Xerostomie: Droge mond door aandoening of medicatie
Het is normaal om af en toe een droge mond te hebben wanneer je weinig drinkt en uitgedroogd bent, of wanneer je zenuwachtig bent. Een aanhoudende droge mond, wat in medische termen gekend is als “xerostomie”, is echter mogelijk een teken van een onderliggend probleem. Maar ook enkele medische behandelingen of geneesmiddelen leiden soms tot de droogte in de mond. Kauw- en slikproblemen, gebarsten lippen en tandproblemen zijn enkele symptomen die af en toe gepaard gaan met xerostomie. Je bezoekt hiermee het best de tandarts of huisarts zodat hij de oorzaak hiervan definieert en een geschikte behandeling kan toepassen. Xerostomie is geen levensbedreigende ziekte, maar vaak wel een vervelend symptoom.
Epidemiologie droge mond
Een droge mond komt veel voor, vooral bij ouderen. Dit is nochtans geen natuurlijk onderdeel van verouderen, maar heeft te maken met het feit dat ouderen in vergelijking met andere bevolkingsgroepen meer medicijnen nemen. Heel wat medicijnen veroorzaken namelijk als bijwerking een droge mond.
Oorzaken: Aandoening, medicatie of medische behandeling
Een droge mond treedt op wanneer de speekselklieren in de mond te weinig speeksel produceren. Dit is vaak het gevolg van
uitdroging, wat inhoudt dat je niet genoeg vocht in je lichaam hebt om het nodige speeksel te produceren. Bij
angst en
stress ontstaat ook snel een droge mond.
Roken,
snurken en met de mond open slapen vormen andere risicofactoren voor een droge mond. Een droge mond is soms het gevolg van een onderliggend medisch probleem, medicatiegebruik of medische behandelingen.
Aandoening
Ook enkele aandoeningen leiden soms tot een droge mond, zoals
diabetes mellitus (suikerziekte). Deze chronische aandoening resulteert in een te hoge bloedsuikerspiegel en veroorzaakt hierbij een te droge mond. Xerostomie is soms ook te wijten aan een
verstopte neus waarbij je ademt door je mond terwijl je slaapt, wat zorgt voor uitdroging en dus een droge mond. Een derde mogelijke ziekte die bijdraagt aan een droge mond is het
syndroom van Sjögren (aandoening die een droge mond en
droge ogen veroorzaakt). Deze aandoening valt het eigen immuunsysteem aan en beschadigt de speekselklieren. Xerostomie is soms eveneens een symptoom van een ernstige systemische ziekte (ziekte die het hele lichaam aantast), zoals
systemische lupus erythematosus,
reumatoïde artritis (
ontsteking van gewrichten en organen),
sclerodermie (opbouw van littekenweefsel in huid en organen),
sarcoïdose (chronisch aandoening aan ogen, longen, huid en zenuwstelsel),
amyloïdose (afzettingen van amyloïde in weefsels en organen met symptomen aan hart, huid, maag en darmen, lever, nieren en hersenen) en
hypothyreoïdie (een te traag werkende schildklier). Enkele neurologische aandoeningen zoals een
beroerte (onvoldoende bloedtoevoer naar de
hersenen met mentale en lichamelijke symptomen), de
ziekte van Parkinson (neurologische aandoening met verlies van beweging,
coördinatieproblemen en
bevingen) en
de ziekte van Alzheimer (vorm van
dementie met uiteindelijk ernstig
geheugenverlies) gaan tot slot gepaard met een droge mond.
Medicatie
Veel verschillende medicijnen veroorzaken een droge mond, zoals
antidepressiva,
antihistaminica (medicatie tegen een
allergische reactie), medicijnen tegen een hoge bloeddruk, medicijnen tegen
diarree, spierverslappers, medicijnen bij de ziekte van Parkinson en
diuretica (plaspillen). Controleer daarom de bijsluiter wanneer je een medicijn gaat innemen.
Medische behandeling
Enkele behandelingen voor
kanker zoals
radiotherapie (behandeling via bestraling) aan het hoofd en de nek en
chemotherapie resulteren eveneens in een droge mond. De speekselklieren raken hierdoor ontstoken (
mucositis: mondslijmvliesontsteking). Een letsel of chirurgie beschadigt mogelijk de zenuwen aan het hoofd en de nek, wat leidt tot een droge mond.

Een droge mond gaat mogelijk gepaard met een slecht passend kunstgebit /
Bron: Jim Sneddon, Flickr (CC BY-2.0)Symptomen
Speeksel speelt een belangrijke rol in het gezond houden van de mond. Bij een droge mond treden mogelijk andere symptomen op zoals:
Diagnose en onderzoeken
De tandarts of huisarts bestudeert de mond en omgeving hiervan en bepaalt de oorzaak van de droge mond. Een
bloedonderzoek, een
sialografie (röntgenonderzoek van de speekselklieren en -kanalen), een sialometrie (meting van de speekselhoeveelheid) en/of een
biopsie (wegnemen van een beetje speekselklierweefsel) helpen bij het diagnosticeren van xerostomie.

Kruidig voedsel veroorzaakt een droge mond /
Bron: Ajale, PixabayBehandeling xerostomie
Zelfzorg
Dankzij enkele eenvoudige maatregelen kan je je mond voldoende vochtig houden:
- Adem door de neus in plaats van door de mond.
- Eet selder of wortelen; deze voedingsmiddelen stimuleren de speekselproductie.
- Verhoog je vochtinname: Regelmatig slokjes koud water of ongezoet water drinken, houdt de mond vochtig.
- Vermijd alcohol: Alcohol evenals op alcohol gebaseerde mondwaters, cafeïne en roken verslechteren de mondgezondheid wat snel resulteert in een droge mond.
- Vermijd droge voedingsmiddelen
- Vermijd erg warme of erg koude alsook suikerhoudende dranken.
- Vermijd kruidig voedsel.
- Zuig op ijsblokjes: Het ijs smelt langzaam en bevochtigt op deze manier je mond.
- Zuig op suikervrije snoepjes of kauw op suikervrije kauwgom: Hierdoor worden de speekselklieren gestimuleerd om meer speeksel te produceren.

Dagelijks de tanden poetsen is nodig /
Bron: Photo Mix, Pixabay Professionele medische zorg
Een goede
mondhygiëne vermindert het risico op of voorkomt zelfs soms gebitsproblemen. Dit houdt ook in dat een regelmatig tandheelkundig onderzoek nodig is. De tandarts identificeert namelijk in een vroeg stadium tandproblemen en zet dan een behandeling op. De arts behandelt de onderliggende oorzaak van de droge mond, want dit verbetert de symptomen. Zorgt medicatiegebruik bijvoorbeeld voor een droge mond, dan verlaagt de arts de dosis of anders schrijft hij alternatieve geneesmiddelen voor. Een neusverkoudheid behandelt de arts met nasale
decongestiva, medicijnen om de
neuszwelling te verminderen. Diabetici nemen ook medicatie (insuline) wat de droge mond voorkomt. Verder zijn andere medicijnen beschikbaar bij aandoeningen zoals het Sjögren-syndroom, chemotherapie en radiotherapie. Deze medicatie stimuleert de speekselklieren om meer speeksel te produceren. Wel is dit medicijn niet voor iedereen geschikt omdat dit mogelijk bijwerkingen veroorzaken zoals zweten of
hoofdpijn. Helpen deze tips niet, dan zet de arts een kunstmatige vervanging van speeksel in om je mond vochtig te houden. Dit gebeurt in de vorm van een spray, gel of zuigtablet, wat je zo vaak als je wil mag gebruiken.
Lees verder