Leverfalen: Lever stopt plots of geleidelijk met werken

Leverfalen: Lever stopt plots of geleidelijk met werken Bij leverfalen zijn grote delen van de lever onherstelbaar beschadigd en werkt de lever niet meer goed. Deze ernstige aandoening ontwikkelt zich meestal geleidelijk, maar soms ook acuut. Dit is het gevolg van infecties, medicatiegebruik of andere omgevingsfactoren. Bij leverfalen treden onder andere geelzucht, braken, misselijkheid, slaperigheid en verwardheid op. De symptomen blijven zonder behandeling verergeren, waardoor tal van levensbedreigende complicaties mogelijk zijn. De prognose is afhankelijk van de oorzaak, de ernst van de symptomen en de snelheid van het inzetten van een behandeling. Niettemin is bij een aantal patiënten een levertransplantatie mogelijk, waardoor ze genezen van de aandoening.

Epidemiologie van leverfalen

Minder dan 10 op 10 miljoen personen in ontwikkelde landen lijdt aan acuut leverfalen. De aandoening treft vaak jongeren en draagt een hoog sterftecijfer. De aandoening kent geen raciale voorliefde. Blanken zijn voorts het vaakst getroffen. Vrouwen ontwikkelen tot slot vaker acuut leverfalen dan mannen. Informatie over chronisch leverfalen is niet gevonden in de geraadpleegde bronnen.

Oorzaken en risicofactoren

Acuut leverfalen

Een patiënt die te veel paracetamol (een pijnstiller) inneemt, heeft een hoog risico op het ontwikkelen van acuut leverfalen. Maar tal van andere risicofactoren leiden mogelijk tot acuut leverfalen:

Langdurig alcoholgebruik vormt een risicofactor voor leverfalen / Bron: Jarmoluk, PixabayLangdurig alcoholgebruik vormt een risicofactor voor leverfalen / Bron: Jarmoluk, Pixabay
Chronisch leverfalen
Chronisch leverfalen is het gevolg van:
  • cirrose
  • hemochromatose (een erfelijke aandoening waardoor een opbouw van ijzer in het lichaam plaatsvindt waardoor orgaanschade ontstaat)
  • hepatitis B
  • hepatitis C
  • langdurig alcoholgebruik
  • ondervoeding

In sommige gevallen is de oorzaak onbekend.

Blauwe plekken komen soms voor / Bron: Dezidor, Wikimedia Commons (CC BY-3.0)Blauwe plekken komen soms voor / Bron: Dezidor, Wikimedia Commons (CC BY-3.0)

Symptomen: Slaperigheid, verwardheid en geelzucht

Acuut leverfalen

De symptomen van acuut leverfalen treden snel op, namelijk binnen de 48 uur. Vermoeidheid, misselijkheid, een verlies van eetlust, pijn in de rechterbovenhoek van de buik (net onder de ribben), en diarree zijn de eerste symptomen van acuut leverfalen. De symptomen blijven verergeren en daardoor treedt verwardheid en extreme slaperigheid (lethargie) op. In een gevorderd stadium zijn dit epileptische aanvallen, nierfalen (verminderde of afwezige nierfunctie), grote hoeveelheden plassen (polyurie), oranje urine, desoriëntatie, agressief gedrag, spierstijfheid en coma. Andere symptomen zijn onder meer blauwe plekken of gemakkelijk bloeden (coagulopathie), bloed braken (hemoptoe of hemoptysie), bevingen aan handen (handtremoren) en een ophoping van vocht in de buik (ascites).

Chronisch leverfalen

De eerste symptomen van chronisch leverfalen zijn vrij algemeen en zijn daarom mogelijk toe te wijzen aan diverse aandoeningen. Hierdoor vormt het diagnosticeren van leverfalen een klinische uitdaging. Vroege symptomen zijn onder meer:
  • diarree
  • een verlies van eetlust
  • misselijkheid
  • vermoeidheid

Naarmate de ziekte vordert, ontstaan meer ernstige symptomen zoals:
  • coma
  • desoriëntatie of verwardheid, bekend als hepatische encefalopathie (hersenaandoening door leverziekte)
  • een gezwollen buik (ascites)
  • geelzucht
  • gemakkelijk bloeden
  • slaperigheid

Nachtelijk plassen (nycturie) komt ook voor bij leverfalen.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

De patiënt zoekt best zo snel mogelijk contact met de arts van zodra de eerste symptomen verschijnen. Leverfalen is namelijk een ernstige aandoening die mogelijk levensbedreigend is. De arts bevraagt vooreerst de patiënt inzake drugsgebruik en de blootstelling aan giftige stoffen om aanwijzingen voor hepatitis te zoeken. De patiënt heeft bij hepatitis geelzucht (icterus), vermoeidheid en buikpijn. De arts bemerkt bij de patiënt voorts een muffe, zoete ademgeur. Verder identificeert de arts een vergrote lever, wat in medische termen gekend is als “hepatomegalie”. De galblaaswand is tevens verdikt. De buik zit voorts vol met vocht (ascites). De patiënt krijgt naast een lichamelijk ook een neurologisch onderzoek.

Diagnostisch onderzoek

De arts voert soms een bloedonderzoek uit om de diagnose te bevestigen. Een leverbiopsie is nodig wanneer de arts geen oorzaak vindt van leverfalen. Dit is eveneens nuttig voor het maken van een behandelplan voor de patiënt. Andere onderzoeken omvatten een Doppler-echografie (beeldvormend onderzoek van bloedvaten) van de lever, een elektro-encefalografie (EEG: hersenfilmpje), een CT-scan van het hoofd, een abdominale CT-scan (= CT-scan van de buik) en een abdominale MRI-scan (zonder contrastmiddel).

Differentiële diagnose

Acute decompensatie van cirrose, alcoholische hepatitis met onderliggende cirrose, auto-immune hepatitis (leverontsteking veroorzaakt door eigen lichaam), convulsies (stuipen: oncontroleerbare fysieke bewegingen en veranderingen in het bewustzijn), pre-eclampsie (ernstige zwangerschapscomplicatie met eiwit in urine en hoge bloeddruk) en sepsis (bloedvergiftiging: overdreven reactie van het immuunsysteem op ziektekiemen) met multipel orgaanfalen zijn aandoeningen waarbij de symptomen lijken op de symptomen van acuut leverfalen.

Behandeling van leverfalen

De arts bekijkt eerst wat de oorzaak is van acuut of chronisch leverfalen. Dit is belangrijk om een zo effectief mogelijke behandeling toe te passen bij de patiënt.

Overdosis paracetamol

Actieve kool is nuttig bij een overdosis paracetamol. Hierdoor komt minder medicatie terecht in het maag-darmkanaal. N-acetylcysteïne, een bepaald soort medicijn, helpt eveneens bij een paracetamoloverdosis. De arts bekijkt hoe de patiënt dit medicijn neemt, want het is mogelijk via een ader (intraveneus) of via de mond (oraal). N-acetylcysteïne is ook nuttig bij patiënten bij wie acuut leverfalen niet door een paracetamoloverdosis is veroorzaakt.

Hepatitis

Bij virale hepatitis schrijft de arts het geneesmiddel “lamivudine” voor. Het virus repliceert (vermenigvuldigt) zich hierdoor niet meer. Steroïden helpen bij acuut leverfalen, veroorzaakt door auto-immune hepatitis.

Levertransplantatie

Werken alle behandelingen niet, dan is een levertransplantatie nodig. Hiervoor moet de patiënt wel sterk genoeg zijn. Hij mag met andere woorden geen onderliggende cardiovasculaire ziekte (hart- of vaataandoening), een ernstige infectie of een andere aandoening zoals aids hebben. Patiënten met een verzwakt immuunsysteem zijn met andere woorden niet opgewassen tegen deze zware operatie. De patiënt krijgt een donorlever en daarom komt hij op een wachtlijst terecht. Patiënten die zeer dringend een lever nodig hebben, komen bovenaan de wachtlijst terecht. In de tussentijd neemt de patiënt een voeding met weinig dierlijke eiwitten en verder behandelt de arts zo goed mogelijk de symptomen.

Prognose van leverfalen

Vooral bij kinderen onder de tien jaar en volwassenen boven de veertig jaar is de prognose relatief somber. De overlevingskans bedraagt gemiddeld 60%. Patiënten met een paracetamoloverdosis hebben wel een betere prognose dan patiënten bij wie de oorzaak onbekend is. Het risico op sterfte neemt toe met de ontwikkeling van één van de complicaties (hersenoedeem of hersenzwelling, nierfalen, ademhalingsfalen (ernstige ziekte met langzame ademhaling), coagulopathie en een infectie). Indien de patiënt geen behandeling krijgt voor acuut leverfalen, komt hij te overlijden. Leverkanker, nierfalen en ademhalingsproblemen zijn de meest voorkomende doodsoorzaken bij acuut leverfalen.

Complicaties van leverfalen

Portale hypertensie (bloeddruk in de aderen die bloed brengen van de darmen naar de lever is abnormaal hoog), bacteriële infecties, schimmelinfecties, nierfalen, bloedingsstoornissen of overmatig bloeden, een laag kaliumgehalte in het bloed (hypokaliëmie) en een lage bloedsuikerspiegel (hypoglykemie) komen voor als complicatie. Een andere ernstige bijwerking van (acuut) leverfalen omvat een zwelling van de hersenen (hersenoedeem).

Preventie van acuut leverfalen

Een paracetamoloverdosis vermijdt de patiënt door goed de bijsluiter van dit medicijn te lezen. Eventueel wint hij hiervoor bijkomende inlichtingen in bij de arts of apotheker. Wilde paddenstoelen eten is verder niet aanbevolen. Te veel alcohol drinken is verder ook niet aan te raden. Het risico op virale hepatitis verminderen gebeurt door het vermijden van contact met het bloed of de ontlasting van een besmette patiënt. Voorts gebruikt de patiënt vooral in ontwikkelingslanden geen lokaal kraanwater. Voor hepatitis A en B zijn tot slot vaccins beschikbaar.

Lees verder

© 2016 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Leverfalen: oorzaken, symptomen, behandeling en prognoseLeverfalen: oorzaken, symptomen, behandeling en prognoseBij leverfalen is er sprake van ernstig tekortschieten van de leverfunctie. Dit kan acuut optreden, maar het kan ook voo…
Leverfalen: symptomen, diagnose, behandeling en prognoseLeverfalen: symptomen, diagnose, behandeling en prognoseAls de lever niet goed meer functioneert of helemaal niet werkt spreekt men van ‘leverfalen’. Dit is een levensbedreigen…
Leverfalen of leverinsufficiëntie – acuut en chronischLeverfalen of leverinsufficiëntie – acuut en chronischLeverfalen, ofwel ernstige leverinsufficiëntie, kan binnen een zeer kort tijdsbestek fataal zijn of een chronisch verloo…
Acuut leverfalen: symptomen, oorzaken, behandeling, prognoseAcuut leverfalen: symptomen, oorzaken, behandeling, prognoseAcuut leverfalen kan levensbedreigend zijn. De lever is in feite een zeer grote chemische fabriek en heeft een belangrij…

Bloedonderzoek ACTH: Te weinig of te veel cortisol in bloedBloedonderzoek ACTH: Te weinig of te veel cortisol in bloedACTH staat voor adrenocorticotroop hormoon, een hypofysehormoon dat de werking van de bijnierschors stimuleert. Een afwi…
Hordeolum: Strontje (pijnlijk bultje) in of op het ooglidHordeolum: Strontje (pijnlijk bultje) in of op het ooglidEen hordeolum, beter bekend als een strontje, is een veelvoorkomende aandoening van het ooglid. Het wordt veroorzaakt do…
Bronnen en referenties
  • Liver failure, http://www.webmd.com/digestive-disorders/digestive-diseases-liver-failure#1 en http://www.webmd.com/digestive-disorders/digestive-diseases-liver-failure#2, geraadpleegd op 6 maart 2017
  • Acute Liver Failure Causes, http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/liver-failure/basics/causes/con-20030966, geraadpleegd op 28 mei 2016
  • Acute Liver Failure Clinical Presentation, http://emedicine.medscape.com/article/177354-clinical#showall, geraadpleegd op 28 mei 2016
  • Acute Liver Failure Complications, http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/liver-failure/basics/complications/con-20030966, geraadpleegd op 28 mei 2016
  • Acute Liver Failure Definition, http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/liver-failure/basics/definition/con-20030966, geraadpleegd op 28 mei 2016
  • Acute Liver Failure Differential Diagnoses, http://emedicine.medscape.com/article/177354-differential, geraadpleegd op 28 mei 2016
  • Acute Liver Failure Prevention, http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/liver-failure/basics/prevention/con-20030966, geraadpleegd op 28 mei 2016
  • Acute Liver Failure Symptoms, http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/liver-failure/basics/symptoms/con-20030966, geraadpleegd op 28 mei 2016
  • Acute Liver Failure, http://emedicine.medscape.com/article/177354-overview#showall, geraadpleegd op 28 mei 2016
  • Acute Liver Failure, http://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMra1208937, geraadpleegd op 28 mei 2016
  • Acute Liver Failure, http://www.saintlukeshealthsystem.org/health-library/acute-liver-failure, geraadpleegd op 28 mei 2016
  • Coëlho, Medisch Zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010, geraadpleegd op 28 mei 2016
  • Liver Failure, http://www.merckmanuals.com/home/liver-and-gallbladder-disorders/manifestations-of-liver-disease/liver-failure, geraadpleegd op 28 mei 2016
  • Afbeelding bron 1: Jarmoluk, Pixabay
  • Afbeelding bron 2: Dezidor, Wikimedia Commons (CC BY-3.0)
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 28-08-2024
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 15
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.