Droge keel: Oorzaken en symptomen van uitgedroogde keel

Een droge keel is een veelvoorkomend symptoom, vooral tijdens de koelere maanden van het jaar. Dit ongemak kan echter op elk moment optreden, afhankelijk van de oorzaak. Vaak kunnen veranderingen in levensstijl en huismiddeltjes de symptomen van een droge keel verlichten. Als de klachten echter aanhouden of gepaard gaan met andere symptomen, is het raadzaam om een arts te raadplegen. In veel gevallen is keeldroogte te wijten aan gemakkelijk oplosbare factoren, zoals onvoldoende hydratatie of overmatig praten. Ernstigere ziekten zoals kanker komen zelden voor als oorzaak.

• Oorzaken van droogte aan de keel
• Allergieën
• Infecties aan het keelgebied
• Klierkoorts
• Medicijnen
• Mondademhaling (door de mond ademen)
• Praten
• Roken
• Syndroom van Sjögren
• Verstopte sinussen
• Uitdroging (dehydratie)
• Zure reflux
• Andere factoren
• Symptomen gepaard met keeldroogte
• Huismiddeltjes voor de behandeling van een droge keel
• Honing eten en thee drinken
• Luchtbevochtiger gebruiken
• Water drinken
• Zout water gorgelen
• Zuigtabletten
• Diagnose en onderzoeken
• Complicaties van een uitgedroogde keel
• Preventie van een droge keel
• Voldoende hydratatie
• Luchtbevochtiger gebruiken
• Mondademhaling vermijden
• Allergieën beheren
• Goed mond- en keelhygiëne
• Stoppen met roken
• Gezonde voeding
• Beperk alcohol en cafeïne
• Goede slaapgewoonten

Oorzaken van droogte aan de keel

De meest voorkomende oorzaak van een droge keel is uitdroging van de slijmvliezen, vaak door factoren zoals lichaamsbeweging, slapen met de mond open, ademhalen door de mond, leven in een droge omgeving of onvoldoende vochtinname. Er zijn echter vele andere oorzaken bekend voor een droge keel.

Allergieën

Blootstelling aan allergenen (uitlokkende irriterende stoffen) zoals luchtvervuiling, stof, gras, huisstofmijt, huidschilfers van huisdieren (bijvoorbeeld huidschilfers van honden), roken en stuifmeel kan allergische reacties veroorzaken. Deze allergieën resulteren vaak in klachten zoals een jeukende huid, een jeukende mond, een loopneus, een verstopte neus, hoesten, jeukende ogen, niezen en ook een uitgedroogde keel. Indien mogelijk moeten mensen de uitlokkende factoren vermijden. Regelmatig de lakens vervangen en goed stofzuigen kan ook helpen. Als deze maatregelen niet voldoende zijn, kunnen antihistaminica worden gebruikt om de allergische reacties te behandelen.

Infecties aan het keelgebied

Amandelen
Bij tonsillitis zijn de keelamandelen ontstoken; dit zijn de twee zachte gezwellen aan de achterkant van de keel. Keelamandelen helpen het lichaam infecties te bestrijden. Tonsillitis kan worden veroorzaakt door bacteriën of virussen en gaat vaak gepaard met symptomen zoals:

• een hese stem
• een slechte adem (halitose)
• gezwollen lymfeklieren in de nek
• hoofdpijn
• keelpijn
• koorts
• rode, gezwollen amandelen
• witte vlekken op de amandelen

Keel
Een keelontsteking is meestal het gevolg van een streptokokkeninfectie (streptokokken zijn bacteriën). Bij een keelontsteking kunnen symptomen zoals keelpijn, een droge keel, een huiduitslag, gezwollen lymfeklieren in de nek, koorts, misselijkheid en overgeven, pijn in het lichaam, rode en gezwollen amandelen en/of witte vlekken op de amandelen voorkomen.

Strottenhoofd en stembanden
Laryngitis is een aandoening waarbij het strottenhoofd en de stembanden ontstoken zijn, wat ook kan leiden tot een droog gevoel in de keel.

Antibiotica en vrij verkrijgbare pijnstillers zijn beschikbaar voor het behandelen van bacteriële infecties. Virale infecties genezen meestal spontaan, maar er zijn ook enkele antivirale geneesmiddelen beschikbaar.

Klierkoorts

Klierkoorts is een virale infectie waarbij de verspreiding van het virus plaatsvindt via speeksel. Symptomen van klierkoorts zijn onder andere een schurende keel, een uitgedroogde keel, koorts, vermoeidheid, hoofdpijn, opgezwollen amandelen en gezwollen lymfeklieren in de nek en oksels. Rust, voldoende drinken, vrij verkrijgbare pijnstillers en zuigtabletten kunnen de symptomen verlichten.

Medicijnen

Het gebruik van antihistaminica en medicijnen voor het bestrijden van allergische reacties kan soms een uitgedroogde keel als bijwerking hebben.

Mondademhaling (door de mond ademen)

Symptomen die kunnen optreden bij mondademhaling zijn onder andere een slechte adem (halitose), snurken en vermoeidheid overdag. Mondademhaling kan wijzen op een onderliggend medisch probleem.

Praten

Veel en/of luid praten kan de keel uitdrogen.

Roken

Roken vermindert de speekselproductie, waardoor er sneller een uitgedroogde keel ontstaat. In de mondholte is er dan namelijk te weinig vocht, wat ook de keel droog maakt. Roken droogt het mondslijmvlies uit, wat kan bijdragen aan keeldroogheid.

Syndroom van Sjögren

Het Sjögren-syndroom is een aandoening waarbij zowel een droge mond als droge ogen en een uitgedroogde keel optreden.

Verstopte sinussen

Bij een verkoudheid of een griep (wat vaak ernstiger is dan een verkoudheid) kunnen de sinussen verstopt raken. Ook de slijmvliezen in de keel- en mondholte kunnen ontstoken raken, wat leidt tot een droge keel naast andere mogelijke symptomen zoals:

• benauwdheid
• braken
• diarree
• een loopneus
• een verstopte neus
• hoesten
• hoofdpijn
• koorts
• niezen
• pijn in het lichaam
• rillingen
• spierpijn
• vermoeidheid

Vrij verkrijgbare pijnstillers en andere medicijnen, rust, warme dranken en keelpastilles kunnen helpen bij het verlichten van de symptomen van een verkoudheid of griep.

Uitdroging (dehydratie)

Uitdroging kan ontstaan door bijvoorbeeld voedselvergiftiging, een rotavirusinfectie, een norovirusinfectie, enzovoort. Tekenen van uitdroging zijn onder andere donkere urine, duizeligheid, een droge mond (xerostomie), een verminderde urineproductie (pollakisurie) en verhoogde dorst.

Zure reflux

Bij gastro-oesofageale refluxziekte komt zuur uit de maag in de slokdarm terecht. Dit zuur kan de bekleding van de slokdarm verbranden, wat leidt tot symptomen zoals:

• een branderig gevoel in de borst
• een droge hoest
• een droge keel
• een schorre stem
• keelpijn
• brandend gevoel in de keel
• oprispingen van zure vloeistof
• slikproblemen

Medicijnen zoals antacida, H2-remmers en protonpompremmers kunnen helpen bij de behandeling van brandend maagzuur. Verder kunnen enkele levensstijlfactoren, zoals het behouden van een gezond gewicht, het dragen van loszittende kleding, het eten van meerdere kleine maaltijden per dag, het verhogen van het hoofdeinde van het bed, stoppen met roken en het vermijden van pittig of vet voedsel, alcohol, cafeïne, chocolade, munt en knoflook, bijdragen aan het verlichten van de symptomen.

Andere factoren

Andere aandoeningen of omgevingsfactoren die af en toe een droge keel kunnen veroorzaken zijn onder andere:

• de ziekte van Graves (overproductie van schildklierhormonen)
• toxiciteit door blootstelling aan chemicaliën
• het gebruik van verkeerde tandpasta of mondwater
• het gebruik van marihuana (drugsverslaving)
• het obstructief slaapapneusyndroom (slaapstoornis)
• keelkanker, slokdarmkanker en andere vormen van kanker (zelden)
• overmatig braken
• overmatig hoesten of keel schrapen
• zuurstoftherapie

Symptomen gepaard met keeldroogte

Een droge keel kan het beste worden omschreven als een ruw en krassend gevoel in de keel. Vaak gaat dit gepaard met andere klachten zoals:

• ademhalingsproblemen
• braken
• jeuk in de keel
• een lage bloeddruk (hypotensie)
• een schorre, hese stem
• een veranderde smaak
• globus pharyngeus (brokgevoel in de keel)
• hoesten
• irritatie in de keelholte (het gebied achter de tong)
• keelpijn
• koorts
• koude rillingen
• maagzuur
• pijn bij het slikken (odynofagie)
• pijn in het lichaam
• slikproblemen
• spierzwakte
• vergrote lymfeklieren of structuren in de keel
• vermoeidheid

Huismiddeltjes voor de behandeling van een droge keel

Honing eten en thee drinken

Honing heeft natuurlijke antiseptische en kalmerende effecten. De dikke textuur van honing bedekt de keel en vermindert daardoor de droogheid en irritatie. Honing vermengd met hete thee kan ook de symptomen van een droge keel verlichten.

Luchtbevochtiger gebruiken

De luchtvochtigheid binnenshuis is vaak laag tijdens de koelere maanden door het gebruik van kachels. Dit kan leiden tot uitdroging en irritatie van de keel. Het gebruik van een luchtbevochtiger is nuttig om vocht aan de lucht toe te voegen, waardoor de klachten van een droge keel verminderen, vooral tijdens de slaap.

Water drinken

Het drinken van veel vocht kalmeert de droogte van de keel en vermindert uitdrogingsverschijnselen. Het is aanbevolen om acht tot tien glazen water per dag te drinken. Ook het eten van fruit, groenten en andere voedingsmiddelen draagt bij aan de vochtinname.

Zout water gorgelen

Zout kan de groei van sommige ziekteverwekkende bacteriën remmen. Het is veilig om de mond en keel te spoelen met een zoutoplossing om uitdroging en irritatie te verminderen. Gorgelen met een warme zoutoplossing één tot twee keer per dag kan de droge keel verlichten. Het is het beste om dertig tot zestig seconden te gorgelen en de oplossing daarna uit te spugen.

Zuigtabletten

Het zuigen op hard snoep of keelpastilles kan een droge keel verzachten. Dit bevochtigt de weefsels en stimuleert de speekselproductie. Suikervrije snoepjes en zuigtabletten hebben de voorkeur, omdat suikerrijke snoepjes de tanden blootstellen aan suiker. Suikervrije kauwgom kan voor sommige mensen ook verlichting bieden van een droge keel.

Diagnose en onderzoeken

Alarmtekens
Raadpleeg een arts bij de volgende tekenen:

• aanhoudende heesheid (langer dan twee weken)
• ademhalingsproblemen
• bloed ophoesten
• een fluitende of piepende ademhaling (stridor)
• huiduitslag
• ernstige keelpijn waardoor pijn bij het slikken ontstaat
• koorts hoger dan 38 °C
• kortademigheid
• luid snurken 's nachts
• overmatige vermoeidheid overdag
• pijn op de borst
• schildklierknobbeltjes

Vraaggesprek
Om de onderliggende oorzaak van de droge keel te achterhalen, zal de arts de patiënt ondervragen over de volgende punten:

• ademhalingsproblemen
• andere symptomen
• blootstelling aan chemicaliën of dampen
• braken of hoesten
• de start en duur van de droge keel
• koorts of koude rillingen
• medicatiegebruik
• roken of marihuanagebruik
• slikproblemen
• witte vlekken of etter in de keel

Complicaties van een uitgedroogde keel

Reumatische koorts is een mogelijke complicatie van een keelontsteking waarbij een droge keel kan optreden.

Preventie van een droge keel

Het voorkomen van een droge keel kan meestal worden bereikt door een aantal eenvoudige voorzorgsmaatregelen te nemen. Hier zijn enkele tips om te helpen voorkomen dat je keel droog aanvoelt:

Voldoende hydratatie

Het is belangrijk om voldoende water te drinken om uitdroging te voorkomen. Probeer dagelijks acht tot tien glazen water te drinken, en verhoog je vochtinname bij warm weer, tijdens lichamelijke inspanning of als je verkouden bent.

Luchtbevochtiger gebruiken

Gebruik een luchtbevochtiger in je huis, vooral in de wintermaanden, wanneer de lucht vaak droger is door verwarming. Dit helpt de luchtvochtigheid op peil te houden en kan voorkomen dat je keel uitdroogt.

Mondademhaling vermijden

Probeer ademhaling door de mond te vermijden, vooral 's nachts. Dit kan helpen om de keel vochtig te houden. Als je neusverstopping hebt, overweeg dan het gebruik van een luchtbevochtiger of neusspray om je neuspassages vrij te houden.

Allergieën beheren

Als je allergieën hebt, probeer dan allergieën uit te schakelen door allergenen te vermijden en gebruik indien nodig antihistaminica. Het verminderen van blootstelling aan allergieën kan helpen bij het voorkomen van een droge keel.

Goed mond- en keelhygiëne

Zorg voor een goede mond- en keelhygiëne door regelmatig je tanden te poetsen en mondwater te gebruiken. Dit helpt bij het voorkomen van infecties en irritaties die een droge keel kunnen veroorzaken.

Stoppen met roken

Als je rookt, overweeg dan om te stoppen. Roken vermindert de speekselproductie en kan leiden tot een droge keel. Het vermijden van tabaksproducten draagt bij aan een gezondere keel en mondholte.

Gezonde voeding

Eet een gebalanceerd dieet met voldoende fruit en groenten, wat kan bijdragen aan een goede hydratatie en een gezonde mond- en keelomgeving.

Beperk alcohol en cafeïne

Alcohol en cafeïne kunnen bijdragen aan uitdroging. Beperk de consumptie van deze dranken om te helpen voorkomen dat je keel uitdroogt.

Goede slaapgewoonten

Zorg voor een goede slaapomgeving door te slapen in een kamer met een aangename luchtvochtigheid. Als je een mondademhalingsprobleem hebt, kan het nuttig zijn om je arts te raadplegen voor mogelijke oplossingen, zoals het gebruik van een CPAP-apparaat bij slaapapneu.

Door deze preventieve maatregelen te nemen, kun je helpen de kans op een droge keel te verkleinen en je algehele keelgezondheid te verbeteren.

Lees verder

• Jeukende (kriebelende) keel: Oorzaken en behandelingen
• Keelpijn: Oorzaken van pijn aan keel (pijnlijke keel)
• Keelontsteking (faryngitis): Oorzaken van ontsteking keel
• Benauwdheid in keel: Oorzaken van strak en beklemmend gevoel
• Brandende keel: Oorzaken van branderig gevoel in keel