteren in een gevoel van benauwdheid en ongemak in de keel. Personen die regelmatig worden blootgesteld aan dergelijke omgevingsfactoren kunnen bijzonder gevoelig zijn voor deze effecten.

Om de symptomen te verlichten en verdere irritatie te voorkomen, is het belangrijk om blootstelling aan deze schadelijke stoffen te minimaliseren. Dit kan door binnenruimtes goed te ventileren, het gebruik van luchtfilters te overwegen, en het vermijden van roken en andere bronnen van vervuiling. Het bevorderen van een gezonde luchtkwaliteit en het vermijden van plekken met hoge niveaus van luchtvervuiling kan significant bijdragen aan het verminderen van keelirritaties en het bevorderen van algemeen welzijn.

Mentale factoren (stress en angst)

Mentale factoren zoals stress en angst kunnen aanzienlijk bijdragen aan een benauwd gevoel in de keel, vaak aangeduid als een “brok in de keel.” Dit fenomeen ontstaat uit verhoogde spanning of angst en kan leiden tot een gevoel van beklemming. Stress en angst veroorzaken spierspanning in de keel, wat de sensatie van ongemak en druk kan verergeren. Dit gevoel wordt vaak versterkt door de toegenomen spierspanning en een verstoring van de normale ademhaling.

Angst en stress beïnvloeden niet alleen de mentale toestand, maar kunnen ook fysieke symptomen veroorzaken zoals ademhalingsproblemen en het gevoel dat de keel zich aanspant. Deze symptomen zijn kenmerkend voor een paniekaanval, waarbij het gevoel van beklemming in de keel een veelvoorkomend symptoom is. Andere symptomen die vaak gepaard gaan met paniekaanvallen zijn:

• bevingen
• duizeligheid
• gevoel van angst of wanhoop
• gevoel van verlies van controle
• snelle hartslag (tachycardie)
• hoofdpijn
• kortademigheid
• koude voeten
• misselijkheid
• pijn op de borst
• spierspanning
• rillingen
• tintelingen of verdoofde handen
• zwakte
• zweten

Om de symptomen van stress en angst te verlichten, kunnen ontspanningstechnieken zoals diepe ademhaling, meditatie en spierontspanningsoefeningen bijzonder effectief zijn. Het handhaven van een gezonde levensstijl door middel van een gezonde en evenwichtige voeding, voldoende lichaamsbeweging, en het beperken van cafeïne en alcohol kan ook bijdragen aan het verminderen van angst. Voor langdurige en ernstige angstklachten kan psychotherapie of medicamenteuze behandeling noodzakelijk zijn. Het aanpakken van stress en angst door middel van professionele begeleiding kan helpen bij het verbeteren van de algehele kwaliteit van leven en het verminderen van de symptomen die met een strak gevoel in de keel gepaard gaan.

Ophoping van slijm

Ophoping van slijm in de keel kan een gevoel van benauwdheid veroorzaken doordat het slijm de keelwand irriteert en een beklemmend gevoel veroorzaakt. Dit slijm kan ontstaan door allergieën, infecties, of chronische sinusitis. Het regelmatig verwijderen van slijm door middel van hoesten en het gebruik van slijmoplossende middelen kan verlichting bieden.

Oncologische aandoeningen

Oncologische aandoeningen, zoals keel- of strottenhoofdskanker, kunnen benauwdheid in de keel veroorzaken door tumoren die druk uitoefenen op de omliggende structuren. Deze aandoeningen kunnen ook andere symptomen veroorzaken zoals aanhoudende keelpijn, moeite met slikken, en heesheid. Vroege detectie en behandeling door middel van chirurgie, bestraling, of chemotherapie zijn cruciaal voor een betere prognose.

Struma en strakheid in de keel

Een struma is een abnormale vergroting van de schildklier (de vlindervormige klier in de hals). De schildklier is verantwoordelijk voor de productie van hormonen die essentieel zijn voor onder andere de stofwisseling van het lichaam. Een struma (goiter) ontstaat meestal bij een overactieve schildklier (hyperthyreoïdie) of een onderactieve schildklier (hypothyreoïdie). Soms kan een struma ook optreden bij een normaal werkende schildklier. Symptomen van een struma kunnen onder andere een beklemmend gevoel in de keel, hoesten, moeite met ademhalen of slikken, heesheid en een zwelling in de keel en nek omvatten. Patiënten met schildklierafwijkingen krijgen doorgaans medicatie, maar soms is ook een operatie noodzakelijk.

Risicofactoren

De risicofactoren voor benauwdheid in de keel zijn divers en kunnen variëren afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Voor mensen met gastro-oesofageale refluxziekte (GERD) zijn risicofactoren onder andere overgewicht, roken, en het consumeren van bepaalde voedingsmiddelen zoals gekruid of vet voedsel. Allergieën kunnen worden verergerd door blootstelling aan allergenen zoals pollen, huisstofmijt, of schimmels. Mensen met een voorgeschiedenis van chronische luchtwegaandoeningen zoals astma of sinusitis lopen ook een hoger risico. Stress en angst kunnen bij sommige mensen bijdragen aan het gevoel van benauwdheid in de keel. Verder kunnen risicofactoren zoals blootstelling aan luchtvervuiling en irriterende chemicaliën in de werkomgeving ook bijdragen aan dit symptoom.

Symptomen van beklemmend gevoel in de keel

Patiënten die een benauwd gevoel in de keel ervaren, kunnen één of meer van de volgende symptomen vertonen, die variëren in frequentie en intensiteit:

• de keel is opgezwollen (gezwollen keel)
• de keelspieren voelen 'op slot' aan of vertonen vernauwing
• een brokgevoel in de keel (globus pharyngeus)
• een gevoel alsof er een strakke band rond de nek is gewikkeld
• gevoeligheid, druk of pijn in de keel
• het frequente gevoel moeten slikken

Alarmsymptomen

Een benauwd gevoel in de keel kan erg ongemakkelijk en uitputtend zijn. Als dit symptoom langer dan enkele dagen aanhoudt, is medisch advies noodzakelijk. Een snelle medische interventie is vereist bij het optreden van één of meer van de volgende tekenen:

• gezwollen lymfeklieren in de nek
• hoge koorts
• keelpijn die 48 uur of langer aanhoudt
• nekstijfheid
• pijn op de borst

Diagnose en onderzoeken

Een nauwkeurige diagnose van een beklemmend gevoel in de keel vereist een grondige evaluatie door een arts. De diagnose begint meestal met een gedetailleerd medisch gesprek en een lichamelijk onderzoek. Afhankelijk van de symptomen en de vermoedelijke oorzaak kan de arts aanvullende onderzoeken en tests aanvragen. Hier volgt een overzicht van mogelijke diagnostische stappen:

Anamnese (vraaggesprek)

De arts zal eerst een gedetailleerd medisch geschiedenis opnemen, inclusief:

• de duur en frequentie van de symptomen
• de aard van het benauwde gevoel (continu of intermitterend)
• eventuele bijkomende symptomen zoals ademhalingsproblemen of slikklachten
• recente blootstelling aan allergenen of irriterende stoffen
• huidige medicatie en allergieën

Lichamelijk onderzoek

Tijdens het lichamelijk onderzoek zal de arts letten op:

• de conditie van de keel, het slijmvlies en de lymfeklieren
• de aanwezigheid van zwellingen of afwijkingen in de nek
• ademhalingsgeluiden en hoest
• tekenen van systemische aandoeningen zoals koorts of huiduitslag

Diagnostische onderzoeken

Afhankelijk van de bevindingen kunnen de volgende tests worden uitgevoerd:

• Laboratoriumonderzoeken: Bloedonderzoek kan helpen bij het identificeren van infecties, allergieën of ontstekingsmarkers.
• Allergietesten: Testen zoals huidpriktesten of bloedonderzoek kunnen helpen bij het identificeren van specifieke allergieën.
• Schildklierfunctietesten: Bloedonderzoek kan schildklierhormonen meten om hyperthyreoïdie of hypothyreoïdie te diagnosticeren.
• Bloedonderzoek: Algemeen bloedonderzoek kan helpen bij het uitsluiten van infecties of ontstekingen.

Beeldvorming

Beeldvormende onderzoeken kunnen nuttig zijn bij het visualiseren van afwijkingen in de keel, nek of schildklier.

• Röntgenfoto’s: Röntgenfoto’s van de nek en borstkas kunnen helpen bij het identificeren van structurele afwijkingen.
• Echografie: Echografie kan nuttig zijn bij het onderzoeken van de schildklier en eventuele struma.
• Endoscopie: Een endoscopie kan nodig zijn om de binnenkant van de keel en slokdarm te inspecteren.

Specifieke onderzoeken

Voor bepaalde aandoeningen kunnen gespecialiseerde tests nodig zijn.

• 24-uurs pH-meting: Dit kan worden gebruikt om gastro-oesofageale reflux te evalueren.
• Manometrie: Dit meet de samentrekking van de slokdarmspieren en kan nuttig zijn bij het onderzoeken van slikproblemen.
• Spirometrie: Dit kan helpen bij het evalueren van longfunctie en ademhalingsproblemen.

Verwijzing naar specialist

Als de primaire arts een specifieke aandoening vermoedt, kan verwijzing naar een specialist nodig zijn:

• Allergoloog: Voor verdere evaluatie en behandeling van allergieën.
• Endocrinoloog: Voor problemen met de schildklier.
• KNO-arts: Voor uitgebreid onderzoek van keel- en nekaandoeningen.
• Gastro-enteroloog: Voor het onderzoeken en behandelen van gastro-oesofageale reflux.

Een grondige diagnose is cruciaal voor het vaststellen van de juiste behandeling en het verlichten van de symptomen. Het is belangrijk om nauw samen te werken met de zorgverlener om een effectieve behandelingsstrategie te ontwikkelen.

Behandeling

De behandeling van benauwdheid in de keel hangt af van de onderliggende oorzaak en kan de volgende opties omvatten:

Medicamenteuze behandeling

• Antihistaminica: Indien allergieën de oorzaak zijn, kunnen antihistaminica helpen bij het verlichten van symptomen.
• Corticosteroïden: Bij ontstekingen kan een arts corticosteroïden voorschrijven om zwelling te verminderen en symptomen te verlichten.
• Antibiotica: Als een bacteriële infectie verantwoordelijk is, kunnen antibiotica nodig zijn.

Huisremedies en zelfzorg
Stoominhalatie: Het inademen van stoom kan helpen om de luchtwegen te bevochtigen en irritatie te verminderen.
Hydratatie: Voldoende drinken van water helpt om de keel vochtig te houden en kan verlichting bieden.
Gorgelen met zout water: Dit kan helpen bij het verminderen van keelpijn en irritatie.

Medische interventies

• Endoscopie: In sommige gevallen kan een arts een endoscopie uitvoeren om de oorzaak van de benauwdheid te onderzoeken en te behandelen.
• Chirurgie: Bij ernstige gevallen, zoals tumoren of obstructies, kan een chirurgische ingreep nodig zijn.

Prognose van benauwdheid in de keel

De prognose voor benauwdheid in de keel is meestal goed, vooral als de onderliggende oorzaak effectief wordt behandeld. Voor de meeste mensen zullen de symptomen verbeteren na de juiste behandeling. Echter, als de oorzaak een chronische aandoening is, kan de behandeling gericht zijn op het beheersen van de symptomen en het verbeteren van de levenskwaliteit.

Complicaties

Mogelijke complicaties kunnen zijn:

• Chronische irritatie: Langdurige benauwdheid kan leiden tot aanhoudende irritatie van de keel.
  

Slikproblemen: Ernstige benauwdheid kan slikproblemen veroorzaken, wat leidt tot moeilijkheden bij het eten en drinken.
Infecties: Onbehandelde oorzaken zoals infecties kunnen zich verspreiden en ernstigere gezondheidsproblemen veroorzaken.

Preventie van strak en beklemmend gevoel in keel

Om benauwdheid in de keel te voorkomen, kunt u de volgende maatregelen nemen:

Gezonde levensstijl

• Vermijd allergenen: Als allergieën een oorzaak zijn, probeer dan allergenen te vermijden en neem preventieve medicatie zoals voorgeschreven.
• Vermijd irritanten: Beperk blootstelling aan rook, vervuiling en andere irritanten die de keel kunnen irriteren.

Goede hygiëne
Handen wassen: Regelmatig handen wassen helpt om de verspreiding van virussen en bacteriën te voorkomen.
Vermijd besmette personen: Probeer contact met mensen die ziek zijn te vermijden, vooral tijdens het griepseizoen.

Hydratatie en keelverzorging

• Drink voldoende water: Houd de keel gehydrateerd door regelmatig water te drinken.
• Gebruik een luchtbevochtiger: In droge klimaten of tijdens de winter kan een luchtbevochtiger helpen om de luchtwegen vochtig te houden en irritatie te voorkomen.
• Door deze preventieve maatregelen te volgen, kunt u de kans op benauwdheid in de keel verkleinen en bijdragen aan een goede algehele gezondheid van de luchtwegen.y

Lees verder

• Keelontsteking (faryngitis): Oorzaken van ontsteking keel
• Globus pharyngeus: Brokgevoel in keel (meestal onschuldig)
• Keelamandelen (tonsillen): Soorten aandoeningen
• Keelpijn: Oorzaken van pijn aan keel (pijnlijke keel)
• Keelslijmen: Oorzaken van opbouw van slijm in keel