Colposcopie: Onderzoek baarmoederhals, vagina en vulva

Een colposcopie is een inwendig kijkonderzoek van de baarmoederhals (cervix), de vagina en de vulva. Tijdens deze procedure gebruikt de arts een colposcoop, een soort microscoop met een lichtbron en vergroting, om de baarmoederhals en de omliggende gebieden duidelijk in beeld te brengen. De arts beoordeelt de gebieden in de baarmoederhals op eventuele afwijkingen en neemt indien nodig een biopt van afwijkend weefsel. Een colposcopie wordt vaak uitgevoerd nadat een patiënt een afwijkend uitstrijkje heeft gehad. Dit onderzoek is over het algemeen veilig en veroorzaakt slechts minimaal ongemak voor de patiënt. Het heeft geen invloed op de vruchtbaarheid van de patiënt.

• Indicatie colposcopie bij de patiënt: Abnormale resultaten uitstrijkje
• Voor het onderzoek
• Periode
• Voorbereidingen
• Tijdens het onderzoek: Biopt nemen is mogelijk
• Onderzoek baarmoederhals
• Biopt nemen
• Na het onderzoek
• Risico’s en bijwerkingen
• Normale en abnormale resultaten onderzoek baarmoederhals, vagina en vulva
• Normale resultaten
• Abnormale resultaten

Indicatie colposcopie bij de patiënt: Abnormale resultaten uitstrijkje

Meestal heeft de patiënte eerder een afwijkend uitstrijkje gehad. Andere redenen voor een colposcopie kunnen zijn:

• Bloeding na geslachtsgemeenschap
• Abnormale groei aan de baarmoederhals of in de vagina, opgemerkt tijdens een bekkenonderzoek (gynaecologisch onderzoek)
• Genitale wratten of genitale herpes veroorzaakt door het humaan papillomavirus
• Cervicitis (ontsteking of irritatie van de baarmoederhals)
• Verdacht op baarmoederhalskanker, vooral bij aanwezigheid van abnormale vaginale bloedingen of vaginale afscheiding

Voor het onderzoek

Periode

Een colposcopie kan niet worden uitgevoerd tijdens de menstruatie. De beste tijd om een colposcopie te plannen is in het eerste deel van de menstruatiecyclus, idealiter acht tot twaalf dagen na de start van de laatste menstruatie.

Voorbereidingen

De patiënte hoeft geen speciale voorbereidingen te treffen, maar moet de arts wel informeren over een eventuele zwangerschap. Ook dient zij 24-48 uur voor het onderzoek geen tampon of andere producten in de vagina te plaatsen en geen geslachtsgemeenschap te hebben. Douchen vlak voor het onderzoek wordt afgeraden. Het is aanbevolen om 30-60 minuten voorafgaand aan het onderzoek een algemene pijnstiller zoals ibuprofen te nemen. De duur van het onderzoek bedraagt doorgaans tien tot twintig minuten.

Tijdens het onderzoek: Biopt nemen is mogelijk

Onderzoek baarmoederhals

De patiënte ligt met de rug op een onderzoekstafel en plaatst de voeten in de stijgbeugels. De arts plaatst een speculum (een instrument) in de vagina om de baarmoederhals beter zichtbaar te maken. Dit kan voor de patiënte enige ongemakken met zich meebrengen, soms meer dan bij een uitstrijkje. Vervolgens brengt de arts een azijn- of jodiumoplossing aan op de baarmoederhals en de vagina. Deze oplossing kan een licht branderig of tintelend gevoel veroorzaken, maar helpt bij het verwijderen van slijm en maakt het mogelijk om afwijkende gebieden beter te visualiseren. De arts plaatst de colposcoop enkele centimeters van de opening van de vagina en onderzoekt het gebied met behulp van de vergroting en het licht. Foto’s kunnen ook worden genomen.

Biopt nemen

Indien nodig, neemt de arts een klein biopt of meerdere biopten van afwijkend weefsel. Bij een endocervicale curettage (ECC) verwijdert de arts een weefselmonster van de binnenkant van de cervix. Dit kan licht ongemak veroorzaken, maar is meestal niet pijnlijk. De patiënte kan enige druk of krampen voelen. Een vaginale biopt is doorgaans pijnloos, hoewel het onderste gedeelte van de vagina of vulva gevoeliger kan zijn. In dat geval kan een lokale verdoving worden gegeven.

Na het onderzoek

Na het onderzoek verwijdert de arts het speculum en mag de patiënte naar huis. Het wordt aangeraden om enkele dagen tot een week na de biopsie geen tampon te gebruiken, geen geslachtsgemeenschap te hebben en geen douchemiddelen in de vagina te plaatsen.

Risico’s en bijwerkingen

Na het onderzoek kunnen lichte krampen optreden, evenals milde steken en bloedingen die tot een week kunnen aanhouden. Een donkere afscheiding gedurende enkele dagen is normaal; maandverband kan worden gebruikt. Zware of langdurige bloedingen die langer dan twee weken duren, zijn ongebruikelijk. Indien dit toch het geval is, dient de patiënte contact op te nemen met de arts. In zeldzame gevallen kan ook bekkenpijn optreden.

Normale en abnormale resultaten onderzoek baarmoederhals, vagina en vulva

Afhankelijk van de resultaten kan verdere diagnostiek of behandeling nodig zijn.

Normale resultaten

Een normaal resultaat betekent een glad en roze oppervlak van de baarmoederhals zonder afwijkingen. Als de colposcopie of biopsie geen duidelijke verklaring biedt voor het afwijkende uitstrijkje, kan een kegelbiopsie (of koude mesconisatie) worden overwogen. Een patholoog onderzoekt het weefsel van de cervicale biopsie. De resultaten worden meestal binnen één tot twee weken gerapporteerd. Een normaal resultaat betekent dat er geen tekenen van kanker of abnormale veranderingen zijn waargenomen.

Abnormale resultaten

Tijdens de colposcopie kan de arts abnormale patronen in de bloedvaten, gezwollen of atrofische gebieden, cervicale poliepen (goedaardige gezwellen in de baarmoederhals), genitale wratten, of witachtige vlekken op de baarmoederhals opmerken. Abnormale biopsieresultaten kunnen duiden op dysplasieën die kunnen leiden tot baarmoederhalskanker.

Lees verder

• Kegelbiopsie: Cellen verwijderen uit baarmoederhals
• Hysterosalpingografie: Beeld van baarmoeder en eileiders
• Hysteroscopie: Inwendig kijkonderzoek van de baarmoeder
• Baarmoederhals: Soorten aandoeningen aan cervix bij vrouwen
• Baarmoederhalskanker: Symptomen van vaginale bloedingen