Anhidrose: Onvermogen om te zweten

Anhidrose is de medische term voor "onvermogen om te zweten", wat af en toe voorkomt bij patiënten. Deze aandoening kent diverse oorzaken en risicofactoren die de ontwikkeling van anhidrose kunnen bevorderen. Wanneer het gebrek aan zweten slechts in een klein gebied voorkomt, is het meestal niet gevaarlijk, maar wanneer dit over het hele lichaam plaatsvindt, kan het potentieel levensbedreigend zijn. Zowel de patiënt als zijn omgeving kunnen maatregelen nemen om de gevolgen van anhidrose te minimaliseren, maar soms is een snelle professionele medische behandeling vereist.

• Synoniemen van anhidrose
• Epidemiologie
• Mechanisme
• Oorzaken van anhidrose: Onvermogen om te zweten
• Risicogroepen
• Symptomen
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandelingen
• Prognose van anhidrose
• Complicaties: Hittekrampen, hitte-uitputting en hitteberoerte
• Preventie

Synoniemen van anhidrose

Anhidrose staat ook bekend onder de volgende synoniemen:

• anhidrosis
• gebrek aan zweten
• geen zweetproductie
• hypohidrose
• hypohidrosis
• minder transpireren
• niet kunnen zweten
• verminderd zweten

Epidemiologie

Anhidrose, het onvermogen om te zweten, is een zeldzame aandoening die kan variëren in ernst en prevalentie. Het komt vaker voor bij ouderen en bij mensen met bepaalde neurologische of genetische aandoeningen. De epidemiologie van anhidrose is complex, aangezien de aandoening zowel primair als secundair kan zijn, afhankelijk van de onderliggende oorzaak.

Prevalentie

De prevalentie van anhidrose is moeilijk precies vast te stellen, aangezien de aandoening vaak wordt gemist of niet correct gediagnosticeerd. Schattingen suggereren echter dat secundaire anhidrose vaker voorkomt, vooral in de context van systemische ziekten of neurologische aandoeningen. Primair anhidrose, waarbij het zweten volledig afwezig is zonder onderliggende aandoeningen, is zeldzaam. De prevalentie varieert wereldwijd en is vaak hoger in gebieden met een warm klimaat, omdat patiënten in deze regio’s zich bewuster kunnen worden van hun onvermogen om te zweten.

Geslacht en leeftijd

Anhidrose komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen, hoewel dit verschil niet altijd significant is. Oudere patiënten hebben een hogere prevalentie van anhidrose, vooral wanneer het gerelateerd is aan degeneratieve neurologische aandoeningen. De incidentie neemt ook toe bij patiënten met aandoeningen zoals diabetes of Parkinson’s, die het autonome zenuwstelsel beïnvloeden, een cruciaal element voor het zweten.

Geografische verschillen

In tropische en subtropische regio’s komt anhidrose vaker voor vanwege de blootstelling aan hogere omgevingswarmtes, die de gevolgen van een verminderde zweetproductie verergeren. Dit maakt de diagnose en behandeling in deze gebieden complexer, aangezien de symptomen van anhidrose kunnen worden verward met andere, meer gangbare aandoeningen, zoals uitdroging.

Mechanisme

Anhidrose ontstaat wanneer de zweetklieren in de huid of de zenuwen die de klieren aansteken niet goed functioneren. Het mechanisme van anhidrose kan variëren afhankelijk van de oorzaak, maar omvat meestal een disfunctie van het autonome zenuwstelsel, dat de regulatie van de zweetproductie beheert.

Zweetklierfunctie en autonome zenuwstelsel

Zweetklieren worden aangestoken door het sympathische zenuwstelsel, dat via de neurotransmitter acetylcholine de klieren stimuleert om zweet te produceren. Wanneer dit mechanisme wordt verstoord door een neurologische aandoening, is het vaak het gevolg van een beschadiging of disfunctie van de zenuwen die verantwoordelijk zijn voor de signalen naar de zweetklieren. Dit kan voorkomen bij aandoeningen zoals diabetes, neurotrofische ziekten of trauma aan het zenuwstelsel.

Genetische oorzaken van anhidrose

Genetische aandoeningen kunnen ook een rol spelen in de ontwikkeling van anhidrose. Bij sommige patiënten komt anhidrose voor als onderdeel van een erfelijke aandoening, zoals het hypohidrotisch ektodermale dysplasie-syndroom. Deze aandoeningen beïnvloeden de ontwikkeling van zweetklieren en andere ectodermale structuren, wat leidt tot een afname van de zweetproductie.

Obstructie of vernietiging van zweetklieren

Obstructie of vernietiging van zweetklieren door bijvoorbeeld een infectie, verbranding of medische behandelingen kan leiden tot secundaire anhidrose. Dit type anhidrose wordt vaak waargenomen bij patiënten die chemotherapie hebben ondergaan, waarbij de zweetklieren worden beschadigd door de behandeling.

Oorzaken van anhidrose: Onvermogen om te zweten

Anhidrose kan verschillende oorzaken hebben, variërend van aangeboren aandoeningen tot verworven ziekten. De aandoening kan primaire of secundaire oorzaken hebben, afhankelijk van de aanwezigheid van onderliggende ziekten of genetische predisposities.

Primaire anhidrose

Bij primaire anhidrose is er geen onderliggende medische aandoening die de afwezigheid van zweetproductie veroorzaakt. Het wordt vaak geassocieerd met genetische aandoeningen die de ontwikkeling van zweetklieren belemmeren. Hypohidrotisch ektodermale dysplasie is de meest voorkomende genetische oorzaak, waarbij patiënten weinig of geen zweetklieren ontwikkelen.

Secundaire anhidrose

Secundaire anhidrose is meestal het gevolg van een medische aandoening die het autonome zenuwstelsel beïnvloedt. Voorbeelden zijn aandoeningen zoals diabetes mellitus, de ziekte van Parkinson, Guillain-Barré-syndroom en Multiple Sclerose, waarbij de zenuwen die verantwoordelijk zijn voor het aansteken van zweetklieren beschadigd raken. Ook bepaalde medicijnen, zoals anticholinergica en antidepressiva, kunnen secundaire anhidrose veroorzaken.

Trauma of chirurgische schade

Anhidrose kan optreden na trauma of chirurgische ingrepen waarbij zenuwen die verantwoordelijk zijn voor de zweetklieren worden beschadigd. Bij sommige patiënten kan dit het gevolg zijn van een chirurgische verwijdering van tumoren nabij zenuwstructuren die het zweetproces beïnvloeden.

Oorzaken

Anhidrose kan verschillende oorzaken hebben:

• Aangeboren aandoeningen, zoals ectodermale dysplasie
• Bepaalde genetische syndromen, zoals ziekte van Fabry (stapelingsziekte met vetophoping)
• Neuropathieën, zoals diabetes mellitus (suikerziekte), alcoholisme en Guillain-Barré syndroom
• Bindweefselaandoeningen, zoals het syndroom van Sjögren
• Bestralingstherapie
• Brandwonden
• Dehydratatie (uitdroging)
• Gebruik van bepaalde geneesmiddelen
• Huidaandoeningen, zoals psoriasis (chronische huidziekte met droge huid en schilfers), exfoliatieve dermatitis, warmte-uitslag, sclerodermie (opbouw van littekenweefsel in huid en organen) en ichthyosis vulgaris (medische term voor extreem droge en schilferige huid)
• Huidlittekens die de zweetklieren blokkeren
• Trauma aan de zweetklieren

Risicofactoren

Patiënten van 65 jaar en ouder, zuigelingen en kinderen zijn meer vatbaar voor stress, wat een mogelijke risicofactor voor anhidrose is. Personen met aandoeningen die de autonome zenuwen aantasten, zoals diabetes, lopen ook een verhoogd risico op zweetklieraandoeningen. Daarnaast kunnen veel huidaandoeningen de zweetklieren beïnvloeden. Deze aandoeningen omvatten onder andere psoriasis, exfoliatieve dermatitis, en ichthyosis vulgaris. Tot slot hebben patiënten met bepaalde genetische afwijkingen soms een verhoogd risico op anhidrose.

Risicogroepen

Bepaalde groepen patiënten lopen een hoger risico om anhidrose te ontwikkelen, vooral als het gevolg van een onderliggende aandoening of erfelijke factoren.

Ouderen

Ouderen zijn vatbaarder voor anhidrose, vooral als gevolg van veroudering van het zenuwstelsel of de aanwezigheid van degeneratieve ziekten zoals Parkinson’s. De verminderde werking van het autonome zenuwstelsel bij ouderen kan het vermogen om te zweten aanzienlijk verminderen.

Mensen met neurologische aandoeningen

Patiënten met neurologische aandoeningen zoals multiple sclerose, de ziekte van Parkinson en Guillain-Barré-syndroom hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van anhidrose door schade aan de zenuwen die de zweetklieren aansteken.

Mensen met diabetes

Diabetespatiënten hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van anhidrose als gevolg van diabetische neuropathie, waarbij de zenuwen die betrokken zijn bij het zweten worden aangetast.

Symptomen

Anhidrose kan aangeboren zijn of zich ontwikkelen door trauma aan de zweetklieren. Symptomen van anhidrose kunnen variëren afhankelijk van de ernst en de verspreiding van de aandoening. Ze omvatten:

• Blozen
• Het warm hebben
• Duizeligheid
• Misselijkheid
• Een hoge hartslag (tachycardie)
• Kippenvel op de huid, ondanks warme temperaturen
• Spierkrampen
• Spierzwakte
• Weinig of geen transpiratie (zweet)
• Algemene zwakte

Bij uitgebreide anhidrose kan het lichaam niet goed afkoelen, wat kan leiden tot warmtekrampen, hitte-uitputting of zelfs een hitteberoerte tijdens intensieve lichaamsbeweging, zwaar lichamelijk werk, of bij warm weer.

Alarmsymptomen

Er zijn bepaalde alarmsymptomen die kunnen wijzen op het ontstaan van anhidrose, vooral wanneer het een secundaire aandoening is als gevolg van een onderliggende ziekte.

Onverklaarbare warmte-intolerantie

Een van de meest opvallende alarmsymptomen is onverklaarbare warmte-intolerantie, waarbij de patiënt zich abnormaal heet voelt zonder duidelijke reden, vooral in warme omgevingen.

Droge huid en verminderd zweten

Een droge huid zonder de gebruikelijke zweetvorming bij fysieke inspanning of in warme omstandigheden kan een signaal zijn van anhidrose.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

De arts zal een uitgebreid lichamelijk onderzoek uitvoeren en de zichtbare symptomen van anhidrose beoordelen. Vaak zijn aanvullende onderzoeken nodig om de diagnose te bevestigen. De arts kan de patiënt bijvoorbeeld in een warm lokaal plaatsen of een elektrisch deken gebruiken om te observeren hoe het lichaam reageert op hitte. Milde gevallen van anhidrose worden soms niet onmiddellijk opgemerkt.

Diagnostisch onderzoek

Een genetisch onderzoek kan nodig zijn om onderliggende genetische aandoeningen te identificeren. Ook kan de arts een huidbiopt afnemen om de aanwezigheid van anhidrose te bevestigen. Andere diagnostische tests kunnen bestaan uit een thermoregulatie-test om de reactie van het lichaam op temperatuurveranderingen te meten.

Behandelingen

Professionele medische z

De behandeling van anhidrose hangt af van de onderliggende oorzaak. De arts streeft ernaar om complicaties zoals hitteberoerte, hittekrampen, en uitdroging te voorkomen. Behandelopties omvatten:

• Behandeling van de onderliggende aandoening die anhidrose veroorzaakt
• Stoppen met geneesmiddelen die anhidrose als bijwerking hebben
• Gebruik van medicatie om het zweten te bevorderen
• Snelle koelingsmaatregelen en vochttoediening in noodgevallen
• Fysiotherapie om de werking van zweetklieren te stimuleren, indien van toepassing

Zelfzorg

De patiënt moet voldoende vocht binnenkrijgen, bij voorkeur koele dranken zoals vruchtensap of sportdrank met elektrolyten. Het vermijden van zware inspanningen en het verblijven in een koele omgeving zijn cruciaal om oververhitting te voorkomen. Aanvullende zelfzorgmaatregelen omvatten:

• Langzaam bewegen en het nemen van een koude douche of zitten in een koud bad
• Wachten met zware inspanningen tot enkele uren na hittekrampen
• Regelmatige monitoring van de lichaamstemperatuur tijdens warme periodes
• Gebruik van luchtkoelers of ventilatoren om de omgevingstemperatuur te verlagen

Prognose van anhidrose

De prognose van anhidrose hangt sterk af van de oorzaak. In gevallen van primaire anhidrose als gevolg van genetische aandoeningen kan de prognose ernstiger zijn, omdat er vaak geen genezing mogelijk is.

Verwachte uitkomst bij neurologische aandoeningen

Bij secundaire anhidrose als gevolg van neurologische aandoeningen is de prognose variabel, afhankelijk van de ernst van de onderliggende aandoening en de effectiviteit van behandelingen voor die aandoening.

Complicaties: Hittekrampen, hitte-uitputting en hitteberoerte

Anhidrose kan leiden tot ernstige complicaties door het onvermogen van het lichaam om zichzelf af te koelen, wat resulteert in oververhitting.

Hittekrampen

Hittekrampen kunnen zich voordoen als spierspasmen in de benen, armen, buik en rug. Deze krampen zijn vaak pijnlijk en kunnen langer duren dan de typische nachtelijke krampen. Ze worden vaak veroorzaakt door een combinatie van overmatige inspanning en een tekort aan elektrolyten.

Hitte-uitputting

Hitte-uitputting, ook bekend als warmte-uitputting of zonnesteek, begint vaak na zware lichamelijke inspanning en wordt gekenmerkt door symptomen zoals zwakte, misselijkheid, en een snelle hartslag. Het is belangrijk om onmiddellijk koeling en hydratatie te bieden om verdere complicaties te voorkomen.

Hitteberoerte

Een hitteberoerte is een ernstige aandoening waarbij de lichaamstemperatuur boven de 40°C stijgt. Dit kan leiden tot hallucinaties, bewustzijnsverlies, coma, en in ernstige gevallen zelfs de dood. EHBO bij een hitteberoerte kan helpen om de gevolgen te verminderen en omvat het snel verlagen van de lichaamstemperatuur en medische hulp zoeken.

Preventie

Hoewel anhidrose niet altijd te voorkomen is, kunnen er stappen worden ondernomen om de risico's te minimaliseren en de symptomen beter te beheersen, vooral bij mensen die gevoelig zijn voor oververhitting en uitdroging.

Omgevingsbeheer

Patiënten met anhidrose wordt aangeraden hun omgeving koel te houden, vooral tijdens hete dagen of bij fysieke activiteit. Het dragen van lichte, ademende kleding kan ook helpen om oververhitting te voorkomen. Het vermijden van direct zonlicht en het zoeken naar schaduw kan cruciaal zijn om de lichaamstemperatuur te reguleren.

Hydratatie

Het handhaven van een adequate hydratatie is essentieel, vooral voor mensen met anhidrose die mogelijk extra vocht verliezen door andere mechanismen. Voldoende water drinken en het aanvullen van elektrolyten kan helpen om uitdroging te voorkomen en de algehele gezondheid te verbeteren.

Medicatie en behandeling van onderliggende aandoeningen

Voor mensen met secundaire anhidrose als gevolg van aandoeningen zoals diabetes of de ziekte van Parkinson, is het van groot belang om de onderliggende aandoeningen goed te beheren. Het optimaliseren van de behandeling voor deze ziekten kan helpen om de symptomen van anhidrose te verminderen en het risico op complicaties te verkleinen.

Geneesmiddelen en therapieën

In sommige gevallen kunnen medicijnen die gericht zijn op het verbeteren van de werking van het autonome zenuwstelsel nuttig zijn. Geneesmiddelen zoals acetylcholinesterase-remmers kunnen bijvoorbeeld helpen bij het bevorderen van de zweetproductie bij patiënten met anhidrose als gevolg van neurologische aandoeningen. Echter, de effectiviteit van dergelijke behandelingen varieert sterk per individu.