Sigmoïdoscopie: Onderzoek van laatste gedeelte dikke darm

Sigmoïdoscopie: Onderzoek van laatste gedeelte dikke darm Een sigmoïdoscopie (sigmoidscopie) is een inwendig kijkonderzoek van de endeldarm en het laatste deel van de dikke darm. De arts ontdekt hiermee eventuele bloedingen, ontstekingen, vernauwingen, poliepen, divertikels (darmuitstulpingen) of gezwellen. Vele patiënten zijn bang van een sigmoidoscopie maar dat is nergens voor nodig. Het onderzoek, dat op de endoscopie-afdeling plaatsvindt, is zo goed als pijnloos. De patiënt heeft in tegenstelling tot een coloscopie zelfs geen roesje nodig. Enkele tips helpen om het ziekenhuisverblijf voor, tijdens en na het onderzoek te vergemakkelijken.

Onderzoek van het sigmoïd, het laatste gedeelte van de dikke darm

Letterlijk vertaald is een sigmoidoscopie een inwendig kijkonderzoek van het S-vormige deel van de dikke darm. Het sigmoid is het laatste deel van de dikke darm. Het sigmoid heeft over het algemeen twee grote functies: het haalt vocht uit de ontlasting en reguleert de passagesnelheid ervan. Het sigmoid komt uit in de endeldarm. De endeldarm, wat het laatste gedeelte voor de anus is, is ongeveer vijftien centimeter lang en dient als opslag voor ontlasting dat uit de dikke darm komt zodat iemand één of twee keer per dag naar toilet moet gaan.

Doelgroep sigmoïdoscopie

De internist voert een sigmoïdoscopie uit om eventuele afwijkingen op te sporen of deze juist uit te sluiten. Voorts gebruikt hij dit onderzoek bij patiënten met:

Voor het onderzoek

Navragen of melden aan arts


De patiënt mag nooit op eigen initiatief stoppen met de medicijnen en moet dit dus steeds navragen aan de arts!

Praktisch

Als de patiënt staalpillen (ijzertabletten) of andere medicijnen met ijzer neemt, dient hij deze zeven dagen voor het onderzoek stop te zetten. Door het ijzer is het namelijk erg moeilijk om de darmen schoon te krijgen daar ze een zwarte, kleverige laag op de darmwand veroorzaken.

De echte voorbereiding start meestal twee of drie dagen voor het onderzoek. Voor een vlot en veilig verloop van het onderzoek moet het laatste deel de dikke darm schoon en volledig leeg zijn. Elk ziekenhuis heeft zijn eigen procedure over mogelijke dieetadviezen en het laxeren van de darmen, maar in principe start dit 1 dag voor het onderzoek. In de meeste gevallen mag de patiënt vanaf middernacht niet meer roken, eten en drinken, enkel water is nog toegestaan. Sommige ziekenhuizen staan nog wel een gewoon (licht) ontbijt toe de dag van het onderzoek, vaak afhankelijk van het tijdstip van het onderzoek. Let op: De anticonceptiepil voor vrouwen is minder betrouwbaar wanneer de patiënt laxeermiddel gebruikt.

Mogelijke dieetadviezen

Het Academisch Medisch Centrum heeft voedingsproducten online gezet die de patiënt wel of zeker niet mag eten voor een sigmoidoscopie. Opgelet: Per ziekenhuis is dit verschillend. Bijgevolg vraagt de patiënt dit best na bij zijn arts. Meestal mag de patiënt volgende voedingsproducten niet meer eten:
  • bruin brood of brood waar hele zaden / pitten / noten in verwerkt zijn,
  • fruit en groenten met pitjes (aardbeien, bramen, druiven, frambozen, kiwi, tomaat, …),
  • vezels en
  • zaden

Deze verstoppen namelijk de colonoscoop (onderzoekstoestel).

In het ziekenhuis

Voor het onderzoek neemt de patiënt best een hele dag vrij van het werk. De patiënt draagt best makkelijke kledij.

Meenemen

  • Indien nodig: de verwijs- of aanvraagbrief voor het onderzoek
  • Indien nodig: het ponsplaatje en de afsprakenkaart (controleer of alle gegevens nog juist zijn)
  • Een lijst van gebruikte medicijnen
  • Een schone onderbroek
  • Wasgerief
  • Eventueel indien het onderzoek met roesje gebeurt: Een telefoonnummer van de contactpersoon (voor het vervoer).

Praktisch

De internist gebruikt een endoscoop om het onderzoek uit te voeren. Dit is een dunne buigzame slang van ongeveer vinger dik, met op het eind een camera en een lampje. Hiermee is het voor de Maag-Darm-Lever arts of internist mogelijk om de laatste 50-60 cm van de dikke darm te bekijken. De voorbereiding van het onderzoek neemt een halfuur in beslag; de onderzoeksduur zelf bedraagt ongeveer vijftien tot twintig minuten. In principe is het onderzoek zo goed als pijnloos. Evenwel is een sigmoïdoscopie pijnlijk of vervelend onder volgende omstandigheden:

  • Bij het inbrengen en doorschuiven van de endoscoop
  • Bij patiënten die last hebben van aambeien (gezwollen aderen in anus en/of rectum met rectale bloedingen) of anale kloven (schade aan slijmvlies, vaak door obstipatie) ervaren dit als pijnlijk. Zij krijgen dan meestal een verdovende zalf op en rond de anus
  • Voor sommige patiënten met darmaandoeningen zoals het prikkelbaredarmsyndroom (symptomen van diarree en obstipatie), de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa
  • Wanneer de endoscoop door een bocht in de dikke darm gaat; doch dit is snel minder als de endoscoop voorbij een bocht is
  • Wanneer een patiënt zich onvoldoende ontspant

Verloop van het onderzoek

Gewoon onderzoek
Als voorbereiding op het onderzoek krijgt de patiënt meestal een klysma. Via de anus krijgt de patiënt een vloeistof in de darm gespoten om de darm te reinigen. De patiënt moet proberen deze vloeistof tien minuten binnen te houden. Als hij naar het toilet is geweest, begint het onderzoek. De verpleegkundige brengt de patiënt naar een kleedkamer waar hij zijn broek/rok en onderbroek uittrekt. De bovenkleding mag hij aanhouden. Meestal moet de patiënt dan een ziekenhuishemdje of schort aandoen omdat dit voor de arts makkelijker is om mee te werken dan een pyjama of slaapkleed. Vervolgens brengt de verpleegkundige de patiënt in het bed naar de onderzoekskamer. Bij het onderzoek zijn een specialist en een verpleegkundige aanwezig. Tijdens het onderzoek ligt de patiënt met opgetrokken knieën op de linkerzijde op de onderzoektafel. De specialist brengt de endoscoop via de anus ongeveer 60 cm ver in de dikke darm. Hij trekt de endoscoop dan een beetje terug en controleert nauwkeurig de binnenbekleding van de darmwand. De camerabeelden verschijnen op het scherm; deze volgen arts én patiënt. Tevens bewaart de arts deze beelden zodat hij ze later na het onderzoek nog eens rustig bekijkt. Het slijmvlies van de darm maakt de arts zichtbaarder tijdens het onderzoek. Via de endoscoop blaast hij af en toe wat lucht in of zuigt hij vocht op. Dit resulteert mogelijk in wat buikkrampen en/of een opgeblazen gevoel in de buik bij de patiënt. Ook heeft hij het gevoel dat er ontlasting moet komen. De patiënt mag de ingeblazen lucht laten ontsnappen; dit lucht letterlijk op. Soms moet de patiënt tijdens het onderzoek op zijn rug of andere zij gaan liggen. De arts drukt met de handen op de buik van de patiënt. Soms is het noodzakelijk wat vernauwingen op te heffen door middel van een stent (buisje), weefsel (biopt) weg te nemen voor onderzoek, kleine afwijkingen van de darmwand weg te branden met elektrische stroom of poliepen te verwijderen; dit gebeurt allemaal op een volkomen pijnloze manier. Poliepen verwijdert de arts door een lus van metaaldraad als een lasso om de poliep heen te leggen. De poliep snijdt hij af met een elektrisch stroompje dat hij op het metaaldraad zet. De patiënt krijgt hiervoor een plakker op de bil of heup.

Onderzoek met roesje
In principe is een roesje niet nodig bij een sigmoïdoscopie. Als de patiënt dit uitdrukkelijk wel wil, krijgt hij aan het begin van het onderzoek een infuusnaald ingebracht. Via deze naald geeft de arts aan de patiënt een rustgevend middel waardoor hij onmiddellijk ontspannen en slaperig is. Indien nodig krijgt hij via deze naald een pijnstiller of een middel dat de darmbeweging vermindert. De anesthesist is steeds aanwezig omdat de patiënt een roesje toegediend krijgt. De arts houdt de bloeddruk, hartslag en ademhaling van de patiënt voortdurend in de gaten. Daarom krijgt hij een bloeddrukmeter en een vingerclip aangesloten. Vaak krijgt de patiënt een zuurstofslangetje in zijn neus. Patiënten die een roesje hebben gekregen, merken weinig van het onderzoek maar reageren wel op aanwijzingen de arts. De rest van het onderzoek verloopt zoals hierboven beschreven.

Na het onderzoek

Zonder roesje

Na het onderzoek mag de patiënt zich weer aankleden en opfrissen. Soms krijgt de patiënt een voorlopige resultaten van de arts. In tegenstelling tot een colonoscopie, waar de arts wel werkt met een roesje, mag de patiënt wel zelf naar huis gaan. Hij heeft nog last van darmkrampen en/of gering bloedverlies uit de anus. De patiënt mag één uur na het onderzoek weer normaal eten en drinken, al is het verstandig om het nog rustig aan te doen de dag van het onderzoek. Wanneer na de patiënt na het onderzoek heftige buikpijn aanhoudt en/of aanhoudend bloed blijft verliezen en/of zwarte ontlasting en/of koorts heeft, moet hij contact opnemen met de endoscopie-afdeling.

Met roesje

Als de patiënt een roesje gekregen heeft, slaapt de patiënt na het onderzoek op de afdeling uit tot hij goed wakker is. In de regel duurt dit ongeveer een uur. De arts volgt hem ondertussen van nabij. De patiënt laat op het toilet de overtollige lucht uit de darmen ontsnappen; zo is er minder kans op buikkrampen. Daarna mag hij weer gewoon eten en drinken. Vervolgens mag de patiënt onder begeleiding naar huis. Zijn reflexen en beoordelingsvermogen zijn verminderd door de narcose; daarom is het besturen van voertuigen of het uitvoeren van zware of gevaarlijke activiteiten ten stelligste af te raden. De rest van het verloop is hetzelfde als zonder roesje.

Complicaties

Er zijn gelukkig weinig complicaties bij een sigmoïdoscopie. Vooral wanneer de darm ernstig ontstoken is, er een vernauwing is of als er veel uitstulpingen in de darm zitten, ontstaat er een bloeding of perforatie. Een bloeding treedt meteen of binnen de week na het onderzoek op. Zeer sporadisch gebeurt er een darmperforatie (gat in darm) waarbij er zich een scheurtje of gaatje in de darmwand bevindt. Dit is een ernstige complicatie waarbij de ontlasting op dat moment in de buik terechtkomt en er een buikvliesontsteking ontstaat.

Uitslag sigmoidscopie

Soms krijgt de patiënt reeds een voorlopige uitslag in het ziekenhuis. In principe ontvangt de arts die het onderzoek heeft aangevraagd, de resultaten. Als er tijdens het onderzoek weefsel of poliepen weggenomen zijn, duurt het enkele dagen voordat de uitslag bekend is omdat het laboratorium dit nog onderzoekt.

Lees verder

© 2014 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Sigmoïd (colon sigmoideum): anatomie, functie en locatieSigmoïd (colon sigmoideum): anatomie, functie en locatieHet laatste deel van de dikke darm, dat direct voor het rectum of endeldarm ligt, wordt het sigmoïd of colon sigmoideum…
Coloscopie, hoe gaat dat?Coloscopie, hoe gaat dat?Soms is het nodig om een coloscopie te laten maken, bijvoorbeeld om te onderzoeken of er darmpoliepen of tumoren in de d…
Spijsvertering in de dikke darmSpijsvertering in de dikke darmDe dikke darm heeft vele belangrijke functies. Het speelt een belangrijke rol in de opname van belangrijke stoffen en vo…
Colitis ulcerosa: symptomen, diagnose, behandeling, oorzaakColitis ulcerosa: symptomen, diagnose, behandeling, oorzaakColitis ulcerosa (CU) is een ziekte waarbij het slijmvlies van de dikke darm chronisch in ontstoken. Deze ontsteking doe…

Fentanyl: bijwerkingen, dosering, alcohol en autorijdenFentanyl: bijwerkingen, dosering, alcohol en autorijdenFentanyl is een opiaatagonist die de opiaat-receptoren in de hersenen stimuleert en een sterk pijnstillende werking heef…
Alternatieven voor antidepressivaAlternatieven voor antidepressivaVeel mensen hebben weleens te maken met depressieve klachten. Daarvoor brengen zij dan vaak een bezoek aan de huisarts o…
Bronnen en referenties
  • http://nl.wikipedia.org/wiki/Sigmo%C3%AFdoscopie
  • http://www.antoniusziekenhuis.nl/1822865/1850369/sigmoidosc_klysma.pdf
  • http://www.jessazh.be/deelwebsites/maag--en-darmziekten/onderzoeken/sigmoidoscopie
  • http://www.mdl.nl/p_onderzoek?func=viewSubmission&wid=63&sid=29
  • http://www.mlds.nl/onderzoeken/10/sigmodoscopie/
  • http://www.mlds.nl/onderzoeken/10/sigmodoscopie/na-het-onderzoek/
  • http://www.mlds.nl/onderzoeken/10/sigmodoscopie/tijdens-het-onderzoek/
  • http://www.mlds.nl/onderzoeken/10/sigmodoscopie/voor-het-onderzoek/
  • https://www.amc.nl/web/Zorg/Patient/Patienteninformatie/Patienteninformatie/Sigmoidoscopie.htm
  • https://www.youtube.com/watch?v=68_v_X6w0Mo
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 07-09-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Diversen
Bronnen en referenties: 10
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.