Hittekrampen: Pijnlijke, korte spierkrampen door hitte
Patiënten die sporten of een zware fysieke inspanning leveren in een warme omgeving, krijgen mogelijk te maken met hittekrampen. Deze onwillekeurige, kortstondige en pijnlijke spierkrampen zijn wellicht het gevolg van een tekort aan elektrolyten in het lichaam. Meestal zijn de benen, de borst of de buik getroffen. Voldoende vocht innemen via de mond of via een ader is nodig om de elektrolytenbalans weer te herstellen en complicaties te voorkomen. Het is tot slot mogelijk om de hittekrampen te voorkomen door vermoeiend werk of lichaamsbeweging in een warme omgeving te voorkomen en gehydrateerd te blijven.
Terminologie: Hittekrampen, hitte-uitputting en hitteberoerte
Hittekrampen zijn vaak het eerste teken van een meer ernstige hittegerelateerde aandoening zoals hitte-uitputting of een hitteberoerte. De aandoeningen zijn niet helemaal hetzelfde, maar sommige symptomen overlappen wel.
Hitte-uitputting
Bij hitte-uitputting (
zonnesteek: oververhitting van het lichaam door een defect in het koelsysteem)) komen volgende symptomen tot stand:
Hitteberoerte
Tekenen van een
hitteberoerte zijn:
- een hete, rode, droge huid
- een veranderd niveau van bewustzijn
- extreem hoge lichaamstemperatuur
- flauwvallen
Oorzaken: Door elektrolytenstoornissen
De exacte oorzaak van hittekrampen is onbekend, maar wellicht treden elektrolytenstoornissen op in het lichaam in combinatie met
uitdroging. Diverse elektrolyten zoals natrium, kalium,
calcium en magnesium zijn belangrijk voor veel lichaamsfuncties. Treden
stoornissen op in de elektrolytenbalans, dan veroorzaakt dit medische problemen. Patiënten die zweten, verliezen erg veel natrium waardoor een ernstig tekort aan natrium (
hyponatriëmie) ontstaat.

Sporten in een warme omgeving vormt een risicofactor voor hittekrampen /
Bron: Skeeze, PixabayRisicofactoren van hittekrampen
Sommige patiënten lopen meer kans op hittekrampen dan anderen namelijk:
- ouderen
- patiënten die alcohol consumeren
- patiënten die alleen wonen of die geen airconditioning kunnen veroorloven in warme omgevingen
- patiënten die bepaalde voorgeschreven medicijnen nemen: sommige medicijnen verstoren namelijk de zweet- en warmteregulatie van het lichaam zoals bijvoorbeeld antipsychotica, kalmeringsmiddelen, vrij verkrijgbare medicijnen voor de behandeling van een verkoudheid en antihistaminica.
- patiënten die drugs of medicatie misbruiken (drugsmisbruik)
- patiënten die werken, sporten of actief zijn in een warme omgeving
- zuigelingen en jonge kinderen
Symptomen: Pijnlijke, korte spierkrampen
Hittekrampen verschijnen meteen of soms pas nadat de activiteit is voltooid. Bouwvakkers of dakwerkers ontwikkelen bijvoorbeeld krampen een paar uur nadat hun dienst is afgelopen. Patiënten met hittekrampen ervaren pijnlijke, onwillekeurige, kortstondige en intermitterende (komen en gaan)
spierspasmen of schokken in de
benen (kuiten, dijen), de schouders, de borst en/of de buik. De krampen verschijnen tijdens of na het sporten of werken in een warme omgeving. Verder zweten patiënten met hittekrampen overmatig (
hyperhidrose).

Treedt hoofdpijn op, dan is dit een alarmteken /
Bron: Geralt, PixabayAlarmsymptomen
Hittekrampen zijn mogelijk erg pijnlijk. Een patiënt die lijdt aan hittekrampen moet medische hulp inroepen als de symptomen niet verdwijnen met rust, afkoeling en na het drinken van voldoende vocht en het herstel van de elektrolyten. Hittekrampen resulteren namelijk mogelijk in hitte-uitputting of een hitteberoerte.
Volgende alarmsymptomen vereisen onmiddellijke medische hulp:
Diagnose en onderzoeken
De diagnose van hittekrampen gebeurt meestal op basis van het bekijken van de
medische geschiedenis en het identificeren van de spiergroepen die onvrijwillig in spasmen verkeren. De verkrampte spieren zijn soms pijnlijk bij aanraking en als de patiënt niet voldoende vocht heeft ingenomen, krijgt de patiënt soms weer een kramp indien de arts het bewegingsbereik test. Ook bemerkt de arts mogelijk tekenen van uitdroging, zoals een
droge mond (xerostomie) en een
droge tong, een gebrek aan zweet (
hypohidrose) in de
oksels en lies en een verminderde urineproductie (oligurie).
Behandeling: Verwijderen uit hitte
Zelfzorg
Hittekrampen verdwijnen meestal spontaan en vereisen geen specifieke medische behandeling. Enkele thuismiddeltjes helpen wel om de hittekrampen sneller te laten verdwijnen:
- rusten op een koele plaats en vervangende vloeistoffen drinken zoals elektrolytendranken of sportdranken
- de activiteit stopzetten
- een koelere omgeving opzoeken
- voorzichtig krampachtige spieren buigen
Het is belangrijk om niet uitsluitend zouttabletten te nemen; deze veroorzaken mogelijk maagklachten en vervangen onvoldoende het verloren vloeistofvolume.
Professionele medische zorg
Normaal gesproken is het herstel van een goede elektrolytenbalans en voldoende vochtinname voldoende om de pijnlijke spierkrampen te verlichten. Wanneer tekenen van ernstigere
hittegerelateerde aandoeningen optreden (hitte-uitputting en hitteberoerte), moet de patiënt onmiddellijk naar de spoedeisende hulp. De patiënt is dan namelijk niet in staat om voldoende te drinken door het constant braken of de misselijkheid. Een intraveneuze (via een ader) vochttoediening met een normale zoutoplossing is voor deze patiënten vaak vereist.
Prognose
De meeste spierspasmen die veroorzaakt zijn door warmte, verdwijnen zonder enige medische behandeling.
Preventie
Hittekrampen zijn te voorkomen door tijdens het warmte moment van de dag fysieke beweging of werk te vermijden, voldoende
water te drinken en indien mogelijk in koele gebieden te rusten.
Lees verder