Ontlastingsonderzoek: Onderzoek van stoelgangsmonster

Voor het opsporen van de oorzaak van spijsverteringsgerelateerde symptomen, kan de arts een ontlastingsonderzoek aanvragen. Bij dit onderzoek verzamelt de patiënt thuis, volgens een specifieke procedure, een monster van de ontlasting. Het monster moet snel naar de arts worden gebracht om te voorkomen dat bacteriën zich vermenigvuldigen. In het laboratorium wordt de ontlasting getest op onder andere bacteriën, virussen of andere ziektekiemen, waardoor de oorzaak van de symptomen kan worden bepaald. Dit onderzoek is veilig en zonder risico’s.

• Indicaties
• Soorten ontlastingsonderzoeken en hun toepassingen
• Bacteriologisch onderzoek
• Parasitair onderzoek
• Virale infecties in de ontlasting
• Voor het ontlastingsonderzoek
• Hoe een ontlastingsmonster te verzamelen: Stapsgewijze instructies
• Benodigdheden voor het verzamelen van het monster
• Het verzamelen van het monster
• Het monster naar de arts brengen
• Interpretatie van ontlastingsonderzoekresultaten
• Normale ontlastingsresultaten
• Abnormale resultaten en verdere stappen
• De rol van ontlastingsonderzoek bij chronische spijsverteringsproblemen
• Chronische diarree en het onderzoek naar infecties
• Onderzoek naar inflammatoire darmziekten
• Veiligheid en risico's van ontlastingsonderzoek
• Veiligheid bij het verzamelen van het monster
• Risico's van het negeren van symptomen
• Opvolging na ontlastingsonderzoek: Wat te doen bij abnormale resultaten?
• Controle na de behandeling van infecties
• Langdurige symptomen en verdere diagnostiek

Indicaties

De arts zal een ontlastingsonderzoek aanvragen bij een patiënt die last heeft van een of meer van de volgende symptomen:

• Diarree die meer dan een paar dagen aanhoudt
• Koorts
• Maagpijn of maagkrampen
• Misselijkheid
• Ontlasting die bloed bevat (bloed in de ontlasting) of slijm (slijm in de ontlasting)
• Overgeven

Een ontlastingsonderzoek wordt vaak aanbevolen bij jonge of oudere patiënten, patiënten met een zwak immuunsysteem, patiënten die recentelijk naar een ander land hebben gereisd of patiënten die mogelijk besmet voedsel of water hebben geconsumeerd. Ook bij ernstige symptomen zal de arts dit onderzoek adviseren.

Een ontlastingscultuur kan nuttig zijn voor het diagnosticeren van de volgende aandoeningen:

• Bloedingen in het spijsverteringsstelsel, zoals maagbloedingen, waarbij symptomen kunnen zijn: bloed braken en zwarte ontlasting.
• Amoebiasis: een darminfectie door een parasiet met symptomen zoals braken en buikpijn.
• Botulisme: een infectieziekte die spierzwakte en verlamming veroorzaakt.
• Campylobacter: een infectie met symptomen zoals buikkrampen, koorts en diarree.
• Cholera: een bacteriële infectieziekte die braken en diarree veroorzaakt.
• Clostridium difficile: een bacteriële infectie die darmproblemen veroorzaakt.
• Cryptosporidiose: een parasitaire infectie die waterige diarree en braken veroorzaakt.
• Rotavirusinfectie: diarree en braken bij baby's en jonge kinderen.
• Mijnwormziekte: een infectie van de darm en longen die jeuk en bloedarmoede kan veroorzaken.
• Shigellose: een bacteriële infectie die diarree veroorzaakt.
• Strongyloidiasis: een infectie door spoelwormen.
• Inflammatoire darmaandoeningen: zoals de ziekte van Crohn, een ontsteking van de bekleding van het spijsverteringsstelsel, en colitis ulcerosa, een ontsteking van de dikke darm en het rectum.
• Gastro-enteritis: buikgriep die diarree en braken veroorzaakt.
• Lactose-intolerantie: een voedselintolerantie die symptomen veroorzaakt bij het consumeren van melk en zuivelproducten.



Soorten ontlastingsonderzoeken en hun toepassingen

Ontlastingsonderzoeken kunnen worden ingedeeld in verschillende soorten, afhankelijk van de symptomen die moeten worden onderzocht en de mogelijke oorzaken van spijsverteringsproblemen. Elke soort ontlastingsonderzoek heeft zijn eigen specifieke toepassing en wordt uitgevoerd om gerichte informatie te verkrijgen over de gezondheid van het spijsverteringsstelsel.



Bacteriologisch onderzoek

Bacteriologisch onderzoek wordt vaak aangevraagd bij patiënten die symptomen vertonen zoals diarree, braken of koorts. Dit type onderzoek is gericht op het detecteren van schadelijke bacteriën, zoals Salmonella, Campylobacter, of Escherichia coli (E. coli). Deze bacteriën kunnen voedselvergiftiging veroorzaken, wat leidt tot gastro-intestinale symptomen. Door de bacteriën in de ontlasting te identificeren, kan de arts de juiste behandeling bepalen, vaak in de vorm van antibiotica of andere therapieën.



Parasitair onderzoek

Parasitair onderzoek is bedoeld om de aanwezigheid van parasieten in de ontlasting te detecteren. Dit kan betrekking hebben op infecties door bijvoorbeeld Giardia, Entamoeba histolytica, of wormen zoals pinworms en tapeworms. Parasitaire infecties kunnen leiden tot langdurige buikklachten, diarree en andere spijsverteringssymptomen. Het onderzoek bestaat uit het onderzoeken van ontlastingsmonsters op parasieten, eitjes of larven, wat kan helpen bij het stellen van de diagnose en het voorschrijven van de juiste antiparasitaire middelen.



Virale infecties in de ontlasting

Virale infecties kunnen ook een rol spelen bij gastro-intestinale klachten, zoals buikpijn, misselijkheid en diarree. Onderzoek op virussen zoals het Norovirus, Rotavirus of Adenovirus kan helpen bij het vaststellen van de oorzaak van de infectie. Het laboratorium gebruikt technieken zoals PCR (Polymerase Chain Reaction) om het genetische materiaal van virussen in de ontlasting op te sporen. Dit onderzoek is essentieel bij de diagnose van virale gastro-enteritis, vooral in gevallen waarin bacteriële oorzaken zijn uitgesloten.



Voor het ontlastingsonderzoek

Het is belangrijk dat de arts op de hoogte is van alle medicijnen die de patiënt gebruikt, omdat deze de testresultaten kunnen beïnvloeden. Dit omvat ook kruiden, supplementen, vitaminen, vrij verkrijgbare medicijnen en illegale drugs.



Hoe een ontlastingsmonster te verzamelen: Stapsgewijze instructies

Het verzamelen van een ontlastingsmonster is een belangrijke stap in het ontlastingsonderzoek. Het is cruciaal dat het monster op de juiste manier wordt verzameld en snel naar het laboratorium wordt gebracht. Dit zorgt ervoor dat het monster niet bederft en dat de analyse zo nauwkeurig mogelijk is.



Benodigdheden voor het verzamelen van het monster

Om een ontlastingsmonster te verzamelen, heeft de patiënt een schoon potje nodig, dat meestal door de arts of het laboratorium wordt verstrekt. Dit potje moet goed afgesloten kunnen worden om lekkage of besmetting te voorkomen. Verder is het belangrijk dat de patiënt een steriele ruimte heeft om het monster te verzamelen, bij voorkeur direct nadat de ontlasting is gepasseerd, zonder deze in contact te brengen met water of andere materialen.



Het verzamelen van het monster

De patiënt moet de ontlasting vangen in het potje zonder het toiletwater te raken. Het is raadzaam om een speciaal hiervoor ontworpen stoelgangverzamelingskit te gebruiken, die vaak papier of een zeef bevat die over het toilet kan worden geplaatst om de ontlasting op te vangen. Zodra het monster is verzameld, moet een kleine hoeveelheid (meestal een theelepel of een specifieke hoeveelheid aangegeven door de arts) in het potje worden gedaan.



Het monster naar de arts brengen

Het verzamelde ontlastingsmonster moet binnen een bepaald tijdsbestek (meestal binnen 24 uur) naar de arts of het laboratorium worden gebracht om de kans op vervuiling door bacteriële groei te minimaliseren. De patiënt moet het monster goed afsluiten en het op een koele plaats bewaren, zoals in een koeltas, totdat het kan worden afgeleverd.



Interpretatie van ontlastingsonderzoekresultaten

De resultaten van een ontlastingsonderzoek kunnen verschillende dingen aangeven, afhankelijk van de aard van de ziektekiemen of afwijkingen die worden gevonden. Het is van cruciaal belang dat de arts de resultaten zorgvuldig interpreteert in combinatie met de symptomen van de patiënt en andere medische gegevens.



Normale ontlastingsresultaten

In de meeste gevallen zullen de resultaten van een ontlastingsonderzoek normaal zijn, wat betekent dat er geen aanwijzingen zijn voor de aanwezigheid van infecties of andere aandoeningen. Dit kan echter ook betekenen dat er andere oorzaken voor de symptomen van de patiënt moeten worden onderzocht, zoals een niet-infectieuze spijsverteringsstoornis.



Abnormale resultaten en verdere stappen

Als het ontlastingsonderzoek abnormale resultaten oplevert, bijvoorbeeld een bacteriële, virale of parasitaire infectie, zal de arts de resultaten gebruiken om een diagnose te stellen. Afhankelijk van de aard van de infectie kan de arts antibiotica, antivirale middelen of antiparasitaire behandelingen voorschrijven. Soms kan het nodig zijn om aanvullende tests te doen om de diagnose te bevestigen of de omvang van de infectie te bepalen.



De rol van ontlastingsonderzoek bij chronische spijsverteringsproblemen

Ontlastingsonderzoek speelt een cruciale rol bij het vaststellen van de oorzaak van chronische spijsverteringsproblemen, zoals langdurige diarree, buikpijn of gewichtsverlies. Dit onderzoek kan helpen om infecties, maar ook andere aandoeningen zoals inflammatoire darmziekten of malabsorptiesyndromen, op te sporen.



Chronische diarree en het onderzoek naar infecties

Patiënten die langdurig last hebben van diarree kunnen baat hebben bij een ontlastingsonderzoek om infectieuze oorzaken uit te sluiten. Chronische diarree kan ook wijzen op andere aandoeningen, zoals een parasitaire infectie of een virale gastro-enteritis. Het ontlastingsonderzoek helpt de arts de juiste behandelingsopties te vinden.



Onderzoek naar inflammatoire darmziekten

Bij patiënten met symptomen van inflammatoire darmziekten, zoals de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa, kan ontlastingsonderzoek helpen om de aanwezigheid van ontstekingsmarkers of andere indicatoren van de ziekte te detecteren. In sommige gevallen kunnen verhoogde niveaus van witte bloedcellen of bloed in de ontlasting wijzen op een ontstekingsproces.



Veiligheid en risico's van ontlastingsonderzoek

Ontlastingsonderzoek wordt beschouwd als een veilige en risicoloze procedure. Er zijn geen grote risico’s verbonden aan het verzamelen van een ontlastingsmonster, mits de patiënt de instructies zorgvuldig volgt.



Veiligheid bij het verzamelen van het monster

De belangrijkste risico's bij het verzamelen van een ontlastingsmonster zijn besmetting en vervuiling van het monster. Dit kan worden voorkomen door het gebruik van een schone, steriele container en ervoor te zorgen dat het monster niet in contact komt met andere stoffen of materialen. Daarnaast moet de patiënt er ook voor zorgen dat het monster snel naar het laboratorium wordt gebracht.



Risico's van het negeren van symptomen

Het negeren van gastro-intestinale symptomen kan leiden tot onjuiste diagnose of vertraging in de behandeling van onderliggende aandoeningen. Het is belangrijk dat patiënten bij aanhoudende symptomen tijdig een ontlastingsonderzoek laten uitvoeren om mogelijke infecties of andere aandoeningen snel op te sporen.



Opvolging na ontlastingsonderzoek: Wat te doen bij abnormale resultaten?

Als de resultaten van het ontlastingsonderzoek wijzen op een infectie of andere aandoening, is het belangrijk dat de patiënt opvolging ontvangt om de oorzaak verder te onderzoeken en de juiste behandeling in te stellen.



Controle na de behandeling van infecties

Patiënten die behandeld worden voor een bacteriële, virale of parasitaire infectie, moeten mogelijk na een bepaalde tijd opnieuw getest worden om te controleren of de infectie volledig is verdwenen. Dit kan door opnieuw een ontlastingsmonster te verzamelen en te testen op de ziektekiemen.



Langdurige symptomen en verdere diagnostiek

Als de symptomen aanhouden of de behandeling niet effectief blijkt, kan de arts aanvullende tests aanbevelen, zoals beeldvorming of endoscopie, om de oorzaak van de symptomen verder te onderzoeken. Het doel van de opvolging is om te verzekeren dat de juiste behandeling wordt voorgeschreven en dat de patiënt snel herstelt.


Lees verder

• Zwarte ontlasting: Oorzaken van teerachtige stoelgang
• Zwarte stipjes, plekjes en vlekjes in ontlasting: Oorzaken
• Oranje ontlasting: Oorzaken van oranjegekleurde stoelgang
• Gele ontlasting: Oorzaken van stoelgang met gele kleur
• Groene ontlasting: Oorzaken van groene stoelgangskleur