Tenesmen: Aanhoudende, pijnlijke (valse) stoelgangsdrang
Bij tenesmen heeft een patiënt een aanhoudende, soms pijnlijke drang tot stoelgang (of soms urineren). De patiënt heeft hierbij krampen en rectale pijn. De patiënt spant zich bij tenesmen erg hard in om ontlasting of urine te produceren, maar hierbij komt slechts een kleine hoeveelheid vrij. Het symptoom is het gevolg van diverse inflammatoire darmaandoeningen, maar ook andere oorzaken leiden mogelijk tot tenesmen. Veelal vallen tenesmen door de patiënt op te lossen maar een medische behandeling is soms noodzakelijk om de ontlasting op gang te brengen.
Synoniemen tenesmen
Tenesmen zijn eveneens gekend onder deze synoniemen:
- Moeilijkheden bij de stoelgang
- Pijn - passeren van de ontlasting
- Pijnlijke ontlasting
- Tenesmus (enkelvoud)
- Tenesmi (meervoud)
Oorzaken van het symptoom: Meestal met inflammatoire aandoeningen
Tenesmus gebeurt meestal in combinatie met
inflammatoire darmaandoeningen (ontstekingsaandoeningen van de darm). Een infectie of andere aandoeningen veroorzaken deze ziekten. Tevens veroorzaken motiliteitsstoornissen (de
medische term voor "ziekten met betrekking tot de darmbewegingen") mogelijk eveneens tenesmen. Door deze aandoeningen of problemen ontstaan zweren in het maagdarmkanaal. Deze zweren veroorzaken
littekens aan de wanden van de spijsverteringsorganen. Door de littekens kan de ontlasting niet meer normaal passeren, wat leidt tot tenesmen.
Volgende aandoeningen veroorzaken mogelijk tenesmen:
Symptomen: Aanhoudende, pijnlijke stoelgangsdrang (ontlasting komt niet)
De ernst en uitgebreidheid van de symptomen zijn afhankelijk van de onderliggende aandoening of stoornis, en tevens varieert dit ook bij elke patiënt. Patiënten met tenesmen duwen erg hard (persen) om de darmen te legen, maar er volgt slechts een kleine hoeveelheid ontlasting. Hij voelt spanning of druk in de anale streek tot echte
krampen, met valse drang tot het maken van stoelgang. Mogelijk heeft de patiënt buikpijn en/of
bloed in de ontlasting. Ook
braken,
koorts en
rillingen treden mogelijk op. Daarnaast is de patiënt onrustig en
gestrest daar hij
pijn heeft en frequent het toilet bezoekt.
Diagnose en onderzoeken
Lichamelijk onderzoek
In de meeste gevallen stelt de arts de diagnose van de valse stoelgangsdrang aan de hand van een grondig
rectovaginaal onderzoek bij de patiënt. Een uitgebreide anamnese is daarbij onontbeerlijk.
Diagnostisch onderzoek
Verdere onderzoeken zijn nodig om tenesmen en mogelijk onderliggende aandoeningen te diagnosticeren. Met een
colonoscopie bekijkt de arts de dikke darm en het rectum. Een
sigmoïdoscopie of proctosigmoïdoscopie is een onderzoek van de onderste darm dat de arts eveneens mogelijk uitvoert. Beeldvormend onderzoek is soms ook vereist (
CT-scan, röntgenfoto (
radiografisch onderzoek) en
echografie van de buik) (
echografie). Een
ontlastingscultuur en een volledig
bloedonderzoek zijn tot slot ook nodig.
Behandeling van patiënten met valse stoelgangsdrang
Wanneer uit deze onderzoeken blijkt dat de patiënt lijdt aan een (darm)aandoening, volgt hierop een gepaste behandeling die zich richt op het verhelpen van deze aandoening of het verlichten van de symptomen en het voorkomen van complicaties. Voor de tenesmen zelf volgt de patiënt best enkele leefregels. Helpen deze niet, dan is een professionele medische behandeling beschikbaar.
Zelfzorg
De patiënt eet best voldoende vezels (minstens twintig gram) en drinkt tevens genoeg vocht (water). Dit verlicht namelijk de constipatie en de stoelgang is dan ook weer beter in staat om langs de zweren of littekens in het maagdarmkanaal te passeren. Lichaamsbeweging is bovendien aanbevolen daar dit de darmbewegingen stimuleert. De patiënt heeft met deze leefregels tevens aanzienlijk minder pijn.
Professionele medische zorg
Anti-inflammatoire middelen remmen de ontsteking bij een inflammatoire aandoening.
Immunosuppressiva helpen mogelijk ook, afhankelijk van de onderliggende ziekte en de conditie van de patiënt. Verder werken
antibiotica bij bacteriële motiliteitsstoornissen.
Laxeermiddelen (geneesmiddelen bij obstipatie) en geneesmiddelen die vocht toevoegen aan de ontlasting neemt de patiënt bij constipatie. Indien deze tips en behandelingsmethoden niet werken, breekt de arts handmatig de ontlasting van de patiënt met zijn of haar vinger. Soms is een operatie nodig om de onderliggende oorzaak van tenesmus te behandelen.
Lees verder