Poliepen: Oorzaken, soorten en symptomen van poliepvorming

Een poliep is een abnormale weefselgroei die uit een slijmvlies steekt. Als een poliep aan het oppervlak vasthangt met een smalle, langwerpige stengel of steeltje, spreken we van een gesteelde poliep. Anderzijds zijn er ook sessiele poliepen; deze zijn plat en groeien direct uit het omliggende weefsel. Poliepen komen vaak voor in onder andere de dikke darm, de maag, de neus en het oor. Sommige poliepen zijn goedaardig, terwijl anderen kwaadaardig kunnen worden. Niet alle poliepen ontaarden in kanker, hoewel de kans op ontaarding toeneemt als de poliep zich op een bepaalde locatie bevindt of al lange tijd aanwezig is. De oorzaak van de poliepvorming kan ook een risicofactor zijn voor de ontwikkeling van kanker. Hoewel niet alle poliepenvorming te voorkomen is, kan een gezonde levensstijl soms het risico op het ontwikkelen van bepaalde poliepen verminderen.

• Oorzaken van poliepvorming
• Baarmoederhalspoliepen
• Baarmoederpoliepen (endometriumpoliepen)
• Blaaspoliepen
• Neuspoliepen
• Oorpoliepen
• Prognose van poliepen
• Complicaties
• Preventie en behandeling van poliepen

Oorzaken van poliepvorming

De oorzaken van poliepen verschillen per locatie. Enkele bekende oorzaken zijn:

• een chronische maagontsteking
• een cyste (abnormaal gevormde zakvormige holte in het lichaam)
• een genmutatie (verandering in een gen) van coloncellen (cellen van de dikke darm)
• een ontsteking
• een tumor
• een vreemd voorwerp
• overtollig oestrogeen
• zeldzame erfelijke aandoeningen zoals:
• familiale adenomateuze polyposis
• het Gardner-syndroom (poliepen in de darm en gezwellen op huid en bot)
• het Lynch-syndroom
• het Peutz-Jeghers-syndroom (aandoening met symptomen aan de dunne darm en huid)
• juveniele polyposis

Niet altijd is de arts in staat om de oorzaak van de poliepvorming te achterhalen.

Poliepen groeien door snel delende cellen; dit geldt ook voor kankercellen. Daarom kunnen poliepen soms ontaarden in kanker, hoewel de meeste poliepen goedaardig blijven.

Baarmoederhalspoliepen

Risicofactoren

De baarmoederhals is de plaats waar de baarmoeder zich hecht aan de vagina. Een baarmoederhalspoliep is een veelvoorkomende goedaardige poliep of tumor op het oppervlak van het baarmoederhalskanaal. Vrouwen ouder dan twintig jaar en premenopauzale vrouwen hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van baarmoederhalspoliepen.

Symptomen

Baarmoederhalspoliepen kunnen onregelmatige menstruatiebloedingen, zwaardere menstruaties, bloedingen tijdens het vrijen, meer pijn, of een abnormale vaginale afscheiding veroorzaken. Veel vrouwen zijn echter asymptomatisch, waardoor behandeling mogelijk niet nodig is. Via een uitstrijkje kan de arts controleren op de aanwezigheid van poliepen in de vagina of baarmoederhals. Medicijnen kunnen de poliepen verkleinen.

Diagnose en behandeling

Als de poliepen symptomen veroorzaken of verschijnen na de menopauze, is behandeling noodzakelijk. Medicijnen kunnen de symptomen verlichten, maar alleen een operatie, zoals een polypectomie, kan de poliepen definitief verwijderen.

Baarmoederpoliepen (endometriumpoliepen)

Risicofactoren
Vrouwen ouder dan veertig jaar en vrouwen met kinderen hebben vaker baarmoederpoliepen. Obesitas (zwaarlijvigheid), hypertensie (hoge bloeddruk) en het gebruik van het medicijn tamoxifen (gebruik voor borstkanker) zijn andere risicofactoren voor poliepvorming in de baarmoeder.

Symptomen

Baarmoederpoliepen groeien meestal in het slijmvlies van de baarmoeder. Ze kunnen bevestigd zijn met een dunne steel (gesteelde poliepen) of vanuit een brede basis groeien (sessiele poliepen). De grootte varieert van een sesamzaadje tot een golfbal. Ze zijn meestal goedaardig, maar kunnen de menstruatie veranderen of verergeren (menorragie) en kunnen het moeilijk maken om zwanger te raken (vrouwelijke onvruchtbaarheid). Ook abnormaal vaginaal bloedverlies kan optreden.

Diagnose en onderzoeken

De arts verzamelt de medische geschiedenis en noteert de aanwezige symptomen. Hij voert een lichamelijk onderzoek uit en kan een stukje weefsel verwijderen voor verder onderzoek (endometriumbiopsie).

Behandeling

Een vrouw zonder symptomen heeft mogelijk geen behandeling nodig. Vrouwen met symptomen of poliepen die na de menopauze verschijnen, hebben behandeling nodig. Medicijnen kunnen de symptomen verlichten, maar een operatie zoals een polypectomie is nodig om de poliepen te verwijderen.

Blaaspoliepen

Risicofactoren

Rokers hebben een verhoogd risico op blaaspoliepen. Ook patiënten met schistosomiasis (een worminfectie) en chronische cystitis (blaasontsteking) worden vaker getroffen.

Symptomen

Te kennen symptomen van blaaspoliepen zijn bloed in de urine, pijn bij het plassen en frequente urinelozing. Het risico op het ontwikkelen van blaaskanker is verhoogd bij aanwezigheid van blaaspoliepen.

Diagnose en behandeling

Poliepen in de blaas kunnen ontdekt worden met een blaascystoscopie. Behandeling bestaat meestal uit het verwijderen van de poliepen door middel van een cystoscopie en aanvullend onderzoek naar mogelijke aanwezigheid van kanker.

Neuspoliepen

Risicofactoren

Allergieën en chronische sinusitis verhogen het risico op neuspoliepen. Ze kunnen ontstaan door allergieën, astma, cystische fibrose (CF) en infecties.

Symptomen

Neuspoliepen kunnen symptomen zoals een verstopte neus, verminderde geurzin, aanhoudende sinusinfecties en een loopneus veroorzaken.

Diagnose en behandeling

Diagnose gebeurt meestal door een neusonderzoek of endoscopie. Behandeling kan bestaan uit medicatie zoals corticosteroïden om ontsteking te verminderen, of een operatie om de poliepen te verwijderen.

Oorpoliepen

Risicofactoren

Oorpoliepen komen zelden voor, maar kunnen optreden bij chronische oorinfecties.

Symptomen

Symptomen van oorpoliepen kunnen een afname van gehoor, pijn in het oor en afscheiding uit het oor omvatten.

Diagnose en behandeling

Diagnose wordt gesteld door een otoscopie. Behandeling bestaat vaak uit het verwijderen van de poliep en behandelen van de onderliggende oorzaak.

Prognose van poliepen

De prognose van poliepen hangt sterk af van hun locatie, grootte en aard.

• Goedaardige poliepen: Veel poliepen blijven goedaardig en veroorzaken geen problemen. Bij vroege opsporing en regelmatige controle kunnen de meeste goedaardige poliepen effectief worden beheerd en kan de kans op complicaties worden verminderd.
• Kwaadaardige poliepen: Poliepen die kwaadaardig worden, kunnen leiden tot ernstige gezondheidsproblemen zoals kanker. Tijdige verwijdering en behandeling zijn cruciaal voor een goede prognose. De vooruitzichten zijn meestal beter als kanker vroeg wordt ontdekt en behandeld.

Complicaties

Poliepen kunnen leiden tot verschillende complicaties, vooral als ze niet worden behandeld:

• Chronische pijn: Langdurige ontsteking of irritatie door poliepen kan chronische pijn veroorzaken in het aangetaste gebied.
• Verhoogd risico op kanker: Sommige poliepen, vooral adenomateuze poliepen, kunnen evolueren naar kanker als ze niet worden verwijderd of behandeld.
• Bloeding: Poliepen kunnen bloedingen veroorzaken, vooral als ze zich in de maag, darmen of blaas bevinden.
• Functionele problemen: Afhankelijk van hun locatie kunnen poliepen de normale functie van organen zoals de darm of blaas verstoren, wat leidt tot problemen zoals obstructie of verminderde functionaliteit.
• Psychologische impact: De angst voor kanker of de impact van chronische symptomen kan invloed hebben op de mentale gezondheid van een patiënt.

Preventie en behandeling van poliepen

Het voorkomen van poliepen hangt vaak af van het type en de locatie van de poliep. Het behouden van een gezonde levensstijl, waaronder een gezond dieet en regelmatige medische controles, kan helpen om het risico te verlagen. Behandelingen variëren van medicatie tot chirurgie, afhankelijk van het type poliep en de ernst van de symptomen. Vroege detectie en behandeling zijn essentieel voor het voorkomen van complicaties en het verbeteren van de prognose.

Lees verder

• Oorpoliepen: Goedaardige gezwellen met afscheiding uit oor
• Blaaspoliepen: Goedaardig gezwel in blaas met bloed in urine
• Baarmoederpoliepen: Gezwellen in baarmoederwand
• Darmpoliepen: Goedaardige gezwellen, soms voorloper kanker
• Polypectomie: Chirurgische verwijdering van poliepen