Barrett-oesofagus: Schade aan wand van slokdarm door reflux
Een Barrett-oesofagus of Barrett-slokdarm is een aandoening waarbij de bekleding van de slokdarm (oesophagus) beschadigd raakt door chronische gastro-oesofageale reflux (maagzuur). Patiënten met een Barrett-slokdarm hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van slokdarmkanker. Vaak ervaren patiënten geen specifieke symptomen van de Barrett-slokdarm zelf, maar zij kunnen wel last hebben van de refluxsymptomen zoals brandend maagzuur en misselijkheid. De behandeling van Barrett-oesofagus omvat zowel het aanpakken van de refluxsymptomen als het behandelen van de abnormale cellen in de slokdarm.- Epidemiologie en risicofactoren
- Mechanisme
- Oorzaken: Gevolg van gastro-oesofageale reflux
- Risicofactoren
- Risicogroepen
- Symptomen van Barrett-oesofagus
- Alarmsymptomen
- Diagnose en onderzoeken
- Behandeling van zure reflux en schade aan de Barrett-oesofagus
- Prognose en langetermijnbeheer
- Complicaties
- Preventie en leefstijlaanpassingen
- Praktische tips voor het omgaan met Barrett-oesofagus
- Beheer gastro-oesofageale refluxziekte (GERD)
- Stel een gezonde levensstijl vast
- Houd je medische afspraken nauwlettend in de gaten
- Pas je dieet aan om reflux te verminderen
- Monitor je gewicht
- Raadpleeg je arts bij verergerende symptomen
- Beheer stress en slaapkwaliteit
- Overweeg medicatie om de symptomen te beheersen
- Misvattingen rond Barrett-oesofagus
- Barrett-oesofagus veroorzaakt altijd klachten
- Iedereen met reflux ontwikkelt Barrett-oesofagus
- Barrett-oesofagus leidt altijd tot slokdarmkanker
- Een operatie is altijd nodig bij Barrett-oesofagus
- Barrett-oesofagus is niet te voorkomen
- Zuurremmers genezen Barrett-oesofagus
Epidemiologie en risicofactoren
Patiënten met chronische gastro-oesofageale reflux (brandend maagzuur door terugvloeiing van maaginhoud naar de slokdarm) hebben een verhoogd risico om een Barrett-oesofagus te ontwikkelen. Ongeveer 10% van de patiënten met chronische gastro-oesofageale reflux ontwikkelt uiteindelijk een Barrett-oesofagus. De aandoening komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen en is vaker aanwezig bij mensen met een blanke huidskleur in vergelijking met mensen met een donkere huidskleur. Barrett-oesofagus verschijnt meestal bij volwassenen vanaf 55-jarige leeftijd. Risicofactoren omvatten ook obesitas, vooral als het vet zich rondom de buik bevindt, en een hernia, zoals een hiatale hernia.Mechanisme
Het mechanisme achter Barrett-oesofagus is voornamelijk gerelateerd aan chronische blootstelling van de slokdarm aan maagsap, wat leidt tot ontsteking en schade aan het slijmvlies van de slokdarm. Deze langdurige irritatie kan leiden tot veranderingen in het slijmvlies, wat uiteindelijk resulteert in de transformatie naar een darmachtig weefsel, een proces dat bekendstaat als intestinale metaplasie.Chronische gastro-oesofageale refluxziekte (GORZ)
GORZ speelt een cruciale rol in het ontstaan van Barrett-oesofagus. Bij GORZ komt maagzuur of andere maagsappen regelmatig in de slokdarm terecht, wat de slokdarmwand irriteert en beschadigt. Als deze reflux chronisch is, kunnen de cellen van het slokdarmslijmvlies zich aanpassen en veranderen in cellen die normaal in de darmen worden aangetroffen. Dit proces, intestinale metaplasie, is het kenmerk van Barrett-oesofagus.
Andere onderliggende mechanismen
Naast GORZ kunnen andere factoren zoals ontstekingsreacties, genetische predispositie, en omgevingsfactoren bijdragen aan de ontwikkeling van Barrett-oesofagus. Er is ook bewijs dat oxidatieve stress en een verhoogde celproliferatie een rol spelen in het mechanisme van weefselverandering.
Oorzaken: Gevolg van gastro-oesofageale reflux
Voedsel gaat van de keel naar de maag via de slokdarm. Aan het einde van de slokdarm bevindt zich een ring van spiervezels (sfincter, sluitspier) die voorkomt dat de maaginhoud terugstroomt naar de slokdarm. Wanneer deze spieren niet goed sluiten, kan maagzuur terug de slokdarm inlekken. De maag produceert zuur om voedsel te verteren, maar is beschermd tegen dit zuur door een mucosale barrière. Bij gastro-oesofageale reflux stroomt de maaginhoud terug in de slokdarm, wat na verloop van tijd leidt tot schade aan het slijmvlies. Het slijmvlies wordt dan vervangen door afwijkend Barrett-slijmvlies. De exacte reden waarom sommige mensen een Barrett-oesofagus ontwikkelen is nog niet volledig begrepen.Risicofactoren
Barrett-oesofagus wordt vaak geassocieerd met verschillende risicofactoren, waarvan de belangrijkste chronische gastro-oesofageale refluxziekte (GORZ) is. Andere risicofactoren omvatten obesitas, roken, en een familiegeschiedenis van Barrett-oesofagus of slokdarmkanker.Chronische refluxziekte (GORZ)
GORZ is de belangrijkste risicofactor voor het ontwikkelen van Barrett-oesofagus. Het herhaaldelijk terugvloeien van maagzuur in de slokdarm leidt tot voortdurende schade en ontsteking, waardoor de kans op de ontwikkeling van intestinale metaplasie en uiteindelijk Barrett-oesofagus toeneemt. Onbehandelde of slecht gecontroleerde GORZ verhoogt het risico op deze aandoening aanzienlijk.
Obesitas en metabool syndroom
Obesitas, vooral abdominale obesitas, is een belangrijke risicofactor voor het ontwikkelen van Barrett-oesofagus. Vetophoping in de buik kan de druk op de maag verhogen, wat de kans op reflux vergroot. Het metabool syndroom, een cluster van aandoeningen zoals hoge bloeddruk, verhoogde bloedsuikerspiegel en verhoogde cholesterolniveaus, wordt ook geassocieerd met een verhoogd risico op GORZ en Barrett-oesofagus.
Risicogroepen
Bepaalde populaties lopen een hoger risico op het ontwikkelen van Barrett-oesofagus. De risicogroepen voor deze aandoening omvatten patiënten met een geschiedenis van GORZ, oudere volwassenen, mannen, en mensen met een familiegeschiedenis van de aandoening.Patiënten met GORZ
De belangrijkste risicogroep voor Barrett-oesofagus zijn patiënten die al langere tijd lijden aan GORZ. Mensen met frequente brandend maagzuur of regurgitatie van maaginhoud hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van Barrett-oesofagus, vooral als de aandoening niet effectief wordt behandeld.
Mannen en ouderen
Barrett-oesofagus komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen, en de incidentie neemt toe met de leeftijd. Dit kan deels te maken hebben met een verhoogde prevalentie van GORZ bij oudere volwassenen. Mannen boven de 50 jaar vormen een significant risicogroep voor de aandoening.
Symptomen van Barrett-oesofagus
Zure refluxDe zure reflux die geassocieerd wordt met een Barrett-oesofagus kan leiden tot symptomen van brandend maagzuur. Hoesten, laryngitis (ontsteking van het strottenhoofd en de stembanden), slikproblemen, misselijkheid en bloedbraken (zelden) zijn andere symptomen die kunnen optreden bij ernstige gastro-oesofageale reflux.
Barrett-oesofagus
Een Barrett-oesofagus zelf veroorzaakt meestal geen specifieke symptomen. Patiënten met een Barrett-oesofagus hebben echter een verhoogd risico op het ontwikkelen van oesofageaal adenocarcinoom, een ernstige vorm van slokdarmkanker. Een adenocarcinoom is een kwaadaardig gezwel dat ontstaat uit klierweefsel en het klierepitheel in de slokdarm.
Alarmsymptomen
Barrett-oesofagus zelf veroorzaakt vaak geen specifieke symptomen, maar de aandoening wordt vaak ontdekt bij patiënten die symptomen van GORZ ervaren. Er zijn echter bepaalde symptomen die moeten leiden tot nader onderzoek, zoals chronisch brandend maagzuur, regurgitatie, moeite met slikken en onverklaarde gewichtsafname.Symptomen van GORZ
De meeste patiënten met Barrett-oesofagus hebben langdurige symptomen van GORZ, zoals brandend maagzuur, zuurbranden of zure regurgitatie. Als deze symptomen aanhouden, zelfs met behandeling, kan dit wijzen op de aanwezigheid van Barrett-oesofagus.
Moeilijkheden met slikken (dysfagie)
Moeilijkheden met slikken kunnen een alarmsymptoom zijn voor Barrett-oesofagus, vooral wanneer deze samen gaan met een geschiedenis van langdurige refluxklachten. Dysfagie kan wijzen op vernauwing van de slokdarm door littekenweefsel, wat kan ontstaan door langdurige irritatie van de slokdarmwand.
Diagnose en onderzoeken
De diagnose Barrett-oesofagus wordt vaak gesteld door middel van een endoscopie (inwendig kijkonderzoek van de slokdarm). Deze procedure wordt uitgevoerd wanneer symptomen van gastro-oesofageale reflux ernstig zijn of terugkomen na eerdere behandeling. Tijdens de endoscopie neemt de arts weefselmonsters (biopten) uit verschillende delen van de slokdarm. Deze biopten worden onderzocht door een patholoog om afwijkingen en mogelijke precancereuze veranderingen te identificeren. Soms worden aanvullende tests uitgevoerd, zoals genetische analyse of onderzoek naar specifieke biomarkers, om de prognose en behandelopties beter te kunnen bepalen.
Het vermijden van overgewicht is cruciaal bij de behandeling van Barrett-oesofagus / Bron: Tobyotter, Flickr (CC BY-2.0)Behandeling van zure reflux en schade aan de Barrett-oesofagus
Zure reflux verminderenDe behandeling van gastro-oesofageale reflux omvat zowel leefstijlaanpassingen als medicatie. Enkele aanbevolen maatregelen zijn:
- Niet liggen gedurende ten minste drie uur na de maaltijd.
- Het hoofd hoger plaatsen bij het slapen om reflux te verminderen.
- Medicijnen: Histamine H2-receptorblokkers en maagzuurremmers kunnen worden gebruikt na de maaltijd en voor het slapengaan. Antacida en protonpompremmers helpen het maagzuur te neutraliseren en te verminderen.
- Overgewicht vermijden door een gezonde voeding en lichaamsbeweging.
- Vermijd voedingsmiddelen en dranken die reflux kunnen verergeren: alcohol, azijn, cafeïne, chocolade, citrusvruchten en -sappen, gebakken of vet voedsel, ketchup, koolzuurhoudende dranken, gekruid voedsel, mosterd, pepermunt, tabak en tomatensaus.
Hoewel deze maatregelen de symptomen van gastro-oesofageale reflux kunnen verlichten, blijft de Barrett-oesofagus zelf aanwezig en vereist verdere behandeling.
Behandeling van abnormale cellen in Barrett-oesofagus
Wanneer afwijkende cellen worden aangetroffen tijdens een endoscopie, kunnen verschillende behandelingen worden toegepast om deze abnormale cellen te verwijderen:
- Chirurgische interventie: Verwijdering van de abnormale slijmvlieswand door middel van een operatie.
- Cryotherapie: Via een endoscoop wordt koude stikstof of kooldioxide in de slokdarm gebracht om de abnormale cellen te bevriezen en te vernietigen.
- Fotodynamische therapie: Deze behandeling maakt gebruik van een speciale laser in combinatie met een fotosensitief geneesmiddel om de abnormale cellen te vernietigen.
- Radiofrequente ablatie: Radiogolven worden via een endoscoop in de slokdarm gebracht om abnormale cellen te vernietigen terwijl gezonde cellen worden gespaard.
Regelmatige endoscopieën zijn noodzakelijk om de voortgang te volgen en eventuele verdere celveranderingen die tot kanker kunnen leiden op tijd op te sporen.
Prognose en langetermijnbeheer
De prognose van Barrett-oesofagus hangt sterk af van de aanwezigheid van intestinale metaplasie en dysplasie (abnormale celgroei). In de meeste gevallen verloopt de aandoening zonder ernstige complicaties, maar patiënten met Barrett-oesofagus hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van slokdarmkanker, specifiek adenocarcinoom van de slokdarm.Risico op slokdarmkanker
Patiënten met Barrett-oesofagus hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van slokdarmkanker, vooral als er dysplasie aanwezig is. Het risico op transformatie naar kanker is relatief laag, maar het kan oplopen naarmate de mate van dysplasie toeneemt. Regelmatige controles en biopsieën zijn essentieel voor het monitoren van dit risico.
Behandelbaarheid en levensverwachting
De levensverwachting van patiënten met Barrett-oesofagus is vergelijkbaar met die van de algemene bevolking, mits de aandoening tijdig wordt gediagnosticeerd en behandeld. Vroege opsporing van dysplasie kan de prognose aanzienlijk verbeteren. Patiënten die geen dysplasie of kanker ontwikkelen, kunnen een normaal leven leiden.
Complicaties
- Oesofageaal adenocarcinoom: Een van de ernstigste complicaties van Barrett-oesofagus is de ontwikkeling van oesofageaal adenocarcinoom, een agressieve vorm van slokdarmkanker. Deze complicatie ontstaat uit de abnormale cellen die aanwezig zijn in het Barrett-slijmvlies. Het risico op deze vorm van kanker is verhoogd bij patiënten met Barrett-oesofagus, hoewel minder dan 1% van de patiënten daadwerkelijk kanker ontwikkelt.
- Dysplasie: Dysplasie verwijst naar de aanwezigheid van abnormale cellen in het slijmvlies van de slokdarm. Deze cellen kunnen een voorstadium zijn van kanker en worden vaak aangetroffen tijdens endoscopische onderzoeken. Dysplasie wordt ingedeeld in verschillende gradaties, variërend van milde tot ernstige dysplasie, waarbij ernstige dysplasie een groter risico op kanker met zich meebrengt.
- Verergering van gastro-oesofageale refluxziekte (GERD): Barrett-oesofagus kan de symptomen van gastro-oesofageale reflux verergeren. Dit kan leiden tot chronische problemen zoals aanhoudend brandend maagzuur, slikproblemen en een verminderde kwaliteit van leven.
- Strictuurvorming: Bij sommige patiënten kan er een vernauwing (strictuur) optreden in de slokdarm als gevolg van langdurige ontsteking of schade. Dit kan leiden tot slikproblemen en een verhoogd risico op voedselophoping of verstopping in de slokdarm.
- Bloedingen: Hoewel zeldzaam, kunnen ernstige gevallen van Barrett-oesofagus leiden tot bloedingen in de slokdarm. Dit kan het gevolg zijn van irritatie of beschadiging van het slijmvlies door reflux of door abnormale cellen.
- Pijn en ongemak: Patiënten met Barrett-oesofagus kunnen soms last hebben van chronische pijn en ongemak in de borststreek, wat het dagelijks leven kan beïnvloeden. Dit kan gerelateerd zijn aan zowel de refluxsymptomen als de aanwezigheid van afwijkend slijmvlies.
Preventie en leefstijlaanpassingen
Om het risico op het ontwikkelen van Barrett-oesofagus te verminderen, kunnen de volgende preventieve maatregelen worden genomen:- Gezond eten: Kies voor een dieet dat rijk is aan vezels, groenten en fruit, en beperk de inname van vetten en suikers.
- Vermijd roken: Roken kan de symptomen van reflux verergeren en de gezondheid van de slokdarm negatief beïnvloeden.
- Beperk alcoholconsumptie: Alcohol kan de spijsvertering verstoren en de reflux symptomen verergeren.
- Beheer stress: Stress kan bijdragen aan gastro-oesofageale reflux, dus technieken zoals mindfulness en ontspanningsoefeningen kunnen nuttig zijn.
- Regelmatige medische controles: Vroegtijdige opsporing en behandeling van refluxsymptomen kunnen helpen om de ontwikkeling van Barrett-oesofagus te voorkomen.
Het handhaven van een gezonde levensstijl en het opvolgen van medische adviezen kunnen helpen om het risico op Barrett-oesofagus en gerelateerde complicaties te minimaliseren.
