Cervicale poliepen: Goedaardige gezwellen in baarmoederhals

Een cervicale poliep (ook bekend als baarmoederhalspoliep) is een klein gezwel dat zich ontwikkelt op de cervix, oftewel de baarmoederhals – het kanaal dat de baarmoeder met de vagina verbindt. Poliepen zijn meestal goedaardig, maar ze kunnen symptomen veroorzaken die lijken op die van kanker, zoals bloedingen en een onaangename vaginale afscheiding. Daarom is het cruciaal dat een arts cervicale poliepen onderzoekt om baarmoederhalskanker uit te sluiten. De prognose is doorgaans goed als de poliepen worden verwijderd.

• Epidemiologie: Vrouwen van middelbare leeftijd
• Soorten van baarmoederhalspoliepen
• Oorzaken en risicofactoren van cervicale poliepen
• Ontsteking van de baarmoederhals
• Verhoogde oestrogeenspiegels
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Niet altijd een behandeling nodig
• Chirurgische verwijdering
• Prognose van goedaardige gezwellen
• Preventie

Epidemiologie: Vrouwen van middelbare leeftijd

Cervicale poliepen komen vooral voor bij vrouwen tussen de veertig en vijftig jaar. Vooral vrouwen die meerdere kinderen hebben gebaard, lopen een verhoogd risico op het ontwikkelen van deze poliepen. Vrouwen met hogere oestrogeenspiegels, zoals zwangere vrouwen, zijn eveneens vatbaarder voor het ontwikkelen van baarmoederhalspoliepen. Het is zeldzaam dat meisjes die nog niet zijn begonnen met menstrueren, cervicale poliepen ontwikkelen.

Soorten van baarmoederhalspoliepen

Er zijn twee hoofdtypen cervicale poliepen:

• Ectocervicale poliepen: Deze poliepen ontstaan op de cellen van de buitenste oppervlaktelaag van de cervix en komen vaker voor bij postmenopauzale vrouwen.
• Endocervicale poliepen: Deze poliepen groeien meestal uit de klieren in het baarmoederhalskanaal en worden het vaakst gezien bij vrouwen in de premenopauze.

Oorzaken en risicofactoren van cervicale poliepen

Anno augustus 2024 is het nog niet volledig duidelijk waarom sommige vrouwen cervicale poliepen ontwikkelen. Er zijn echter verschillende risicofactoren geïdentificeerd:

• Ontsteking van de baarmoederhals (cervicitis), vagina (vaginitis) of baarmoeder (endometritis)
• Verhoogde oestrogeenspiegels
• Verstopte bloedvaten

Ontsteking van de baarmoederhals

Een ontsteking van de baarmoederhals kan veroorzaakt worden door:

• Bacteriële infecties
• Abortus
• Miskraam
• Zwangerschap
• Schimmelinfecties
• Seksueel overdraagbare aandoeningen (soa's), zoals herpes en het humaan papillomavirus (HPV)
• Veranderingen in de hormoonspiegels

Verhoogde oestrogeenspiegels

Oestrogeen is het vrouwelijke geslachtshormoon dat tijdens het leven van een vrouw fluctueert. De oestrogeenspiegels zijn het hoogst tijdens de vruchtbare jaren, waardoor cervicale poliepen vaker voorkomen bij vrouwen in deze periode. Het oestrogeengehalte stijgt ook tijdens de zwangerschap. Daarnaast kunnen chemische oestrogenen in producten zoals luchtverfrissers invloed hebben op de oestrogeenspiegels.

Symptomen

Cervicale poliepen kunnen als enkelvoudige gezwellen voorkomen of in clusters (groepjes) aanwezig zijn. Ze variëren in grootte, maar zijn meestal ongeveer één tot twee centimeter lang. Poliepen kunnen een grijze, bijna witte kleur hebben of fel rood tot paars zijn, en ze kunnen lijken op bloembollen die aan een stengel groeien. Symptomen kunnen optreden, maar niet altijd. Wanneer symptomen zich voordoen, kunnen deze omvatten:

• Bloedingen na de menopauze
• Bloedingen na douchen
• Bloedingen na geslachtsgemeenschap
• Vaginale afscheiding met een onaangename geur, vaak als gevolg van een infectie
• Zwaardere menstruatie
• Spotting tussen menstruaties

Als vrouwen een van deze symptomen ervaren, moeten ze snel een arts raadplegen. Hoewel deze symptomen mogelijk wijzen op poliepen, kunnen ze ook een teken zijn van kanker.

Diagnose en onderzoeken

De meeste cervicale poliepen worden ontdekt tijdens een standaard gynaecologisch onderzoek of een uitstrijkje. Als poliepen worden aangetroffen, zal de arts deze meestal verwijderen en een weefselmonster (biopt) nemen voor laboratoriumonderzoek. Dit is nodig om te bepalen of de poliepen goedaardig of kwaadaardig zijn.

Behandeling

Niet altijd een behandeling nodig

Wanneer goedaardige poliepen geen symptomen of ongemak veroorzaken, is een behandeling vaak niet noodzakelijk. De arts zal echter de poliepen nauwlettend volgen. Soms kunnen poliepen spontaan uit de baarmoederhals komen, bijvoorbeeld tijdens de menstruatie of na geslachtsgemeenschap.

Chirurgische verwijdering

Als de poliepen kwaadaardig zijn of problemen veroorzaken, wordt een chirurgische verwijdering aanbevolen. De verwijdering kan plaatsvinden met behulp van verschillende technieken en wordt uitgevoerd onder lokale, regionale of algehele anesthesie, afhankelijk van de grootte en locatie van de poliepen. Tijdens de procedure kunnen vrouwen milde pijn en ongemak ervaren. Na de ingreep mogen ze naar huis en kunnen ze vaginale bloedingen, vaginale krampen of vaginale pijn behandelen met vrij verkrijgbare pijnstillers. Vrouwen dienen ten minste drie dagen na de operatie geslachtsgemeenschap te vermijden. De verwijderde poliepen worden getest op kanker. Bij een kwaadaardige poliep is verdere behandeling noodzakelijk, afhankelijk van het type baarmoederhalskanker.

Prognose van goedaardige gezwellen

De vooruitzichten voor vrouwen die een poliep in de baarmoederhals chirurgisch hebben laten verwijderen, zijn over het algemeen positief. Poliepen groeien meestal niet terug. Vrouwen die in het verleden cervicale poliepen hebben gehad, lopen echter een verhoogd risico op herhaling. Regelmatige controle bij de gynaecoloog is daarom noodzakelijk om tijdig nieuwe poliepen te detecteren.

Preventie

Cervicale poliepen zijn meestal niet te voorkomen. Regelmatige gynaecologische onderzoeken en uitstrijkjes kunnen echter helpen om poliepen vroegtijdig op te sporen, zodat een snelle behandeling mogelijk is. Aangezien sommige infecties bijdragen aan de ontwikkeling van cervicale poliepen, is veilige geslachtsgemeenschap en goede hygiëne belangrijk om poliepen te voorkomen. Vrouwen wordt aangeraden katoenen ondergoed te dragen om de luchtcirculatie in het gebied te verbeteren en te voorkomen dat het te warm en vochtig wordt, wat de ontwikkeling van infecties kan bevorderen.

Lees verder

• Baarmoederhals: Soorten aandoeningen aan cervix bij vrouwen
• Poliepen: Oorzaken, soorten en symptomen van poliepvorming
• Colposcopie: Onderzoek baarmoederhals, vagina en vulva
• Cervicitis: Ontsteking baarmoederhals met vaginale bloeding
• Ovula nabothi: Goedaardige cysten op baarmoederhals