Colposcopie: Onderzoek baarmoederhals, vagina en vulva
Een colposcopie is een inwendig kijkonderzoek van de baarmoederhals (schede), de vagina en de vulva. Hiervoor gebruikt de arts een colposcoop, een soort microscoop met een lichtje en vergroting aan om de baarmoederhals en de omgeving hiervan duidelijk weer te geven. De arts beoordeelt aan de hand van een colposcopie de gebieden in de baarmoederhals. Indien nodig neemt hij door middel van een colposcopie eventueel een biopt van afwijkend weefsel. Meestal voert een arts een colposcopie uit nadat de patiënt een afwijkend uitstrijkje heeft gehad. Een colposcopie is een relatief veilig onderzoek met minimaal ongemak voor de patiënt. Het onderzoek veroorzaakt overigens geen onvruchtbaarheid bij de patiënt.
Indicatie colposcopie bij de patiënt: Abnormale resultaten uitstrijkje
Meestal heeft de patiënte een afwijkend
uitstrijkje gehad in het verleden. Een andere mogelijkheid is dat de patiënte een bloeding gehad heeft na de geslachtsgemeenschap. Daarnaast is het mogelijk dat de arts tijdens een bekkenonderzoek (gynaecologisch onderzoek) een abnormale groei aan de
baarmoederhals of elders in de vagina heeft gezien. Ook bij
genitale wratten of
genitale herpes door het
humaan papillomavirus is een colposcopie aangewezen, ook om de behandeling nadien mee op te volgen. Bovendien is
cervicitis (irritatie of
ontsteking van de baarmoederhals) een aanwijzing om een colposcopie uit te voeren. Dankzij een colposcopie is het tot slot mogelijk om
baarmoederhalskanker (
abnormale vaginale bloedingen en een
vaginale afscheiding) of veranderingen in de schede die mogelijk hiertoe leiden, te diagnosticeren.
Voor het onderzoek
Periode
Een colposcopie is niet mogelijk tijdens de menstruatieperiode. De beste periode om een colposcopie plannen is tijdens het eerste deel van de menstruele cyclus, acht tot twaalf dagen na het begin van de laatste menstruatie.
Voorbereidingen
De patiënte hoeft geen speciale voorbereidingen te treffen voor het onderzoek. Zij vertelt wel aan de arts of zij (mogelijk) zwanger is. Tevens mag zij 24-48 uur voor het onderzoek geen tampon of andere producten in de vagina plaatsen. Ook mag ze geen geslachtsgemeenschap hebben tot 24-48 uur voor het onderzoek. Ook douchen vlak voor het onderzoek is niet aanbevolen. Dertig tot zestig minuten voor het onderzoek mag de patiënte een algemene
pijnstiller zoals
ibuprofen nemen. Het onderzoek kent een totale tijdsduur van tien tot twintig minuten.
Tijdens het onderzoek: Biopt nemen is mogelijk
Onderzoek baarmoederhals
De patiënte ligt met zijn rug op een onderzoekstafel en plaatst zijn
voeten in de stijgbeugels. De arts brengt een speculum (soort instrument) in de vagina in. Hierdoor is het voor de arts of verpleegkundige beter mogelijk om de baarmoederhals te beoordelen. Dit voelt voor de patiënte soms wat ongemakkelijk aan. Bij een aantal patiënten is dit een vervelender gevoel dan bij een uitstrijkje. De arts smeert voorzichtig de baarmoederhals en de vagina in met een azijn- of jodiumoplossing. Sommige patiënten krijgen hierdoor een licht stekend, brandend of tintelend gevoel. Deze oplossing verwijdert het slijm dat het oppervlak bedekt en maakt het mogelijk om op abnormale gebieden beter te beoordelen. De arts plaatst de colposcoop op enkele centimeters van de opening van de vagina en onderzoekt de omgeving dankzij een lampje en vergroting. De arts is eveneens in staat om foto’s te nemen.
Biopt nemen
Een arts neemt een klein biopt of meerdere biopten van het weefsel of indien dit abnormaal lijkt. Bij endocervicale curettage (ECC) verwijdert de arts een weefselmonster aan de binnenkant van de cervix. Dit cervicale biopt zorgt voor een licht ongemak maar is meestal niet zo
pijnlijk. Wel voelt de patiënte mogelijk enige druk of
krampen. Een vaginale biopt is meestal pijnloos omdat het grootste deel van de vagina pijnloos is. Niettemin is het onderste gedeelte van de vagina of vulva wel gevoelig waardoor de arts eerst een lokale verdoving toedient alvorens een biopt te nemen.
Na het onderzoek
De arts verwijdert na het onderzoek het speculum. De patiënte mag na het onderzoek naar huis. Wel mag de patiënte enkele dagen tot een week na de
biopsie niet douchen, geen geslachtsgemeenschap hebben, geen tampon dragen of iets anders in de vagina inbrengen.
Risico’s en bijwerkingen
De patiënte voelt na het onderzoek soms wat (milde) krampen. Ook lichte steken en milde bloedingen die tot één week na de biopsie duren, zijn gebruikelijk. De patiënte heeft bovendien een donkere afscheiding gedurende enkele dagen. De patiënte mag hiervoor
maandverband dragen. Zware of langdurige bloedingen die langer dan twee weken duren, zijn ongebruikelijk, maar moest dit toch het geval zijn, dan neemt de patiënte best zo snel mogelijk contact op met de arts. Soms treedt eveneens
bekkenpijn op.
Normale en abnormale resultaten onderzoek baarmoederhals, vagina en vulva
Afhankelijk van de resultaten zijn verdere onderzoeken of behandelingen nodig.
Normale resultaten
De baarmoederhals ziet er normaal uit indien deze een glad en roze oppervlak heeft. Als de colposcopie of biopsie geen informatie bieden over het abnormale uitstrijkje, voert de arts mogelijk een kegelbiopsie (of koud mes conization) uit. Een patholoog onderzoekt het weefsel van de cervicale biopsie. Meestal krijgt de patiënte één à twee weken later de biopsieresultaten. Een normaal resultaat betekent dat de arts geen
kanker en geen abnormale veranderingen heeft waargenomen.
Abnormale resultaten
Tijdens een colposcopie merkt de arts bijvoorbeeld volgende abnormaliteiten op: abnormale patronen in de bloedvaten, gebieden die gezwollen zijn of atrofisch zijn,
cervicale poliepen (goedaardige gezwellen in baarmoederhals), genitale
wratten en witachtige vlekken op de baarmoederhals. Abnormale biopsieresultaten zijn tot slot mogelijk het gevolg van veranderingen (dysplasieën) die leiden tot baarmoederhalskanker.
Lees verder