Pseudobulbair effect: Plots oncontroleerbaar huilen/lachen

Erg veel huilen bij verdriet en vreugdevol lachen bij plezier zijn normale onderdelen van een gezond leven. Sommige patiënten moeten echter plotseling en oncontroleerbaar lachen en huilen, en dit vaak op het verkeerde moment. Deze reacties zijn het teken van de neurologische aandoening ‘pseudobulbair effect’. Diverse hersenaandoeningen verhogen de kans op de ziekte. Diverse medicijnen behandelen de ziekte, al zijn ook andere tips voorhanden voor zowel de mensen uit de omgeving als de patiënt zelf. Een diagnose en behandeling krijgen is wel belangrijk omdat de patiënt zich anders sneller terugtrekt en ook andere complicaties tot stand komen.

• Synoniemen van pseudobulbair effect
• Oorzaken: Schade aan gebied in hersenen
• Risicofactoren: Hersenaandoening
• Symptomen: Oncontroleerbare huilbuien en lachbuien
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van neurologische aandoening
• Medicatie
• Praten
• Houding wijzigen
• Complicaties van plots en oncontroleerbaar huilen en lachen

Synoniemen van pseudobulbair effect

Pseudobulbair effect is ook gekend als:

• emotionele incontinentie
• emotionele labiliteit
• onvrijwillig huilen
• pathologisch lachen en huilen

Oorzaken: Schade aan gebied in hersenen

Pseudobulbair effect is mogelijk het gevolg van schade aan de prefrontale cortex in de hersenen. Dit is het gebied in dat verantwoordelijk is voor de controle van emoties. Veranderingen in de hersenstoffen die geassocieerd zijn met een depressie en een manie (extreme energie bij stemmingsstoornis) spelen eveneens een rol.

Risicofactoren: Hersenaandoening

Een verwonding of een ziekte aan de hersenen resulteert mogelijk tot de neurologische aandoening. Ongeveer de helft van de patiënten met een beroerte (onvoldoende bloedtoevoer naar de hersenen met mentale en lichamelijke symptomen) is aangetast door pseudobulbair effect. Ook andere hersenaandoeningen zijn aan de aandoening gekoppeld:

• amyotrofische laterale sclerose (ALS)
• de ziekte van Alzheimer (vorm van dementie)
• de ziekte van Parkinson (neurologische aandoening met bevingen
• dementie
• een hersentumor
• een traumatisch hersenletsel
• multiple sclerose (chronische auto-immuunaandoening)

Symptomen: Oncontroleerbare huilbuien en lachbuien

De symptomen van pseudobulbair effect treden erg snel op en daarom bestempelen patiënten deze soms als ‘aanvallen’. De patiënt heeft plotselinge, extra intense huilbuien of lachbuien die hij niet kan beheersen. Meestal zijn deze reacties ongepast in de situatie waarin de patiënt zich bevindt. De episodes duren langer dan verwacht. De patiënt heeft voorts gelaatsuitdrukkingen die niet overeenkomen met de emoties. Ook komen uitbarstingen van frustratie en woede mogelijk tot stand. De lach- en huilbuien komen meerdere keren per dag vele malen per maand voor en houden per aanval gemiddeld enkele seconden tot minuten aan. De symptomen zijn niet gekoppeld aan de stemming. Sommige patiënten voelen zich bijvoorbeeld gelukkig maar beginnen plots oncontroleerbaar te huilen. Omgekeerd geldt dit ook, namelijk dat verdrietige patiënten plots oncontroleerbaar gaan lachen.

Diagnose en onderzoeken

Het is belangrijk om hulp te zoeken wanneer een patiënt oncontroleerbaar lacht en huilt. De aandoening is lastig te diagnosticeren omdat het andere problemen nabootst, zoals een depressie, een bipolaire stoornis (psychische ziekte: stemmingsstoornis) of andere stemmingsstoornissen. De patiënt (of een persoon die houdt van de patiënt) vertelt de arts over de symptomen, wanneer ze zich voordoen en hoe lang ze aanhouden. Het is voor de arts steeds nuttig om een dagboek bij te houden waarin melding wordt gemaakt van het aantal lachbuien en huilbuien. De patiënt krijgt daarna vragenlijsten voorgeschoteld. Verdere testen zijn niet nodig voor het diagnosticeren van pseudobulbair effect. Soms voert de arts nog wel een elektro-encefalografie (EEG: hersenfilmpje) uit om epilepsie uit te sluiten die vergelijkbare symptomen veroorzaakt.

Behandeling van neurologische aandoening

Medicatie

Antidepressiva werken niet altijd goed voor het behandelen van pseudobulbair effect. De arts schrijft daarom vaak dextromethorfan / kinidine (Nuedexta) voor. Dit medicijn werkt vooral goed bij aanvallen van huilen en lachen bij patiënten met multiple sclerose en amyotrofische laterale sclerose.

Praten

Het is voor de patiënt belangrijk om te praten over pseudobulbair effect met familie en vrienden zodat ze begrijpen aan welke aandoening hij lijdt. De persoon uit de omgeving is dan minder verrast of verward wanneer zich een aanval voordoet. Het is eveneens belangrijk om professionele hulp te zoeken als de aandoening psychische of emotionele gevolgen heeft.

Houding wijzigen

Bij een episode van een lachbui of huilbui, helpt het mogelijk om van positie te veranderen (anders gaan zitten of staan). De patiënt gebruikt voorts langzame en diepe ademhalingen, ook tijdens de aanval. Verder moet de patiënt zich proberen te ontspannen na een aanval want een opflakkering veroorzaakt sneller gespannen spieren.

Complicaties van plots en oncontroleerbaar huilen en lachen

Sommige patiënten voelen zich in het openbaar angstig of beschaamd. Hierdoor annuleren ze mogelijk afspraken met vrienden en familie om een toekomstige aflevering te vermijden. Mensen die zorgen voor een patiënt met de ziekte, zijn soms verward of gefrustreerd over de ongepaste lach- of huilbuien. De emotionele tol van de aandoening heeft invloed op het herstel en de kwaliteit van leven. Het is bijgevolg belangrijk om zorg en behandeling te zoeken bij een gekwalificeerde arts.

Lees verder

• Huilen (wenen): Voordelen voor gezondheid van huilbui
• Lachen: Voordelen voor de gezondheid van een lach (lachbui)