Zwarte ontlasting: Oorzaken van teerachtige stoelgang
Bloed in de ontlasting is mogelijk afkomstig van alle gebieden van het spijsverteringskanaal komen, namelijk van de mond tot de anus. Een zwarte of teerachtige ontlasting met een vieze geur (melena) is een teken van een probleem of bloeding in het bovenste deel van het spijsverteringskanaal. Meestal ligt een maagzweer aan de basis van melena, maar ook andere aandoeningen zijn gekoppeld aan de zwarte poep. Daarnaast zijn enkele omgevingsfactoren zoals ijzersupplementen en bepaalde voedingsmiddelen gekoppeld aan de stoelgang met de teerachtige kleur.
Oorzaken van melena
De kleur van het bloed in de ontlasting geeft informatie over de bron van de bloeding. Bij een zwarte of teerachtige ontlasting is er een bloeding in het bovenste deel van het spijsverteringsstelsel zoals de slokdarm, de maag of het eerste deel van de dunne darm aanwezig. Het bloed is donkerder van kleur omdat het op zijn weg door het maagdarmkanaal wordt verteerd. Bij een rode ontlasting (rectale bloeding) kampt de patiënt met een bloeding uit het onderste gedeelte van het maagdarmkanaal (rectum en anus).
Risicofactoren en stoelgang die zwart van kleur is
Aandoeningen
Enkele aandoeningen verhogen de kans op het krijgen van melana:
Dikkedarmpoliepen
Poliepen zijn kleine gezwelletjes die in de dikke darm ontstaan.
Darmpoliepen zijn goedaardig maar af en toe monden ze uit in kanker (
dikkedarmkanker). Door de poliepen komt mogelijk bloed in de stoelgang terecht, waardoor de poep een zwart en teerachtig uiterlijk krijgt.
Maagontsteking
Gastritis is de
ontsteking van de maagwand. Deze ontsteking is het resultaat van
te veel alcohol drinken, te veel gekruid voedsel eten, roken, een bacteriële infectie of het langdurig gebruik van NSAID's. Gastritis ontwikkelt zich mogelijk ook na een operatie of een trauma, of het is soms geassocieerd met reeds bestaande medische aandoeningen. Vaak voorkomende tekenen van een maagontsteking zijn misselijkheid of
braken, een opgeblazen gevoel in de maag, een
verlies van eetlust en milde
buikpijn.
Maagzweer
Een
maagzweer is een type zweer op de binnenkant van de maag dat mogelijk bloedingen veroorzaakt en dan resulteert in melena. Maagzweren zijn meestal niet het resultaat van
stress of pittig eten (hoewel deze een reeds bestaande maagzweer mogelijk verergeren). Ze zijn meestal het gevolg van een infectie met de bacterie
Helicobacter pylori (H. pylori).
Vermoeidheid,
misselijkheid, een verlies van eetlust, matige buikpijn,
buikkrampen en
maagkrampen zijn enkele veel voorkomende symptomen van een maagzweer. Meestal schrijft de arts
antibiotica voor om de infectie te elimineren, en soms ook een zuurverlagend middel. Een andere oorzaak van een maagzweer is het langdurig gebruik van
NSAID's (niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen).
Mallory-Weiss scheur
Bij een
Mallory-Weiss scheur ontstaat een scheur in het slijmvlies dat de slokdarm en de maag verbindt. Als deze scheur gaat bloeden, resulteert dit in melena. Deze aandoening is vrij zeldzaam is het gevolg van explosief braken, zwaar
hoesten of
epileptische aanvallen.
Slokdarmvarices
Slokdarmvarices (
slokdarmspataderen) zijn verwijde aderen in de wand van de onderkant van de slokdarm of de bovenkant van de maag. Wanneer deze aderen scheuren, veroorzaken ze bloedingen, waardoor
bloed in de ontlasting of in het braaksel verschijnt. Slokdarmvarices zijn een ernstige complicatie van portale hypertensie (hoge bloeddruk) veroorzaakt door
levercirrose.
Een zwarte en teerachtige stoelgang is mogelijk eveneens het gevolg van enkele aandoeningen:
- abnormale bloedvaten
- een afgesneden bloedvoorziening naar een deel van de darmen
- een trauma of een vreemd lichaam
- kanker: slokdarmkanker, maagkanker, kanker van de twaalfvingerige darm of kanker van de ampulla
Omgevingsfactoren
Medicatie
Het nemen van
ijzerpillen, actieve kool of bismuth-medicijnen zoals Pepto-Bismol, leidt soms ook tot teerachtige poep.
Voeding
De inname van voedingsmiddelen die donkerblauw, zwart of groen zijn, resulteert eveneens in een zwarte ontlasting. Dit geldt bijvoorbeeld voor zwarte drop,
rode wijn, bloedworst en
bosbessen.
Geassocieerde symptomen bij zwarte poep
Vaak gaan andere symptomen gepaard met de teerachtige poep zoals:
Diagnose en onderzoeken
Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek
De arts neemt een
medische geschiedenis af en voert een lichamelijk onderzoek uit. Het onderzoek richt zich op de buik. Mogelijk stelt de arts vragen inzake het medicatiegebruik, de voeding, het inslikken van bepaalde voorwerpen, bijkomende symptomen, de start van de zwarte poep enzovoort.
Diagnostisch onderzoek
Verdere onderzoeken zijn nodig zoals:
Behandeling van teerachtige ontlasting
Wanneer de ontlasting zwart of teerachtig van kleur is en dit is wellicht te wijten aan voeding, dan behoeft dit geen behandeling. De arts schrijft mogelijk andere medicijnen voor wanneer de zwarte ontlastingskleur het gevolg is van medicatiegebruik. Verder behandelt de arts de onderliggende oorzaak van de teerachtige poep. Bij ernstige bloedingen die overmatig bloedverlies en een bloeddrukdaling veroorzaken, is chirurgie of een ziekenhuisopname vereist.
Lees verder