Pinda-allergie: Allergische reactie op pindanoten

Pindanoten bevinden zich in tal van voedingsmiddelen, zoals bepaalde soorten ijs, sauzen en zelfs snoep. Pinda’s vormen voor een groeiend aantal patiënten echter een probleem omdat ze hierop allergisch reageren. Het is belangrijk om de symptomen van een pinda-allergie te herkennen en pinda’s te vermijden. Meestal verschijnen milde tekenen, zoals een loopneus of een huiduitslag, maar in ernstige gevallen blokkeren de luchtwegen en daalt de bloeddruk. Pinda's vermijden vormt de boodschap voor patiënten die gekend zijn met een allergie voor pindanoten. Verder zijn medicijnen beschikbaar voor het verlichten van milde klachten. Bij ernstige tekenen is echter een spoedinjectie met adrenaline en een ziekenhuisopname nodig.

• Bronnen van pinda’s
• Risicofactoren van voedselallergie
• Blootstellingswijze aan pindanoten
• Symptomen van pinda-allergie
• Milde tekenen
• Ernstige tekenen
• Diagnose en onderzoeken bij pinda-allergie
• Behandeling van pinda-allergie
• Pinda's vermijden
• Milde reactie
• Ernstige reactie
• Prognose van allergische reactie op pinda’s
• Complicaties van pinda-allergie
• Preventie van pinda-allergie

Bronnen van pinda’s

Volgende voedingsmiddelen bevatten (mogelijk) pinda’s en daarom is het verstandig om altijd voor de aankoop grondig alle etiketten door te nemen en eventueel contact op te nemen met de producent:

• Afrikaans, Aziatisch (vooral Chinees, Indiaas, Indonesisch, Thais en Vietnamees) en Mexicaans restauranteten (zelfs bij het bestellen van een pindavrije maaltijd is het risico op contact groot)
• alternatieve notenboters, zoals sojamelkboter of zonnebloemzaadboter, zijn soms geproduceerd met behulp van apparatuur waarmee andere boomnoten en/of pinda’s verwerkt worden
• arachisolie (een andere naam voor arachideolie)
• biernoten
• chili
• dierenvoeding
• enchilada-saus
• gemixte noten
• ijs
• koudgeperste, uitgedreven of geëxtrudeerde pindaolie: Zeer geraffineerde pindaolie is niet altijd een allergeen (uitlokkende stof van allergische reactie); de meeste patiënten verdragen dit namelijk. Koudgeperste, geëxtrudeerde pindaolie (gourmetolie) is echter afgeraden.
• kunstmatige noten
• loempia's
• lupine (of lupine) - dat een algemeen vervangingsmiddel voor meel wordt in glutenvrij voedsel. Een onderzoek toonde een sterke mogelijkheid van kruisreactie tussen pinda's en deze peulvrucht, in tegenstelling tot andere peulvruchten.
• mandelonas (pinda's gedrenkt in amandelaroma)
• marinades
• marsepein
• noga / nougat
• notenvlees
• pannenkoeken
• pinda-eiwit hydrolysaat
• pindakaas
• pindameel
• sauzen zoals chilisaus, hete saus, pesto, jus, muesaus en sladressing
• snoep (inclusief chocoladesuikergoed)
• snoepgoed zoals pudding, koekjes, gebak, taarten en warme chocolademelk
• speciale pizza's
• vegetarische voedingsproducten, vooral vleesvervangers
• zonnebloempitten (die vaak worden geproduceerd op apparatuur die wordt gedeeld met pinda's)

Ook zijn pinda-omhulsels (schelpen) soms te vinden in compost (voor gazonmeststof). Daarom is het belangrijk om navraag te doen over het gebruik van pinda-omhulsels in de compost.

Risicofactoren van voedselallergie

Baby’s, peuters en kinderen hebben een grotere kans om voedselallergieën te ontwikkelen. Indien de patiënt of andere familieleden andere soorten allergieën hebben, vormen pinda’s mogelijk ook een probleem. Patiënten met eczeem (chronische huidziekte met droge huid en jeukende huid) krijgen ook sneller te maken met een allergie zoals een pinda-allergie. Het hebben van een pinda-allergie verhoogt de kans niet op een allergie voor andere noten of peulvruchten. Pinda's groeien ondergronds en verschillen van amandelen, cashewnoten, walnoten en andere noten. Circa 25% tot 40% van de patiënten met een pinda-allergie zijn ook allergisch voor noten.

Blootstellingswijze aan pindanoten

De meeste patiënten met een allergie hebben problemen als ze direct contact hebben met pinda's. Soms eten ze ook pindanoten op zonder dit te beseffen, bijvoorbeeld in een salade of een ander recept. Het is ook mogelijk dat de huid in contact komt met pindanoten, of door het inademen van pindastof of iets te eten dat is gemaakt met arachideolie. Ook indirect contact veroorzaakt mogelijk een reactie bij erg gevoelige patiënten. Dit is gekend als ‘kruisbesmetting’. Een kok bereidt bijvoorbeeld een maaltijd zonder pindanoten, maar mogelijk heeft hij het mes gebruikt voor een eerdere taak. Als het mes pinda's heeft aangeraakt en dit mes niet goed is gewassen, komen sporen van pinda’s in het gerecht terecht. Het is bijgevolg belangrijk om een pinda-allergie en andere vormen van een voedselallergie op voorhand te melden aan een restaurant of andere gastorganisatie.

Symptomen van pinda-allergie

Milde tekenen

De symptomen van een allergische reactie op pinda's beginnen meestal binnen enkele minuten na blootstelling en bestaan uit:

• een loopneus of een verstopte neus
• huidreacties zoals netelroos, roodheid of een huiduitslag
• tintelingen of jeuk in de mond of keel

Soms ontwikkelt de patiënt na deze relatief milde tekenen ernstigere klachten.

Ernstige tekenen

Sommige patiënten kampen met een ernstige en potentieel levensbedreigende reactie: die bekend staat als anafylaxie. Pinda's zijn één van de meest voorkomende oorzaken van anafylaxie, die verschillende lichaamsdelen aantast. Het risico op een anafylactische shock is groter bij de aanwezigheid van allergieën of astma (chronische ontsteking van de luchtwegen in de longen), een familiegeschiedenis van anafylaxie of wanneer de patiënt reeds eerder een anafylactische shock gehad heeft.

De tekenen van een aanval van anafylaxie zijn:

• ademhalingsproblemen
• angst
• braken
• buikpijn
• diarree
• duizeligheid of flauwvallen
• een benauwd gevoel in de keel
• een gezwollen gezicht
• een grote daling van de bloeddruk
• een snelle pols
• een vergrote tong
• een zwelling van de keel waardoor het moeilijk is om te ademen
• geblokkeerde luchtwegen
• gezwollen ledematen
• kortademigheid
• maagkrampen
• misselijkheid
• wheezing (piepend geluid bij uitademing)

Diagnose en onderzoeken bij pinda-allergie

Om een pinda-allergie op te sporen, vraagt de arts aan de patiënt om een voedingsdagboek bij te houden. Hierbij vermeldt de patiënt de eetgewoonten en eventuele symptomen die hierop volgen. Heeft de patiënt nog nooit een ernstige reactie gehad, dan zou hij kunnen een eliminatiedieet kunnen proberen. Hij bant dan één week of langer pinda's of andere verdachte voedingsmiddelen uit de voeding. Vervolgens voegt hij één voor één de voedingsmiddelen opnieuw toe in de voeding en kan hij kijken waarop hij eventueel reageert. De arts voert mogelijk ook een huidtest uit, waarbij hij een kleine hoeveelheid voedsel op de patiënt legt en dit vervolgens aanprikt met een naald. Allergische patiënten krijgen dan een bultje of een andere huidreactie. Een bloedonderzoek biedt informatie over de reactie van het immuunsysteem op de allergische reactie op pinda's.

Behandeling van pinda-allergie

Pinda's vermijden

Wanneer voedingsmiddelen pinda's bevatten, staat dit aangegeven op het etiket. Het is bijgevolg aangewezen om steeds alle voedseletiketten te lezen. Soms bevinden zich pindanoten in voedingsmiddelen waarvan dit in eerste instantie niet wordt verwacht. Bij twijfel neemt de patiënt best contact op met de producent. Er is geen gemakkelijke oplossing voor het behandelen van de allergie. De enige manier om een slechte reactie te voorkomen is om pinda's te vermijden.

Milde reactie

Bij een milde reactie waarbij slechts één lichaamssysteem betrokken is, volstaat een antihistaminicum (medicijn voor het behandelen van een allergische reactie) meestal.

Ernstige reactie

Wanneer een ernstige allergische reactie optreedt waarbij twee of meer lichaamssystemen betrokken zijn, is dit een medisch noodgeval dat levensbedreigend is. Bepaalde patiënten met een bekende pinda-allergie moeten een injector bij zich hebben. Als ze symptomen ervaren van een pinda-allergie, moeten ze de epinefrine (adrenaline) injector gebruiken en daarna de spoedhulp contacteren. Ook bij afwezige symptomen is dan medische hulp nodig omdat mogelijk een vertraagde reactie optreedt.

Prognose van allergische reactie op pinda’s

Pinda-allergieën zijn meestal levenslang aanwezig voor de meeste patiënten. Circa één op de vijf patiënten met een pinda-allergie ontgroeit uiteindelijk wel de pinda-allergie.

Complicaties van pinda-allergie

Het grootste risico voor patiënten met een pinda-allergie is het ontwikkelen van een anafylactische reactie. Deze complicatie is levensbedreigend en vereist onmiddellijke medische interventie. Andere mogelijke complicaties zijn secundaire allergieën, waarbij de patiënt mogelijk allergisch wordt voor andere noten of peulvruchten.

Preventie van pinda-allergie

Door kinderen al vanaf jonge leeftijd (vier à tien maanden oud) bloot te stellen aan pinda’s, is het mogelijk om een pinda-allergie te voorkomen. Deze vroege blootstelling kan helpen bij het ontwikkelen van tolerantie, waardoor de kans op het ontwikkelen van een allergie vermindert.

Lees verder

• Allergieën en allergische reactie: Contact met allergenen
• Anafylaxie: Ernstige allergische reactie
• Antihistaminica: Geneesmiddelen tegen allergische reacties