Kleigekleurde ontlasting (witte of bleke stoelgang)

De kleur van de ontlasting is normaal gezien bruin. Sommige mensen hebben een kleigekleurde ontlasting. Dit houdt in dat de stoelgang bleek of wit is of lijkt op de kleur van stopverf. Bleke ontlasting is geen reden tot paniek als dit éénmalig gebeurt, maar wanneer dit vaak plaatsvindt, is het raadzaam een arts te raadplegen om een ziekte uit te sluiten. Een kleigekleurde ontlasting kent een groot aantal mogelijke oorzaken. Meestal is een witte stoelgang het gevolg van een galwegprobleem, waarbij problemen ontstaan in de galblaas, de lever en/of het pancreas. Bij sommige patiënten is de oorzaak erg eenvoudig te achterhalen en ook weer op te lossen, terwijl dat bij anderen veel meer onderzoek en een langdurige behandeling vereist. Een andere term voor kleigekleurde ontlasting is 'acholisch' (zonder gal), omdat galzouten nodig zijn opdat een bruine ontlastingskleur tot stand komt.

• Alvleesklier & witte ontlasting
• Galblaas & bleke stoelgang
• Lever & kleigekleurde stoelgang
• Medische onderzoeken en behandelingen oorzaken & bleek ontlastingspatroon
• Diagnose en onderzoeken van kleigekleurd stoelgangspatroon
• Behandeling van onderliggende aandoening

Alvleesklier & witte ontlasting

Alvleesklierontsteking

Pancreatitis, de medische term voor een alvleesklierontsteking, treedt op met erg veel buikpijn en een kleigekleurde ontlasting. Alcoholmisbruik, infecties, een trauma, medicatiegebruik en genetische afwijkingen zijn enkele mogelijke oorzaken van pancreatitis.

Pancreaskanker

Bij pancreaskanker, ontstaat kanker in de alvleesklier. Buikpijn en geelzucht zijn naast de bleke stoelgang de belangrijkste kenmerken van de ziekte.

Galblaas & bleke stoelgang

Cholangitis

Van cholangitis is sprake wanneer de galwegen ontstoken zijn. Deze ontsteking heeft naast de bleke ontlasting ook koorts en buikpijn als gevolg.

Cholecystitis

Cholecystitis is beter bekend onder de Nederlandse term galblaasontsteking. Deze ontsteking, die vaak het gevolg is van galstenen, brengt buikpijn, koorts, misselijkheid en een witte ontlasting met zich mee.

Cholestase

Galzouten zorgen voor de bruine ontlastingskleur. Wanneer de lever geen of onvoldoende gal produceert of wanneer de galstroom geblokkeerd is, is de stoelgang kleigekleurd.

Cysten

Cysten op de galwegen zijn eveneens gekend als galkanaalcysten of choledochale cysten (abnormaal gevormde holten in lichaam). Deze cysten die tot stand komen zonder bekende oorsprong, blokkeren mogelijk de galstroom. Andere symptomen die hierbij optreden zijn onder meer geelzucht en een gezwel in de bovenste rechterhoek van de buik. De galkanaalcysten verdwijnen spontaan bij sommigen, terwijl voor andere patiënten een operatie vereist is.

Galstenen

Galstenen zijn harde afzettingen die zich in de galblaas bevinden. Deze galstenen blokkeren de galstroom, hetgeen gepaard gaat met de kleigekleurde ontlastingskleur. Veel patiënten ervaren bij galstenen geen symptomen, terwijl anderen klagen over pijn in de rug (rugpijn), de buik (buikpijn) en de rechterschouder (schouderpijn).

Galgangatresie

Bij galgangatresie hebben de galwegen binnen of buiten de lever geen openingen in combinatie met leverschade. De ziekte brengt naast de bleke stoelgang ook slaapproblemen, geelzucht en vitaminetekorten met zich mee.

Galvernauwing

Soms moet een arts een galblaas verwijderen, maar dit veroorzaakt dan een vernauwing van de galwegen. Hierdoor ontstaat galstuwing (cholestase) Een witte ontlasting, koorts, koude rillingen, jeuk, misselijkheid en braken, alsook buikpijn de rechter bovenhoek zijn de belangrijkste symptomen.

Malabsorptie

Bij malabsorptie ontstaan problemen met het verteren van het vet door een gebrek van gal, hetgeen resulteert in een wit ontlastingspatroon.

Scleroserende cholangitis

Van scleroserende cholangitis is sprake wanneer de galwegen ontstoken zijn of hierop littekens te vinden zijn. Ook bij deze afwijking presenteert een patiënt zich met een bleke ontlastingskleur.

Structurele defecten

Sommige baby’s komen ter wereld met afwijkingen in de galwegen waardoor de galstroom geblokkeerd is.

Tumoren

Galwegtumoren zoals een cholangiocarcinoom interfereren met de galstroom en veroorzaken een ontsteking in de lever (hepatitis). De belangrijkste symptomen van galwegtumoren omvatten geelzucht, een verlies van eetlust, jeuk, koorts en pijn aan de rechterzijde.

Lever & kleigekleurde stoelgang

Alcoholische hepatitis

Bij overmatig alcoholgebruik ontstaat een ontstoken of gezwollen lever, beter bekend als alcoholische hepatitis. De patiënt vertoont naast de bleke ontlasting nog geelzucht, een verhoogde vochtretentie (het vasthouden van vocht) en pijn in de buik. De ziekte is potentieel ernstig want hierdoor ontstaat soms leverfalen en soms komt ook een patiënt te overlijden door de ernstige leverschade.

Amyloïdose

Bij amyloïdose ontstaan afzettingen van amyloïde in weefsels en organen, wat resulteert in symptomen aan het hart, de huid, de maag en darmen, de lever en de nieren.

Biliaire cirrose

Bij biliaire cirrose ontstaat irritatie aan de galwegen in de lever. Jeukende ogen, een jeukende huid en een droge mond (xerostomie) gaan naast de bleke stoelgang gepaard met de ziekte. De precieze oorzaak van levercirrose is onbekend, maar de ziekte verloopt mogelijk wel fataal.

Crigler-Najjar syndroom

Bij het Crigler-Najjar syndroom ontstaat door een genetisch defect een te hoog bilirubinegehalte in bloed omdat het afbreken van bilirubine niet mogelijk is. Geelzucht is het belangrijkste symptoom, maar witte stoelgang komt ook voor.

Pyogenisch leverabces

Een wit stoelgangspatroon gebeurt ook bij een pyogenisch leverabces, waarbij zich pus in de lever bevindt, vaak veroorzaakt door een infectie. Algemene symptomen zoals koorts en een gebrek aan eetlust vinden dan plaats in combinatie met pijn op de borst (rechtsonder), donkere urine en een kleigekleurde ontlasting.

Virale hepatitis

Bij virale hepatitis is de lever gezwollen of ontstoken door een infectie met virussen zoals virale hepatitis A, virale hepatitis B of virale hepatitis C. In de meeste gevallen verschijnen de tekenen van de ziekte pas wanneer leverbeschadiging is opgetreden. Donkere urine, witte stoelgang en griepachtige symptomen zijn kenmerkend.

Medische onderzoeken en behandelingen oorzaken & bleek ontlastingspatroon

Bariumklysma

Een bariumklysma is een speciaal röntgenonderzoek van de dikke darm om darmaandoeningen op te sporen. Na dit onderzoek heeft de patiënt mogelijk eveneens een witte ontlastingskleur.

Medicatie

Antibiotica, anabole steroïden en sommige anticonceptiepillen zijn mogelijke risicofactoren voor een kleigekleurde ontlasting.

Diagnose en onderzoeken van kleigekleurd stoelgangspatroon

Wanneer naar de dokter?

Bij sommige patiënten zijn naast de lichtgekleurde ontlasting ook een donkere urine en geelzucht aanwezig. Deze symptomen wijzen op een potentieel ernstige ziekte waardoor professionele medische zorg vereist is. Daarnaast is het verstandig om een arts te raadplegen wanneer regelmatig een bleke stoelgang optreedt.

Diagnostisch onderzoek

De arts bevraagt de patiënt eerst over zijn levensstijl en medicatiegebruik. Om de oorzaak van de lichtgekleurde stoelgang te identificeren, is het nodig om het bloed te onderzoeken voor het opsporen van een infectie. Beeldvormende onderzoeken zijn tevens vereist, waarbij de arts mogelijk een gezwollen lever (hepatomegalie) opspoort. Via een magnetische tomografie cholangiopancreatografie (MRCP) verkrijgt de arts beelden van de galwegen.

Behandeling van onderliggende aandoening

Zodra de arts de oorzaak van de witte stoelgang heeft gedetecteerd, behandelt hij indien nodig deze ziekte. Wanneer sprake is van malabsorptie, is een ander voedingspatroon in combinatie met vitaminesupplementen nodig. Bij een verstopping van de galwegen is een operatie nodig. Heeft de patiënt galblaasproblemen, dan verwijdert de arts deze vaak (cholecystectomie). Galzuurontbindingstherapie is een alternatief voor chirurgie in situaties waar een galsteen kleiner is dan 0,5 mm. Deze orale (via de mond) behandeling neemt gewoonlijk tussen de zes tot twaalf maanden in beslag. Het herstellen van vernauwde galwegen gebeurt eveneens met chirurgie. Tot slot zijn veranderingen in de levensstijl, zoals een aangepaste voeding, stoppen met het drinken van alcohol en medicatie-aanpassingen ook behandelingsopties voor kleigekleurde of bleke ontlasting. Zodra de arts de onderliggende oorzaak van kleigekleurde of bleke ontlasting behandelt, krijgt de ontlasting weer een normaal bruine kleur, al duurt dit afhankelijk van de oorzaak soms wel lang.

Lees verder

• Gele ontlasting: Oorzaken van stoelgang met gele kleur
• Groene ontlasting: Oorzaken van groene stoelgangskleur
• Oranje ontlasting: Oorzaken van oranjegekleurde stoelgang
• Rode diarree: Oorzaken van bloed of rode kleur in ontlasting
• Ontlastingsonderzoek: Onderzoek van stoelgangsmonster