Shigellose: Bacteriële infectie met diarree
Shigellose een zeer besmettelijke vorm van diarree veroorzaakt door een groep bacteriën (Shigella). Een patiënt loopt de infectie op door in contact te komen met besmette stoelgang, hetgeen voorkomt op tal van plaatsen. De symptomen van shigellose zijn vrij mild waardoor gezonde patiënten veelal snel en zonder behandeling herstellen. Er zijn wel enkele behandelingsmethoden beschikbaar voor patiënten met ernstigere symptomen of voor patiënten waarbij de symptomen langer aanhouden. De prognose van de bacteriële infectie is voor de meeste patiënten vrij goed. De verspreiding van Shigella valt te stoppen door het veelvuldig en zorgvuldig wassen van de handen met zeep en het nemen van andere hygiënische maatregelen, vooral na het eten en het toiletgebruik.
Synoniemen shigellose
Shigellose is eveneens gekend onder deze synoniemen:
- enteritis - Shigella
- gastro-enteritis - Shigella
- shigella enteritis
- shigella gastro-enteritis
- shigellosis
Epidemiologie bacteriële infectie
Kinderen tussen zes maanden en vijf jaar zijn het vaakst getroffen door een Shigella-infectie.
Zuigelingen onder de zes maanden zijn zelden aangetast door shigellose. De bacteriële infectie presenteert zich voorts het vaakst in de zomermaanden. Shigellose kent verder geen raciale of seksuele voorliefde. De ziekte komt tot slot wereldwijd voor. Volgens Emedicine zijn wereldwijd jaarlijks 165 miljoen patiënten getroffen door diarree en overlijden ook jaarlijks wereldwijd 1 miljoen patiënten aan Shigella-infecties.
Oorzaken: Shigella (groep bacteriën)
Soorten Shigella
Een groep bacteriën, Shigella, veroorzaken shigallose, een vorm van
dysenterie (infectie met bloed in diarree of ontlasting). De Shigella-bacterie bestaat uit verschillende soorten met name:
- Shigella sonnei, gekend als “groep D” Shigella, veroorzaakt de meeste gevallen van shigellose.
- Shigella flexneri, of "groep B" Shigella, zorgt voor dat bijna alle andere gevallen van de aandoening.
- Shigella dysenteriae, of "groep A" Shigella, is zeldzaam maar leidt tot dodelijke uitbraken in ontwikkelingslanden.
- Shigella boydii, of "groep C” Shigella, is zeldzaam.
Besmetting
Shigella-bacteriën produceren toxinen die het slijmvlies van de dikke darm aanvallen. Hierdoor ontstaan zweertjes aan de (gezwollen) darmwand en bloederige diarree. Besmette patiënten scheiden de bacterie uit via hun ontlasting dewelke zich dan mogelijk direct verspreiden naar water of voedsel, of naar een andere persoon. Wanneer de Shigella-bacteriën in de mond komen, veroorzaakt dit reeds een infectie (
verspreiding). Uitbraken van shigellose zijn geassocieerd met slechte sanitaire voorzieningen, besmet voedsel en water, en overvolle levensomstandigheden. Shigellose komt daarom gemakkelijk voor in ontwikkelingslanden, vluchtelingenkampen, kinderdagverblijven, verpleegtehuizen, zwembaden, gevangenissen, kazernes,… Vaak zijn er uitbraken met de bacteriële infectie bij oorlogen, natuurrampen,... Shigellose is ook vaak de oorzaak van
reizigersdiarree (acute diarree en koorts bij reizigers).
Symptomen: Diarree
De symptomen ontwikkelen zich bij de meeste patiënten ongeveer één tot zeven dagen nadat ze in contact zijn gekomen met de bacteriën (gemiddeld drie dagen). De patiënt heeft acute
buikpijn of
krampen (een
acute buik), acute
koorts, krampachtige rectale
pijn, bloed, slijm of pus in de ontlasting en waterige
diarree. De eerste besmette ontlasting bij kinderen is vaak groot en waterig, en de diarree daarna klein maar bloederig (
bloed in de ontlasting) en slijmerig (
slijm in de ontlasting). Daarnaast is de patiënt
misselijk en moet hij
braken. Ook vertoont de patiënt mogelijk
tenesmen. Dit is een
pijnlijke stoelgangsdrang ook al zijn de darmen volledig leeg. Soms is een patiënt asymptomatisch. Hij vertoont met andere woorden geen symptomen en is niet ziek. Wel is een besmette patiënt nog steeds in staat om de bacterie door te geven aan anderen. Shigallose is namelijk bijzonder besmettelijk. Zelfs een
vlieg is in staat om besmette ontlasting door te geven aan een patiënt.
Diagnose en onderzoeken
Lichamelijk onderzoek
De arts voert een grondig lichamelijk onderzoek uit bij de patiënt in combinatie met een goede anamnese, en bemerkt zo de zichtbare symptomen van shigellose. De patiënt heeft een
gevoelige buik, en tevens vertoont hij uitdrogingsverschijnselen (
dehydratie). Ook heeft hij een snelle hartslag (
tachypneu) en lage bloeddruk.
Diagnostische onderzoeken
Bovendien voert de arts een volledig
bloedonderzoek uit waaruit blijkt dat het aantal witte bloedcellen in het bloed verhoogd is. Verder is ook een ontlastingsstaaltje nodig om de witte bloedcellen te controleren. Dit
ontlastingsonderzoek is eveneens nuttig om andere aandoeningen uit te sluiten.
Differentiële diagnose
De arts verwart shigellose vaak met volgende aandoeningen of syndromen:
Behandeling
De patiënt neemt best voldoende alsook verschillende soorten elektrolytendranken om het verloren gegane vocht door de diarree te recupereren. Soms is een intraveneuze vochttoediening nodig, vooral bij kleine kinderen, en dan met name wanneer de patiënt te misselijk is om vocht via de mond op te nemen. Daarnaast is rust ook nodig om goed te herstellen. Ook een antibioticakuur van vijf tot zeven dagen verkort de duur van de ziekte en voorkomt dat de aandoening zich verspreidt naar andere personen. Antibiotica zijn tevens nuttig voor patiënten met ernstige symptomen. Wel is de bacterie mogelijk resistent tegen
antibiotica. Daarom is een ontlastingsonderzoek nodig om te kijken welke antibiotica doeltreffend zijn voor de patiënt. Verder overlegt de patiënt met de arts zijn huidig medicatiegebruik. Mogelijk moet hij namelijk stoppen met bepaalde
medicijnen zoals antidiuretica. Dit beslist hij wel nooit zelf maar bespreekt hij steeds met de arts.
Prognose van de ziekte
De prognose varieert tussen de patiënten en is vooral afhankelijk van de ernst en uitgebreidheid van de shigellose. Bij patiënten met een gezond immuunsysteem, duren de vrij milde symptomen meestal ongeveer vijf tot zeven dagen. Patiënten met diarree herstellen veelal volledig, hoewel het mogelijk verscheidene maanden duurt voor de stoelgang weer volkomen normaal is. Zodra een patiënt shigellose heeft gehad, geraakt hij met dat specifieke type voor ten minste enkele jaren niet meer besmet. Wel loopt hij mogelijk een besmetting met een andere shigellabacterie op. Bij ondervoede patiënten en patiënten met een
verzwakt immuunsysteem is de prognose wel somberder. Zij lopen mogelijk complicaties op van de shigellose.
Complicaties
Shigellose resulteert mogelijk in volgende gezondheidsproblemen:
Ook neurologische problemen, waaronder koortsconvulsies of een
hersenaandoening (
encefalopathie) zijn mogelijk wat gepaard gaat met
hoofdpijn, lethargie (
slaapzucht),
verwardheid en een
stijve nek.

Een goede handhygiëne is nodig /
Bron: Gentle07, PixabayPreventie
Een
goede handhygiëne en persoonlijke hygiëne is van primordiaal belang om shigellose te voorkomen.
Lees verder