Kleigekleurde ontlasting (witte of bleke stoelgang)

De kleur van de ontlasting is normaal gesproken bruin. Sommige mensen hebben echter een kleigekleurde ontlasting, wat betekent dat de stoelgang bleek of wit is of lijkt op de kleur van stopverf. Een eenmalige bleke ontlasting is meestal geen reden tot paniek, maar wanneer dit frequent voorkomt, is het raadzaam een arts te raadplegen om een onderliggende ziekte uit te sluiten. Een kleigekleurde ontlasting kan verschillende oorzaken hebben, vaak gerelateerd aan problemen in de galwegen, galblaas, lever en/of alvleesklier. Bij sommige patiënten is de oorzaak eenvoudig te achterhalen en te behandelen, terwijl bij anderen meer onderzoek en langdurige behandeling nodig zijn. Een andere term voor kleigekleurde ontlasting is 'acholisch' (zonder gal), omdat galzouten nodig zijn om een bruine ontlastingskleur te krijgen.

• Alvleesklier & witte ontlasting
• Galblaas & bleke stoelgang
• Lever & kleigekleurde stoelgang
• Medische onderzoeken en behandelingen als oorzaken van bleek ontlastingspatroon
• Diagnose en onderzoeken van kleigekleurd stoelgangspatroon
• Behandeling van onderliggende aandoening
• Prognose van kleigekleurde ontlasting
• Complicaties
• Preventie

Alvleesklier & witte ontlasting

Alvleesklierontsteking

Pancreatitis, de medische term voor een alvleesklierontsteking, gaat gepaard met veel buikpijn en kleigekleurde ontlasting. Alcoholmisbruik, infecties, trauma, medicatiegebruik en genetische afwijkingen zijn enkele mogelijke oorzaken van pancreatitis.

Pancreaskanker

Bij pancreaskanker ontstaat kanker in de alvleesklier. Buikpijn en geelzucht zijn naast bleke stoelgang belangrijke kenmerken van de ziekte.

Galblaas & bleke stoelgang

Cholangitis

Cholangitis is een ontsteking van de galwegen. Naast bleke ontlasting veroorzaakt deze ontsteking ook koorts en buikpijn.

Cholecystitis

Cholecystitis, beter bekend als galblaasontsteking, wordt vaak veroorzaakt door galstenen. Symptomen zijn buikpijn, koorts, misselijkheid en witte ontlasting.

Cholestase

Galzouten geven ontlasting zijn bruine kleur. Bij onvoldoende galproductie of een geblokkeerde galstroom is de ontlasting kleigekleurd.

Cysten

Galkanaalcysten of choledochale cysten (abnormale holten in het lichaam) kunnen de galstroom blokkeren, wat leidt tot kleigekleurde ontlasting. Andere symptomen zijn geelzucht en een zwelling in de bovenste rechterbuik. Deze cysten verdwijnen soms spontaan, maar kunnen ook operatief verwijderd moeten worden.

Galstenen

Galstenen zijn harde afzettingen in de galblaas die de galstroom kunnen blokkeren, wat resulteert in kleigekleurde ontlasting. Symptomen kunnen variëren van asymptomatisch tot pijn in de rug (rugpijn), buik (buikpijn) en rechterschouder (schouderpijn).

Galgangatresie

Galgangatresie is een aandoening waarbij de galwegen binnen of buiten de lever geen openingen hebben, wat leidt tot leverschade. Symptomen zijn naast kleigekleurde ontlasting ook slaapproblemen, geelzucht en vitaminetekorten.

Galvernauwing

Een vernauwing van de galwegen kan optreden na het verwijderen van de galblaas, wat galstuwing (cholestase) veroorzaakt. Symptomen zijn witte ontlasting, koorts, koude rillingen, jeuk, misselijkheid, braken en buikpijn in de rechter bovenhoek.

Malabsorptie

Malabsorptie problemen bij het verteren van vet door een gebrek aan gal, resulterend in witte ontlasting.

Scleroserende cholangitis

Scleroserende cholangitis is een aandoening waarbij de galwegen ontstoken of verlittekend zijn, wat leidt tot bleke ontlasting.

Structurele defecten

Sommige baby’s worden geboren met afwijkingen in de galwegen die de galstroom blokkeren.

Tumoren

Galwegtumoren zoals cholangiocarcinoom kunnen de galstroom blokkeren en een ontsteking in de lever (hepatitis) veroorzaken. Symptomen zijn geelzucht, verlies van eetlust, jeuk, koorts en pijn aan de rechterzijde.

Lever & kleigekleurde stoelgang

Alcoholische Hepatitis

Alcoholische hepatitis, een ontsteking of zwelling van de lever door overmatig alcoholgebruik, veroorzaakt naast bleke ontlasting ook geelzucht, verhoogde vochtretentie en buikpijn. De aandoening kan ernstig zijn en leiden tot leverfalen of zelfs overlijden.

Amyloïdose

Amyloïdose is een aandoening waarbij amyloïde-afzettingen in weefsels en organen ontstaan, wat symptomen veroorzaakt aan het hart, de huid, de maag en darmen, de lever en de nieren.

Biliaire cirrose

Biliaire cirrose veroorzaakt irritatie aan de galwegen in de lever. Symptomen zijn jeukende ogen, een jeukende huid en een droge mond (xerostomie), naast bleke ontlasting. De precieze oorzaak van levercirrose is onbekend, maar de ziekte kan fataal verlopen.

Crigler-Najjar syndroom

Bij het Crigler-Najjar syndroom veroorzaakt een genetisch defect een te hoog bilirubinegehalte in het bloed, omdat het afbreken van bilirubine niet mogelijk is. Geelzucht is het belangrijkste symptoom, maar witte stoelgang komt ook voor.

Pyogenisch leverabces

Een pyogenisch leverabces, waarbij pus zich in de lever ophoopt, vaak door een infectie, kan ook een wit stoelgangspatroon veroorzaken. Algemene symptomen zijn koorts, gebrek aan eetlust, pijn op de borst (rechtsonder), donkere urine en kleigekleurde ontlasting.

Virale hepatitis

Virale hepatitis veroorzaakt zwelling of ontsteking van de lever door infectie met virussen zoals virale hepatitis A, B of C. Symptomen verschijnen vaak pas bij leverbeschadiging en omvatten donkere urine, witte stoelgang en griepachtige symptomen.

Medische onderzoeken en behandelingen als oorzaken van bleek ontlastingspatroon

Bariumklysma

Een bariumklysma is een speciaal röntgenonderzoek van de dikke darm om darmaandoeningen op te sporen. Na dit onderzoek kan de ontlasting tijdelijk wit van kleur zijn.

Medicatie

Antibiotica, anabole steroïden en sommige anticonceptiepillen kunnen bijdragen aan het ontstaan van kleigekleurde ontlasting.

Diagnose en onderzoeken van kleigekleurd stoelgangspatroon

Wanneer naar de dokter?

Bij sommige patiënten gaan een kleigekleurde ontlasting vaak gepaard met andere symptomen zoals donkere urine en geelzucht. Deze symptomen kunnen wijzen op een potentieel ernstige aandoening, waarvoor professionele medische zorg noodzakelijk is. Het is ook verstandig om een arts te raadplegen als er regelmatig sprake is van een bleke stoelgang, zelfs als er geen andere symptomen aanwezig zijn.

Diagnostisch onderzoek

De arts zal beginnen met het stellen van vragen over de levensstijl en medicatiegebruik van de patiënt. Om de oorzaak van de kleigekleurde stoelgang vast te stellen, is bloedonderzoek nodig om mogelijke infecties te detecteren. Beeldvormende onderzoeken zijn ook vereist. Deze onderzoeken kunnen helpen bij het identificeren van een gezwollen lever (hepatomegalie). Een magnetische resonantie cholangiopancreatografie (MRCP) kan gedetailleerde beelden van de galwegen opleveren en helpen bij het diagnosticeren van galwegproblemen.

Behandeling van onderliggende aandoening

Na het vaststellen van de oorzaak van de kleigekleurde ontlasting zal de arts indien nodig een behandeling starten. Bij malabsorptie kan een aangepast dieet en het gebruik van vitaminesupplementen noodzakelijk zijn. Als de galwegen verstopt zijn, kan een operatie vereist zijn. Bij problemen met de galblaas wordt vaak een galblaasverwijdering (cholecystectomie) uitgevoerd. Galzuurontbindingstherapie is een alternatief voor chirurgie, vooral als de galsteen kleiner is dan 0,5 mm. Deze orale behandeling duurt meestal tussen de zes en twaalf maanden. Het herstellen van vernauwde galwegen gebeurt vaak door middel van chirurgie. Daarnaast kunnen veranderingen in levensstijl, zoals een aangepast dieet, stoppen met alcohol en aanpassing van medicatie, ook bijdragen aan het verbeteren van de ontlastingskleur. Zodra de onderliggende oorzaak van de kleigekleurde of bleke ontlasting wordt behandeld, zou de ontlasting weer normaal bruin moeten worden, hoewel het herstel afhankelijk van de oorzaak enige tijd kan duren.

Prognose van kleigekleurde ontlasting

Kleigekleurde ontlasting kan wijzen op problemen met de galafvoer of leverfunctie. In veel gevallen kan de oorzaak worden vastgesteld en behandeld, wat resulteert in herstel van de normale ontkleur. Als de oorzaak tijdig wordt opgespoord en behandeld, kan de prognose goed zijn. Bij chronische of onbehandelde aandoeningen kan er echter een verhoogd risico op complicaties en langdurige gezondheidsproblemen zijn.

Complicaties

Kleigekleurde ontlasting kan wijzen op onderliggende aandoeningen zoals galblaasproblemen, leverziekten of blokkades in de galwegen. Mogelijke complicaties zijn:

• Levercirrose (vergevorderde leverbeschadiging)
• Galstenen (afzettingen in de galblaas die kunnen leiden tot galblaasontsteking)
• Pancreatitis (ontsteking van de alvleesklier)
• Galwegobstructie (blokkade van de galwegen)
• Hepatitis (leverontsteking)

Onbehandelde aandoeningen kunnen leiden tot ernstigere complicaties en verslechtering van de algemene gezondheid.

Preventie

Preventie van kleigekleurde ontlasting richt zich voornamelijk op het behouden van een gezonde lever- en galblaasfunctie:

• Gezonde voeding (vermijd vetrijke voeding en beperk alcoholconsumptie)
• Regelmatige medische controles voor risicogroepen (bijvoorbeeld mensen met een familiegeschiedenis van leverziekten)
• Vroegtijdige behandeling van symptomen van lever- of galblaasaandoeningen
• Vaccinatie tegen hepatitis bij risicogroepen

Lees verder

• Gele ontlasting: Oorzaken van stoelgang met gele kleur
• Groene ontlasting: Oorzaken van groene stoelgangskleur
• Oranje ontlasting: Oorzaken van oranjegekleurde stoelgang
• Rode diarree: Oorzaken van bloed of rode kleur in ontlasting
• Ontlastingsonderzoek: Onderzoek van stoelgangsmonster