Dehydratie (uitdroging): Tekort aan vocht in de weefsels
Uitdroging treedt op wanneer de vochtbalanshouding in het lichaam verstoord is en er een tekort aan vocht in de weefsels ontstaat. Het lichaam heeft hierbij meer vocht verloren dan de patiënt inneemt. Verschillende oorzaken waaronder inspanning, hitte en ziekte veroorzaken dehydratie. Wanneer de patiënt hiervoor geen tijdige behandeling krijgt, ontstaat ernstige uitdroging wat een potentieel levensbedreigende noodsituatie is. Uitdroging valt in veel gevallen te voorkomen of zelf te behandelen.
Synoniemen dehydratie
Dehydratie is eveneens gekend onder deze synoniemen:
- dehydratatie
- exsiccose
- uitdroging
Risico’s dehydratatie
Iedereen is mogelijk getroffen door dehydratie, maar
baby’s, kinderen, ouderen, patiënten met een chronische aandoening, duursporters, mensen die leven op grote hoogte en mensen die werken of sporten in warm en vochtig weer, lopen een hoger risico op uitdroging.
Oorzaken: Tekort aan vocht in de weefsels
Wanneer de patiënt onvoldoende vocht inneemt en/of te veel vocht verliest, ontstaat een tekort aan vocht in de weefsels. Door
braken, diarree,
koorts, te veel zweten (bijvoorbeeld bij inspanning in warm weer) en teveel urineren (ongecontroleerde
diabetes mellitus of door sommige
medicijnen zoals
diuretica (vocht afdrijvende geneesmiddelen) verliest hij mogelijk veel vocht en ontstaat dehydratie. Wanneer de patiënt onvoldoende eet en/of drinkt, komt dat omdat hij bijvoorbeeld ziek of
misselijk is. Ook diabetes geeft een hoger risico op dehydratie. Bovendien leidt een zere,
droge keel eveneens in een verminderde vochtinname. Soms zijn bepaalde patiënten niet in staat om vocht in te nemen, bijvoorbeeld omdat de persoon een handicap heeft, net kaakchirurgie heeft gehad of in
coma ligt. Uitdroging ontstaat eveneens in gebieden waar veilig drinkwater niet voorhanden is. Tot slot leiden aanzienlijke huidverwondingen zoals brandwonden,
mondzweren, ernstige
huidaandoeningen en
huidinfecties tot dehydratie.
Symptomen: Huid en urine
Milde tot matige uitdroging
Milde tot matige uitdroging kenmerkt zich door volgende symptomen:
Ernstige uitdroging
De symptomen van ernstige uitdroging omvatten:
Diagnose en onderzoeken
Lichamelijk onderzoek
De arts merkt bij een lichamelijk onderzoek dat de patiënt een lage bloeddruk (
hypotensie) vertoont. De bloeddruk daalt eveneens wanneer de patiënt opstaat nadat hij heeft gelegen. De arts drukt tevens op een vingertip. Deze krijgt de witte kleur en wordt daarna niet meer (snel) terug roze. De huid is ook niet meer zo elastisch als normaal. Slechts langzaam komt de huid weer op z’n juiste positie terecht als de arts een plooi maakt in de huid. Mogelijk heeft de patiënt koorts, diarree en hierdoor
gewichtsverlies. Tot slot bemerkt hij bij de patiënt een versnelde hartslag (tachycardie)
Diagnostisch onderzoek
De nierfunctie valt met een
bloedonderzoek en urineonderzoek te controleren. Verder is een
urineonderzoek ook nodig om de oorzaak van de uitdroging te onderzoeken (diabetes, leverproblemen, …). De kleur van de urine is een goede graadmeter voor dehydratie. Heldere of licht gekleurde urine wijst op een goede vochtbalans. Urine met een donkergele of oranje kleur wijzen meestal op uitdroging. Tot slot is een bloedsuikertest nodig bij diabetici.
Differentiële diagnose
Dehydratie valt eveneens te verwarren met volgende aandoeningen, syndromen of symptomen:
Behandeling van uitdrogingsverschijnselen
Zelfzorg
Een natte handdoek, en verluchting voorzien in de vorm van het ontdoen van overtollige kledij en
airconditioning, koelt de patiënt af bij warmteblootstelling of een verhoogde temperatuur. De huid blootstellen aan extreme koude is niet aanbevolen, omdat de bloedvaten hierdoor juist nog meer vernauwen. Op ijsblokjes zuigen of water of sportdranken die elektrolyten bevatten drinken verhelpt de uitdroging wel. Bij een patiënt met mondzweren of een patiënt die net kaakchirurgie heeft gehad, helpt het goed om te drinken met behulp van een rietje. Is de oorzaak van de uitdroging een maagvirus, dan is de patiënt normaal gezien binnen enkele dagen hersteld. Zouttabletten leiden mogelijk tot ernstige complicaties dus die neemt de patiënt best niet in.
Professionele medische zorg
Indien de patiënt
diarree heeft, vraagt hij best eetadviezen aan de arts. Mogelijk is medicatie vereist. Daarnaast is ernstige uitdroging een medische noodsituatie. Hiervoor verblijft de patiënt in een ziekenhuis waar hij intraveneus vocht toegediend krijgt. De arts behandelt hier eveneens de oorzaak van de dehydratie.
Prognose aandoening
De patiënten herstellen snel en volledig als de diagnose en behandeling snel gebeurt. Indien dit echter niet gebeurt, treden complicaties op.

Pijn op de borst is een complicatie van uitdroging /
Bron: Pexels, PixabayComplicaties dehydratie
Onbehandelde ernstige uitdroging leidt tot blijvende hersenschade,
pijn op de borst,
ademhalingsproblemen, flauwvallen,
anurie (afwezige urineproductie),
epileptische aanvallen,
hersenoedeem (zwelling van de
hersenen), een
hypovolemische shock (een shock door een te laag bloedvolume),
nierfalen (verminderde of afwezige nierfunctie) of de dood.
Preventie uitdroging
Voldoende drinken is belangrijk, zeker bij warm weer en bij inspanning, of bij koorts, braken of diarree. Zieke personen, vooral
baby’s, kinderen of ouderen, letten goed op hun vochtinname. Indien het drinken moeilijk verloopt, neemt de begeleider of patiënt onmiddellijk contact op met een arts. Hij moet hierbij niet wachten totdat symptomen van uitdroging zijn opgetreden.
Lees verder