Droge lippen: Oorzaken van schrale, gebarsten lippen
Veel mensen hebben last van droge lippen, vooral tijdens de koude wintermaanden. De blootstelling aan koude en droge lucht is een belangrijke risicofactor voor schrale lippen. Gebarsten lippen kunnen echter ook optreden bij diverse aandoeningen, zoals auto-immuunziekten en vitaminetekorten. Veel van de oorzaken van uitgedroogde lippen zijn eenvoudig zelf te behandelen met veranderingen in levensstijl en huismiddeltjes. In sommige gevallen kan ontsteking van de lippen (cheilitis) optreden door gebarsten lippen, en dan is medische behandeling nodig. Het is belangrijk om voor voldoende hydratatie te zorgen en een gezonde levensstijl te volgen voor de algehele gezondheid, inclusief de lippen.- Epidemiologie
- Prevalentie
- Seizoensgebonden variaties
- Geografische variaties
- Mechanisme
- Verlies van vocht
- Barrièrefunctie van de huid
- Invloed van omgevingsfactoren
- Oorzaken
- Omgevingsomstandigheden
- Zonblootstelling
- Medische aandoeningen
- Levensstijl en gewoonten
- Aandoeningen en schrale lippen
- Auto-immuunziekten
- Contactdermatitis
- Uitdroging
- Vitaminetekorten
- Voeding
- Zonnebrand
- Omgevingsfactoren en uitgedroogde lippen
- Levensstijl
- Medicijnen
- Omgevingen
- Voeding
- Andere oorzaken
- Risicofactoren
- Weersomstandigheden
- Onvoldoende vochtinname
- Bepaalde medicijnen
- Huidziekten en aandoeningen
- Risicogroepen
- Ouderen
- Mensen met huidaandoeningen
- Patiënten die medicatie gebruiken
- Symptomen geassocieerd met droge lippen
- Alarmsymptomen
- Pijn of ontsteking
- Scheuren of bloedingen
- Geassocieerde huiduitslag
- Diagnose en onderzoeken
- Anamnese en lichamelijk onderzoek
- Laboratoriumonderzoeken
- Huidbiopsie
- Beeldvorming
- Behandeling van gebarsten lippen
- Aanbevolen
- Niet aanbevolen
- Prognose
- Herstel bij mild geval
- Behandeling van ernstige gevallen
- Langdurige irritatie
- Complicaties van gesprongen lippen
- Preventie van schrale lippen
- Praktische tips voor het omgaan met droge lippen
- Zorg goed voor je lippen
- Bescherm je lippen tegen externe factoren
- Vermijd irriterende stoffen
- Hanteer een goede lippenverzorgingsroutine
- Let op je algemene gezondheid
- Misvattingen rond droge lippen
- Droge lippen worden altijd veroorzaakt door de kou
- Droge lippen kunnen worden verholpen door elke lippenbalsem
- Droge lippen zijn altijd een teken van een onderliggende ziekte
- Het drinken van meer water verhelpt altijd droge lippen
- Droge lippen zijn alleen een cosmetisch probleem
- Droge lippen verdwijnen vanzelf zonder behandeling
- Droge lippen komen altijd door een tekort aan vitamines
Epidemiologie
Droge lippen is een veelvoorkomend probleem, dat bij mensen van alle leeftijden voorkomt. De prevalentie varieert echter afhankelijk van omgevingsfactoren, seizoensgebonden veranderingen en onderliggende gezondheidsomstandigheden. Dit fenomeen wordt vaak geassocieerd met droge lucht of uitdroging, maar het kan ook een symptoom zijn van verschillende medische aandoeningen.Prevalentie
Hoewel de exacte prevalentie moeilijk te bepalen is, wordt schat dat ongeveer 30-40% van de volwassenen in gematigde klimaten last heeft van droge lippen. Het komt vaker voor in de wintermaanden wanneer de luchtvochtigheid daalt. In tropische klimaten, waar mensen vaker worden blootgesteld aan zon en hitte, is het percentage mogelijk ook hoog.Seizoensgebonden variaties
De prevalentie van droge lippen is het hoogst in de wintermaanden, wanneer de luchtvochtigheid laag is en het koud is. In deze periodes treedt de aandoening vaker op, vooral bij mensen die veel tijd binnen doorbrengen, waar de verwarming de lucht verder uitdroogt. In de zomer kan de zon ook bijdragen aan het uitdrogen van de lippen, hoewel dit minder vaak voorkomt dan in de winter.Geografische variaties
In bepaalde geografische gebieden met extreme temperaturen en lage luchtvochtigheid, zoals woestijnachtige regio’s, komen droge lippen vaker voor. Dit kan ook worden versterkt door blootstelling aan de zon, waardoor de lippen sneller uitdrogen en barsten.Mechanisme
Het mechanisme achter droge lippen heeft voornamelijk te maken met een tekort aan hydratatie in de huidcellen van de lippen. De lippen hebben een dunne huidlaag en missen talgklieren, die normaal gesproken bijdragen aan het vasthouden van vocht. Wanneer de lippen niet voldoende gehydrateerd worden, kunnen ze droog, gebarsten of gesprongen aanvoelen.Verlies van vocht
De huid van de lippen is bijzonder kwetsbaar voor uitdroging omdat het geen talgklieren bevat die olie en vocht vast kunnen houden. Hierdoor is de huid op de lippen gevoeliger voor verlies van vocht door omgevingsomstandigheden, zoals koude of droge lucht.Barrièrefunctie van de huid
De huid van de lippen fungeert als een beschermende barrière tegen invloeden van buitenaf, zoals koude of hitte. Wanneer deze barrière wordt aangetast door uitdroging, kan de huid barsten of schilferen, wat leidt tot ongemak en mogelijk infecties.Invloed van omgevingsfactoren
Factoren zoals extreme temperaturen, lage luchtvochtigheid, zonblootstelling en wind kunnen de lippen uitdrogen door het verstoord houden van het natuurlijke vochtgehalte in de huid. Daarnaast kan het vaak likken van de lippen bijdragen aan uitdroging doordat het speeksel, eenmaal verdampt, het vocht onttrekt aan de lippen.Oorzaken
Er zijn verschillende oorzaken voor droge lippen, variërend van omgevingsfactoren tot medische aandoeningen die het vochtgehalte in de huid kunnen beïnvloeden.Omgevingsomstandigheden
Droge of koude lucht, vooral in de winter, is een van de meest voorkomende oorzaken van droge lippen. Het langdurig verblijven in ruimtes met airconditioning of verwarming kan de lucht verder uitdrogen, wat de lippen kwetsbaar maakt voor uitdroging.Zonblootstelling
Langdurige blootstelling aan de zon zonder bescherming kan de lippen uitdrogen en verbranden, wat resulteert in barstjes, pijn of schilfering. Het gebruik van een lippenbalsem met zonbescherming kan dit risico helpen verminderen.Medische aandoeningen
Sommige medische aandoeningen kunnen leiden tot droge lippen, zoals uitdroging door onvoldoende vochtinname, huidziekten zoals eczeem, en auto-immuunziekten die de huid aantasten. Ook gebruik van bepaalde medicijnen, zoals diuretica, kan leiden tot uitdroging en droge lippen.Levensstijl en gewoonten
Frequent likken van de lippen kan tijdelijk verlichting bieden, maar verergert vaak de situatie doordat het speeksel verdampt en het vocht uit de lippen onttrekt. Ook roken kan bijdragen aan droge lippen door de schadelijke effecten van sigarettenrook op de huid.Aandoeningen en schrale lippen
Auto-immuunziekten
Aandoeningen die chronische schrale lippen kunnen veroorzaken, zijn onder andere hypothyreoïdie (trage schildklier), impetigo (bacteriële huidinfectie met symptomen op het gezicht en de ledematen), de ziekte van Kawasaki (aandoening met ontsteking van de bloedvaten) en het Sjögren-syndroom, een auto-immuunziekte die de speekselproductie vertraagt, wat leidt tot droge ogen, een droge mond en een droge keel.Contactdermatitis
Contactdermatitis (allergisch eczeem) kan ook gebarsten lippen veroorzaken. Dit gebeurt door een allergische reactie op stoffen zoals rode kleurstoffen, nikkel, tandpasta of andere allergenen.Uitdroging
Patiënten met uitdroging hebben vaak last van gesprongen lippen. Wanneer het lichaam uitgedroogd is, onttrekt het water uit de huid, wat leidt tot droge en schraal geworden lippen.Vitaminetekorten
Tekorten aan bepaalde vitamines kunnen bijdragen aan gesprongen lippen, zoals een tekort aan vitamine B2, een tekort aan ijzer en een tekort aan zink.Voeding
Bepaalde voedselallergieën en voedselintoleranties zijn ook in verband gebracht met uitgedroogde lippen.Zonnebrand
Zonnebrand is een andere risicofactor voor gesprongen lippen. Symptomen van zonnebrand kunnen een gevoelige en pijnlijke huid, gezwollen lippen, lippen die roder zijn dan normaal en blaarvorming omvatten.Omgevingsfactoren en uitgedroogde lippen
Levensstijl
Het drinken van te veel alcohol en roken dragen bij aan droge lippen. Roken kan tal van bijwerkingen veroorzaken aan de mond, tanden en tandvlees.Medicijnen
Bepaalde medicijnen, zoals diuretica (plaspillen), anti-emetica (medicijnen voor de behandeling van misselijkheid en braken), statines (cholesterolverlagende medicijnen) en medicijnen voor de behandeling van acne (huidaandoening met chronische ontsteking van de talgklieren) kunnen de lippen uitdrogen.
Blootstelling aan de zon kan leiden tot droge lippen / Bron: Blueeve, PixabayOmgevingen
De lippen produceren geen olie, waardoor ze van nature droger zijn dan andere huidgebieden. Ze worden voortdurend blootgesteld aan omgevingsfactoren zoals zonlicht, wind, koude en droge lucht, wat kan leiden tot irritatie. In koude, droge omstandigheden kunnen de lippen sneller uitdrogen en barsten, omdat ze meer vocht verliezen dan andere delen van het lichaam. Dit leidt tot een verstrakking van de huid en barsten.Voeding
Het consumeren van citrusvruchten en andere zure voedingsmiddelen, evenals zout, pittig of ruw voedsel, kan de lippen irriteren. Als er al kloofjes of droogte zijn, kan het eten van deze voedingsmiddelen extra pijn veroorzaken. Een te hoge inname van vitamine A kan ook huidirritatie veroorzaken, inclusief aan de lippen.Andere oorzaken
Het dragen van beugels en snurken kunnen ook bijdragen aan chronische uitdroging van de lippen.Risicofactoren
Er zijn verschillende risicofactoren die de kans op het ontwikkelen van droge lippen verhogen. Deze variëren van omgevingsomstandigheden tot gezondheidsgerelateerde factoren.Weersomstandigheden
Mensen die zich regelmatig in gebieden bevinden met koude of droge lucht hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van droge lippen. Dit geldt ook voor mensen die vaak in een omgeving met airconditioning of verwarming verblijven, die de luchtvochtigheid verlagen.Onvoldoende vochtinname
Onvoldoende hydratatie kan bijdragen aan het uitdrogen van de huid, inclusief de lippen. Het is essentieel om voldoende water te drinken om de huid in goede conditie te houden en uitdroging te voorkomen.Bepaalde medicijnen
Geneesmiddelen die het lichaam uitdrogen, zoals diuretica, kunnen het risico op droge lippen verhogen. Dit komt omdat deze medicijnen de vochtbalans verstoren, wat kan leiden tot een verminderde hydratatie van de huid.Huidziekten en aandoeningen
Mensen met bepaalde huidaandoeningen zoals eczeem, psoriasis of andere chronische huidaandoeningen hebben een verhoogd risico op droge lippen. Deze aandoeningen verstoren de normale barrièrefunctie van de huid, waardoor het vocht sneller verdampt.Risicogroepen
Bepaalde groepen mensen hebben een hoger risico op het ontwikkelen van droge lippen, vooral vanwege omgevingsfactoren of onderliggende gezondheidsproblemen.Ouderen
Ouderen hebben vaak drogere huid, inclusief de lippen, door verminderde talgproductie en een lager vochtgehalte in de huid. Dit maakt hen vatbaarder voor droge lippen, vooral in combinatie met andere gezondheidsproblemen zoals chronische ziekten.Mensen met huidaandoeningen
Mensen met huidaandoeningen zoals eczeem, psoriasis of vitiligo kunnen meer last hebben van droge lippen, omdat deze aandoeningen de huidbarrière verzwakken en het vocht sneller laten verdampen.Patiënten die medicatie gebruiken
Patiënten die medicijnen gebruiken die de vochtbalans in het lichaam verstoren, zoals diuretica of bepaalde antidepressiva, lopen een hoger risico op droge lippen.Symptomen geassocieerd met droge lippen
Gesprongen lippen kunnen gepaard gaan met enkele andere symptomen:- blaren
- brandende lippen
- een droge mond
- gezwollen lippen
- lipverkleuring
- jeukende lippen
- pijn
- rode of bloedende lippen
Als de lippen niet genezen of als er aanhoudende pijn is, of als de lippen mogelijk geïnfecteerd zijn, is het belangrijk om binnen 48 uur een arts te raadplegen.
Alarmsymptomen
Hoewel droge lippen vaak een onschuldig probleem zijn, kunnen er alarmsymptomen optreden die wijzen op een ernstigere onderliggende aandoening. Het herkennen van deze symptomen kan helpen om tijdig medische hulp te zoeken.Pijn of ontsteking
Bij ernstige uitdroging kunnen de lippen pijnlijk aanvoelen en kunnen ze ontstoken raken. Roodheid en zwelling rond de lippen kunnen wijzen op een infectie of verergering van de aandoening.Scheuren of bloedingen
Wanneer de lippen extreem droog zijn, kunnen ze beginnen te barsten, wat kan leiden tot bloedingen. Dit kan het gevolg zijn van langdurige uitdroging of een onderliggende huidaandoening.Geassocieerde huiduitslag
Als droge lippen gepaard gaan met een uitslag of andere huidproblemen, zoals schilfering of blaren, kan dit wijzen op een huidaandoening zoals eczeem of een allergische reactie.Diagnose en onderzoeken
De diagnose van droge lippen wordt doorgaans gesteld op basis van een gedetailleerd medisch onderzoek en het afnemen van een medische geschiedenis. Bij ernstige of terugkerende gevallen kunnen aanvullende onderzoeken nodig zijn om een onderliggende oorzaak vast te stellen.Anamnese en lichamelijk onderzoek
Een arts zal beginnen met het verzamelen van een gedetailleerde medische geschiedenis van de patiënt, inclusief informatie over omgevingsfactoren, levensstijl (zoals het gebruik van lippenbalsem of het likken van de lippen), medische aandoeningen, en medicatiegebruik. Een lichamelijk onderzoek wordt uitgevoerd om de ernst van de symptomen te beoordelen en te bepalen of er sprake is van infectie of andere huidaandoeningen.Laboratoriumonderzoeken
In gevallen van langdurige of ernstige droge lippen kan een arts laboratoriumonderzoeken aanvragen om te testen op onderliggende aandoeningen zoals vitaminetekorten (bijvoorbeeld vitamine A of B-tekort), auto-immuunziekten, of uitdroging. Een bloedtest kan ook worden uitgevoerd om de hydratatiestatus van het lichaam te beoordelen.Huidbiopsie
In zeldzame gevallen, wanneer er aanwijzingen zijn voor een huidaandoening zoals eczeem, psoriasis of een allergische reactie, kan een arts een huidbiopsie uitvoeren om de aard van de aandoening vast te stellen. Dit wordt meestal gedaan als de lippenpijn, barsten of andere symptomen niet reageren op de gebruikelijke behandelingen.Beeldvorming
Beeldvormende technieken, zoals röntgenfoto’s of echografie, worden meestal niet gebruikt bij de diagnose van droge lippen, tenzij er aanwijzingen zijn voor onderliggende ziekten die invloed hebben op de huid of het immuunsysteem.Behandeling van gebarsten lippen
Aanbevolen
Het regelmatig gebruik van een lippenbalsem is de beste manier om schrale lippen te behandelen. Een lippenbalsem die vaseline of bijenwas bevat, helpt vocht vast te houden en voorkomt verdere uitdroging en barsten. Lippenbalsems met tarwekiemolie, amandelolie, jojoba-olie, kokosolie, aloë vera, sheaboter, zonnebloemolie of katoenzaadolie zijn ook effectief in het hydrateren van de lippen. Het is raadzaam om een lippenbalsem met zonbeschermingsfactor te gebruiken bij blootstelling aan zonlicht of anders om de lippen te bedekken met een sjaal bij koud weer. Soms moet een patiënt verschillende producten uitproberen voordat hij een effectief middel vindt. Bij aankoop van een lippenbalsem is het beter om te kiezen voor een tube in plaats van een pot, om te voorkomen dat bacteriën worden geïntroduceerd door herhaaldelijk dippen van de vingers.Niet aanbevolen
Het is verleidelijk om stukjes gedroogde huid van de lippen te pulken of deze weg te bijten, maar dit kan leiden tot bloedingen en langzamere genezing. Het blijven likken van droge lippen droogt ze verder uit omdat het speeksel verdampt. Het is ook belangrijk om lippen niet te wassen met producten die chemische middelen bevatten, omdat dit verdere irritatie kan veroorzaken.Prognose
De prognose voor droge lippen is over het algemeen goed, vooral als de oorzaak gerelateerd is aan omgevingsfactoren of tijdelijke uitdroging. Met de juiste behandeling kunnen de lippen snel herstellen.Herstel bij mild geval
Bij milde gevallen van droge lippen door omgevingsfactoren, zoals kou of droge lucht, herstellen de lippen meestal binnen enkele dagen door het gebruik van lippenbalsem en het vermijden van verdere uitdroging.Behandeling van ernstige gevallen
In ernstigere gevallen, zoals bij onderliggende medische aandoeningen of infecties, kan de behandeling langer duren. Het kan noodzakelijk zijn om een arts te raadplegen voor specifieke behandelingen, zoals het voorschrijven van hydratatiecrèmes of medicijnen.Langdurige irritatie
Bij chronische uitdroging van de lippen kan het langer duren om de lippen volledig te herstellen. In dergelijke gevallen kunnen aanvullende behandelingen en aanpassingen in levensstijl, zoals betere hydratatie, noodzakelijk zijn.Complicaties van gesprongen lippen
Soms raken droge lippen ontstoken en voelen ze pijnlijk aan. De medische term voor ontstoken lippen is ‘cheilitis’. Dit gebeurt vaak als gevolg van een infectie waarbij vuil, bacteriën of schimmels via scheuren in de huid binnendringen. Als de lippen rood en pijnlijk zijn en er vermoeden bestaat van een infectie, moet een arts geraadpleegd worden. De arts kan een antibioticum of schimmelwerende crème voorschrijven om de infectie te behandelen. Deze medicatie kan ook 1% hydrocortison (steroïde) bevatten om de ontsteking te verminderen. Bij roodheid en pijn in de mondhoeken kan sprake zijn van hoekige cheilitis, vaak veroorzaakt door bacteriën of schimmels. Dit kan behandeld worden met een zalf. Hoekige cheilitis kan ook een symptoom zijn van contactdermatitis, een soort eczeem (chronische huidziekte met droge huid en jeukende huid).
Stoppen met roken kan de gezondheid van de lippen verbeteren / Bron: Geralt, PixabayPreventie van schrale lippen
Om gesprongen lippen te voorkomen, kunnen de volgende aanbevelingen nuttig zijn:- de lucht in huis vochtig houden met een luchtbevochtiger
- door de neus ademen (mondademhaling leidt sneller tot gebarsten lippen)
- een lippenbalsem met zonbeschermingsfactor gebruiken bij blootstelling aan de zon
- extra vloeistoffen drinken tijdens de wintermaanden
- geen overmatige alcohol gebruiken
- geen scrubs voor de lippen gebruiken; deze kunnen te irriterend zijn voor de gevoelige huid van de lippen
- niet naar buiten gaan in droog, koud weer zonder lippenbalsem of lippenstift
- niet roken / stoppen met roken
- overmatige blootstelling aan schadelijke UV-stralen van de zon vermijden
