Prostaatkanker: Vaak geen symptomen, soms plasproblemen

Prostaatkanker: Vaak geen symptomen, soms plasproblemen De prostaat is een klier die zich onder de blaas en rond de urinebuis van een man bevindt. De prostaatklier produceert vocht wat nodig is voor het aanmaken van sperma. Bij prostaatkanker ontstaat kanker in de prostaatklier. Prostaatkanker komt vaak voor bij oudere mannen, maar zelden is deze aandoening ernstig. Veelal vertoont een patiënt geen symptomen, maar soms heeft hij plasproblemen en in een later stadium van de kanker ook botpijn. Bij de meeste mannen groeit de tumor echter zo traag dat ze nooit last krijgen van symptomen. De ernst en het resultaat van prostaatkanker is sterk variabel. In een vroeg stadium vallen de meeste vormen van prostaatkanker met succes te behandelen.

Epidemiologie: Oudere mannen

Deze vorm van kanker vertegenwoordigt 7% van alle kankers bij mannen en is de zesde meest voorkomende kanker ter wereld. Het risico op de kwaadaardige verandering binnen de prostaat neemt toe met de leeftijd. Oudere mannen zijn vaak vertegenwoordigd. Bij 60% van de mannen met prostaatkanker, gebeurt de diagnose na 65-jarige leeftijd. Bij mannen van tachtig jaar heeft 80% kwaadaardige cellen binnen de prostaatklier, maar de meeste vormen van prostaatkanker zijn erg sluimerend. Mannen jonger dan veertig jaar zijn zelden getroffen door kanker aan de prostaatklier. Verder zijn mannen van Afro-Amerikaanse afkomst alsook mannen met een familiegeschiedenis van prostaatkanker vaker getroffen door de ziekte. Mannen uit China zijn het minst vaak aangetast door kanker aan de prostaatklier.

Oorzaken prostaatkanker

Oudere mannen

Bepaalde cellen in de prostaat krijgen bij de ziekte een abnormaal karakter en gaan zich ongecontroleerd vermeerderen en vormen hierbij een tumor. Het is niet precies bekend wat de oorzaak is van prostaatkanker, maar dit komt sneller tot stand bij het verouderen. Testosteron stimuleert de groei van de tumorcellen.

Erfelijke vorm

Af en toe is prostaatkanker erfelijk door overgeërfde mutaties (wijzigingen) in bepaalde genen, zoals BRCA1, BRCA2 en HOXB13. Patiënten met mutaties in deze genen hebben een hoog risico op prostaatkanker en soms ook andere kankers tijdens het leven. Mannen met mutaties in het BRCA2- of HOXB13-gen lopen bovendien een hoger risico op het ontwikkelen van levensbedreigende vormen van prostaatkanker en meestal verschijnen de symptomen bij deze patiënten ook eerder.

Symptomen: Plasproblemen, en botpijn (bij uitzaaiingen)

In een vroeg stadium heeft een patiënt met prostaatkanker geen symptomen. Verschijnen toch symptomen, dan is dit het gevolg van een obstructie van de lagere urinewegen en lijken de aanwezige symptomen op deze van prostaatvergroting. De patiënt presenteert zich met plasproblemen waaronder pijn bij het plassen (dysurie), vaak ’s nachts plassen (nycturie), problemen bij het starten en stoppen van de urinestraal ongewild urineverlies en nadruppelen. Daarnaast heeft de patiënt het gevoel dat de blaas niet leeg geplast is (residugevoel). Pijn bij de ejaculatie (zaadlozing), bloed in de urine (hematurie) of bloed in het sperma zijn andere kenmerken. Meestal vertoont een patiënt echter pas duidelijke tekenen wanneer uitzaaiingen (metastasen) opgetreden zijn, en dan vooral botmetastasen met rugpijn (lage rugpijn / uitstralingspijn naar de rug), pijn in het bekken, heuppijn, gewichtsverlies, bloedarmoede (anemie), botpijn en de daarmee gepaard gaande fracturen (breuken).

Diagnose en onderzoeken

Diagnose

De diagnose gebeurt vaak per toeval bij een routine digitaal rectaal onderzoek of wanneer de arts de prostaat chirurgisch verwijdert in de veronderstelling dat de patiënt lijdt aan goedaardige prostaatvergroting. De diagnose gebeurt meestal op basis van een bloedonderzoek, wat een verhoogd serum PSA (prostaat specifiek antigen) aangeeft. Daarna volgt een transrectale naaldbiopsie, geleid door een echografie. Hij neemt bij dit onderzoek een stukje verdacht weefsel weg (biopsie) en laat dit dan verder microscopisch onderzoeken.

Uitzaaiingen

Ook zet de arts een CT-scan van het kleinbekken in. Indien de arts vermoedt dat de prostaatkanker reeds is uitgezaaid naar het bot, dan is een isotopenscan van het bot vereist.

Behandeling van mannen met prostaatcarcinoom

Diverse behandelingsopties zijn mogelijk bij prostaatkanker. De behandeling is vaak afhankelijk van het stadium van de prostaatkanker en daarom voor elke man weer verschillend. Af en toe besluit de arts om een afwachtend beleid uit te voeren, waarbij hij regelmatig de patiënt opvolgt en onderzoekt. Een bloedonderzoek is nuttig als screeningsinstrument bij vijftigplussers en voor het volgen van behandelde patiënten. De arts wil namelijk het PSA in het bloed opvolgen.

Nog geen uitzaaiingen

In andere gevallen voert de arts indien mogelijk een curatieve (genezende) chirurgische ingreep uit waarbij hij de prostaat volledig verwijdert (radicale prostatectomie). Dit is via open chirurgie of via een laparoscopische techniek mogelijk, en enkel bij patiënten waarbij de tumor zich in de prostaat zelf bevindt. Complicaties van de operatie omvatten impotentie (erectiestoornissen) en urine-incontinentie. De verwikkelingen zijn het gevolg van de schade aan zenuwbanen die optreedt tijdens de chirurgische ingreep. Voor en/of na de operatie volgt inwendige radiotherapie (brachytherapie) of uitwendige radiotherapie van de prostaat. Hormonale therapie zet de arts tevens in om de groei van de tumor te remmen, door de productie van testosteron in de teelballen te verminderen of volledig stil te leggen. De hormonale therapie bestaat uit een operatieve verwijdering van de teelballen (orchiëctomie) en medicijnen. Een andere behandelingsvorm bestaat uit cryotherapie waarbij de arts de kankercellen in een vroeg stadium bevriest en doodt.

Uitzaaiingen

Zijn reeds botmetastasen aanwezig, dan krijgt de patiënt enkel palliatieve radiotherapie. Chemotherapie is ook mogelijk, maar dit wanneer de hormonale therapie onvoldoende effectief is. Bij pijnlijke uitzaaiingen in de botten schrijft de arts bisfosfonaten voor (botafbraakremmers). Deze medicijnen zorgen tevens voor een daling van het calciumgehalte in het bloed, want bij botmetastasen stijgt meestal het calciumgehalte in het bloed (hypercalciëmie).

Prognose

Prostaatkanker komt zeer frequent voor en zeker bij ouderen, maar de ziekte is zelden dodelijk aangezien de meeste vormen van prostaatkanker erg traag groeien. De vijfjaarsoverleving bedraagt 85% bij patiënten bij wie geen uitzaaiingen aanwezig zijn. De overlevingsduur is echter afhankelijk van de leeftijd van de patiënt en de mate van de differentiatie en omvang van de tumor. Een agressieve vorm van prostaatkanker is namelijk potentieel levensbedreigend, maar dit komt zelden voor.

Lees verder

© 2017 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Prostaatkanker: behandeling en symptomenProstaatkanker: behandeling en symptomenProstaatkanker is een ziekte die meestal bij oudere mannen ontdekt wordt. Tegenwoordig komt het echter in de Westerse we…
Prostaat: symptomen & behandeling van prostaatproblemenProstaat: symptomen & behandeling van prostaatproblemenProstaatklachten kunnen voor de man een sterke aanslag betekenen op de levenskwaliteit. Problemen aan de prostaat kunnen…
Prostaatkanker: symptomen en behandelingProstaatkanker: symptomen en behandelingDe prostaat is een klier ter grootte van een walnoot, net onder de blaasuitgang, die het zaadvocht produceert en dit aan…

Pijn aan de milt: symptomen en oorzaken van miltpijnPijn aan de milt: symptomen en oorzaken van miltpijnPijn aan de milt of miltpijn voel je in de linkerbovenhelft van de buik, onder je ribbenkast in de buurt van je maag. Mi…
Kleigekleurde ontlasting (witte of bleke stoelgang)Kleigekleurde ontlasting (witte of bleke stoelgang)De kleur van de ontlasting is normaal gezien bruin. Sommige mensen hebben een kleigekleurde ontlasting. Dit houdt in dat…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Mufidpwt, Pixabay
  • Geraadpleegd op 1 maart 2017:
  • 6.3 Prostaatkanker, Van Steenbergen, W. (2006). Handboek Medische Ziekteleer, Leuven/Den Haag: Uitgeverij Acco, ISBN: 9789033459610, digitaal boek dus paginanummer onbekend
  • Coëlho, Medisch Zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010
  • Prostate cancer, boek: Clinical Medicine, Door: Parveen Kumar, Michael Clark, Uitgever: Elsevier, ISBN: 9780702029936, blz. 491-492
  • Prostate cancer, https://ghr.nlm.nih.gov/condition/prostate-cancer
  • Prostate cancer, https://medlineplus.gov/prostatecancer.html
  • Prostatic carcinoma, boek: Clinical Medicine, Door: Parveen Kumar, Michael Clark, Uitgever: Elsevier, ISBN: 9780702029936, blz. 646
  • The Worldwide Epidemiology of Prostate Cancer: Perspectives from Autopsy Studies, a https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2706483/
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 07-09-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 9
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.