Biopsie: Verwijderen van weefselmonster (biopt)

Een biopsie is een medisch onderzoek waarbij een klein stukje weefsel uit het lichaam wordt genomen voor microscopisch of chemisch onderzoek. Dit kan gebeuren door middel van opzuiging, uitponsing, uitsnijding of afschaving. Een anatoom-patholoog onderzoekt het weefselmonster (biopt) onder de microscoop op abnormale cellen. Dit onderzoek is cruciaal voor het stellen van een diagnose, het identificeren van kanker of het beoordelen van de ernst van een ontsteking. Soms worden aanvullende onderzoeken uitgevoerd naast de biopsie. Biopsieën kunnen minimaal invasief zijn, wat betekent dat ze vaak door een huisarts kunnen worden uitgevoerd (bijvoorbeeld een huidbiopsie). In andere gevallen zijn meer invasieve procedures noodzakelijk, waarvoor mogelijk een ziekenhuisopname vereist is. Over het algemeen is een biopsie een veilige procedure met een laag risico op complicaties.

• Terminologie onderzoek door arts
• Fijne naaldbiopsie (FNB)
• Toepassing bij borstkanker
• Begeleiding door beeldvorming
• Core naaldbiopsie
• Gebruik bij lever- en nierafwijkingen
• Risico’s en complicaties
• Endoscopische biopsieën
• Gastroscopie en bronchoscopie
• Colonoscopie
• Excisiebiopsie en incisiebiopsie
• Voordelen van excisiebiopsie
• Incisiebiopsie bij diepere tumoren
• Postoperatieve biopsieën
• Toepassing bij kankerbehandelingen
• Bepalen van het stadium van de ziekte

Terminologie onderzoek door arts

Een biopsie is een medische procedure waarbij een arts een stukje weefsel uit het lichaam haalt voor verder onderzoek. Deze procedure wordt vaak toegepast wanneer een arts afwijkingen in het weefsel vermoedt, zoals tumoren, gezwellen of abnormale cellen. Biopsieën worden doorgaans uitgevoerd om de aard van een afwijking vast te stellen en te bepalen of het weefsel goedaardig of kwaadaardig is. Beeldvormingstechnieken, zoals röntgenfoto's, CT-scans, en MRI-scans, kunnen artsen helpen om verdachte massa’s te lokaliseren, maar het is vaak niet mogelijk om via beeldvorming alleen te bepalen of een tumor goedaardig of kwaadaardig is. In zulke gevallen biedt een biopsie een definitieve diagnose.

Biopsieën kunnen op verschillende manieren worden uitgevoerd, afhankelijk van de locatie van de verdachte afwijking en de benodigde hoeveelheid weefsel voor een betrouwbare diagnose. De keuze voor een bepaald type biopsie hangt ook af van de mate van invasiviteit en de benodigde nauwkeurigheid.

Fijne naaldbiopsie (FNB)

De fijne naaldbiopsie is een minimaal invasieve techniek waarbij een dunne naald wordt gebruikt om een klein monster weefsel te verkrijgen. Deze techniek wordt vaak gebruikt voor tumoren die zich onder de huid bevinden, zoals bij borstkanker of schildklierafwijkingen. De procedure is snel, eenvoudig en vereist meestal geen verdoving, hoewel een lokale verdoving kan worden toegepast om het ongemak te minimaliseren.

Toepassing bij borstkanker

Een fijne naaldbiopsie is de gouden standaard voor het verkrijgen van weefselmonsters bij vrouwen met verdachte borstknobbeltjes. Door het weefsel te onderzoeken, kan de arts bepalen of het om een goedaardige cyste of een kwaadaardige tumor gaat. De techniek kan ook worden toegepast bij mannen met verdenking op borstkanker.

Begeleiding door beeldvorming

Bij moeilijk bereikbare tumoren wordt de fijne naaldbiopsie vaak uitgevoerd onder begeleiding van beeldvormingstechnieken, zoals echografie of CT-scans, die de arts helpen de naald nauwkeurig te plaatsen. Dit verhoogt de kans op een succesvol monster zonder het omliggende gezonde weefsel te beschadigen.

Core naaldbiopsie

De core naaldbiopsie maakt gebruik van een grotere naald om een groter monster weefsel te verkrijgen, wat nuttig is wanneer een gedetailleerde analyse nodig is. Deze techniek wordt vaak toegepast wanneer de fijne naaldbiopsie onvoldoende weefsel levert voor een diagnose of wanneer de afwijking groter is en meer weefsel vereist voor een betrouwbare analyse.

Gebruik bij lever- en nierafwijkingen

Een core naaldbiopsie is vaak de voorkeursmethode voor het verkrijgen van weefsel uit organen zoals de lever, nieren, en longen. Bij verdachte massa’s of tumoren in deze organen kan het verkregen weefsel helpen bij het stellen van de diagnose en het bepalen van de omvang van de ziekte.

Risico’s en complicaties

Hoewel de core naaldbiopsie een relatief veilige procedure is, kunnen er complicaties optreden, zoals bloedingen of infecties op de prikplaats. In sommige gevallen kan het weefselmonster niet genoeg informatie leveren voor een definitieve diagnose, waardoor een alternatieve biopsie of verdere diagnostische tests nodig kunnen zijn.

Endoscopische biopsieën

Endoscopische biopsieën maken gebruik van een flexibele buis met een camera en een lichtbron, waarmee artsen de binnenkant van het lichaam kunnen visualiseren. Deze techniek wordt vaak gebruikt om weefselmonsters te verkrijgen uit organen die moeilijk te bereiken zijn via de huid, zoals de maag, darmen of luchtwegen.

Gastroscopie en bronchoscopie

Een gastroscopie wordt vaak uitgevoerd bij patiënten die symptomen vertonen van maag- of slokdarmaandoeningen, zoals maagzweren of ontstekingen. Het gebruik van de endoscoop maakt het mogelijk om verdachte gebieden visueel te inspecteren en weefselmonsters te nemen voor verder onderzoek.

De bronchoscopie is een soortgelijke techniek, maar gericht op de longen. Het wordt gebruikt bij patiënten die hoesten, ademhalingsproblemen hebben of bloed ophoesten. Door de luchtwegen te inspecteren kan de arts de oorzaak van de symptomen achterhalen en een biopsie uitvoeren om te controleren op aandoeningen zoals longkanker.

Colonoscopie

Een colonoscopie wordt gebruikt om de dikke darm te onderzoeken op afwijkingen, zoals poliepen of tumoren. Dit type biopsie wordt vaak aanbevolen voor patiënten met een verhoogd risico op darmkanker, zoals mensen met een familiegeschiedenis van de ziekte.

Excisiebiopsie en incisiebiopsie

Bij een excisiebiopsie wordt een volledige afwijking verwijderd voor verder onderzoek. Dit wordt vaak uitgevoerd wanneer de afwijking goed te bereiken is, zoals bij huidafwijkingen of kleine tumoren.

Voordelen van excisiebiopsie

Een excisiebiopsie heeft als voordeel dat niet alleen het monster wordt verkregen, maar ook de volledige afwijking wordt verwijderd, wat mogelijk de behandeling van de ziekte kan vergemakkelijken. Dit type biopsie wordt vaak gebruikt bij goedaardige tumoren of bij het vermoeden van kanker in de huid of borst.

Incisiebiopsie bij diepere tumoren

Wanneer een tumor dieper in het lichaam ligt of moeilijk te verwijderen is, kan een incisiebiopsie worden uitgevoerd. Hierbij wordt slechts een deel van de tumor verwijderd om een weefselmonster te verkrijgen. Dit type biopsie wordt vaak toegepast bij tumoren in organen zoals de longen of het buikvlies.

Postoperatieve biopsieën

Postoperatieve biopsieën worden uitgevoerd nadat een operatie is voltooid, waarbij het weefsel dat tijdens de operatie is verwijderd, verder wordt onderzocht. Deze biopsieën helpen artsen te bevestigen of de tumor volledig is verwijderd en of er geen tekenen van uitzaaiing of terugkeer van de ziekte zijn.

Toepassing bij kankerbehandelingen

Bij kankerbehandelingen kunnen postoperatieve biopsieën worden uitgevoerd om te controleren of alle kankercellen zijn verwijderd, wat van invloed kan zijn op de verdere behandelingskeuze. De arts kan beslissen om aanvullende therapieën, zoals chemotherapie of bestraling, voor te stellen, afhankelijk van de resultaten van de biopsie.

Bepalen van het stadium van de ziekte

De postoperatieve biopsie kan ook nuttig zijn om het stadium van de ziekte vast te stellen, wat van invloed kan zijn op de prognose en het behandelplan. Het helpen bepalen of er sprake is van metastasen kan de arts helpen bij het plannen van verdere stappen in de behandeling.

Lees verder

• Nierbiopsie: Wegnemen van weefselmonster nier (nierbiopt)
• Long naaldbiopsie: Onderzoek weefsel uit longen
• Endometriumbiopsie: Weefselmonster bekleding baarmoeder
• Kegelbiopsie: Cellen verwijderen uit baarmoederhals
• Tongbiopsie: Onderzoek naar afwijkingen op tong