Gastroscopie: Inwendig kijkonderzoek van maag

De arts voert een gastroscopie uit om een beeld te krijgen van de slokdarm, de maag en de twaalfvingerige darm (het eerste gedeelte van de dunne darm). Bij patiënten met maag- en slokdarmgerelateerde symptomen is een arts in staat om een diagnose te stellen, andere aandoeningen uit te sluiten alsook om bepaalde ziekten of symptomen te behandelen. De arts gebruikt bij dit inwendig kijkonderzoek van de maag een dunne flexibele endoscoop die hij inbrengt via de mond en vervolgens verplaatst naar de slokdarm en de maag. Aan het einde van de endoscoop bevindt zich een camera en deze camera stuurt beelden van de binnenkant van de slokdarm, maag en het eerste gedeelte van de dunne darm (twaalfvingerige darm) naar een beeldscherm. Een gastroscopie is doorgaans een veilig onderzoek al brengt dit onderzoek af en toe toch complicaties met zich mee.

• Indicatie maagonderzoek
• Voor het onderzoek
• Tijdens het inwendig kijkonderzoek van de maag
• Na het onderzoek
• Resultaten
• Complicaties gastroscopie

Indicatie maagonderzoek

Een gastroscopie is een endoscopisch onderzoek, waarbij de arts steeds een endoscoop gebruikt om in de maag te kijken. Dit is een flexibele buis met een kleine camera en licht aan het einde. Via een gastroscopie is de arts in staat om de oorzaak van symptomen te achterhalen, de diagnose van een aandoening te bevestigen (of andere aandoeningen uit te sluiten) en bepaalde symptomen of ziekten te behandelen.

Oorzaak symptomen achterhalen

De arts controleert de slokdarm, maag en de twaalfvingerige darm om zo de oorzaak te vinden van aanhoudende of ernstige klachten zoals:

• brandend maagzuur of indigestie (maagklachten na het eten of drinken)
• buikpijn
• een aanhoudend ziek gevoel
• een verminderd aantal rode bloedcellen (anemie), wat het gevolg is van een inwendige bloeding
• ernstige bloedingen waardoor de patiënt plotselinge, scherpe pijn in de buik heeft, bloed braakt of zwarte ontlasting heeft
• globus pharyngeus (brokgevoel in keel)
• slikproblemen

Aandoeningen diagnosticeren of uitsluiten

Een gastroscopie is ook inzetbaar om de diagnose van een ziekte te bevestigen of andere aandoeningen uit te sluiten zoals:

• coeliakie (maag- en darmproblemen door het eten van gluten)
• een Barrett-slokdarm (schade aan slokdarmwand door reflux)
• gastro-oesofageale reflux (symptomen van brandend maagzuur)
• maagkanker en slokdarmkanker
• maagzweren
• portale hypertensie (de bloeddruk in de lever is abnormaal hoog, waardoor slokdarmvarices (slokdarmspataders: verwijde bloedvaten in de slokdarm) zich ontwikkelen op de bekleding van de maag en de slokdarm)

Symptomen of ziekten behandelen

Het behandelen van symptomen of ziekten is tot slot mogelijk met behulp van een inwendig kijkonderzoek van de maag. Het onderzoek is inzetbaar voor het behandelen van volgende problemen:

• een maagbloeding of slokdarmbloeding stoppen (veroorzaakt door een maagzweer of uitgezette aderen (varices)) via een kleine rubberen band, of een injectie met een chemische stof
• een vernauwde slokdarm verwijden die pijn of slikproblemen veroorzaakt; deze vernauwde slokdarm (slokdarmstrictuur) is het gevolg van gastro-oesofageale reflux, slokdarmkanker of radiotherapie aan de slokdarm
• kankergezwellen, niet-kwaadaardige gezwellen (maagpoliepen) of vreemde voorwerpen verwijderen
• voedingsstoffen via een voedingssonde toedienen wanneer een patiënt deze niet op een normale manier kan eten

Voor het onderzoek

Gesprek met arts

De patiënt bespreekt met de arts vooraf de procedure van een gastroscopie; soms moet hij hiervoor medicatie stopzetten. Daarnaast moet de arts op de hoogte zijn van de medische geschiedenis van de patiënt, vooral wanneer de patiënt een kunsthart heeft, hartproblemen heeft of (mogelijk) zwanger is.

Praktische voorbereidingen
Een gastroscopie is doorgaans een poliklinisch onderzoek waardoor de patiënt na het onderzoek weer naar huis mag. De patiënt moet gedurende minstens vier tot acht uur vasten voor het onderzoek. Ook tot twee à drie uur voor het onderzoek mag de patiënt niets drinken. Het onderzoek kent een tijdsduur van vijf tot vijftien minuten, afhankelijk van de indicatie en de bevindingen. De patiënt komt voorts met makkelijk zittende kledij naar de gastroscopie. Vlak voor het onderzoek doet de patiënt de bril, contactlenzen en het kunstgebit uit.

Tijdens het inwendig kijkonderzoek van de maag

De patiënt krijgt bij het onderzoek zuurstof en daarnaast bewaakt de arts de zuurstofverzadiging met een oximeter. De arts geeft de patiënt lidocaïne keelspray voor lokale verdoving van de keel. Sommige patiënten verkiezen daarnaast een kalmeermiddel. De patiënt is dan wel wakker maar hij is zich minder bewust van de omgeving tijdens het onderzoek. Voor kinderen past de arts vaak een volledige verdoving toe waardoor ze slapen.

Nadat de plaatselijke verdovende spray is aangebracht, plaatst de arts een kleine plastic gebitsbeschermer (mondstuk, bijtring) in de mond zodat de mond openblijft en de tanden beschermd zijn bij het onderzoek. De arts vraagt dan aan de patiënt om op de linkerzijde te gaan liggen. Daarna plaatst de arts de endoscoop in de achterkant van de mond. Vervolgens vraagt de arts aan de patiënt om het eerste deel van de buis door te slikken. De arts verplaatst tijdens het slikken de buis door de slokdarm in de maag. Sommige patiënten ervaren het doorslikken van de buis als zeer vervelend of ongemakkelijk, of ze voelen zich misselijk en krijgen braakneigingen, al is dit onderzoek doorgaans niet pijnlijk. Het vervelende gevoel gaat ook meestal over nadat de endoscoop verder naar beneden verplaatst is. De arts brengt soms wat lucht in via de endoscoop zodat hij in staat is om ongebruikelijke roodheid, gaten, gezwellen, blokkades of andere afwijkingen te zien. Het inbrengen van de lucht voelt soms eveneens ongemakkelijk aan, of de patiënt krijgt hierdoor een vol gevoel. Soms moet hij hierdoor boeren. Deze symptomen verdwijnen nadat het onderzoek voltooid is. Vindt de arts afwijkingen, dan neemt hij hiervan soms een weefselmonster (biopt) wat hij dan naar het laboratorium stuurt voor verder onderzoek.

Na het onderzoek

De patiënt heeft na het onderzoek geen pijn, al voelt de keel soms tijdelijk rauw aan. De patiënt mag pas beginnen eten en drinken nadat de keelspray-verdoving is uitgewerkt. Heeft de patiënt geen kalmeermedicijn of algemene verdoving gekregen, dan mag hij ongeveer één à twee uur later naar huis. Indien de patiënt sedatie gehad heeft, dan moet hij gewoonlijk een beetje langer in het ziekenhuis blijven totdat het kalmerend medicijn of de volledige verdoving is uitgewerkt, en later moet een begeleider hem ook naar huis brengen. De sedatie blijft namelijk doorgaans ongeveer 24u in het bloed en daardoor ervaart de patiënt soms nog periodes van slaperigheid.

Resultaten

De gastro-enteroloog (maag- en darmspecialist) stuurt meestal de resultaten van het onderzoek naar de huisarts of anders bespreekt hij de resultaten zelf met de patiënt enkele dagen tot weken later.

Complicaties gastroscopie

Complicaties zijn zeldzaam bij een gastroscopie en omvatten:

• een interne bloeding
• een allergische reactie op het kalmeermedicijn, wat problemen veroorzaakt met de ademhaling, hartslag en bloeddruk
• een slokdarmperforatie, maagperforatie (gat in maagwand met ernstige buikpijn en braken) of perforatie van de twaalfvingerige darm

Lees verder

• Endoscopie: Inwendig kijkonderzoek van binnenkant lichaam
• Maagbloeding: Symptomen van bloed braken & zwarte ontlasting
• Maagkanker (maagcarcinoom): Kanker in maagslijmvlies
• Maagkrampen: Oorzaken van maagspasmen (krampen in maag)
• Maagpijn: Oorzaken van pijn in maag (pijnlijke maag)