Prostatectomie: Compleet verwijderen van de prostaat

Een complete of radicale prostatectomie is een operatieve behandeling waarbij men de prostaat verwijdert bij ziekte, bijna altijd prostaatkanker. Wat zijn de gevolgen, risico's en nazorg bij deze behandeling?

Oorzaken

De grootste oorzaak van een radicale prostatectomie is prostaatkanker. Prostaatkanker is een kanker die zich manifesteert bij de man in de prostaat. Het is (meestal) een 'trage' kanker. Uit autopsies blijkt dat relatief veel bejaarde of hoogbejaarde mannen sterven zonder te weten dat ze prostaatkanker hebben. Er bestaan ook agressievere vormen, maar die zijn zeldzamer.

Er bestaan verschillende behandelingen voor prostaatkanker, waarbij de totale prostaatverwijdering er één van is. Meestal wordt deze behandeling geopteerd als de tumor wel al in een vergevorderde staat is, maar nog niet is uitgezaaid. Bij (vergevorderde) prostaatkanker is heeft een prostatectomie meestal een betere prognose dan gewoon afwachten.

Complicaties

Verwijderen van een prostaat is een grote, ingewikkelde operatie. Naast de risico's van een narcose is er een verhoogde kans op:

• Overlijden
• Hartproblemen
• Darm- en maagproblemen
• Bloeding

De lange termijn gevolgen na de operatie kunnen zijn:

• Urineverlies, incontinentie: Door de operatie kan de urineleider beschadigd zijn of niet meer zo goed werken als voordien. Ook de urinekatheter kan voor tijdelijke incontinentie veroorzaken, omdat de blaas hier vaak wat 'lui' van wordt.
• Erectieproblemen: Zenuwen kunnen geraakt worden tijdens de operatie die een erectie (tijdelijk) verhinderen. Bovendien worden de zaadblaasjes meestal mee verwijderd. Deze zorgen voor het vocht tijdens een orgasme.

De operatie

Er zijn meerdere mogelijkheden om de operatie uit te voeren zoals een buikoperatie of een laprascopische operatie.

Bij de prostaat liggen er verschillende kwetsbare structuren zoals zenuwen en spieren die onder andere een rol spelen bij het urineren of de zaadlozing. Daarom is een prostatectomie een moeilijke en soms risicovolle operatie. Er wordt zeer nauwkeurig gewerkt met gespecialiseerde instrumenten, zowel de prostaat als de zaadblaasjes er rond worden weggenomen bij een volledige verwijdering van de prostaat.

Een urinekatheter wordt altijd ingebracht om de afloop van urine de eerste dagen (of week) te verzekeren.

Nazorg

De patiënt verblijft meestal een weekje in het ziekenhuis, de urinekatheter blijft dan ter plaatse, en soms ook langer als dit nodig is.
Tillen is de eerste weken uit den boze, zeker als de patiënt geopereerd is via een buikoperatie. Als er redondrains (voor de afvoer van het wondvocht en bloed) zijn geplaatst door de chirurg mogen deze meestal na twee tot drie dagen verwijderd worden als er geen complicaties optreden.

Het infuus blijft meestal de eerste dagen ter plaatse om intraveneus medicijnen te kunnen toedienen. Wanneer de eerste 'risicotijd' achter de rug is mag dit infuus meestal verwijderd worden.

Pijnbestrijding (soort) kan verschillen van ziekenhuis tot ziekenhuis. Wees niet bang om dit te bespreken met de arts of verpleegkundige.

Na het ontslag wordt de patiënt altijd opgevolgd en moet meestal een eerste keer op consultatie komen na een tweetal weken.

Gedeeltelijke prostatectomie (TURP)

Een TURP is een operatie waarbij slecht een gedeelte van de prostaat verwijderd wordt. Hiervoor zijn andere oorzaken (meestal vergrote prostaat) van kracht en een andere behandeling of operatie nodig dan bij een radicale of totale prostatectomie.