Nikkelallergie: Allergische reactie op nikkel

Nikkel is een hard en taai zilverachtig-wit metaal dat zeer corrosiebestendig is. Nikkel is in het dagelijks leven in overvloed aanwezig, bijvoorbeeld in kledij, geld, sieraden en zelfs voeding. Een allergie voor nikkel treedt op wanneer een patiënt symptomen ervaart door het eten van voedingsmiddelen met nikkel of contact met een object dat nikkel bevat. De patiënt ontwikkelt meestal een rode, jeukende huiduitslag op de plaats waar nikkel de huid aanraakt. Diverse medicamenteuze behandelingen verlichten de symptomen veroorzaakt door de vorm van allergische contactdermatitis. De enige manier om een allergische reactie te voorkomen, is door het contact met nikkelproducten te vermijden. Patiënten met nikkelallergie zijn tot slot levenslang allergisch voor dit zwaar metaal.

• Bronnen van nikkel
• Voorwerpen
• Voeding
• Epidemiologie
• Oorzaken en risicofactoren van nikkelallergie
• Risicogroepen voor allergische reactie op nikkel
• Risicofactoren
• Symptomen
• Huid
• Mond
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Zelfzorg
• Professionele medische zorg
• Prognose
• Complicaties
• Preventie van allergische reactie op nikkel
• Praktische tips voor het leven met nikkelallergie
• Vermijd nikkelhoudende voorwerpen
• Gebruik hypoallergene verzorgingsproducten
• Misvattingen rond nikkelallergie
• Nikkelallergie komt alleen voor bij mensen die vaak in contact komen met metalen
• Alleen mensen met een familiegeschiedenis van allergieën kunnen nikkelallergie krijgen
• Nikkelallergie veroorzaakt altijd ernstige huidreacties
• Nikkelallergie kan worden genezen door nikkel te vermijden
• Alleen sieraden bevatten nikkel
• Mensen met nikkelallergie kunnen niet veilig reizen of het huis verlaten
• Nikkelallergie ontwikkelt zich altijd op jonge leeftijd
• Nikkelallergie is alleen een huidprobleem

Bronnen van nikkel

Voorwerpen

Nikkel komt vaak voor in volgende items:

• bevestigingsmiddelen op kleding, zoals ritsen, drukknopen en behabevestigingen
• brilmonturen
• e-sigaretten
• geld / munten
• gespen
• horlogebanden
• juwelen
• kookapparatuur van roestvrij staal
• krijt
• laptops of computertabletten
• lenzenvloeistof frames
• medische apparaten
• metalen gereedschappen
• paperclips
• pennen
• sieraden voor piercings
• sieraden, waaronder ringen, armbanden, kettingen en gespen
• sleutels
• telefoons

Voeding

Verder is nikkel ook aanwezig in voedingsmiddelen:

• asperges, broccoli en spruitjes
• bananen
• boekweit, volkoren en tarwekiemen
• bonen
• chocolade en cacaopoeders
• haver
• meergranenbrood en granenbrood
• peren
• sojamelk
• sommige ingeblikte, geconserveerde en bewerkte voedingsmiddelen
• sommige zaden en noten
• spinazie
• zwarte thee

Epidemiologie

Nikkelallergie is een van de meest voorkomende contactallergieën, vooral bij volwassenen. Ongeveer 10-15% van de vrouwen en 1-2% van de mannen heeft een nikkelallergie. De prevalentie is hoog in westerse landen, waar nikkel veel voorkomt in sieraden, horloges en andere accessoires. Nikkelallergie komt vaker voor bij vrouwen, vooral vanwege het gebruik van nikkelhoudende sieraden en andere persoonlijke artikelen.

Oorzaken en risicofactoren van nikkelallergie

Wanneer een patiënt met een nikkelallergie in contact komt met het metaal, gelooft het immuunsysteem ten onrechte dat dit een schadelijke stof is. Het immuunsysteem produceert in reactie daarop het hormoon histamine. Dit veroorzaakt de kenmerkende huiduitslag evenals andere symptomen. Artsen weten niet goed waarom mensen allergieën voor nikkel ontwikkelen (oktober 2020). Een toenemend aantal mensen is echter wel allergisch voor nikkel (oktober 2020). Deze allergie komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. De allergie verschijnt op elke mogelijke leeftijd. Vaak is een herhaalde of langdurige blootstelling aan voorwerpen die nikkel bevatten nodig om een nikkelallergie te ontwikkelen. Tot slot is een nikkelallergie mogelijk gedeeltelijk erfelijk.

Risicogroepen voor allergische reactie op nikkel

Mensen die in bepaalde sectoren werken, lopen een verhoogd risico op het krijgen van deze vorm van allergische contactdermatitis:

• kappers
• mensen die met metalen werken
• mensen die regelmatig met contant geld omgaan
• traiteurs
• verpleegkundigen

Ook mensen met een lichaams- of oorpiercing, vrouwen en mensen die een familiegeschiedenis van een nikkelallergie hebben, of overgevoelig reageren op andere metalen, zijn vaker aangetast.

Risicofactoren

Risicofactoren voor nikkelallergie omvatten langdurige of herhaalde blootstelling aan nikkel, zoals het dragen van sieraden, horloges, en andere accessoires die nikkel bevatten. Personen met een familiegeschiedenis van allergieën of eczeem hebben ook een verhoogd risico op het ontwikkelen van nikkelallergie. Beroepen die blootstelling aan nikkel met zich meebrengen, zoals in de metaalbewerking, verhogen ook het risico.

Symptomen

De reactie kan onmiddellijk na contact optreden, of ontwikkelt zich na uren tot dagen na de blootstelling.

Huid

Na contact met nikkel verschijnen huidproblemen op het aangetaste huidgebied. De huiduitslag komt vaak voor op de oorlellen of polsen, omdat veel oorbellen en horloges nikkel bevatten. Volgende symptomen komen mogelijk tot uiting:

• blaren (die pus lekken), wanneer de reactie ernstig is
• droge plekken die lijken op brandwonden
• een huiduitslag
• jeuk
• pijn (bij een ernstige reactie)
• roodheid van de huid

Zweten doet de symptomen vaak verergeren.

Mond

Bij het eten van voeding met nikkel krijgt de patiënt mogelijk te maken met een warme, gevoelige, verkleurde, droge, dikke, ruwe of schilferige huid, extreme jeuk en met vocht gevulde blaren.

Alarmsymptomen

Alarmsymptomen van nikkelallergie omvatten ernstige jeuk, uitslag, en blaren op de huid waar het contact heeft plaatsgevonden. De huid kan ook opzwellen, rood worden en ontsteken. In geval van ernstige reacties die niet verbeteren met vermijden van nikkel of behandeling, is medische evaluatie noodzakelijk om andere oorzaken van huiduitslag uit te sluiten.

Diagnose en onderzoeken

De arts stelt vragen inzake de mogelijke oorzaken van de huiduitslag. Vervolgens voert hij een patchtest (pleistertest) uit. Hierbij plaatst hij een kleine hoeveelheid nikkel op de huid. De arts diagnosticeert een nikkelallergie als de huid binnen de 48 uur reageert. Dit type test is meestal veilig en veroorzaakt alleen in uiterst zeldzame gevallen een ernstige reactie.

Behandeling

Zelfzorg

De beste manier om een allergische reactie te voorkomen, is om de uitlokkende stof te vermijden, in dit geval nikkel. Sommige huismiddeltjes kalmeren de huid:

• calamine lotion
• hydraterende body lotion
• koele, natte kompressen

Professionele medische zorg

Medicatie
Verschillende medicijnen behandelen de huiduitslag. Deze geneesmiddelen bestrijden ontstekingen en verminderen de histaminerespons van het lichaam. Veel voorkomende medicijnen zijn:

• corticosteroïde crèmes
• niet-steroïde crèmes
• orale (via de mond ingenomen) corticosteroïden, zoals prednison
• orale antihistaminica, zoals fexofenadine

Is er sprake is van een infectie, dan schrijft de arts antibiotica voor. Een infectie kenmerkt zich door meer roodheid, warmte, pus in het getroffen gebied en pijn.

Fototherapie
Patiënten waarbij orale of topische (op de huid aangebrachte) corticosteroïde crèmes niet effectief zijn, krijgen soms een behandeling met fototherapie. Hierbij stelt de arts de huid bloot aan gecontroleerde hoeveelheden kunstmatig ultraviolet licht. Vaak heeft fototherapie pas na enkele maanden effect op de nikkelallergie.

Prognose

De huiduitslag als gevolg van een allergische reactie blijft meestal twee à vier weken aanwezig en verdwijnt dan. Een gebroken of natte huid geneest sneller. Een patiënt met een nikkelallergie blijft levenslang gevoelig voor het metaal. De symptomen verbeteren als een patiënt de alledaagse voorwerpen en voedingsmiddelen vermijdt die nikkel bevatten. Een patiënt die allergisch reageert op nikkel moet voorts de etiketten zorgvuldig lezen of contact opnemen met fabrikanten om zeker te zijn dat de voorwerpen geen nikkel bevatten.

Complicaties

Complicaties van nikkelallergie kunnen bestaan uit chronische eczeem of andere huidirritaties door voortdurende blootstelling aan nikkel. Herhaalde allergische reacties kunnen leiden tot huidverdikking en pigmentatieveranderingen. In zeldzame gevallen kunnen secundaire infecties optreden als gevolg van openstaande huidletsels door krabben of wrijven.

Preventie van allergische reactie op nikkel

Indien een patiënt weet dat hij allergisch is voor nikkel, vermijdt hij dit best. Dit is niet altijd eenvoudig omdat nikkel ook in alledaagse middelen aanwezig is. Testkits voor thuis zijn verkrijgbaar om zeker te weten of bepaalde items nikkel bevatten. Andere tips zijn:

• handschoenen dragen bij professioneel contact met nikkel
• hypoallergene sieraden dragen
• items aankopen die gemaakt zijn van andere materialen zoals een brilmontuur in kunststof of titanium, een ritssluiting van plastic enzovoort
• items bedekken met duct tape of ander materiaal (duidelijk barrière maken)

Praktische tips voor het leven met nikkelallergie

Nikkelallergie is een veelvoorkomende allergische reactie op nikkel, een metaal dat in veel dagelijkse voorwerpen voorkomt. Deze aandoening kan leiden tot huiduitslag, jeuk en andere symptomen. Het is belangrijk om contact met nikkel zoveel mogelijk te vermijden.

Vermijd nikkelhoudende voorwerpen

Nikkel zit vaak in sieraden, horloges, mobiele telefoons, sleutels en andere metalen voorwerpen. Kies voor nikkelvrije sieraden en draag geen metalen accessoires die je huid kunnen irriteren. Let ook op metalen ritsen, knopen en het materiaal van je kleding, omdat nikkel daarin kan zitten.

Gebruik hypoallergene verzorgingsproducten

Gebruik verzorgingsproducten die speciaal zijn ontwikkeld voor mensen met een nikkelallergie, zoals hypoallergene crèmes, zepen en shampoos. Deze producten zijn minder waarschijnlijk om een allergische reactie uit te lokken. Test nieuwe producten eerst op een klein stukje huid om te zien of je een reactie krijgt.

Misvattingen rond nikkelallergie

Nikkelallergie is een veelvoorkomende allergische reactie die optreedt wanneer het immuunsysteem overgevoelig reageert op nikkel, een veelvoorkomend metaal. De aandoening veroorzaakt symptomen zoals jeuk, roodheid, en huiduitslag, en kan worden uitgelokt door contact met voorwerpen die nikkel bevatten, zoals sieraden en horlogebandjes. Er zijn echter verschillende misvattingen die het moeilijk maken om nikkelallergie goed te begrijpen en ermee om te gaan.

Nikkelallergie komt alleen voor bij mensen die vaak in contact komen met metalen

Veel mensen denken dat nikkelallergie alleen voorkomt bij mensen die vaak in contact komen met metalen zoals sieraden of horloges. Dit is echter niet altijd het geval. Nikkel kan zich in veel andere alledaagse voorwerpen bevinden, zoals telefoons, munten, sleutels, en zelfs in bepaalde voedingsmiddelen zoals chocolade en noten. Het is belangrijk te weten dat nikkelallergie niet alleen gerelateerd is aan fysieke aanraking met metalen, maar ook kan worden veroorzaakt door blootstelling aan andere bronnen van nikkel, wat de symptomen kan verergeren. Mensen met nikkelallergie moeten vaak leren hoe ze om moeten gaan met blootstelling aan metaal en leren om hun omgeving goed in de gaten te houden.

Alleen mensen met een familiegeschiedenis van allergieën kunnen nikkelallergie krijgen

Er is een misverstand dat nikkelallergie alleen voorkomt bij mensen die een familiegeschiedenis van allergieën hebben. Hoewel genetische factoren een rol kunnen spelen, kan nikkelallergie zich ontwikkelen bij mensen zonder een allergische achtergrond in de familie. De aandoening kan optreden bij iedereen die herhaaldelijk in contact komt met nikkel, ongeacht hun familiegeschiedenis van allergieën. Dit maakt het moeilijker om te voorspellen wie er last van zal hebben, omdat de allergie zich op elke leeftijd kan ontwikkelen, zelfs bij mensen die eerst geen symptomen vertonen.

Nikkelallergie veroorzaakt altijd ernstige huidreacties

Veel mensen denken dat nikkelallergie altijd ernstige huidreacties zoals blaren of open wonden veroorzaakt. In werkelijkheid kunnen de symptomen variëren van mild tot ernstig. Sommigen ervaren alleen lichte jeuk of roodheid, terwijl anderen te maken kunnen krijgen met ernstigere reacties zoals eczeem of dermatitis. Het is belangrijk om te weten dat de ernst van de symptomen afhankelijk is van de gevoeligheid van de persoon voor nikkel en de mate van blootstelling aan het metaal. Zelfs milde symptomen kunnen ongemakkelijk zijn en leiden tot chronische huidproblemen als de allergie niet goed wordt beheerd.

Nikkelallergie kan worden genezen door nikkel te vermijden

Hoewel het vermijden van nikkelcontact een belangrijke manier is om de symptomen van nikkelallergie te beheersen, kan het niet volledig genezen. Mensen met nikkelallergie moeten leren om hun omgeving zo veel mogelijk te vermijden, maar dit garandeert geen genezing. Er zijn ook behandelingen zoals corticosteroïden of antihistaminica die kunnen helpen om de symptomen te verlichten, maar deze verminderen de allergische reactie niet permanent. Bovendien kunnen mensen met nikkelallergie in sommige gevallen langdurige pijn ervaren, wat hen belemmerd in hun dagelijkse activiteiten. Pijn kan een veelvoorkomend symptoom zijn bij ernstige gevallen van nikkelallergie.

Alleen sieraden bevatten nikkel

Een andere misvatting is dat alleen sieraden nikkel bevatten. Nikkel komt voor in veel andere voorwerpen die we dagelijks gebruiken, zoals metaal in bestek, riemen, en zelfs kledingaccessoires. Sommige kledinglabels en schoenen kunnen ook kleine hoeveelheden nikkel bevatten, wat een probleem kan vormen voor mensen die gevoelig zijn voor dit metaal. Het is belangrijk om bewust te zijn van alle mogelijke bronnen van nikkel om contact te vermijden. Mensen die gevoelig zijn voor nikkel moeten bijvoorbeeld ook goed opletten bij het kopen van beeldvormende onderzoeken in medische instellingen, omdat sommige medische apparatuur kleine hoeveelheden nikkel kan bevatten.

Mensen met nikkelallergie kunnen niet veilig reizen of het huis verlaten

Er is een misverstand dat mensen met nikkelallergie niet in staat zouden zijn om veilig te reizen of hun dagelijkse leven te leiden. Hoewel het vermijden van blootstelling aan nikkel extra planning en voorzorgsmaatregelen kan vereisen, kunnen de meeste mensen met nikkelallergie een normaal leven leiden. Er zijn veel producten op de markt die speciaal zijn ontworpen voor mensen met nikkelallergie, en reizen naar landen waar nikkelgebruik strikt wordt gereguleerd kan helpen om risico’s te verminderen. Het blijft echter belangrijk om de mogelijke risico’s van medicatie te overwegen, aangezien sommige medicijnen nikkel kunnen bevatten of de allergische reactie kunnen verergeren.

Nikkelallergie ontwikkelt zich altijd op jonge leeftijd

Hoewel nikkelallergie vaak voor het eerst optreedt bij volwassenen, vooral na herhaalde blootstelling aan het metaal, denken veel mensen dat het zich alleen op jonge leeftijd ontwikkelt. Dit is echter niet waar. Nikkelallergie kan op elke leeftijd optreden, zelfs bij mensen die nooit eerder symptomen van een allergie hebben gehad. Het is belangrijk om alert te zijn op de symptomen, vooral na langdurige blootstelling aan nikkelhoudende materialen. In sommige gevallen kan de allergie plotseling optreden, wat het moeilijk maakt om snel de oorzaak van de symptomen te achterhalen.

Nikkelallergie is alleen een huidprobleem

Hoewel de meeste symptomen van nikkelallergie zich op de huid manifesteren, zoals huidaandoening of uitslag, kunnen sommige mensen ook andere symptomen ervaren, zoals ademhalingsproblemen of misselijkheid. Het is belangrijk om te begrijpen dat nikkelallergie de gezondheid op verschillende manieren kan beïnvloeden, afhankelijk van de mate van gevoeligheid van het individu. Bij ernstige gevallen kan de allergie zelfs leiden tot systemische reacties die verder gaan dan alleen een huidreactie.

Lees verder

• Allergieën en allergische reactie: Contact met allergenen
• Allergische contactdermatitis: Huidontsteking door allergeen
• Contactdermatitis (allergisch eczeem): Huidaandoening