Gezwollen bovenlip (bovenlipzwelling): Oorzaken & symptomen

Af en toe krijgt iemand te maken met een gedeeltelijk of volledig gezwollen bovenlip die geleidelijk of plotseling ontstaat en altijd aanwezig is of alleen tijdens bepaalde momenten van de dag of nacht verschijnt. Meestal gaat dit symptoom gepaard met pijn en gevoelloosheid, hoewel ook andere klachten mogelijk zijn. Iedereen kan hiermee te maken krijgen. Heel af en toe verschijnt en verdwijnt dit plotseling zonder bekende oorzaak. Vaak is een zwelling van de bovenlip echter het gevolg van een ziekte, een medische behandeling, een allergische reactie of een letsel. Er zijn veel huismiddeltjes beschikbaar om de zwelling van de bovenlip te verminderen, maar in sommige gevallen kan de arts medicatie inzetten om het probleem te verhelpen.

• Oorzaken van een gezwollen bovenlip
• Allergie
• Chirurgie (rhinoplastie of lipvergroting) of tandbehandelingen
• Infectie
• Insectenbeten
• Koortsblaasjes
• Letsel
• Lipkanker
• Orgaanfalen
• Puistje op de lip
• Weersomstandigheden
• Andere oorzaken
• Symptomen van een gezwollen bovenlip
• Blaasjes
• Droogheid
• Gevoelloosheid en tintelingen
• Groter lipvolume
• Hoofdpijn
• Jeuk en ontsteking
• Koorts en misselijkheid
• Opbouw van pus
• Pijn
• Problemen met alledaagse activiteiten
• Verandering in de kleur
• Verstopte neus of loopneus
• Zwelling van de tong of het tandvlees
• Behandeling van bovenlipzwelling
• Zelfzorg
• Professionele medische zorg

Oorzaken van een gezwollen bovenlip

Een gezwollen bovenlip kan verschillende oorzaken hebben. Soms is een zwelling van de bovenlip het enige symptoom, maar een zwelling kan ook het gevolg zijn van een ziekte.

Allergie

Allergische reactie
Een allergie kan optreden bij contact met bijvoorbeeld haren of huidschilfers van huisdieren (zoals huidschilfers van honden), pollen, lipcosmetica, bepaalde soorten voedsel of medicijnen. Veel voorkomende allergenen in voedsel zijn eiwitten, noten, schelpen, sesamzaad en zuivelproducten. Antibiotica, niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s) en ACE-remmers (bloeddrukverlagende geneesmiddelen) zijn voorbeelden van medicijnen die sneller een allergische reactie kunnen veroorzaken. Meestal is een gezwollen bovenlip het gevolg van een allergische reactie op deze allergenen (uitlokkende stoffen). Tranende ogen, een opgezwollen gezicht, jeuk aan het gezicht, gezwollen ogen of jeukende ogen, een loopneus en andere symptomen kunnen ook optreden bij een allergische reactie.

Anafylactische shock
In ernstige gevallen kan een anafylactische shock optreden, waarbij contact met voedsel of medicijnen leidt tot een gezwollen bovenlip, naast andere symptomen zoals ademhalingsproblemen, een zwelling van de tong, slikproblemen, een verhoogde hartslag (tachycardie), een verlaagde bloeddruk (hypotensie), zwakte, een shock, bewusteloosheid, netelroos (huidziekte met jeukende bultjes), een strakke keel en blauwe vingernagels (blauwzucht). Deze levensbedreigende situatie vereist onmiddellijke medische aandacht.

Chirurgie (rhinoplastie of lipvergroting) of tandbehandelingen

Soms ondergaat een patiënt een neuscorrectie (rhinoplastiek), een lipvergroting (via injectie of chirurgie) of een tandbehandeling. Na deze ingrepen en behandelingen kan een patiënt een lichte zwelling van de boven- en/of onderlip ervaren. Het kan enige tijd duren voordat deze zwelling verdwenen is, vooral als er iets mis is gegaan tijdens de operatie of behandeling. De chemicaliën in injecties voor lipvergroting zijn niet altijd geschikt voor iedereen en kunnen soms leiden tot een gezwollen bovenlip.

Infectie

Bepaalde huidinfecties, zoals cellulitis, kunnen leiden tot een gezwollen bovenlip. Cellulitis is een huidinfectie die zich in de binnenste lagen van de huid voordoet en gepaard gaat met een rode en gezwollen huid. Ook netelroos kan soms dit symptoom veroorzaken. Stomatitis (ontsteking van het slijmvlies in en rond de mond) en andere lipinfecties, zoals herpes simplex (koortslip of koortsuitslag), aften (mondzweren), angio-oedeem (onderhuidse zwelling van het gezicht), cheilitis, herpangina (milde virusinfectie met blaasjes in de mond en keel) en andere mondinfecties kunnen een gezwollen (boven)lip veroorzaken.

Insectenbeten

Insectenbeten kunnen ook een gezwollen bovenlip veroorzaken.

Koortsblaasjes

Rond de mond ontwikkelen zich soms kleine blaasjes gevuld met pus, beter bekend als koortsblaasjes. Het gebied rond deze pijnlijke koortsblaasjes is gezwollen, wat leidt tot een bovenlipzwelling. Koortsblaasjes zijn meestal het gevolg van een infectie met het herpesvirus of met het HIV-virus (AIDS-virus). Het duurt meestal ongeveer zes dagen tot drie weken voordat deze letsels genezen zijn. Koorts en zwelling van het tandvlees en de keel kunnen ook symptomen zijn die optreden in combinatie met koortsblaasjes.

Letsel

Een letsel of trauma aan de lip kan leiden tot een gezwollen lip. Voorbeelden van dergelijke trauma's zijn:

• een muziekinstrument bespelen
• een piercing laten zetten
• een slag met een scherp of stomp voorwerp op de lip
• kussen
• op de lip bijten
• de lip(pen) verbranden bij het eten van warm voedsel

Deze trauma’s kunnen blauwe plekken en zwelling veroorzaken. De pijnlijke zwelling treedt meestal op aan het gedeelte van de lip dat gewond is geraakt. Dit verdwijnt meestal spontaan, maar het is ook mogelijk om warme en koude kompressen op de lipwonde toe te passen. Medische hulp is doorgaans niet nodig, tenzij er een snede in de lip aanwezig is.

Lipkanker

Bij lipkanker vormen zich abnormale cellen op de lip die zich ontwikkelen tot een gezwel. De lippen kunnen opzwellen en er kunnen blaasjes op en rond de lip verschijnen. Irritatie, pijn en een knobbel op de lip zijn andere kenmerken van lipkanker. Dit is de meest voorkomende vorm van mondkanker en is in een vroeg stadium goed te behandelen.

Orgaanfalen

Een zwelling van de bovenlip kan soms het gevolg zijn van orgaanfalen, zoals leverfalen, longfalen of nierfalen.

Puistje op de lip

Een puistje of acne (huidaandoening met ontsteking van de talgklieren) op de lip komt niet vaak voor, maar kan soms wel leiden tot een zwelling van de bovenlip. Mensen met een vette huid zijn vaker getroffen door zulke lippenpuistjes.

Weersomstandigheden

Overmatige blootstelling aan zonlicht kan naast gezwollen lippen ook blaren en gebarsten lippen (gebarsten huid) veroorzaken. Blootstelling aan zeer droge, winderige en koude omstandigheden kan ook deze klachten veroorzaken.

Andere oorzaken

Andere oorzaken voor een gezwollen bovenlip zijn onder meer:

• eczeem (chronische huidziekte met droge huid en jeukende huid)
• een reactie op een bloedtransfusie
• granulomateuze cheilitis (chronische zwelling van de lippen)
• ingegroeide haren (door scheren of waxen)
• voedingstekorten

Symptomen van een gezwollen bovenlip

Meestal is een gezwollen bovenlip niet het enige symptoom. Diverse andere klachten kunnen optreden bij een bovenlipzwelling.

Blaasjes

Blaasjes kunnen soms optreden bij een zwelling van de bovenlip. Wanneer deze blaasjes zich aan de binnenkant van de lip bevinden, kan de patiënt veel pijn ervaren aan de gezwollen lip. Bij een koortslip verschijnen vaak met pus gevulde blaasjes.

Droogheid

Droge lippen zijn typisch voor de winterperiode. Gezwollen lippen veroorzaken droge, strakke, schrale en gesprongen lippen in de winter, wat kan leiden tot bloeden en pijn bij beweging of aanraking.

Gevoelloosheid en tintelingen

Een gezwollen lip kan soms een tintelend gevoel geven of zelfs gevoelloos zijn. Meestal is de gehele lip dan gezwollen.

Groter lipvolume

Soms kan de lipzwelling ’s nachts optreden, waardoor de lip er veel groter uitziet. Een bepaald gebied van de lip krijgt dan een groter lipvolume.

Hoofdpijn

[HEADING=Hoofdpijn]Hoofdpijn[/HEADING] komt af en toe voor in combinatie met een gezwollen bovenlip.

Jeuk en ontsteking

Gezwollen, droge en gebarsten lippen veroorzaken vaak jeuk, waarna meestal een ontsteking volgt.

Koorts en misselijkheid

Milde tot hoge koorts en koude rillingen zijn andere symptomen die geassocieerd kunnen worden met een gezwollen bovenlip. De patiënt kan ook misselijk zijn en zich mogelijk zwak voelen.

Opbouw van pus

Wanneer de bovenlip gevuld is met gelige pus, wat vaak gebeurt bij een insectenbeet of verwonding, kan er ook een gezwollen bovenlip ontstaan. Wanneer een blaasje met pus openbreekt, is afscheiding mogelijk.

Pijn

Zwelling en gevoelloosheid kunnen soms gepaard gaan met lichte tot ernstige pijn.

Problemen met alledaagse activiteiten

De mond openen en sluiten, eten, drinken en zelfs spreken kan soms moeilijk zijn bij een gezwollen lip.

Verandering in de kleur

Afhankelijk van de oorzaak van de gezwollen bovenlip kan de kleur van de lip veranderen. Een gele, blauwe of rode bovenlip behoort tot de mogelijkheden, vaak bij een verwonding waarbij ook zwelling optreedt.

Verstopte neus of loopneus

Een verstopte neus of loopneus kunnen ook klachten zijn die optreden bij een bovenlipzwelling. Deze symptomen gaan vaak gepaard met koorts en koude rillingen. Ook een allergische reactie kan een loopneus veroorzaken.

Zwelling van de tong of het tandvlees

Een zwelling van de tong of het tandvlees kan optreden bij een allergische reactie. Dit is een defensieve reactie van het lichaam tegen een vreemde stof.

Behandeling van bovenlipzwelling

Zelfzorg

Bij de meeste oorzaken van een gezwollen bovenlip is een behandeling niet altijd vereist, maar enkele huismiddeltjes kunnen helpen om de zwelling en andere symptomen te verminderen.

Aloë Vera-gel
Aloë Vera-gel heeft een verkoelend effect en vermindert ontstekingen. Het aanbrengen van Aloë Vera-gel op het getroffen lipgedeelte onmiddellijk na een insectenbeet of wespensteek is zeer effectief. Het gif wordt dan niet verspreid over de gehele lip, waardoor pijn en ontsteking verminderen.

Honing
Honing is een ander middel dat kan helpen bij de behandeling van pijn, ontsteking en zwelling van de lippen.

Koud kompres
Het elk uur voorzichtig aanbrengen van een koud kompres kan helpen om ontsteking en zwelling in de gezwollen lippen te verminderen.

Kurkumapoeder
Een mengsel van kurkuma met water dat op de gezwollen lippen wordt aangebracht, heeft een helende werking en vermindert pijn en ontsteking.

Warm kompres
Het aanbrengen van een warm kompres vermindert eveneens de gezwollen bovenlip. Dit verhoogt de bloedstroom naar de lippen en vermindert de ophoping van vloeistoffen in de mond. Wanneer een vochtophoping zorgt voor de gezwollen lip, verdwijnen de symptomen als het vocht is verdwenen.

Zuiveringszout
Zuiveringszout is zeer effectief bij de behandeling van een gezwollen bovenlip. Een mengsel van zuiveringszout met water moet dagelijks vijftien tot twintig minuten op de bovenlip worden gesmeerd om de zwelling te verminderen.

Zwarte thee
Ook zwarte thee staat bekend om zijn vermogen om zwellingen te verminderen. De tannines in zwarte thee dragen bij aan dit effect.

Professionele medische zorg

Vaak kan het lichaam niet adequaat omgaan met vreemd materiaal dat op de lip terechtkomt. Hoewel zelfzorgtechnieken vaak helpen, is soms medische behandeling vereist.

Adrenaline
Adrenaline-injecties zijn zeer effectief bij de behandeling van infecties en allergische reacties. Sommige patiënten hebben echter aandoeningen waardoor ze geen adrenaline-injecties mogen krijgen. De arts moet daarom altijd op de hoogte zijn van de medische geschiedenis van de patiënt om een alternatieve behandeling voor te stellen indien nodig.

Antihistaminica
Antihistaminica zijn orale (via de mond) of injecteerbare medicijnen die ingezet kunnen worden tegen allergische reacties zoals voedselallergieën en andere allergieën. Omdat er veel verschillende antihistaminica beschikbaar zijn, is het raadzaam een arts te raadplegen.

Anti-inflammatoire geneesmiddelen
Anti-inflammatoire geneesmiddelen zijn ontworpen om ontsteking en pijn te verminderen. Ze verminderen ook de zwelling als gevolg van een letsel of trauma. Meestal combineert de arts een anti-inflammatoir geneesmiddel met een antibioticum om de bijwerkingen te minimaliseren.

Lees verder

• Granulomateuze cheilitis: Chronische zwelling van lippen
• Droge lippen: Oorzaken van schrale, gebarsten lippen
• Hoekige cheilitis: Irritatie aan mondhoeken van lippen
• Lipinfectie: Oorzaken en symptomen van infectie aan lip(pen)
• Lipbijten: Oorzaken en behandelingen van bijten op lip