Cryotherapie: Behandeling met bevriezing bij prostaatkanker

Cryotherapie maakt gebruik van zeer koude temperaturen om prostaatkankercellen in een vroeg stadium te bevriezen en te doden. Het doel van cryochirurgie is om de gehele prostaatklier en eventueel omringend weefsel te vernietigen. Cryochirurgie is meestal niet de eerste behandeling voor prostaatkanker. De behandeling is veilig maar verdere studies op lange termijn zijn vereist om te weten of de therapievorm even effectief is als radiotherapie of een chirurgische verwijdering van de prostaat (prostatectomie). De behandelingsmethode biedt echter wel andere voordelen voor de patiënt.

• Synoniemen cryotherapie
• Indicatie behandeling met bevriezing bij prostaatkanker bij de patiënt
• Tegenindicatie behandeling met bevriezing bij prostaatkanker bij de patiënt
• Voordelen
• Nadelen
• Voor het onderzoek
• Tijdens het onderzoek: katheter, naalden plaatsen
• Na het onderzoek
• Risico’s en bijwerkingen
• Epidemiologie
• Oorzaken
• Risicofactoren
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Synoniemen cryotherapie

Cryotherapie bij prostaatkanker is eveneens gekend onder deze synoniemen

• cryochirurgie-prostaatkanker
• cryoablatie-prostaatkanker

Indicatie behandeling met bevriezing bij prostaatkanker bij de patiënt

Deze therapie is niet zo gebruikelijk als andere behandelingsmethoden voor prostaatkanker. Verder wetenschappelijk onderzoek is nog vereist naar het effect van deze behandelingsmethode.

Deze behandeling van prostaatkanker is enkel mogelijk indien de kanker zich niet heeft verspreid buiten de prostaat. Mannen waarbij geen operatie mogelijk is omwille van de leeftijd of andere gezondheidsproblemen, komen in aanmerking voor cryochirurgie. Cryotherapie is eveneens mogelijk als de kanker terugkomt na andere behandelingen.

Tegenindicatie behandeling met bevriezing bij prostaatkanker bij de patiënt

Cryotherapie is over het algemeen niet nuttig voor mannen met een zeer grote prostaat (prostaatvergroting).

Voordelen

Cryotherapie is een minder invasieve behandeling dan een chirurgische verwijdering van de prostaat. Tevens zijn diverse verdovingstechnieken beschikbaar. Bloedtransfusies zijn evenmin nodig. Bijkomend is deze behandelingsmethode geschikt voor oudere mannen en mannen met andere aandoeningen zoals diabetes mellitus of een hart- of longaandoening. De patiënt verliest daarnaast minder bloed en hij heeft een veel kleinere zwelling en minder pijn dan met een standaard operatie voor prostaatkanker. Tevens is de ziekenhuisopname en de herstelperiode korter. Als de kanker terugkomt, is cryotherapie opnieuw mogelijk. Tot slot zijn de kosten lager dan een traditionele behandeling.

Nadelen

Een mogelijk nadeel van cryotherapie als behandeling bij prostaatkanker is dat er anno oktober 2020 nog geen langetermijnstudies gedaan zijn rond deze behandelingsvorm. Bijgevolg zijn de resultaten over effectiviteit niet gekend. De risico’s en bijwerkingen zijn dezelfde als van andere behandelingsvormen namelijk een herhaling op prostaatkanker, incontinentie en impotentie.

Voor het onderzoek

Poliklinisch

Cryochirurgie is een poliklinische behandeling die ongeveer twee uur tijd in beslag neemt. De patiënt mag met andere woorden na de behandeling naar huis, al is het mogelijk dat sommige mensen één à twee nachten moeten overnachten in het ziekenhuis.

Voorbereidingen

Voor de behandeling krijgt de patiënt een klysma. De patiënt krijgt daarna een pijnstiller toegediend. Bij deze behandeling is verder zowel een epidurale als spinale anesthesie mogelijk. Bij een epidurale anesthesie krijgt de patiënt een kalmerend en verdovend middel tussen de anus en het scrotum (perineum). Bij een spinale anesthesie blijft de patiënt wakker maar is hij meer slaperig. Hij is daarenboven gevoelloos onder de taille waardoor hij geen pijn heeft.

Tijdens het onderzoek: katheter, naalden plaatsen

De patiënt krijgt eerst een katheter die tot drie weken na de behandeling blijft zitten. Vervolgens maakt de arts kleine sneetjes om een aantal ultradunne holle naalden in het perineum te plaatsen. Hiervoor gebruikt de arts echografie of radiografie (radiografisch onderzoek) om de naalden op de juiste plaats in de prostaat te plaatsen. Vervolgens spuit de arts zeer koud argongas door de naalden. De intense koude bevriest de prostaat en vernietigt kankerweefsel. Om de urethra (medische term voor "urinebuis") te beveiligen tegen bevriezing, stroomt warm zout water door de katheter.

Na het onderzoek

Wanneer de verdoving is uitgewerkt - dit is meestal na één tot twee uur na de behandeling - mag de patiënt dezelfde dag nog naar huis. Het komt evenwel ook voor dat een patiënt één tot twee nachten moet blijven overnachten in het ziekenhuis. De patiënt mag voorts geen zware activiteiten uitvoeren als de katheter nog in het lichaam is aangebracht (tot twee à drie weken na de cryotherapie). De arts verwijdert de katheter na ongeveer drie weken; de prostaat is dan niet meer gezwollen. Wel laat de arts de katheter nog zitten indien de zwelling nog aanwezig is of als de patiënt nog in staat is om zelf te plassen. Soms zijn antibiotica of andere geneesmiddelen vereist zodat de patiënt de irritatie vermindert, de zwelling verdwijnt en de patiënt weer opnieuw kan plassen.

Risico’s en bijwerkingen

Het te behandelen gebied is mogelijk pijnlijk nadat de plaatselijke verdoving is uitgewerkt. Blauwe plekken komen vaak voor en hiervoor mag de patiënt enkele dagen pijnstilling nemen na de behandeling. Andere mogelijke bijwerkingen op korte termijn zijn onder andere bloed in de urine, constipatie (hiervoor krijgt de patiënt laxeermiddelen (geneesmiddelen bij obstipatie) en moet hij voldoende vocht innemen), incontinentie en andere plasproblemen, en zwelling van de penis of het scrotum. Op lange termijn heeft de patiënt mogelijk erectiestoornissen (impotentie komt bij bijna alle patiënten voor), schade aan het rectum en problemen met de urinecontrole. Zeer zelden ontstaat een fistel. Dit is een kanaal tussen de urinebuis en de endeldarm dat leidt tot diarree doordat urine in de endeldarm terechtkomt.

Epidemiologie

Cryotherapie wordt steeds vaker toegepast als behandeling voor prostaatkanker. Het is een minder ingrijpende optie vergeleken met traditionele chirurgie en radiotherapie. Het aantal behandelde patiënten met cryotherapie groeit naarmate de technologie en technieken verbeteren.

Oorzaken

Cryotherapie is ontworpen om prostaatkanker te behandelen door het bevriezen van kankercellen. De oorzaak van de effectiviteit is dat extreme kou leidt tot de vernietiging van kankercellen door het veroorzaken van celafbraak en het verminderen van de bloedtoevoer naar de tumor.

Risicofactoren

Risicofactoren voor prostaatkanker kunnen genetische aanleg, leeftijd, en hoge niveaus van bepaalde hormonen omvatten. Cryotherapie wordt vaak toegepast bij patiënten die geschikte kandidaten zijn voor deze behandelmethode en geen gevorderde ziekte hebben.

Alarmsymptomen

Alarmsymptomen bij prostaatkanker kunnen onder andere problemen met urineren, bloed in urine of sperma, en bekkenpijn omvatten. Bij aanwezigheid van deze symptomen moet medische evaluatie worden overwogen om de noodzaak van cryotherapie te bepalen.

Diagnose en onderzoeken

Diagnose van prostaatkanker kan worden gesteld door middel van PSA-testen, rectale onderzoeken, en biopsieën. Beeldvorming zoals MRI kan ook nuttig zijn om de grootte en locatie van de tumor te beoordelen voordat cryotherapie wordt toegepast.

Behandeling

Cryotherapie omvat het inbrengen van speciale naalden in de prostaat, die vervolgens worden gekoeld om de kankercellen te vernietigen. Dit kan worden gecombineerd met andere behandelingen zoals hormoontherapie. Het proces vereist nauwkeurige monitoring en opvolging.

Prognose

De prognose na cryotherapie hangt af van de tumorstadia en de respons op de behandeling. Veel patiënten ervaren een goede uitkomst, maar er kunnen bijwerkingen zijn zoals tijdelijke urine-incontinentie of erectiestoornissen.

Complicaties

Complicaties kunnen onder andere urine-incontinentie, erectiestoornissen, en plaatselijke pijn omvatten. Er kunnen ook langdurige effecten zijn die de levenskwaliteit beïnvloeden, afhankelijk van de respons op de behandeling.

Preventie

Preventie van prostaatkanker kan het monitoren van risicofactoren en regelmatige medische controles omvatten. Voor patiënten die al prostaatkanker hebben, kan cryotherapie helpen bij het beheersen van de ziekte en het voorkomen van verdere progressie.

Lees verder

• Prostaatkanker: Vaak geen symptomen, soms plasproblemen
• PSA-bloedonderzoek: Prostaatspecifieke antigeen-test
• Bestraling bij prostaatkanker met behulp van goudmarkers
• Kankerpijn: Oorzaken & types pijn en soorten pijnmedicatie
• Kankerbehandeling: Verschillende behandelingen voor kanker