Gezwollen bovenlip (bovenlipzwelling): Oorzaken & symptomen

Af en toe krijgt iemand te maken met een gedeeltelijke of gehele gezwollen bovenlip die geleidelijk of plots ontstaat en altijd aanwezig is of enkel tijdens bepaalde momenten van de dag of nacht verschijnt. Meestal gaat dit symptoom gepaard met pijn en gevoelloosheid, al zijn ook andere klachten mogelijk. Iedereen krijgt hiermee mogelijk te maken. Heel af en toe verschijnt en verdwijnt dit plots zonder bekende oorzaak. Maar vaak resulteert een bovenlipzwelling uit een ziekte, een medische behandeling, een allergische reactie of een letsel. Heel wat huismiddeltjes zijn beschikbaar om de zwelling van de bovenlip te verminderen, al zet de arts in sommige gevallen ook medicatie in om het probleem te verhelpen.

• Oorzaken van een gezwollen bovenlip
• Allergie
• Chirurgie (rhinoplastie of lipvergroting) of tandbehandelingen
• Infectie
• Insectenbeten
• Koortsblaasjes
• Letsel
• Lipkanker
• Orgaanfalen
• Puistje op de lip
• Weersomstandigheden
• Andere oorzaken
• Symptomen zwelling van bovenlip
• Blaasjes
• Droogheid
• Gevoelloosheid en tintelingen
• Groter lipvolume
• Hoofdpijn
• Jeuk en ontsteking
• Koorts en misselijkheid
• Opbouw van pus
• Pijn
• Problemen met alledaagse activiteiten
• Verandering in de kleur
• Verstopte neus of loopneus
• Zwelling van de tong of het tandvlees
• Behandeling van bovenlipzwelling
• Zelfzorg
• Professionele medische zorg

Oorzaken van een gezwollen bovenlip

Een bovenlipzwelling kent heel wat mogelijke oorzaken. Soms is een zwelling van de bovenlip het enige symptoom, maar een bovenlipzwelling is soms ook afkomstig van een ziekte.

Allergie

Allergische reactie
Een allergie komt voor bij contact met onder andere haren of huidschilfers van huisdieren (bijvoorbeeld huidschilfers van honden), pollen, lipcosmetica, bepaalde soorten voedsel of medicijnen. Veel voorkomende voedselproducten waarop iemand allergisch reageert zijn onder andere eiwitten, noten, schelpen, sesamzaden en zuivelproducten. Antibiotica, niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s) en ACE-remmers (bloeddrukverlagende geneesmiddelen) zijn enkele geneesmiddelen waarbij een allergische reactie sneller tot stand komt. Meestal is een gezwollen bovenlip het gevolg van een allergische reactie op deze allergenen (uitlokkende stoffen). De lip zwelt als een natuurlijke reactie van het lichaam op een vreemde stof. Tranende ogen, een opgezwollen gezicht of jeuk aan het gezicht, gezwollen ogen of jeukende ogen, een loopneus enzovoort zijn enkele andere klachten die optreden bij een allergische reactie.

Anafylactische shock
In ernstige gevallen ontstaat een anafylactische shock (ernstige allergische reactie) waarbij contact met voedsel of medicijnen eveneens leidt tot een gezwollen bovenlip, maar daarnaast verschijnen ook andere symptomen zoals ademhalingsproblemen, een zwelling van de tong, slikproblemen, een verhoogde hartslag (tachycardie), een verlaagde bloeddruk (hypotensie), zwakte, een shock, bewusteloosheid, netelroos (huidziekte met jeukende bultjes), een strakke keel en blauwe vingernagels (blauwzucht). Deze levensbedreigende situatie vereist onmiddellijke medische aandacht.

Chirurgie (rhinoplastie of lipvergroting) of tandbehandelingen

Soms ondergaat een patiënt een neuscorrectie (rhinoplastie(k)), een lipvergroting (via een injectie of chirurgie) of een tandbehandeling. Na deze ingrepen en behandelingen presenteert een patiënt zich mogelijk met een lichte zwelling van de boven- en/of onderlip. Het duurt soms wel enige tijd vooraleer deze zwelling verdwenen is, en dan met name wanneer iets misgelopen is bij de operatie of behandeling. De chemicaliën die zich in de injecties voor een lipvergroting bevinden, zijn niet geschikt voor iedereen en soms leiden ze dan tot een gezwollen bovenlip.

Infectie

Bepaalde huidinfecties zoals cellulitis leiden bovendien tot een gezwollen bovenlip. Cellulitis is een huidinfectie die plaatsvindt in de binnenste lagen van de huid en gepaard gaat met een rode en gezwollen huid. Ook netelroos is soms de oorzaak van dit symptoom. Stomatitis (ontsteking van slijmvlies in en rond mond) en andere lipinfecties zoals herpes simplex (koortslip of koortsuitslag), aften (mondzweren), angio-oedeem (onderhuidse zwelling van het gezicht), cheilitis, herpangina (milde virusinfectie met blaasjes in de mond en keel) en andere mondinfecties veroorzaken een gezwollen (boven)lip.

Insectenbeten

Insectenbeten veroorzaken daarnaast een gezwollen bovenlip.

Koortsblaasjes

Rond de mond ontwikkelen zich soms kleine blaasjes gevuld met pus, beter bekend als koortsblaasjes. Het gebied rond de zeer pijnlijke koortsblaasjes is gezwollen waardoor een bovenlipzwelling tot stand komt. Koortsblaasjes resulteren meestal uit een infectie met het herpesvirus of met het hiv-virus (AIDS-virus). Meestal duurt het ongeveer zes dagen tot drie weken vooraleer deze letsels genezen zijn. Koorts en zwelling van het tandvlees en de keel zijn ook mogelijke symptomen die verschijnen in combinatie met koortsblaasjes.

Letsel

Een letsel of trauma aan de lip leidt tot een gezwollen lip. Enkele voorbeelden van dergelijke trauma's zijn bijvoorbeeld:

• een muziekinstrument bespelen
• een piercing laten zetten
• een slag met een scherp of stomp voorwerp op de lip
• kussen
• op de lip bijten
• bij het warm eten de lip(pen) verbranden

Deze trauma’s leiden tot blauwe plekken en een zwelling. Deze pijnlijke zwelling treedt meestal op aan een gedeelte van de lip dat gewond is geraakt. Dit verdwijnt spontaan al is het eveneens mogelijk om warme en koude kompressen op de lipwonde toe te passen. Medische hulp is normaal gezien niet nodig, tenzij een snede in de lip aanwezig is.

Lipkanker

Bij lipkanker vormen zich abnormale cellen op de lip die zich wijzigen in een gezwel. De lippen vergroten en ook zijn soms blaasjes op en rond de lip te vinden. Irritatie, pijn en een knobbel op de lip zijn andere kenmerken van lipkanker. Dit is de meest voorkomende vorm van mondkanker en is in een vroeg stadium prima te behandelen.

Orgaanfalen

Een zwelling van de bovenlip resulteert af en toe uit het falen van organen zoals leverfalen, longfalen of nierfalen.

Puistje op de lip

Een puistje of acne (huidaandoening met ontsteking van de talgklieren) op de lip komt niet vaak voor, maar zorgt soms wel voor de bovenlipzwelling. Vaak zijn mensen met een vette huid getroffen door zo’n lippenpuistje.

Weersomstandigheden

Een overmatige blootstelling aan zonlicht veroorzaakt naast gezwollen lippen eveneens blaren en gebarsten lippen (gebarsten huid). Ook de blootstelling aan zeer droge, winderige en koude omstandigheden veroorzaken deze klachten.

Andere oorzaken

Andere oorzaken voor een gezwollen bovenlip zijn onder meer:

• eczeem (chronische huidziekte met droge huid en jeukende huid)
• een reactie op een bloedtransfusie
• granulomateuze cheilitis (chronische zwelling van de lippen)
• ingegroeide haren (door het scheren of waxen)
• voedingstekorten

Symptomen zwelling van bovenlip

Meestal is een gezwollen bovenlip niet het enige symptoom. Diverse andere klachten zijn mogelijk bij een bovenlipzwelling.

Blaasjes

Blaasjes treden soms op bij een zwelling van de bovenlip. Wanneer deze zich aan de binnenkant van de lip bevinden, heeft de patiënt erg veel pijn aan de gezwollen lip. Bij een koortslip verschijnen vaak met pus gevulde blaasjes.

Droogheid

Droge lippen zijn typisch in de winterperiode. Gezwollen lippen veroorzaken droge, strakke, schrale en gesprongen lippen in de winter. Hierdoor gaan de lippen bloeden en ontstaat pijn bij beweging of aanraking.

Gevoelloosheid en tintelingen

De gezwollen lip geeft soms een tintelend gevoel of is soms zelfs gevoelloos. Meestal is de gehele lip dan gezwollen.

Groter lipvolume

Soms gebeurt de lipzwelling ’s nachts en waardoor de lip een erg groot uiterlijk krijgt. Een bepaald gebied van de lip krijgt dan een groter lipvolume.

Hoofdpijn

Ook hoofdpijn komt af en toe voor in combinatie met een gezwollen bovenlip.

Jeuk en ontsteking

De gezwollen, gedroogde en gebarsten lippen veroorzaken vaak jeuk, waarna meestal een ontsteking volgt.

Koorts en misselijkheid

Milde tot hoge koorts en koude rillingen zijn andere symptomen die geassocieerd zijn met de gezwollen bovenlip. Hierbij is de patiënt soms misselijk en voelt hij zich mogelijk ook zwak.

Opbouw van pus

Wanneer de bovenlip gevuld is met gelig pus, hetgeen vaak plaatsvindt bij een insectenbeet en een verwonding, ontstaat ook een gezwollen bovenlip. Wanneer een blaasje met pus openbreekt, is een afscheiding mogelijk.

Pijn

Zwelling en gevoelloosheid gaan soms gepaard met lichte tot ernstige pijn.

Problemen met alledaagse activiteiten

De mond openen en sluiten, eten, drinken en zelfs spreken is soms bemoeilijkt bij een gezwollen lip.

Verandering in de kleur

Afhankelijk van de oorzaak van de gezwollen bovenlip, wijzigt soms de kleur van de lip. Een gele, blauwe of rode bovenlip behoort tot de mogelijkheden. Dit gebeurt dan vaak bij een verwonding waarbij eveneens een zwelling optreedt.

Verstopte neus of loopneus

Een verstopte neus of loopneus zijn ook mogelijke klachten die tot stand komen bij een bovenlipzwelling. Meestal gaan deze symptomen dan gepaard met koorts en koude rillingen. Maar ook een allergische reactie veroorzaakt een loopneus.

Zwelling van de tong of het tandvlees

Een zwelling van de tong of het tandvlees gebeurt bij een allergische reactie. Dit is één van de defensieve reacties van het lichaam tegen een vreemde stof.

Behandeling van bovenlipzwelling

Zelfzorg

Bij de meeste oorzaken van een bovenlipzwelling is een behandeling niet vereist, maar enkele huismiddeltjes helpen wel om de zwelling en andere symptomen te verminderen.

Aloë Vera-gel
Aloë Vera-gel werkt verkoelend en vermindert een ontsteking. Het toepassen van Aloë Vera-gel op het getroffen lipgedeelte onmiddellijk na een insectenbeet of wespensteek werkt zeer effectief. Het gif komt dan namelijk niet terecht in de gehele lip waardoor de pijn en ontsteking verminderen.

Honing
Honing is een ander middel om een pijn, ontsteking en zwelling van de lippen te behandelen.

Koud kompres
Het elk uur voorzichtig toepassen van een koud kompres vermindert een ontsteking en zwelling in de gezwollen lippen.

Kurkumapoeder
Een mengsel van kurkuma met water toepassen op de gezwollen lippen werkt helend en vermindert de pijn en ontsteking.

Warm kompres
Een warm kompres toepassen vermindert eveneens de gezwollen bovenlip. Hierdoor verhoogt de bloedstroom naar de lippen en vermindert de opeenhoping van vloeistoffen in de mond. Wanneer een vochtophoping namelijk zorgt voor de gezwollen lip, verdwijnen de symptomen als het vocht verdwenen is.

Zuiveringszout
Zuiveringszout is zeer effectief bij de behandeling van een bovenlipzwelling. Een mengsel van zuiveringszout met water moet dagelijks vijftien tot twintig minuten op de bovenlip gesmeerd worden om de zwelling te verminderen.

Zwarte thee
Ook zwarte thee staat bekend voor het verminderen van een zwelling. Een bepaalde stof hierin (tannine) zorgt hiervoor.

Professionele medische zorg

Vaak is het lichaam niet in staat om om te gaan met vreemd materiaal dat op de lip terechtkomt. Meestal helpen zelfzorgtechnieken wel, maar af en toe is een medische behandeling vereist.

Adrenaline
Adrenaline-injecties zijn zeer effectief om een infectie en allergische reactie te behandelen. Sommige patiënten hebben echter een bepaalde ziekte waardoor ze geen injectie met adrenaline mogen krijgen. De arts moet daarom steeds op de hoogte zijn van de medische geschiedenis van de patiënt zodat hij mogelijk een alternatieve behandeling moet uitvoeren of voorstellen.

Antihistaminica
Antihistaminica zijn orale (via de mond) of injecteerbare medicijnen die inzetbaar zijn tegen een allergische reactie zoals voedselallergieën en andere allergieën. Omdat heel veel verschillende antihistaminica beschikbaar zijn, is het verstandig om een arts te raadplegen.

Anti-inflammatoire geneesmiddelen
Anti-inflammatoire geneesmiddelen zijn ontworpen om een ontsteking en pijn te verminderen. Tevens verminderen ze de zwelling als gevolg van een letsel of trauma. Meestal combineert de arts een anti-inflammatoir geneesmiddel met een antibioticum om de bijwerkingen te minimaliseren.

Lees verder

• Granulomateuze cheilitis: Chronische zwelling van lippen
• Droge lippen: Oorzaken van schrale, gebarsten lippen
• Hoekige cheilitis: Irritatie aan mondhoeken van lippen
• Lipinfectie: Oorzaken en symptomen van infectie aan lip(pen)
• Lipbijten: Oorzaken en behandelingen van bijten op lip