Droge lippen: Oorzaken van schrale, gebarsten lippen

Veel patiënten kampen met droge lippen en dan vooral in de koude wintermaanden. De blootstelling aan koude en droge lucht is een grote risicofactor voor schrale lippen. Gebarsten lippen komen echter ook voor bij diverse aandoeningen, zoals enkele auto-immuunziekten en vitaminetekorten. Veel van de oorzaken van uitgedroogde lippen zijn vrij eenvoudig zelf te behandelen met enkele veranderingen in de levensstijl en huismiddeltjes. Af en toe ontstaat een ontsteking van de lippen (cheilitis) door de gebarsten lippen en dan is een medische behandeling wel nodig. Zorgen voor voldoende vocht in het lichaam en een gezonde levensstijl volgen is tot slot aanbevolen voor de gezondheid van het hele lichaam, waaronder de lippen.

• Aandoeningen en schrale lippen
• Auto-immuunziekten
• Contactdermatitis
• Uitdroging
• Vitaminetekorten
• Voeding
• Zonnebrand
• Omgevingsfactoren en uitgedroogde lippen
• Levensstijl
• Medicijnen
• Omgevingen
• Voeding
• Andere oorzaken
• Symptomen geassocieerd met droge lippen
• Behandeling van gebarsten lippen
• Aanbevolen
• Niet aanbevolen
• Complicaties van gesprongen lippen
• Preventie van schrale lippen

Aandoeningen en schrale lippen

Auto-immuunziekten

Aandoeningen die chronische, schrale lippen veroorzaken, zijn hypothyreoïdie (te traag werkende schildklier), impetigo (bacteriële huidinfectie met symptomen op het gezicht en de ledematen), de ziekte van Kawasaki (aandoening met ontstoken bloedvaten in de slagaders) en het Sjögren-syndroom, een auto-immuunziekte die de speekselproductie vertraagt en waarbij droge ogen, een droge mond en een droge keel tot stand komt.

Contactdermatitis

Ook contactdermatitis (allergisch eczeem) veroorzaakt gebarsten lippen. Dit gebeurt door een huidallergie voor rode kleurstoffen, nikkel, tandpasta of andere stoffen of materialen.

Uitdroging

Voorts lijden patiënten met uitdroging sneller aan gesprongen lippen. Het lichaam onttrekt dan water uit de huid, wat leidt tot schrale lippen.

Vitaminetekorten

Verder resulteren vitaminetekorten sneller in gesprongen lippen, zoals een tekort aan vitamine B2, een tekort aan ijzer en een tekort aan zink.

Voeding

Bepaalde voedselallergieën en voedselintoleranties zijn ook geassocieerd met uitgedroogde lippen.

Zonnebrand

Zonnebrand is een andere risicofactor voor gesprongen lippen. Een gevoelige en pijnlijke huid, gezwollen lippen, lippen die roder zijn dan normaal en blaarvorming op de huid zijn enkele tekenen van zonnebrand.

Omgevingsfactoren en uitgedroogde lippen

Levensstijl

Het drinken van te veel alcohol of roken veroorzaakt ook sneller droge lippen. Roken veroorzaakt immers tal van bijwerkingen aan de mond, de tanden en het tandvlees.

Medicijnen

Bepaalde medicijnen zoals diuretica (plaspillen), anti-emetica (medicijnen voor de behandeling van misselijkheid en braken), statines (cholesterolverlagende medicijnen) en medicijnen voor de behandeling van acne (huidaandoening met chronische ontsteking van de talgklieren) drogen de lippen uit.

Omgevingen

De lippen produceren geen olie, waardoor ze van nature droger zijn dan andere huid van het gezicht en het lichaam. De lippen worden ook voortdurend blootgesteld aan de omgeving (zoals zonlicht, de wind, de koude of de droge lucht), waardoor ze sneller geïrriteerd raken. Wanneer de luchtvochtigheid daalt en patiënt is blootgesteld aan vrieslucht, zijn de lippen extra kwetsbaar om schraal en droog te worden. Er gaat meer vocht verloren via de lippen dan via een ander deel van het gezicht of lichaam. Wanneer de lippen vocht verliezen, gaat de huid die de lippen bedekt verstrakken en beginnen te splijten.

Voeding

Het consumeren van citrus en andere zure voedingsmiddelen, kanaal, zoute voedingsmiddelen, pittig voedsel en zeer ruw of droog voedsel leidt tot irritatie aan de mond en lippen. Staan er al kloofjes in de lip of zijn de lippen al droog, dan is het eten van deze voedingsmiddelen erg pijnlijk. Een te hoge inname van vitamine A leidt voorts tot een aantal gezondheidsproblemen, waaronder huidirritatie (aan de lippen).

Andere oorzaken

Het dragen van beugels en snurken veroorzaken ook chronische uitdroging van de lippen.

Symptomen geassocieerd met droge lippen

Gebarsten lippen gaan mogelijk gepaard met enkele andere symptomen

• blaarvorming
• brandende lippen
• een droge mond
• een gezwollen lip / gezwollen lippen
• een lipverkleuring
• jeukende lippen
• pijn
• rode of bloedende lippen

Ervaart de patiënt niet-genezende barstjes of aanhoudende pijn, of vermoedt hij dat de lippen geïnfecteerd zijn, dan is contact met een arts binnen de 48 uur nodig.

Behandeling van gebarsten lippen

Aanbevolen

Het regelmatig gebruik een lippenbalsem is de beste behandelingsvorm voor schrale lippen. Een lippenbalsem die vaseline of bijenwas bevat, vormt een barrière en helpt om vocht vast te houden, waardoor de lippen niet zo snel uitdrogen en gaan barsten. Ook lippenbalsems met tarwekiemolie, amandelolie, jojoba-olie, kokosolie, aloë vera, sheaboter, zonnebloemolie of katoenzaadolie zijn aanbevolen om de lippen te hydrateren. Het is raadzaam om een lippenbalsem met zonbeschermingsfactor te gebruiken bij het naar buiten gaan, of anders om de lippen te bedekken met een sjaal bij koud weer. Soms moet een patiënt een paar verschillende producten uitproberen voordat een effectief middel gevonden is. Bij de aankoop van een lippenbalsem opteert een patiënt het best niet voor kleine potten omdat het herhaaldelijk dippen van de vinger in de balsem bacteriën introduceert.

Niet aanbevolen

Het is erg verleidelijk om te pulken aan stukjes gedroogde huid en deze weg te bijten. Hierdoor gaan de lippen echter bloeden en langzamer genezen. Huidirritatie rond de mond leidt ook mogelijk tot een koortslip. Het is ook verleidelijk om droge of gebarsten lippen te blijven likken. Dit droogt de lippen echter verder uit omdat het speeksel verdampt. De lippen mogen tot slot niet gewassen worden met producten die chemische middelen bevatten.

Complicaties van gesprongen lippen

Soms raken droge lippen ontstoken en voelen ze pijnlijk aan. De medische term voor ontstoken lippen is ‘cheilitis’. De lippen raken meestal ontstoken als gevolg van een infectie. Dit gebeurt wanneer vuil, bacteriën of schimmels via scheuren in de huid van de lippen binnendringen. Als de patiënt rode, pijnlijke lippen heeft en denkt dat hij een lipinfectie heeft, raadpleegt hij best een arts. De arts schrijft dan een antibioticum of schimmelwerende crème voor om de infectie te behandelen. Deze medicatie bevat soms ook 1% hydrocortison (steroïde medicatie) om de ontsteking te verminderen. Als de mondhoeken rood en pijnlijk zijn, wijst dit vaak in de richting van hoekige cheilitis. Dit is vaak veroorzaakt door bacteriën of schimmels en behandelt de patiënt door het aanbrengen van zalf op het getroffen gebied. Hoekige cheilitis is soms een symptoom van contactdermatitis, een soort eczeem (chronische huidziekte met droge huid en jeukende huid).

Preventie van schrale lippen

Enkele aanbevelingen voorkomen gesprongen lippen:

• de lucht in huis vochtig houden met een luchtbevochtiger
• door de neus ademen (een mondademhaling leidt ook sneller tot gebarsten lippen)
• een lippenbalsem met zonbeschermingsfactor aanbrengen bij het naar buiten gaan in zonnig weer
• extra vloeistoffen drinken in de wintermaanden
• geen overmatige alcohol gebruiken
• geen scrubs voor de lippen gebruiken; de lippen hebben dit niet nodig en bovendien is dit mogelijk te irriterend voor de gevoelige huid van de lip
• niet naar buiten gaan in droog, koud weer zonder dat lippenbalsem of lippenstift is aangebracht
• niet roken / stoppen met roken
• overmatige blootstelling aan de schadelijke UV-stralen van zonlicht vermijden

Lees verder

• Jeukende lippen: Oorzaken van jeuk aan lipgebied
• Hoekige cheilitis: Irritatie aan mondhoeken van lippen
• Lipinfectie: Oorzaken en symptomen van infectie aan lip(pen)
• Lipgezondheid: Tips voor gezonde en stralende lippen
• Verbrande lippen door blootstelling zon: Tips voor genezing