Kegelbiopsie: Cellen verwijderen uit baarmoederhals

De baarmoederhals is het onderste deel van de baarmoeder (cervix) dat zich opent aan de bovenkant van de vagina. Abnormale veranderingen in de cellen op het oppervlak van de cervix staan bekend als cervicale dysplasie. Een kegelbiopsie (conisatie) is een operatie waarbij een monster van abnormaal weefsel uit de baarmoederhals wordt verwijderd. Deze test is nuttig om baarmoederhalskanker in een vroeg stadium op te sporen en eventueel de kanker of abnormale cellen te verwijderen. De procedure vindt plaats in het ziekenhuis. Afhankelijk van het ziekenhuis mag de vrouw dezelfde dag naar huis of moet ze één nacht blijven overnachten in het ziekenhuis.

• Indicatie van test van abnormaal weefsel
• Onderzoek
• Behandeling
• Tegenindicatie van procedure bij vrouw
• Voorbereiding op de kegelbiopsie
• Tijdens de conisatie
• Na de kegelbiopsie van de baarmoederhals
• Resultaten van stukje weefsel uit cervix
• Normale resultaten
• Afwijkende resultaten
• Risico's van de kegelbiopsie
• Prognose en opvolging
• Preventie

Indicatie van test van abnormaal weefsel

Onderzoek

Een kegelbiopsie wordt uitgevoerd om baarmoederhalskanker of vroege veranderingen die tot kanker kunnen leiden (cervicale dysplasie) te detecteren. De arts kiest voor een kegelbiopsie wanneer een colposcopie (inwendig kijkonderzoek van de vagina, baarmoederhals en vulva) de oorzaak van een afwijkend uitstrijkje niet kan achterhalen.

Behandeling

Een conisatie is ook nuttig voor de behandeling van:

• een zeer vroeg stadium van baarmoederhalskanker (stadium 0 of IA1)
• matige tot ernstige soorten abnormale celveranderingen (CIN II of CIN III)

Tegenindicatie van procedure bij vrouw

De vrouw mag niet zwanger zijn, geen vaginale infectie (vaginitis) of baarmoederhalsinfectie (cervicitis) hebben, of haar menstruatieperiode hebben. Ook mag ze geen volle maag hebben wanneer de procedure wordt uitgevoerd.

Voorbereiding op de kegelbiopsie

Mogelijk wordt de vrouw gevraagd zes tot acht uur vóór de procedure niets te eten of drinken. Tijdens de ingreep krijgt de vrouw meestal algemene anesthesie zodat ze slaapt en geen pijn ervaart. Het is ook mogelijk dat de vrouw een lokale verdoving krijgt, in combinatie met medicatie om te ontspannen. Deze medicatie maakt haar slaperig, waardoor ze weinig merkt van de procedure.

Tijdens de conisatie

De gehele procedure duurt ongeveer vijftien tot twintig minuten. De vrouw ligt op een tafel met de voeten in beensteunen, zodat het bekkengebied goed gepositioneerd kan worden voor het onderzoek. De arts plaatst een instrument (speculum) in de vagina om de baarmoederhals beter te kunnen zien. Vervolgens verwijdert de arts een klein kegelvormig weefselmonster uit de baarmoederhals. Dit kan worden gedaan met behulp van een draadlus die wordt verwarmd door elektrische stroom (LEEP-procedure), een scalpel (koude mesbiopsie) of een laserstraal. Het weefselmonster wordt door een patholoog onder een microscoop onderzocht op tekenen van baarmoederhalskanker. De biopsie kan ook als behandeling dienen als alle aangetaste weefsels worden verwijderd.

Na de kegelbiopsie van de baarmoederhals

Na de ingreep kan de vrouw ongeveer één week last hebben van vaginale krampen, pijn of ongemak waarvoor gewone pijnstillers, zoals paracetamol, kunnen worden gebruikt. Gedurende drie tot zes weken mag ze geen vaginale douches gebruiken, geen geslachtsgemeenschap hebben, geen tampons gebruiken en niet zwemmen in zeewater of een openbaar zwembad.

Resultaten van stukje weefsel uit cervix

Normale resultaten

Een normaal resultaat betekent dat er geen voorstadia of kankercellen in de baarmoederhals aanwezig zijn.

Afwijkende resultaten

Afwijkende resultaten duiden vaak op de aanwezigheid van voorstadia of kankercellen in de baarmoederhals. Deze veranderingen staan bekend als 'cervicale intra-epitheliale neoplasie' (CIN). De wijzigingen worden ingedeeld in drie groepen:

• CIN I - milde cervicale dysplasie
• CIN II - matige tot ernstige cervicale dysplasie
• CIN III - ernstige cervicale dysplasie tot carcinoma in situ

Abnormale resultaten kunnen ook wijzen op baarmoederhalskanker.

Risico's van de kegelbiopsie

Gedurende twee tot drie weken na de procedure kan de vrouw mogelijk last hebben van bloederige vaginale afscheiding of ernstige vaginale afscheiding. Soms kan er ook een gele vaginale afscheiding optreden.

Andere risico's van een kegelbiopsie zijn:

• bloedingen (hiervoor kan de vrouw gewoon maandverband gebruiken)
• een incompetente cervix (waarbij de baarmoederhals begint te verdwijnen en te snel verwijdt): Dit kan leiden tot een vroegtijdige bevalling
• een infectie (met symptomen zoals stinkende vaginale afscheiding, koorts en aanhoudende pijn in de onderbuik)
• littekenvorming van de baarmoederhals (wat kan leiden tot een pijnlijke menstruatie, een vroegtijdige bevalling en moeite om zwanger te raken)
• schade aan de blaas of het rectum

Een conisatie kan het voor de arts moeilijk maken om afwijkende resultaten van een uitstrijkje in de toekomst te interpreteren.

Prognose en opvolging

Na de kegelbiopsie is het belangrijk om regelmatig follow-up afspraken te maken bij de arts om de gezondheid van de baarmoederhals te monitoren. Dit omvat doorgaans vervolguitstrijkjes en mogelijk aanvullende beeldvormende onderzoeken. De prognose na een kegelbiopsie hangt af van de aard en ernst van de abnormale cellen die zijn verwijderd en of verdere behandeling nodig is.

Preventie

Om de kans op cervicale dysplasie en baarmoederhalskanker te verkleinen, is het belangrijk om preventieve maatregelen te nemen, zoals:

• regelmatig deelnemen aan uitstrijkjes en HPV-tests
• vaccinatie tegen HPV
• het gebruik van barrièremethoden tijdens seksuele activiteit
• het vermijden van roken
• een gezonde levensstijl handhaven, inclusief een gebalanceerd dieet en regelmatige lichaamsbeweging

Preventie en vroege opsporing spelen een cruciale rol in het verminderen van de risico's van baarmoederhalskanker en de noodzaak van ingrijpende behandelingen zoals een kegelbiopsie.

Lees verder

• Biopsie: Verwijderen van weefselmonster (biopt)
• Baarmoederhalskanker: Symptomen van vaginale bloedingen
• Baarmoederhals: Soorten aandoeningen aan cervix bij vrouwen
• Colposcopie: Onderzoek baarmoederhals, vagina en vulva
• Uitstrijkje bij vrouwen: Doel, indicatie en resultaten