Gastroscopie: Inwendig kijkonderzoek van maag

Een gastroscopie is een medisch onderzoek waarbij een arts de slokdarm, de maag en de twaalfvingerige darm (het eerste deel van de dunne darm) visualiseert met behulp van een endoscoop. Dit instrument is een dunne, flexibele buis voorzien van een camera en lichtbron. De endoscoop wordt via de mond ingebracht en naar de gewenste locaties in het spijsverteringsstelsel geleid. De beelden van binnenuit worden naar een beeldscherm gestuurd, waardoor de arts een gedetailleerd overzicht krijgt van de onderzochte gebieden. Hoewel een gastroscopie doorgaans veilig is, kunnen er soms complicaties optreden.

Gastroscopie: De rol in het diagnoseproces
Waarom gastroscopie belangrijk is voor vroege diagnose
Het belang van visuele inspectie voor diagnose
Gastroscopie in het vaststellen van ziekten zoals refluxziekte en kanker
Indicatie van maagonderzoek
Oorzaken van symptomen achterhalen
Aandoeningen diagnostiseren of uitsluiten
Symptomen of ziekten behandelen
Voor het onderzoek
Gesprek met de arts
Praktische voorbereidingen
Tijdens het inwendig kijkonderzoek van de maag
Na het onderzoek
Resultaten
Complicaties van gastroscopie
Praktische tips voor het ondergaan van een gastroscopie
Voorbereiding op het onderzoek
Wat te verwachten tijdens de gastroscopie
Herstel en nazorg na de procedure
Misvattingen rond endoscopie
Endoscopie is altijd pijnlijk
Een endoscopie is gevaarlijk en veroorzaakt complicaties
Endoscopie is alleen bedoeld voor de diagnose van maag- en darmproblemen
Je hebt altijd een lang herstel nodig na een endoscopie
Een endoscopie is niet nodig als je geen ernstige symptomen hebt
Je moet je voedingspatroon drastisch veranderen na een endoscopie
Endoscopie is overbodig als andere onderzoeken normaal zijn

Gastroscopie: De rol in het diagnoseproces

Gastroscopie is een onmisbaar hulpmiddel in de diagnostiek van verschillende maagaandoeningen. Door het direct visualiseren van de slokdarm, maag en twaalfvingerige darm, kunnen artsen snel afwijkingen detecteren. Dit diagnostische proces biedt een gedetailleerd inzicht in de gezondheid van het bovenste maagdarmkanaal, wat essentieel is voor het vaststellen van behandelingsstrategieën.

Waarom gastroscopie belangrijk is voor vroege diagnose

Gastroscopie biedt artsen de mogelijkheid om snel en effectief te zoeken naar tekenen van aandoeningen zoals maagzweren, tumoren, ontstekingen en infecties. Het is een van de snelste en meest betrouwbare methoden om ziekten van het spijsverteringskanaal vroegtijdig te ontdekken, wat de kansen op succesvolle behandeling aanzienlijk vergroot.

Het belang van visuele inspectie voor diagnose

De gastroscoop maakt het mogelijk om het slijmvlies van de slokdarm, maag en twaalfvingerige darm visueel te inspecteren, waardoor de arts direct kan zien of er beschadigingen of andere abnormale veranderingen aanwezig zijn. Dit visuele aspect maakt gastroscopie onmisbaar voor het stellen van een definitieve diagnose, vooral bij vage of onduidelijke symptomen.

Gastroscopie in het vaststellen van ziekten zoals refluxziekte en kanker

Een van de belangrijkste toepassingen van gastroscopie is het vaststellen van gastro-oesofageale refluxziekte (GERD) en het screenen op maagkanker. Door de slijmvliezen te inspecteren, kunnen artsen tekenen van reflux, barrett-oesofagus en precancereuze veranderingen detecteren. Dit maakt het mogelijk om tijdig in te grijpen en passende behandelingen te starten.

Indicatie van maagonderzoek

Een gastroscopie kan worden ingezet voor diverse doeleinden:

Oorzaken van symptomen achterhalen

De arts onderzoekt de slokdarm, maag en twaalfvingerige darm om de oorzaak van symptomen te identificeren, zoals:

Brandend maagzuur of indigestie (maagklachten na het eten of drinken)
Buikpijn
Aanhoudend ziek gevoel
Verminderde hoeveelheid rode bloedcellen (anemie), vaak door een inwendige bloeding
Ernstige bloedingen met plotselinge scherpe buikpijn, bloedbraken of zwarte ontlasting
Globus pharyngeus (brokgevoel in de keel)
Slikproblemen

Aandoeningen diagnostiseren of uitsluiten

Een gastroscopie kan helpen bij het bevestigen van een diagnose of het uitsluiten van aandoeningen zoals:

Coeliakie (maag- en darmproblemen door het eten van gluten)
Barrett-slokdarm (schade aan de slokdarmwand door chronische reflux)
Gastro-oesofageale reflux (brandend maagzuur en andere refluxsymptomen)
Maagkanker en Slokdarmkanker
Maagzweren
Portale hypertensie (abnormaal hoge bloeddruk in de lever, wat kan leiden tot slokdarmvarices of spataders in de slokdarm)

Symptomen of ziekten behandelen

Met behulp van een gastroscopie kunnen ook bepaalde aandoeningen behandeld worden, zoals:

Het stoppen van een maagbloeding of slokdarmbloeding (bijvoorbeeld door een maagzweer of varices) via rubberen bandjes of een chemische injectie
Het verwijden van een vernauwde slokdarm (slokdarmstrictuur) die pijn of slikproblemen veroorzaakt, vaak door reflux of radiotherapie
Verwijderen van kankergezwellen, niet-kwaadaardige gezwellen (maagpoliepen) of vreemde voorwerpen
Toedienen van voedingsstoffen via een voedingssonde als orale voeding niet mogelijk is

Voor het onderzoek

Gesprek met de arts

Voordat een gastroscopie wordt uitgevoerd, bespreekt de patiënt de procedure met de arts. Het kan nodig zijn om bepaalde medicatie tijdelijk te stoppen. De arts dient ook op de hoogte te zijn van de medische geschiedenis van de patiënt, vooral bij patiënten met een kunsthart, hartproblemen of (mogelijk) zwangerschap.

Voor het onderzoek moet de patiënt zijn kunstgebit verwijderen / Bron: Jim Sneddon, Flickr (CC BY-2.0)

Praktische voorbereidingen

Een gastroscopie is doorgaans een poliklinisch onderzoek, waardoor de patiënt meestal dezelfde dag nog naar huis kan. De patiënt dient minimaal vier tot acht uur voor het onderzoek te vasten. Ook moet de patiënt twee tot drie uur voor het onderzoek niets drinken. De duur van het onderzoek varieert van vijf tot vijftien minuten, afhankelijk van de indicatie en bevindingen. De patiënt wordt geadviseerd om comfortabel zittende kleding te dragen en moet vooraf bril, contactlenzen en kunstgebit verwijderen.

Tijdens het inwendig kijkonderzoek van de maag

Tijdens het onderzoek ontvangt de patiënt zuurstof en wordt de zuurstofverzadiging gemonitord met een oximeter. Een plaatselijke verdoving met lidocaïne keelspray wordt aangebracht om de keel te verdoven. Sommige patiënten kiezen ook voor een kalmeringsmiddel, waardoor ze weliswaar wakker blijven maar minder bewust zijn van de omgeving tijdens het onderzoek. Bij kinderen kan een volledige verdoving worden toegepast, zodat ze slapen.

Na het aanbrengen van de verdovende spray plaatst de arts een kleine plastic gebitsbeschermer in de mond om deze open te houden en de tanden te beschermen. De patiënt ligt op de linkerzijde, waarna de arts de endoscoop via de mond inbrengt. De patiënt wordt gevraagd om het eerste deel van de buis door te slikken, waarna de arts de buis verder door de slokdarm en maag beweegt. Sommige patiënten ervaren ongemak of misselijkheid tijdens het slikken van de buis, maar dit is meestal van korte duur. De arts kan lucht inbrengen via de endoscoop om een beter zicht te krijgen op afwijkingen, wat soms een vol gevoel of een boer kan veroorzaken. Bij afwijkingen kan een weefselmonster (biopt) worden genomen en naar het laboratorium gestuurd voor verder onderzoek.

Na het onderzoek

Na het onderzoek kan de patiënt enige rauwheid in de keel ervaren, maar er zou geen pijn moeten zijn. Eten en drinken mag pas worden hervat nadat de verdoving is uitgewerkt. Patiënten zonder kalmeringsmiddel kunnen doorgaans één à twee uur na het onderzoek naar huis. Patiënten die sedatie hebben ontvangen, moeten vaak langer blijven tot de sedatie is uitgewerkt en moeten worden begeleid naar huis, omdat sedatie tot 24 uur in het bloed aanwezig kan blijven en slaperigheid kan veroorzaken.

Resultaten

De gastro-enteroloog (maag- en darmspecialist) stuurt gewoonlijk de resultaten van het onderzoek naar de huisarts of bespreekt deze persoonlijk met de patiënt binnen enkele dagen tot weken na het onderzoek.

Complicaties van gastroscopie

Hoewel complicaties zeldzaam zijn, kunnen ze optreden en omvatten:

Interne bloeding
Allergische reactie op kalmeringsmiddelen, wat ademhalings-, hartslag- en bloeddrukproblemen kan veroorzaken
Slokdarmperforatie, maagperforatie (gat in de maagwand met ernstige buikpijn en braken) of perforatie van de twaalfvingerige darm

Praktische tips voor het ondergaan van een gastroscopie

Een gastroscopie is een medisch onderzoek waarbij de arts de binnenkant van je maag en slokdarm bekijkt met behulp van een dunne flexibele buis, genaamd een endoscoop. Het wordt vaak uitgevoerd om te onderzoeken of er sprake is van problemen zoals ontstekingen, zweren, tumoren of andere afwijkingen in de maag en slokdarm. Dit onderzoek kan helpen bij het stellen van een diagnose en het plannen van een behandeling. Hier zijn enkele praktische tips die je kunnen helpen je voor te bereiden op dit onderzoek en je comfortabeler te voelen tijdens de procedure.

Voorbereiding op het onderzoek

Voordat je een gastroscopie ondergaat, is het belangrijk om enkele voorbereidingen te treffen. Je arts zal je instructies geven over wanneer je voor het laatst mag eten en drinken voordat het onderzoek plaatsvindt. In de meeste gevallen moet je minimaal zes uur voor de procedure nuchter zijn, zodat je maag leeg is. Dit zorgt ervoor dat de arts een beter zicht heeft en voorkomt complicaties. Als je medicijnen gebruikt, vraag dan aan je arts of je deze moet stoppen of aanpassen voordat de gastroscopie wordt uitgevoerd. Dit is vooral belangrijk als je bloedverdunners gebruikt. Zorg ervoor dat je je arts op de hoogte stelt van eventuele andere gezondheidsproblemen die invloed kunnen hebben op de procedure.

Wat te verwachten tijdens de gastroscopie

Tijdens de gastroscopie zal de arts je vragen om op je zij te liggen. De arts brengt de endoscoop via je mond en slokdarm in, wat mogelijk wat ongemak kan veroorzaken. Meestal krijg je een verdoving in je keel om het ongemak te verminderen. De procedure duurt meestal tussen de vijf en tien minuten. Hoewel het ongemakkelijk kan zijn, is het niet pijnlijk. In sommige gevallen kan de arts besluiten om een biopsie te nemen of andere ingrepen uit te voeren. Dit kan wat extra tijd kosten, maar het is meestal goed te verdragen. Het is normaal om lichte keelpijn of een vol gevoel in je maag te ervaren na het onderzoek, maar deze klachten verdwijnen vaak snel.

Herstel en nazorg na de procedure

Na de gastroscopie kun je meestal vrij snel weer normaal gaan eten en drinken, tenzij je arts iets anders adviseert. Omdat je mogelijk wat verdoofde keel hebt van de verdoving, is het goed om zacht voedsel te eten en veel water te drinken. Je arts kan je ook aanwijzingen geven voor het vervolg van de behandeling, afhankelijk van de resultaten van het onderzoek. Als er biopten zijn genomen of andere behandelingen zijn uitgevoerd, kan je arts je vertellen wat je verder moet doen. Zorg ervoor dat je de controleafspraken goed bijhoudt om de voortgang te volgen en eventuele resultaten van het onderzoek te bespreken.

Misvattingen rond endoscopie

Endoscopie is een medisch onderzoek waarbij een flexibele slang met een camera via een natuurlijke opening in het lichaam wordt ingebracht om inwendige structuren te bekijken. Dit onderzoek wordt vaak geassocieerd met angst en misverstanden. Hieronder worden enkele veelvoorkomende misvattingen over endoscopie besproken en ontkracht.

Endoscopie is altijd pijnlijk

Veel patiënten vrezen dat een endoscopie een pijnlijke procedure is. In werkelijkheid wordt het onderzoek doorgaans uitgevoerd onder verdoving of met een licht kalmerend middel, waardoor het ongemak tot een minimum wordt beperkt. Bij sommige vormen van endoscopie, zoals een coloscopie, kan lichte druk of een opgeblazen gevoel optreden, maar hevige pijn is zeldzaam. De medische professional zal er alles aan doen om het onderzoek zo comfortabel mogelijk te laten verlopen.

Een endoscopie is gevaarlijk en veroorzaakt complicaties

Hoewel elke medische procedure risico’s met zich meebrengt, is een endoscopie over het algemeen een zeer veilige onderzoeksmethode. Ernstige complicaties, zoals een perforatie van de darmen of een bloeding, komen zelden voor. De voordelen van een endoscopie, zoals het vroegtijdig opsporen van ernstige aandoeningen, wegen ruimschoots op tegen de minimale risico’s. Bovendien worden endoscopieën uitgevoerd door ervaren specialisten met geavanceerde apparatuur.

Endoscopie is alleen bedoeld voor de diagnose van maag- en darmproblemen

Hoewel endoscopie vaak wordt gebruikt om aandoeningen van de maag en darmen te diagnosticeren, heeft het een veel breder toepassingsgebied. Endoscopie kan ook worden ingezet voor het onderzoeken van de keel, slokdarm, nieren en zelfs de galblaas. Daarnaast wordt het gebruikt bij chirurgische ingrepen, zoals het verwijderen van poliepen of het stoppen van bloedingen.

Je hebt altijd een lang herstel nodig na een endoscopie

In tegenstelling tot operatieve ingrepen, vereist een endoscopie meestal geen langdurig herstel. De meeste patiënten kunnen na het onderzoek dezelfde dag nog naar huis en hun normale activiteiten hervatten. Wanneer een lichte verdoving wordt toegediend, kan er tijdelijk wat sufheid optreden, maar dit verdwijnt doorgaans binnen enkele uren. Enkel bij ingrepen waarbij weefsel wordt verwijderd, kan er een korte herstelperiode nodig zijn.

Een endoscopie is niet nodig als je geen ernstige symptomen hebt

Veel patiënten denken dat een endoscopie alleen wordt uitgevoerd als er al duidelijke aanwijzingen zijn voor een ernstige aandoening. In werkelijkheid wordt het onderzoek vaak preventief aanbevolen, bijvoorbeeld bij personen met een verhoogd risico op kanker of borstkanker, of ter controle bij chronische aandoeningen zoals colitis ulcerosa. Een tijdige endoscopie kan helpen bij het vroeg opsporen van afwijkingen en het voorkomen van ernstige complicaties.

Je moet je voedingspatroon drastisch veranderen na een endoscopie

Voor de meeste endoscopische procedures is geen langdurige verandering in je evenwichtig voedingspatroon nodig. Bij een coloscopie is het soms vereist om voorafgaand aan het onderzoek tijdelijk een speciaal dieet te volgen, maar na de procedure kunnen de meeste patiënten hun normale eetpatroon snel hervatten. Alleen als er specifieke aandoeningen worden vastgesteld, kan een arts aangepaste voedingsadviezen geven.

Endoscopie is overbodig als andere onderzoeken normaal zijn

Sommige patiënten denken dat als eerdere onderzoeken zoals een echo of een CT-scan geen afwijkingen tonen, een endoscopie niet nodig is. Dit is echter niet altijd waar. Beeldvormende onderzoeken kunnen sommige problemen missen die met een endoscoop beter zichtbaar zijn, zoals kleine poliepen of ontstekingen. Daarom kan een arts nog steeds een endoscopie aanbevelen om een nauwkeuriger beeld van de inwendige structuren te krijgen.