Tarweallergie: Allergische reactie op tarwe

Een tarweallergie is een zeldzame allergie voor tarwe die zich in veel voedingsmiddelen, maar ook in niet-voedingsmiddelen bevindt. Het immuunsysteem van het lichaam reageert hierbij op ten minste één van de eiwitten die zich in tarwe bevinden. Niezen, een huiduitslag en een opgeblazen gevoel zijn enkele tekenen van tarweallergieën. Hoewel de symptomen van een tarweallergie meestal mild zijn, kunnen ze in sommige gevallen ernstig en af en toe zelfs dodelijk zijn, waardoor een diagnose en een passende behandeling van de allergie noodzakelijk zijn. De behandeling bestaat uit het vermijden van tarwe en medicatie bij het per ongeluk in contact komen met tarwe.

• Bronnen van tarwe
• Voedingsmiddelen
• Niet-voedingsproducten
• Oorzaken: Reactie op eiwitten in tarwe
• Risicofactoren van tarweallergie
• Symptomen
• Mild
• Ernstig
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van tarweallergieën
• Prognose van allergische reactie op tarwe
• Complicaties van tarweallergie
• Preventie
• Voedingsmiddelen vermijden
• Educatie en bewustwording
• Vervangende producten
• Regelmatige controles

Bronnen van tarwe

Voedingsmiddelen

Tarwe is mogelijk aanwezig in onder andere:

• brood, paneermeel, crackers, muesli, …
• glutenvrije producten op basis van tarwe
• hagelslag
• industriële bereidingen, sauzen en soepen
• koeken, cakes, candybars, gebak, snacks, ...
• pasta, vermicelli, ...
• vleeswaren

Als één van de ingrediënten meel, bakmeel, bloem of tarwezetmeel aanwezig is, zijn ook tarwe-eiwitten aanwezig.

Niet-voedingsproducten

Patiënten reageren mogelijk ook op blootstelling aan niet-voedingsproducten met ingrediënten op basis van tarwe, zoals speelklei, cosmetica of badproducten.

Oorzaken: Reactie op eiwitten in tarwe

Tarweallergieën ontwikkelen zich wanneer het immuunsysteem van het lichaam gevoelig wordt en overreageert op ten minste één van de eiwitten in tarwe (albumine, globuline, gliadine of glutenine / gluten). Het immuunsysteem ziet dit ten onrechte als een 'indringer', wat een overreactie tot gevolg heeft. In de meeste gevallen is tarweallergie een voedselallergie, maar soms is ook sprake van een contactallergie waarbij allergiesymptomen ontstaan als gevolg van een beroepsmatige blootstelling aan tarwe.

Risicofactoren van tarweallergie

Patiënten ontwikkelen sneller een allergie voor voedsel, inclusief tarwe, als ze een familiegeschiedenis hebben van allergieën of allergische aandoeningen, zoals astma of eczeem. Als beide ouders allergieën hebben, is de kans groter dat een patiënt een voedselallergie ontwikkelt dan een persoon met slechts één ouder die allergisch is. Tarweallergieën komen het meest voor bij baby’s, peuters en jonge kinderen waarbij het immuunsysteem en spijsverteringsstelsel nog niet optimaal functioneren. Ongeveer twee derde van de kinderen met een tarweallergie ontgroeit de aandoening op een relatief jonge leeftijd.

Symptomen

Mild

Veel voorkomende milde symptomen van een tarweallergie zijn:

• ademhaling / longen: astma (chronische ontsteking van luchtwegen in de longen)
• bloed: bloedarmoede
• darmen: bloed in de ontlasting, buikkrampen, diarree, een opgeblazen buik, het prikkelbare darm syndroom, slijm in de ontlasting
• hart: hartkloppingen
• hoofd en hersenen: duizeligheid, hoofdpijn
• huid: angio-oedeem (zwelling van diepere huidlagen door vloeistoflekkage uit bloedvaten), eczeem (atopische dermatitis), een huiduitslag, netelroos (urticaria), psoriasis
• maag: braken, een opgeblazen gevoel, indigestie (maagklachten na het eten of drinken), maagkrampen, misselijkheid
• mentaal: angst, een depressie of stemmingswisselingen, vermoeidheid
• mond: een onverklaarbare hoest, niezen
• neus: een loopneus, een verstopte neus, hooikoorts (allergische rhinitis)
• spieren en gewrichten: artritis (gewrichtsontsteking met gewrichtspijn, gezwollen gewrichten en gewrichtsstijfheid), spierpijn

De symptomen verergeren mogelijk bij herhaalde blootstelling.

Ernstig

Minder vaak kampen patiënten met anafylaxie (anafylactische shock). Dit is een potentieel levensbedreigende reactie die leidt tot een verlaagde bloeddruk, pijn op de borst, vernauwde luchtwegen, een gezwollen keel/tong, een bleke, blauwe huidskleur, duizeligheid / flauwvallen en een shock. Onbehandeld leidt anafylaxie tot de dood. Een anafylactische shock ontstaat bij patiënten met een tarweallergie vaak wanneer ze tarwe eten en vervolgens gaan sporten of een andere fysieke inspanning leveren. Tien tot zestig minuten later ontstaan dan tekenen van anafylaxie.

Diagnose en onderzoeken

Een tarweallergie is niet te verwarren met coeliakie (maag- en darmproblemen door het eten van gluten) of niet-coeliakie glutengevoeligheid. Hoewel tarweallergieën ‘echte’ allergieën zijn, is coeliakie een auto-immuunziekte. Een allergoloog bepaalt of er sprake is van een echte allergie of niet. De arts heeft een lijst van aanwezige symptomen, een medische geschiedenis en een familiale geschiedenis nodig. De diagnose van een allergie voor tarwe stelt de arts via een huidpriktest of een bloedonderzoek. Zijn de resultaten dan nog niet definitief, dan is een orale uitdagingstest nodig. Onder medisch toezicht eet de patiënt dan kleine hoeveelheden tarwe om te zien of er een reactie ontstaat. Omdat de reactie soms ernstig kan zijn, gebeurt deze test in een ziekenhuis waar noodapparatuur en medicijnen bij de hand zijn.

Behandeling van tarweallergieën

De behandeling van een tarweallergie bestaat vaak uit het volledig vermijden van voedsel dat tarwe en andere glutenbevattende granen bevat (tarwevrij dieet), maar ook door het vermijden van tarwe-ingrediënten en niet-voedingsproducten als deze klachten veroorzaken. Niettemin verdragen sommige patiënten gerst, rogge of haver. Hiervoor moeten patiënten goed de etiketten lezen van aan te kopen producten. In veel winkels zijn al gamma’s met glutenvrij voedsel en glutenvrije producten te vinden. De meeste milde symptomen kan de patiënt behandelen met antihistaminica. Patiënten met een anafylactische shock moeten zo snel mogelijk een injectie met epinefrine (adrenaline) krijgen.

Prognose van allergische reactie op tarwe

Circa 65% van de kinderen met een tarweallergie ontgroeien de aandoening voordat ze de leeftijd van twaalf jaar bereikt hebben.

Complicaties van tarweallergie

Volgende complicaties komen mogelijk voor bij tarweallergie:

• Anafylaxie: Een ernstige, levensbedreigende allergische reactie die onmiddellijke medische hulp vereist. Symptomen zijn onder andere ademhalingsproblemen, zwelling van de keel en een dramatische daling van de bloeddruk.
• Chronische darmproblemen: Herhaalde blootstelling aan tarwe kan leiden tot chronische gastro-intestinale klachten zoals buikpijn, diarree en braken.
• Eczeem of dermatitis: Bij sommige mensen kan de blootstelling aan tarwe leiden tot chronische huidontstekingen en jeukende huiduitslag.
• Astma-aanvallen: Bij personen met bestaande astma kan tarwe-allergie de frequentie en ernst van astma-aanvallen verhogen.
• Voedselintolerantie: Herhaalde blootstelling aan tarwe kan leiden tot een toegenomen gevoeligheid en

intolerantie voor andere voedingsmiddelen.

Preventie

Preventie van een tarweallergie richt zich vooral op het vermijden van blootstelling aan tarwe en tarwehoudende producten. Dit omvat:

Voedingsmiddelen vermijden

Lees altijd de etiketten van voedselproducten zorgvuldig om ervoor te zorgen dat ze geen tarwe bevatten. Dit geldt ook voor voedingsmiddelen die mogelijk verborgen tarwe-ingrediënten bevatten.

Educatie en bewustwording

Leer over de verschillende namen en vormen waarin tarwe kan voorkomen in voedingsmiddelen en andere producten. Dit helpt bij het identificeren van potentiële bronnen van blootstelling.

Vervangende producten

Gebruik glutenvrije alternatieven voor producten die tarwe bevatten, zoals glutenvrij brood, pasta en andere granen.

Regelmatige controles

Voor mensen met een tarweallergie is het belangrijk om regelmatig medisch toezicht te hebben om eventuele veranderingen in de allergie en de behandeling te monitoren.

Lees verder

• Allergieën en allergische reactie: Contact met allergenen
• Antihistaminica: Geneesmiddelen tegen allergische reacties
• Voedselallergie en voedselintolerantie: Symptomen
• Allergisch astma: Ontstoken luchtwegen door allergenen
• Eliminatiedieet: Voedsel schrappen en dan weer introduceren