Sigmoïdoscopie: Onderzoek van laatste gedeelte dikke darm

Een sigmoïdoscopie is een inwendig kijkonderzoek van de endeldarm en het laatste deel van de dikke darm. Met deze procedure kan de arts eventuele bloedingen, ontstekingen, vernauwingen, poliepen, divertikels (darmuitstulpingen) of gezwellen opsporen. Veel patiënten zijn bezorgd over een sigmoïdoscopie, maar dat is doorgaans ongegrond. Het onderzoek, dat op de endoscopie-afdeling plaatsvindt, is over het algemeen pijnloos. In tegenstelling tot een coloscopie is er geen roesje nodig. Enkele tips kunnen helpen om het ziekenhuisverblijf voor, tijdens en na het onderzoek te vergemakkelijken.

• Onderzoek van het sigmoïd, het laatste gedeelte van de dikke darm
• Wat is sigmoïdoscopie?
• Waarom wordt sigmoïdoscopie uitgevoerd?
• Indicaties voor sigmoïdoscopie
• Bloed in de ontlasting
• Chronische buikpijn en veranderingen in de stoelgang
• Routineonderzoek bij risicopatiënten
• Doelgroep sigmoïdoscopie
• Voor het onderzoek
• Navragen of melden aan de arts
• Praktisch
• Mogelijke voedingsadviezen
• In het ziekenhuis
• Meenemen
• Praktisch
• Verloop van het onderzoek
• Na het onderzoek
• Bijzonderheden
• Complicaties
• Opvolging
• Pijnstillers
• Wanneer contact opnemen met de arts?
• Bloedingen na de procedure
• Ernstige buikpijn of koorts
• Ongewone stoelgang of darmklachten
• Praktische tips voor het leven met / omgaan met sigmoïdoscopie
• Voorbereiding op de sigmoïdoscopie: Wat je moet weten
• Wat je kunt verwachten tijdens de sigmoïdoscopie
• Na de sigmoïdoscopie: Wat je moet doen
• Pijn of ongemak na de sigmoïdoscopie: Wat te doen
• Na de sigmoïdoscopie: Wanneer je contact opneemt met je arts
• Voeding na de sigmoïdoscopie: Wat te eten en drinken
• Controleafspraken en opvolging na de sigmoïdoscopie
• Mentale en emotionele zorg na de sigmoïdoscopie
• Langdurige effecten van de sigmoïdoscopie
• Misvattingen rond sigmoïdoscopie
• Sigmoïdoscopie is een pijnlijk onderzoek
• Sigmoïdoscopie is hetzelfde als colonoscopie
• Sigmoïdoscopie is alleen nodig voor oudere mensen
• Sigmoïdoscopie is niet belangrijk voor het opsporen van kanker of andere aandoeningen
• Sigmoïdoscopie is altijd nodig bij darmklachten
• De voorbereiding voor sigmoïdoscopie is erg lastig

Onderzoek van het sigmoïd, het laatste gedeelte van de dikke darm

Sigmoïdoscopie is een medische procedure waarbij de arts het laatste gedeelte van de dikke darm (het sigmoïd) en de endeldarm onderzoekt met behulp van een flexibele buis, de endoscoop. Dit onderzoek wordt vaak uitgevoerd om symptomen zoals buikpijn, veranderingen in de stoelgang, bloed in de ontlasting of andere darmklachten te onderzoeken. Sigmoïdoscopie biedt artsen de mogelijkheid om afwijkingen zoals poliepen, ontstekingen, tumoren of divertikels op te sporen, en is essentieel voor het stellen van een diagnose van verschillende darmziekten.

Wat is sigmoïdoscopie?

Sigmoïdoscopie is een diagnostische techniek waarbij een arts een flexibele buis met een camera aan het uiteinde (endoscoop) in de endeldarm en het laatste deel van de dikke darm inbrengt. Deze procedure wordt vaak gebruikt om darmproblemen te onderzoeken en te diagnosticeren, zoals ontstekingen, poliepen, divertikels of tumoren.

Waarom wordt sigmoïdoscopie uitgevoerd?

Sigmoïdoscopie wordt vaak uitgevoerd wanneer patiënten symptomen ervaren zoals bloed in de ontlasting, chronische buikpijn, onverklaarbare gewichtsverlies of veranderingen in de stoelgang. Het onderzoek kan helpen bij het diagnosticeren van aandoeningen zoals diverticulitis, darmkanker, inflammatoire darmziekten (zoals de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa) of het monitoren van eerder ontdekte poliepen.

Indicaties voor sigmoïdoscopie

Sigmoïdoscopie wordt vaak uitgevoerd om de oorzaak van symptomen zoals buikpijn, bloed in de ontlasting of veranderingen in de stoelgang vast te stellen. Het is ook een routineonderzoek voor patiënten die risico lopen op darmkanker of darmziekten.

Bloed in de ontlasting

Een van de belangrijkste redenen voor het uitvoeren van sigmoïdoscopie is het vinden van de oorzaak van bloed in de ontlasting. Dit kan wijzen op verschillende aandoeningen, waaronder poliepen, divertikels, ontstekingen of zelfs kanker. Sigmoïdoscopie helpt bij het identificeren van deze afwijkingen en biedt de artsen de mogelijkheid om ze te behandelen of verder te onderzoeken.

Chronische buikpijn en veranderingen in de stoelgang

Bij patiënten die al langere tijd last hebben van buikpijn of veranderingen in hun stoelgang (zoals diarree of obstipatie), kan sigmoïdoscopie helpen om de oorzaak van deze klachten te achterhalen. Het kan wijzen op aandoeningen zoals prikkelbare darmsyndroom, inflammatoire darmziekten of infecties.

Routineonderzoek bij risicopatiënten

Patiënten die een verhoogd risico lopen op darmkanker, bijvoorbeeld door een familiegeschiedenis van de ziekte of eerdere poliepen, kunnen sigmoïdoscopie ondergaan als preventieve maatregel. Het helpt artsen om afwijkingen in een vroeg stadium op te sporen en indien nodig snel te behandelen.

Doelgroep sigmoïdoscopie

De internist voert een sigmoïdoscopie uit om eventuele afwijkingen op te sporen of uit te sluiten. Dit onderzoek wordt gebruikt bij patiënten met:

• Colitis ulcerosa (chronische darmziekte met diarree, buikpijn en pijnlijke stoelgangsdrang)
• Collagene colitis (dikkedarmontsteking met diarree en krampen)
• De ziekte van Crohn (aandoening met buikpijn, diarree en gewichtsverlies)
• Dikke darmkanker
• Divertikels en diverticulitis (ontsteking van de uitstulpende zakjes op de darmwand)
• Een megacolon
• Endeldarmkanker
• Poliepen in de dikke darm (paddestoelachtige vormsels)
• Proctitis (ontsteking van de endeldarm)

Voor het onderzoek

Navragen of melden aan de arts

• Bloedverdunners, ontstekingsremmers of pijnstillers: tijdelijk stoppen of niet? Deze kunnen de kans op bloedingen verhogen.
• Andere medicatie: tijdelijk stoppen of niet?

De patiënt mag nooit op eigen initiatief stoppen met medicijnen en moet dit altijd navragen bij de arts!

Praktisch

Als de patiënt ijzertabletten of andere medicijnen met ijzer gebruikt, dient hij deze zeven dagen voor het onderzoek te stoppen. Het ijzer kan namelijk een zwarte, kleverige laag op de darmwand veroorzaken, wat het reinigen van de darmen bemoeilijkt.

De echte voorbereiding begint meestal twee of drie dagen voor het onderzoek. Voor een vlot en veilig verloop van het onderzoek moet het laatste deel van de dikke darm schoon en volledig leeg zijn. Elk ziekenhuis heeft zijn eigen procedure voor voedingsadviezen en het laxeren van de darmen, maar meestal begint dit één dag voor het onderzoek. In de meeste gevallen mag de patiënt vanaf middernacht niet meer roken, eten of drinken; alleen water is nog toegestaan. Sommige ziekenhuizen staan nog een gewoon (licht) ontbijt toe op de dag van het onderzoek, afhankelijk van het tijdstip van het onderzoek. Let op: De anticonceptiepil kan minder betrouwbaar zijn wanneer de patiënt laxeermiddelen gebruikt.

Mogelijke voedingsadviezen

Het Academisch Medisch Centrum heeft voedingsproducten online gezet die de patiënt wel of niet mag eten voor een sigmoïdoscopie. Let op: dit kan per ziekenhuis verschillen. De patiënt vraagt dit best na bij zijn arts. Meestal mag de patiënt de volgende voedingsproducten niet eten:

• Bruin brood of brood met hele zaden, pitten of noten
• Fruit en groenten met pitjes (aardbeien, bramen, druiven, frambozen, kiwi, tomaat, etc.)
• Vezels
• Zaden

Deze kunnen de colonoscoop (onderzoekstoestel) verstoppen.

In het ziekenhuis

Voor het onderzoek neemt de patiënt het beste een hele dag vrij van werk. Het is raadzaam om makkelijke kleding te dragen.

Meenemen

• Indien nodig: de verwijs- of aanvraagbrief voor het onderzoek
• Indien nodig: het ponsplaatje en de afsprakenkaart (controleer of alle gegevens nog juist zijn)
• Een lijst van gebruikte medicijnen
• Een schone onderbroek
• Wasgerief
• Eventueel, als het onderzoek met roesje gebeurt: een telefoonnummer van de contactpersoon (voor het vervoer).

Praktisch

De internist gebruikt een endoscoop om het onderzoek uit te voeren. Dit is een dunne, buigzame slang van ongeveer vinger dik, met aan de uiteinden een camera en een lampje. Hiermee kan de Maag-Darm-Lever arts of internist de laatste 50-60 cm van de dikke darm bekijken. De voorbereiding van het onderzoek duurt ongeveer een halfuur; de onderzoeksduur zelf bedraagt ongeveer vijftien tot twintig minuten. In principe is het onderzoek bijna pijnloos. Een sigmoïdoscopie kan echter pijnlijk of vervelend zijn onder de volgende omstandigheden:

• Bij het inbrengen en doorschuiven van de endoscoop
• Bij patiënten met aambeien (gezwollen aderen in de anus en/of rectum met rectale bloedingen) of anale kloven (schade aan het slijmvlies, vaak door obstipatie)
• Voor sommige patiënten met darmaandoeningen zoals het prikkelbaredarmsyndroom (symptomen van diarree en obstipatie), de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa
• Wanneer de endoscoop door een bocht in de dikke darm gaat, hoewel dit snel minder ongemak veroorzaakt zodra de endoscoop voorbij de bocht is
• Wanneer een patiënt zich onvoldoende ontspant

Verloop van het onderzoek

Gewoon onderzoek
Als voorbereiding op het onderzoek krijgt de patiënt meestal een klysma. Via de anus wordt een vloeistof in de darm gespoten om deze te reinigen. De patiënt moet proberen deze vloeistof tien minuten binnen te houden. Na het toiletbezoek begint het onderzoek. De verpleegkundige brengt de patiënt naar een kleedkamer waar hij zijn broek/rok en onderbroek uittrekt. De bovenkleding mag aanblijven. Meestal moet de patiënt een ziekenhuishemdje of schort aandoen, omdat dit gemakkelijker is voor de arts om mee te werken dan een pyjama of slaapkleed. Vervolgens brengt de verpleegkundige de patiënt in bed naar de onderzoekskamer. Tijdens het onderzoek zijn een specialist en een verpleegkundige aanwezig. De patiënt ligt met opgetrokken knieën op de linkerzijde op de onderzoektafel. De specialist brengt de endoscoop via de anus ongeveer 60 cm diep in de dikke darm. Hij trekt de endoscoop een beetje terug en controleert nauwkeurig de binnenbekleding van de darmwand. De camerabeelden verschijnen op het scherm en worden door zowel de arts als de patiënt gevolgd. De arts bewaart deze beelden om ze later nog eens rustig te bekijken. Het slijmvlies van de darm wordt zichtbaarder gemaakt door af en toe lucht in te blazen of vocht op te zuigen via de endoscoop. Dit kan leiden tot buikkrampen en/of een opgeblazen gevoel. De arts kan tijdens het onderzoek poliepen verwijderen en weefselmonsters nemen voor verder onderzoek.

Onderzoek met roesje
Wanneer de arts beslist dat een roesje nodig is, wordt een infuus in de arm ingebracht om medicatie toe te dienen. De arts biedt meestal de keuze om dit onderzoek met of zonder roesje te ondergaan. Wanneer een patiënt ervoor kiest om een roesje te krijgen, wordt hij naar de uitslaapkamer gebracht voor herstel. Het is belangrijk dat een ander de patiënt naar huis brengt. De arts kan in dat geval geen uitgebreide informatie geven over de resultaten van het onderzoek.

Na het onderzoek

Bijzonderheden

Na het onderzoek kan de patiënt nog wat last hebben van winderigheid of een opgeblazen gevoel. De arts of verpleegkundige informeert de patiënt wanneer hij weer gewoon kan eten en drinken. Meestal is dit binnen een uur na het onderzoek. Als er poliepen zijn verwijderd, krijgt de patiënt vaak een afspraak voor een vervolgcontrole en kan hij een behandelplan met de arts doornemen. Indien nodig worden de weefselmonsters naar het laboratorium gestuurd voor verder onderzoek.

Complicaties

De kans op complicaties na een sigmoïdoscopie is klein. Deze kunnen zijn:

• Buikpijn
• Koorts
• Bloedingen uit de anus, vooral bij patiënten met aambeien of bloedverdunners
• Perforatie van de darmwand (zeer zeldzaam)

De arts legt uit wat te doen als de patiënt last krijgt van complicaties.

Opvolging

Na het onderzoek kan de patiënt vragen stellen en de resultaten met de arts doornemen. Het is gebruikelijk om het verslag van de arts te ontvangen via de huisarts of andere behandelende artsen. Indien er verdere acties nodig zijn, zoals een operatie of extra vervolgonderzoeken, zal de arts dit uitleggen en een behandelplan opstellen.

Pijnstillers

Pijnstillers zijn over het algemeen niet nodig na een sigmoïdoscopie. In zeldzame gevallen kan de arts een pijnstiller adviseren als dat nodig blijkt te zijn.

Wanneer contact opnemen met de arts?

Hoewel sigmoïdoscopie een veilige en veelvoorkomende procedure is, zijn er enkele gevallen waarin patiënten contact moeten opnemen met hun arts na het onderzoek.

Bloedingen na de procedure

Hoewel lichte bloedingen van de anus na de procedure mogelijk zijn, moeten patiënten alert zijn op aanzienlijke of langdurige bloedingen. Als er meer dan een kleine hoeveelheid bloed in de ontlasting zit of als er een aanhoudende bloeding is, moet de patiënt contact opnemen met de arts.

Ernstige buikpijn of koorts

Patiënten die na de sigmoïdoscopie ernstige buikpijn of koorts ervaren, moeten onmiddellijk medische hulp zoeken. Dit kan wijzen op een infectie of een andere complicatie die snel behandeld moet worden.

Ongewone stoelgang of darmklachten

Als de patiënt na de sigmoïdoscopie veranderingen in de stoelgang opmerkt, zoals diarree, constipatie of bloed in de ontlasting, moet dit besproken worden met de arts om mogelijke complicaties uit te sluiten.

Praktische tips voor het leven met / omgaan met sigmoïdoscopie

Voorbereiding op de sigmoïdoscopie: Wat je moet weten

Voor de sigmoïdoscopie is het belangrijk om je darmen goed voor te bereiden. Dit kan betekenen dat je een speciaal voedingspatroon volgt en een laxeermiddel gebruikt om je darmen leeg te maken. Je arts zal je precies vertellen welke stappen je moet nemen om ervoor te zorgen dat je darmen schoon zijn, zodat de arts goed zicht heeft tijdens de procedure. Meestal moet je de dag voor de sigmoïdoscopie een vezelarm voedingspatroon volgen en laxeermiddelen innemen. Zorg ervoor dat je deze instructies strikt opvolgt om complicaties te voorkomen.

Wat je kunt verwachten tijdens de sigmoïdoscopie

De sigmoïdoscopie is een procedure waarbij de arts een flexibele buis (sigmoidoscoop) in je rectum inbrengt om het onderste deel van je dikke darm te onderzoeken. Het kan zijn dat je enige ongemakken ervaart, zoals een opgeblazen gevoel, lichte krampen of de behoefte om te poepen. De procedure zelf duurt meestal niet lang en wordt vaak uitgevoerd zonder algehele verdoving, hoewel je arts kan beslissen om een plaatselijke verdoving of sedatie te gebruiken om je meer comfort te bieden. Het is belangrijk om te weten dat het normaal is om een beetje ongemak te voelen, maar de procedure is doorgaans niet erg pijnlijk.

Na de sigmoïdoscopie: Wat je moet doen

Na de sigmoïdoscopie kun je meestal meteen weer naar huis, maar je zult wellicht wat tijd moeten nemen om te herstellen van de procedure, vooral als je een kalmerend middel hebt gekregen. Het is mogelijk dat je een licht opgeblazen gevoel of wat gas voelt na de procedure, omdat lucht in de darm werd geblazen om beter zicht te krijgen. Dit verdwijnt meestal snel. Het is raadzaam om wat rust te nemen en niet direct zware fysieke activiteiten te doen. Als je je goed voelt, kun je de meeste normale activiteiten na een paar uur hervatten.

Pijn of ongemak na de sigmoïdoscopie: Wat te doen

Het is normaal om een beetje ongemak of pijn te ervaren na een sigmoïdoscopie, zoals een opgeblazen gevoel of lichte buikpijn. Meestal is dit tijdelijk en gaat het vanzelf over. Als je echter hevige pijn ervaart, zoals scherpe buikpijn of ernstige bloeding, neem dan onmiddellijk contact op met je arts. Het kan zijn dat je arts pijnstillers aanbeveelt om het ongemak te verlichten. Zorg ervoor dat je de instructies van je arts opvolgt met betrekking tot pijnbestrijding en zorg goed voor jezelf na de procedure.

Na de sigmoïdoscopie: Wanneer je contact opneemt met je arts

Hoewel complicaties zeldzaam zijn, is het belangrijk om op de hoogte te zijn van de tekenen die kunnen wijzen op een probleem. Als je na de sigmoïdoscopie ernstige buikpijn, bloeding, koorts of een opgeblazen gevoel dat niet verdwijnt ervaart, neem dan onmiddellijk contact op met je arts. Ook als je merkt dat je moeilijk kunt poepen of als je niet in staat bent om je darmen volledig te legen, moet je medische hulp inroepen.

Voeding na de sigmoïdoscopie: Wat te eten en drinken

Na de sigmoïdoscopie kan je arts je specifieke voedingsaanbevelingen geven. Het is belangrijk om geleidelijk aan weer normaal te eten. Begin met lichte, gemakkelijk verteerbare voeding zoals bouillon, crackers of rijst. Vermijd zware, vette maaltijden en alcohol voor de eerste 24 uur na de procedure. Zorg ervoor dat je goed gehydrateerd blijft door voldoende water te drinken, maar vermijd cafeïne en koolzuurhoudende dranken in de eerste uren na de procedure.

Controleafspraken en opvolging na de sigmoïdoscopie

Afhankelijk van de bevindingen van de sigmoïdoscopie, kan je arts een controleafspraak plannen om de resultaten van de procedure te bespreken. Het is belangrijk om deze afspraak bij te wonen, vooral als er afwijkingen worden gevonden tijdens de procedure. Je arts kan verdere tests aanbevelen of behandelingsopties bespreken op basis van de resultaten van de sigmoïdoscopie. Zorg ervoor dat je je vragen of zorgen die je hebt over de procedure of de resultaten meeneemt naar de controleafspraak.

Mentale en emotionele zorg na de sigmoïdoscopie

Soms kan een medische procedure zoals de sigmoïdoscopie emotioneel belastend zijn, vooral als je bang bent voor de resultaten. Het is belangrijk om je mentale gezondheid goed in de gaten te houden. Als je je angstig, gestrest of bezorgd voelt, praat dan met iemand die je vertrouwt. Het kan ook nuttig zijn om professionele ondersteuning te zoeken, zoals therapie, als je merkt dat de procedure je emotioneel veel impact heeft. Je hoeft deze zorgen niet alleen te dragen en het is oké om hulp te zoeken bij het verwerken van je gevoelens.

Langdurige effecten van de sigmoïdoscopie

De sigmoïdoscopie heeft meestal geen langdurige effecten, maar het is belangrijk om je lichaam in de gaten te houden na de procedure. In sommige gevallen kunnen er complicaties optreden, zoals een infectie of bloeding. Als je je goed voelt en geen problemen hebt, kun je gewoon je normale routine hervatten. Als er echter langetermijnproblemen zijn, zoals herhaalde buikpijn of bloeding, neem dan opnieuw contact op met je arts voor verdere evaluatie.

Misvattingen rond sigmoïdoscopie

Sigmoïdoscopie is een veelgebruikte medische procedure waarbij de arts de binnenkant van de darmen inspecteert, specifiek het sigmoïde deel van de dikke darm. Er bestaan verschillende misvattingen over deze ingreep die het begrip en de noodzaak ervan kunnen belemmeren.

Sigmoïdoscopie is een pijnlijk onderzoek

Veel mensen denken dat sigmoïdoscopie pijnlijk is, maar in werkelijkheid is de procedure meestal goed te verdragen. De meeste patiënten ervaren slechts een licht ongemak of drukgevoel. In sommige gevallen wordt er een lokale verdoving toegepast om het ongemak te verminderen, maar doorgaans is de ingreep snel en zonder ernstige pijn.

Sigmoïdoscopie is hetzelfde als colonoscopie

Hoewel beide onderzoeken te maken hebben met het inspecteren van de dikke darm, is sigmoïdoscopie beperkter dan een colonoscopie. De sigmoïdoscopie richt zich alleen op de laatste gedeelten van de darmen, terwijl de colonoscopie het gehele colon inspecteert. Dit betekent dat sigmoïdoscopie minder invasief is en minder tijd in beslag neemt.

Sigmoïdoscopie is alleen nodig voor oudere mensen

Veel mensen denken dat sigmoïdoscopie alleen nodig is voor ouderen. Dit is echter niet waar. Hoewel het vaak wordt uitgevoerd bij mensen ouder dan 50 jaar om te screenen op kanker, kan het ook nuttig zijn voor jongere mensen die symptomen ervaren zoals buikpijn, bloed in de ontlasting, of onverklaarbare diarree.

Sigmoïdoscopie is niet belangrijk voor het opsporen van kanker of andere aandoeningen

Er bestaat een misvatting dat sigmoïdoscopie niet effectief is voor het opsporen van kanker. In werkelijkheid is sigmoïdoscopie een belangrijke screeningstest voor het detecteren van vroege tekenen van kanker in de dikke darm, zoals poliepen of tumoren, die in een vroeg stadium verwijderd kunnen worden om het risico op kanker te verminderen.

Sigmoïdoscopie is altijd nodig bij darmklachten

Niet elke patiënt met darmklachten hoeft een sigmoïdoscopie te ondergaan. Afhankelijk van de symptomen en de medische geschiedenis kan een arts besluiten om andere diagnostische tests, zoals bloedonderzoeken of beeldvormende onderzoeken, in te zetten. De sigmoïdoscopie wordt vaak alleen aanbevolen als er aanwijzingen zijn voor problemen in het darmenstelsel.

De voorbereiding voor sigmoïdoscopie is erg lastig

Veel mensen denken dat de voorbereiding voor sigmoïdoscopie moeilijk of ongemakkelijk is. Hoewel het belangrijk is om de darmen goed leeg te maken voor het onderzoek, is de voorbereiding meestal minder ingrijpend dan bij een colonoscopie. De arts zal duidelijke instructies geven over de benodigde stappen, die vaak bestaan uit het drinken van een vloeistof om de darmen te reinigen.

Lees verder

• Colonoscopie: Tips om het onderzoek te vergemakkelijken
• Fodmap-dieet niet goed voor darmflora bij gezonde mensen
• ERCP: Procedure inwendig kijkonderzoek galwegen en pancreas