Maagkanker (maagcarcinoom): Kanker in maagslijmvlies
Bij maagkanker (maagcarcinoom, carcinoma ventriculi) ontstaat kanker vanuit het maagslijmvlies. De precieze oorzaak van kanker in de maag is niet gekend, maar aandoeningen, medische behandelingen, genetische factoren en omgevingsfactoren spelen hierbij zeker een rol. De eerste symptomen van maagkanker zijn vaag zoals maagpijn en misselijkheid. De arts voert een inwendig kijkonderzoek van de maag uit en neemt hierbij weefsel weg om zeker te zijn van maagkanker, en nadien zijn nog meerdere beeldvormende onderzoeken uit. De behandeling van kanker in het maagslijmvlies bestaat vooral uit curatieve of palliatieve chirurgie, radiotherapie en/of chemotherapie. De vooruitzichten zijn meestal niet goed, tenzij de behandeling in een vroeg stadium heeft plaatsgevonden. Dit is het gevolg van de beginsymptomen die de arts vaak verwart met andere, minder ernstige aandoeningen.
Oorzaken en risicofactoren maagkanker
Maagkanker begint wanneer kankercellen zich vormen in de bekleding van de maag, het maagslijmvlies. Deze cellen groeien vervolgens langzaam (gedurende vele jaren) uit tot een tumor. Waarom maagkanker precies ontstaat, is onduidelijk, maar wel zijn diverse risicofactoren bekend.
Risicofactoren van kanker in maagslijmvlies
Aandoeningen en medische behandelingen
Atrofische gastritis (maagslijmvliesontsteking met verschrompeling van de maag),
pernicieuze anemie (falen van absorptie vitamine B12 met een
vitamine B12-tekort als gevolg), een
adenoom (soort
maagpoliep) dat groter is dan 2 cm en een chronische infectie met de bacterie
Helicobacter pylori (de veroorzaker van een
maagzweer) zijn potentiële voorlopers van maagkanker. Daarnaast is maagchirurgie voor het behandelen van een maagzweer soms geassocieerd met de totstandkoming van een maagcarcinoom. Een infectie met het Epstein-Barr virus (veroorzaakt
klierkoorts) vormt tot slot een risicofactor voor de ziekte.
Andere vormen van kanker
Het risico op het ontwikkelen van maagkanker is verhoogd bij de aanwezigheid van een andere vorm van kanker, zoals slokdarmkanker of een
non-Hodgkin lymfoom (kanker die zich ontwikkelt in de witte bloedcellen). Bij mannen is het risico op een maagcarcinoom verhoogd na
prostaatkanker,
blaaskanker,
borstkanker en
teelbalkanker. Bij vrouwen neemt het risico op maagkanker toe na
eierstokkanker,
borstkanker of
baarmoederhalskanker.
Genetische factoren
Genetische factoren spelen een rol in de totstandkoming van maagkanker. Soms is namelijk een familiale geschiedenis bekend van de ziekte.

Roken vormt een risicofactor voor maagkanker /
Bron: Geralt, Pixabay Omgevingsfactoren
Mannen zijn meer dan vrouwen aangetast door
kanker in de maag. Het risico neemt tevens toe bij het verouderen (vooral bij 55-plussers), bij
overgewicht, bij bloedtype A en bij
roken. Een slechte voeding die bestaat uit veel zoute, gekruide en gerookte voedingsmiddelen, veel rood vlees en weinig vers fruit en groenten, evenals het eten van voedsel besmet met de schimmel aflatoxine, zijn andere bijdragende factoren. Bepaalde stoffen of materialen zijn ook gekend als potentiële uitlokkende factor, met name werken met asbest, kolen, metaal, hout of rubber. Het langdurig gebruik van
aspirine of
NSAID’s (niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen) verhoogt tot slot de kans op maagkanker.
Soorten maagcarcinoom
Verschillende vormen van maagkanker zijn bekend. Meer dan 95% van de patiënten met een maagcarcinoom ontwikkelt een adenocarcinoom (kwaadaardig klierweefsel- en klierepitheelgezwel). Minder voorkomende vormen van maagkanker omvatten een
lymfoom van de maag, wat zich ontwikkelt in het lymfatische weefsel (weefsel dat vocht afvoert en infecties bestrijdt) en gastro-intestinale stromale tumoren (GIST), die zich ontwikkelen in de spieren of het bindweefsel van de maagwand.
Symptomen: Pijn boven maagstreek
Beginstadium kanker
In een erg vroeg stadium treden weinig of geen symptomen op waardoor het stellen van een diagnose veelal niet gebeurt. Enkele veel voorkomende symptomen in het beginstadium zijn vaak weinig specifiek zoals
halitose (een slechte adem), een verlies aan eetlust, vermagering,
epigastrische pijn (
pijn boven het maaggebied in het midden van de bovenbuik (
maagpijn),
brandend maagzuur en een
opgeblazen gevoel na het eten van een (kleine) maaltijd. Een afkeer van vlees (horror carnis) komt bij een aantal patiënten met maagkanker ook voor. Bovendien behoren tekenen van
ferriprieve anemie (bloedarmoede door ijzertekort) zoals
zwakte of
vermoeidheid /
kankervermoeidheid tot de mogelijkheden.
Acanthosis nigricans komt tot slot sporadisch voor bij een maagcarcinoom; hierbij is de huid verdikt en verkleurd.
Verspreiding kanker
Wanneer maagkanker zich verspreid (
gemetastaseerd) heeft via direct naastgelegen weefsels, via het bloed of de
lymfeklieren, zijn ook andere symptomen mogelijk afhankelijk van de locatie van de metastasen: lever (
levermetastasen), longen (
longmetastasen), klieren (kliermetastasen) en peritoneum (buikvlies: peritoneummetaasten). Enkele meer ernstige symptomen omvatten:
Diagnose en onderzoeken
Diagnostisch onderzoek
Een
gastroscopie (inwendig kijkonderzoek van de maag) met een
biopsiename (stukje weefsel van het maagslijmvlies wegnemen) is nodig, wat dan maagkanker onthult. Daarnaast zijn een
röntgenfoto van de slokdarm, de maag en het duodenum (twaalfvingerige darm) en een inwendige
echografie van de maagwand (echo-endoscopie) vereist. Voor het bepalen van het kankerstadium (enscenering) is het nodig om een
CT-scan van de
borstkas en de buik, een
PET-scan en/of
een diagnostische laparoscopie (inwendig kijkonderzoek van de buikholte) uit te voeren.
Differentiële diagnoses
Door de algemene symptomen die optreden in het beginstadium van de ziekte, maakt de arts soms een foute diagnose. Hij moet met andere woorden aan de hand van de gastroscopie en de vele
beeldvormende onderzoeken de diagnose van maagkanker bevestigen. Volgende differentiële diagnoses zijn bekend voor een maagcarcinoom:

Een gezonde voeding is nodig om het risico op maagkanker te verlagen /
Bron: Jill111, PixabayBehandeling via chirurgie, chemotherapie en/of radiotherapie
Zelfzorg
Een gezonde voeding met dagelijks verse groenten en fruit is nodig om het risico op kanker te verlagen. Bij een
gezonde en gevarieerde voeding valt ook te denken aan het weglaten van erg zoute, gekruide of gerookte voedingsproducten zoals hotdogs of gerookte kazen. Een gezond gewicht en stoppen met roken zijn tevens nodig om een maagcarcinoom te voorkomen. Het is daarnaast aanbevolen om het medicatiegebruik regelmatig te bekijken met de arts en zich grondig te laten opvolgen, vooral bij het langdurig nemen van NSAID’s en aspirine, omdat deze soms resulteren in maagkanker.
Professionele medische zorg
Diagnosticeert de arts de kanker in een vroeg stadium, dan is hij via
endoscopie (inwendig kijkonderzoek van de binnenkant van het lichaam) in staat om het verdachte maagslijmvlies te verwijderen (bij een gastroscopie). Een chirurgische ingreep is echter vaak nodig bij maagkanker om een deel van de maag of de volledige maag te verwijderen ((partiële)
gastrectomie). Dit is echter niet goed mogelijk wanneer sprake is van metastasen.
Chemotherapie is veelal uitsluitend mogelijk wanneer de arts metastasen detecteert. In andere gevallen krijgt de patiënt naast de chirurgische ingreep zowel
radiotherapie als chemotherapie. Soms plaatst de arts een
stent tussen de maag en de twaalfvingerige darm wanneer sprake is van een obstructie (verstopping) door de kanker.
Prognose van kanker in maag
De vijfjaarsoverleving bedraagt 20% bij maagkanker, al is dit wel afhankelijk van het tumorstadium. Veelal gebeurt de diagnose echter in een laat stadium omdat de eerste symptomen van een maagcarcinoom niet-specifiek zijn en de arts deze aanvankelijk soms verwart met andere, mildere ziekten.
Lees verder