Pijn onder de voorvoet: symptomen, oorzaak en behandeling

Pijn onder de voorvoet of pijn onder de bal van de voet is een courante klacht. Metatarsalgie is de brede benaming voor voorvoetklachten, wat vaak gepaard gaat met pijnklachten onder de bal van de voet; vaak een scherpe of stekende pijn onder de voorvoet. Je kunt deze klachten ontwikkelen als je deelneemt aan activiteiten waarbij je rent of springt. Er zijn ook andere oorzaken, waaronder misvorming van de voet of schoenen die te strak of te los zijn. Hoewel de aandoening over het algemeen niet ernstig is, kun je er wel dermate last van hebben dat je niet goed kunt lopen. Je kunt vaak zelf bepaalde maatregelen nemen, zoals het toepassen van ijs en rust om de symptomen te verlichten. Het dragen van het juiste schoeisel met schokabsorberende zolen of steunzolen kunnen klachten voorkomen of toekomstige problemen met metatarsalgie tot het minimum beperken.

• Pijn onder de voorvoet of metatarsalgie
• Epidemiologie van metatarsalgie: wie loopt risico op voorvoetpijn?
• Anatomie en fysiologie van de voorvoet: hoe ontstaat voorvoetpijn?
• Symptomen van metatarsalie
• Verschijnselen
• Wanneer een arts raadplegen?
• Oorzaken van pijn in bal van voet
• Intensieve training of activiteit
• Holvoet
• Hamerteen
• Overgewicht
• Slecht passende schoenen
• Stressfractuur van een middenvoetsbeentje
• Neuroom van Morton
• Klauwteen
• Artritis of jicht
• Diabetes
• Plantaire fasciitis of peesplaatontsteking
• Tendinitis (peesontsteking)
• Capsulitis: ontstoken gewrichtskapsels die voor druk zorgen
• Overpronatie en supinatie: ongezonde voetpositie
• Ganglion cyste
• Bursitis: een slijmbeurs die ontstoken raakt
• Tarsale coalitie: aangeboren botfusies die druk verhogen
• Vasculaire aandoeningen: slechte doorbloeding als pijnfactor
• Bindweefselaandoeningen zoals Ehlers-Danlos syndroom
• Risicofactoren
• Onderzoek en diagnose bij metatarsalgie
• Anamnese: levensstijl en activiteitenanalyse
• Fysiek onderzoek: drukpunten en voetpositie
• Beeldvorming: röntgenfoto’s en geavanceerde scans
• Drukanalyse: inzicht in drukverdeling tijdens het lopen
• Laboratoriumonderzoek: uitsluiten van ontstekingsaandoeningen
• Differentiële diagnose: uitsluiten van andere aandoeningen
• Behandeling pijn onder de voorvoet
• Rust en ijs: de basis voor herstel
• Orthopedische inlegzolen en steunzolen
• Medicatie voor pijn en ontsteking
• Schoenadvies: kies voor ondersteuning en comfort
• Fysiotherapie en rek- en strekoefeningen
• Shockwave-therapie: een moderne twist voor chronische pijn
• Podotherapie: aanpassing van het looppatroon
• Botox-injecties voor zenuwpijn
• Kurkuma
• Chirurgie: de laatste optie
• Prognose
• Complicaties

Pijn onder de voorvoet of metatarsalgie

Na een lange dag op hakken voelde Sarah een scherpe, brandende pijn onder haar voorvoet, alsof ze op kiezelstenen liep – een ongemak dat later metatarsalgie bleek te zijn.

Metatarsalgie duidt op voorvoetklachten, wat vaak samengaat met pijnklachten onder de bal van de voet. Het gaat hierbij om een overbelasting van de middenvoetsbeentjes en de gewrichten in de voorvoet. Dit kan soms leiden tot een ontsteking in de voorvoet.

Epidemiologie van metatarsalgie: wie loopt risico op voorvoetpijn?

Metatarsalgie, oftewel pijn onder de voorvoet, komt wereldwijd veel voor, maar de incidentie varieert sterk op basis van leeftijd, geslacht, geografische locatie en leefgewoonten. Factoren zoals schoeisel, klimaat, activiteitenniveau en zelfs genetische aanleg kunnen het risico op voorvoetpijn beïnvloeden. Hier volgt een uitgebreide kijk op de epidemiologie van metatarsalgie, met specifieke aandacht voor Nederland, de Nederlandse Caribische gebieden, België en wereldwijde verschillen.

Geslachtsverschillen: vrouwen versus mannen
Metatarsalgie komt aanzienlijk vaker voor bij vrouwen dan bij mannen, voornamelijk vanwege het schoeisel dat vrouwen dragen.

• Vrouwen: In Nederland blijkt uit studies dat vrouwen twee tot drie keer meer kans hebben op metatarsalgie dan mannen. Dit komt grotendeels door het dragen van schoenen met hoge hakken of smalle neuzen, die de druk op de voorvoet verhogen. Ongeveer 75% van de vrouwen die regelmatig hakken dragen ervaart op een bepaald moment pijn onder de voorvoet.
• Mannen: Hoewel mannen minder vaak metatarsalgie hebben, kan intensieve sportbeoefening of werk waarbij ze langdurig staan, zoals in de bouw of horeca, het risico verhogen. Onder mannelijke hardlopers komt voorvoetpijn veel voor, vooral bij intensieve trainingen waarbij de voet vaker impact ondervindt.

Leeftijd en prevalentie: kinderen versus volwassenen
Leeftijd speelt een rol bij metatarsalgie, waarbij volwassenen en ouderen meer risico lopen dan kinderen.

• Kinderen: Metatarsalgie komt bij kinderen minder vaak voor en treedt meestal op als tijdelijke pijn na fysieke activiteit. Bij adolescenten kan het risico toenemen als gevolg van sporten met veel rennen en springen, maar het blijft zeldzaam. In Nederland ervaart minder dan 5% van de kinderen onder de 15 jaar langdurige voorvoetpijn.
• Volwassenen en ouderen: Voor volwassenen, vooral vanaf de leeftijd van 40, wordt het risico op metatarsalgie groter door natuurlijke slijtage, een verzwakking van de voetbogen en veranderingen in vetkussentjes onder de voorvoet. Bij volwassenen boven de 50 in Nederland heeft ongeveer 30% te maken met enige vorm van metatarsalgie. In België lopen volwassenen in stedelijke gebieden met verharde oppervlakken ook een hoger risico, vooral als ze dagelijks lange afstanden lopen.

Klimaat en seizoensinvloeden
Klimaat en seizoenen hebben invloed op metatarsalgie, omdat het schoeisel en de oppervlakken waarop mensen lopen per regio kunnen variëren.

• Nederland en België: In deze gematigde klimaten, waar mensen in de winter vaak dichte schoenen dragen en in de zomer op slippers of sandalen lopen, kan de wisseling in schoeisel het risico op voorvoetpijn verhogen. Zomers schoeisel biedt vaak minder ondersteuning en kan voor extra druk op de voorvoet zorgen, vooral bij mensen met een hoge voetboog.
• Nederlandse Caribische eilanden: In het tropische klimaat van Aruba en Curaçao dragen mensen het hele jaar door open schoeisel. Het gebrek aan goede ondersteuning in slippers en sandalen kan bijdragen aan metatarsalgie. Ongeveer 20% van de volwassenen in deze gebieden ervaart chronische pijn onder de voorvoet, vaak veroorzaakt door de combinatie van warm klimaat en weinig steun in het schoeisel.

Genetische aanleg en erfelijke voetstructuur
Genetische factoren spelen een belangrijke rol in de structuur van de voet en kunnen bijdragen aan een verhoogd risico op metatarsalgie.

• Erfelijke voetafwijkingen: Mensen met een erfelijke hoge voetboog (pes cavus) of platvoeten (pes planus) hebben meer kans op metatarsalgie. Bij mensen met een hoge voetboog is de druk op de voorvoet groter, wat kan leiden tot pijnlijke metatarsale hoofden (de botten onder de bal van de voet). Studies wijzen uit dat mensen met platvoeten of een hoge voetboog een 60% hoger risico hebben op pijnklachten in de voorvoet.
• Familiaire aanleg voor slijtage: Bij sommige mensen ligt een erfelijke aanleg voor vroegtijdige gewrichtsslijtage, wat kan leiden tot metatarsalgie op latere leeftijd. Dit komt bijvoorbeeld vaker voor in families met een geschiedenis van artritis of osteoporose, waarbij de botdichtheid en gewrichtsstabiliteit verminderen.

Geografische verschillen: Nederland, Nederlandse Cariben, België en wereldwijd
Het voorkomen van metatarsalgie verschilt ook sterk per regio en cultuur, afhankelijk van schoeisel en leefgewoonten.

• Nederland en België: Metatarsalgie komt veel voor, vooral onder volwassenen die langdurig staan of lopen op verharde ondergronden. In Nederland is het bij volwassenen boven de 40 een veelvoorkomende klacht, waarbij 1 op de 4 mensen weleens last heeft van pijn onder de voorvoet. In België komt metatarsalgie ook veel voor in stedelijke gebieden zoals Brussel, waar mensen vaak lange afstanden op harde oppervlakken lopen.
• Nederlandse Caribische eilanden: In de Caribische regio, waar de warmere temperaturen open schoeisel bevorderen, zien we een groter aantal gevallen van metatarsalgie bij volwassenen. Hier draagt ongeveer 15-20% van de bevolking slippers of sandalen met weinig voetsteun, wat bijdraagt aan een verhoogd risico op voorvoetpijn.
• Wereldwijd: In Noord-Amerika en Europa komt metatarsalgie vaker voor in stedelijke gebieden en bij mensen die veel staan of lopen op harde ondergronden. In ontwikkelingslanden komt metatarsalgie minder vaak voor, mogelijk doordat mensen minder vaak modieuze, minder ondersteunende schoenen dragen. Bij sporten zoals hardlopen en dansen is de kans op metatarsalgie echter wereldwijd vergelijkbaar, met name onder intensieve beoefenaars.

Anatomie en fysiologie van de voorvoet: hoe ontstaat voorvoetpijn?

Voorvoetpijn, of metatarsalgie, ontstaat wanneer het complexe netwerk van botten, spieren, pezen en zenuwen onder druk komt te staan. De anatomie van de voorvoet speelt een cruciale rol in het ontstaan van pijn, vooral wanneer de natuurlijke schokabsorptie van de voet verstoord raakt. Laten we eens dieper kijken naar de structuren en processen in de voorvoet die bijdragen aan voorvoetpijn.

De metatarsale botten: de steunpilaren van de voorvoet
De voorvoet bestaat uit vijf metatarsale botten, die zich uitstrekken van het midden van de voet tot de basis van de tenen. Deze botten vangen een groot deel van de druk op tijdens het lopen, vooral bij het afzetten. De druk op de koppen van deze metatarsalen – de plekken waar de botten de grond raken – is het hoogst tijdens het lopen en staan. Overmatige belasting, zoals bij het dragen van hakken of intensieve sportbeoefening, kan de metatarsale koppen overbelasten en leiden tot pijn en ontsteking.

Het vetkussen: natuurlijke schokabsorptie
Onder de voorvoet bevindt zich een vetkussen dat fungeert als een natuurlijke schokdemper. Dit kussen verspreidt de druk die op de metatarsale koppen komt, waardoor de impact op de botten en pezen vermindert. Naarmate we ouder worden, slijt het vetkussen, wat resulteert in minder bescherming en meer directe druk op de metatarsale botten. Deze slijtage kan het risico op metatarsalgie verhogen, vooral bij ouderen.

Ligamenten en pezen: stabiliteit en beweging
De metatarsale botten worden bij elkaar gehouden door ligamenten en pezen, die zorgen voor stabiliteit en soepelheid in de voetbeweging. De plantaire fascia, een stevige peesplaat aan de onderkant van de voet, helpt de voetboog te ondersteunen en draagt het lichaamsgewicht tijdens het lopen. Overmatige belasting van deze peesplaat – bijvoorbeeld door langdurig staan of overmatig sporten – kan leiden tot ontsteking, wat voorvoetpijn veroorzaakt.

Zenuwen in de voorvoet: signalen van pijn en druk
De zenuwen die door de voorvoet lopen, geven signalen van pijn en druk door aan de hersenen. Wanneer de zenuwen bekneld raken tussen de metatarsale koppen – bijvoorbeeld door een hoge voetboog, afwijkingen zoals Morton’s neuroom, of slecht passend schoeisel – kan er een brandend of tintelend gevoel ontstaan, wat kenmerkend is voor metatarsalgie. Morton’s neuroom, waarbij de zenuw tussen de derde en vierde teen dikker wordt, komt vaak voor bij mensen met voorvoetpijn en veroorzaakt specifieke, schietende pijn onder de voorvoet.

Biomechanische factoren: rol van voetboog en drukverdeling
De vorm van de voetboog beïnvloedt hoe druk verdeeld wordt over de voorvoet. Bij een hoge voetboog (pes cavus) wordt meer druk op de metatarsale koppen gelegd, terwijl bij platvoeten (pes planus) de voorvoet overmatig belast kan raken doordat de voet minder goed schok absorbeert. Beide voetvormen kunnen bijdragen aan een verhoogde druk op de voorvoet, waardoor de kans op metatarsalgie groter wordt.

Symptomen van metatarsalie

Verschijnselen

Symptomen van metatarsalgie kunnen bestaan uit:

• Scherpe, pijnlijke of brandende pijn in de bal van je voet – het deel van de zool net achter je tenen;
• Pijn die verergert wanneer je staat, of je voet draait of buigt tijdens het lopen, in het bijzonder op blote voeten op een hard oppervlak;
• De pijnklachten verbeteren in rust;
• Scherpe of stekende pijn, gevoelloosheid of tintelingen in je tenen;
• Een gevoel alsof je een steentje in je schoen hebt zitten.

Wanneer een arts raadplegen?

Niet alle voetproblemen vereisen medische zorg. Soms heb je last van je voeten na een lange dag van staan ​​of een pittige training. Pijn onder je voeten die langer dan een paar dagen duurt, kun je beter niet negeren. Praat met je huisarts als je een brandende pijn in de bal van je voet hebt die niet verbetert na een aantal dagen rust en het aanpassen van je activiteiten.

Oorzaken van pijn in bal van voet

Vaak ontstaat metatarsalgie door een combinatie van factoren, maar het kan ook door één factor veroorzaakt worden.

Intensieve training of activiteit

Langeafstandslopers hebben meer kans op metatarsalgie, vooral omdat de voorvoet aanzienlijke kracht absorbeert wanneer een persoon hardloopt. Maar iedereen die deelneemt aan een high-impact sport heeft meer kans hierop, vooral als je schoenen slecht passen of zijn versleten.

Holvoet

Bij holvoet of pes cavus heeft je voet een zeer hoge boog. Deze is niet plat wanneer je gewicht plaatst op je voet. Dit komt door een disbalans in de spieren van de voet. Deze aandoening kan zorgen voor extra druk op de bal van de voet wat kan leiden tot metatarsalgie.

Hamerteen

Bij een hamerteen is je teen chronisch gebogen op haar middengewricht. Veelvoorkomende oorzaken zijn slecht passende schoenen, schade aan de tenen, knobbel aan de grote teen (een zogeheten 'bunion') en reumatoïde artritis.

Overgewicht

Aangezien het meeste van je lichaamsgewicht zich verplaatst naar je voorvoet wanneer je loopt, betekent ieder extra pondje dat er meer druk op je middenvoetsbeentjes komt. Het verliezen van gewicht zou de klachten aanzienlijk kunnen verminderen.

Slecht passende schoenen

Hoge hakken, waardoor er extra gewicht komt aan de voorkant van je voet, zijn een veel voorkomende oorzaak van metatarsalgie bij vrouwen. Schoenen met een smalle voorkant waardoor je tenen te weinig ruimte hebben of sportschoenen die te weinig steun geven, kunnen ook bijdragen aan het probleem.

Stressfractuur van een middenvoetsbeentje

Dit duidt op een botscheurtje in de middenvoetsbeentjes, vaak als gevolg van overbelasting.

Neuroom van Morton

Mortons neuralgie is van invloed op één van de zenuwen die lopen tussen de botten in je voet. Het gaat om een verdikking of beklemming in de gevoelszenuw van de tenen, waarvan de exacte oorzaak niet bekend is. Symptomen bestaan uit pijn, branderig gevoel, gevoelloosheid en tintelingen tussen twee tenen van de voet.

Klauwteen

Een klauwteen duidt op een afwijkende stand van de eerste twee teenkootjes van een teen, die in een onnatuurlijke hoek staan ten opzichte van elkaar. Hierbij raakt het uiteinde van de teen de grond.

Artritis of jicht

Artritis of jicht kunnen leiden tot een gewrichtsontsteking in de bal van de voet of van de grote teen.

Diabetes

Diabetes kan tot complicaties leiden, waaronder schade aan de zenuwen in je voeten.

Plantaire fasciitis of peesplaatontsteking

Plantaire fasciitis of peesplaatontsteking wordt vaak gezien als de boosdoener bij hielpijn, maar de pijn kan zich ook naar de voorvoet uitbreiden. De peesplaat, de plantaire fascia, loopt vanaf de hiel tot aan de bal van de voet en biedt ondersteuning tijdens het lopen. Wanneer deze pees ontstoken raakt door overmatige belasting of verminderde schokabsorptie, kan dit resulteren in een zeurende pijn onder de voorvoet. Ongeveer 10% van de mensen met plantaire fasciitis ervaart ook pijn in de bal van de voet, vooral bij lang staan of lopen.

Tendinitis (peesontsteking)

Tendinitis, oftewel een ontsteking van de pezen of peesontsteking, kan optreden in de voet en pijnlijk aanvoelen in de bal van de voet. Veelvoorkomende oorzaken zijn overmatig staan of lopen op harde oppervlakken. Pezen zoals de flexorpezen van de tenen werken hard om de voet te stabiliseren en de druk gelijkmatig te verdelen. Als deze pezen overbelast raken, ontstaat er een zeurende pijn die vaak voelbaar is bij het afwikkelen van de voet. Vooral mensen met een actieve levensstijl ervaren tendinitis van de voetpezen, wat vaak ten onrechte voor metatarsalgie wordt aangezien.

Capsulitis: ontstoken gewrichtskapsels die voor druk zorgen

Capsulitis ontstaat wanneer de gewrichtskapsels rond de metatarsale koppen ontstoken raken. Deze kapsels zijn als kleine kussentjes rond de botuiteinden en bieden bescherming bij elke stap. Bij overmatige druk, zoals bij lopen op harde ondergronden of intensieve training, raken deze kapsels geïrriteerd en opgezwollen, wat resulteert in een scherpe pijn onder de bal van de voet. Capsulitis treft vaak de tweede of derde teen en kan na verloop van tijd leiden tot permanente misvorming als het onbehandeld blijft.

Overpronatie en supinatie: ongezonde voetpositie

Overpronatie (het te ver naar binnen rollen van de voet) en supinatie (naar buiten rollen) kunnen leiden tot onevenredige druk op de voorvoet. Een verkeerde positie bij het afwikkelen zorgt ervoor dat de bal van de voet extra belast wordt, wat tot pijnklachten leidt. Deze afwijkingen kunnen aangeboren zijn of ontstaan door slecht passend schoeisel of een verkeerde loopstijl. Ongeveer 20% van de mensen met pijn in de bal van de voet heeft een afwijking in het looppatroon, wat zorgt voor een continue, ongelijkmatige druk.

Ganglion cyste

Een ganglion cyste is een met vocht gevulde zwelling die zich vormt in de gewrichtsruimte van de voet. Deze cyste kan druk uitoefenen op de omliggende structuren in de voorvoet, wat pijn veroorzaakt. Hoewel ganglion cystes meestal pijnloos zijn, kan de locatie op de bal van de voet bij belasting voor een stekende pijn zorgen. Een ganglion cyste ontstaat vaak door langdurige belasting van de voet of herhaald trauma en komt vooral voor bij mensen tussen de 20 en 40 jaar.

Bursitis: een slijmbeurs die ontstoken raakt

Bursitis ontstaat wanneer de slijmbeurzen (bursae) die de metatarsale koppen beschermen ontstoken raken. Deze met vloeistof gevulde zakjes verminderen normaal de wrijving, maar raken bij langdurig staan of intensieve activiteit soms geïrriteerd. Bursitis in de voorvoet komt vaak voor bij mensen die veel lopen of staan op harde oppervlakken. De pijn wordt meestal scherper na inspanning en kan aanvoelen als een “doffe druk” die moeilijk te negeren is.

Tarsale coalitie: aangeboren botfusies die druk verhogen

Bij een tarsale coalitie zijn twee of meer voetbeenderen aangeboren met elkaar vergroeid, wat een stijvere voetstructuur veroorzaakt. Deze beperking in bewegingsvrijheid kan resulteren in een verhoogde druk op de bal van de voet. Tarsale coalitie komt bij ongeveer 1 op de 100 mensen voor, en hoewel het niet altijd klachten geeft, kan deze afwijking bijdragen aan metatarsalgie bij mensen die veel lopen of sporten.

Vasculaire aandoeningen: slechte doorbloeding als pijnfactor

Een verminderde bloedcirculatie, zoals bij perifere arteriële ziekte (PAD), kan gevoelloosheid en pijn in de voorvoet veroorzaken. Wanneer de doorbloeding beperkt is, kan het weefsel onvoldoende zuurstof krijgen, wat leidt tot krampachtige pijn en soms ook koude voeten. PAD komt vooral voor bij oudere volwassenen en mensen met risicofactoren zoals roken en diabetes, en kan de pijn in de bal van de voet versterken bij langdurig staan of lopen.

Bindweefselaandoeningen zoals Ehlers-Danlos syndroom

Bij bindweefselaandoeningen zoals het Ehlers-Danlos syndroom (EDS) zijn de gewrichten en weefsels in de voet vaak kwetsbaarder, waardoor de voorvoet sneller overbelast raakt. EDS zorgt voor hypermobiliteit en instabiliteit van de gewrichten, waardoor de drukverdeling in de voet verstoord wordt. Mensen met EDS hebben vaker last van pijnlijke gewrichten en overbelastbare pezen, wat tot metatarsalgie kan leiden, vooral bij langdurige belasting van de voet.

Risicofactoren

Ofschoon metatarsalgie iedereen kan treffen, lopen sommige mensen een groter risico vanwege hun activiteiten, levensstijl of fysieke omstandigheden. Hier zijn de belangrijkste risicofactoren die de kans op metatarsalgie verhogen.

• Deelname aan high-impact sporten: Mensen die actief zijn in sporten met veel rennen en springen, zoals hardlopen, basketbal of tennis, ervaren een constante impact op de bal van de voet. Dit verhoogt de kans op overbelasting van de metatarsale koppen, wat kan leiden tot pijn en ontsteking.
• Het dragen van hoge hakken of slecht passend schoeisel: Schoenen met hoge hakken verschuiven het lichaamsgewicht naar de voorvoet, wat extra druk en wrijving op de metatarsale koppen veroorzaakt. Ook schoenen die te smal of te strak zijn, vergroten het risico op metatarsalgie doordat ze de tenen en bal van de voet samenknijpen.
• Overgewicht of obesitas: Extra lichaamsgewicht legt meer druk op de voetgewrichten en botten, vooral op de metatarsale koppen. Bij mensen met overgewicht is de kans op metatarsalgie dan ook aanzienlijk verhoogd, vooral bij langdurig staan of lopen.
• Andere voetproblemen: Mensen met afwijkingen aan de voet, zoals een hamerteen of eelt op de onderkant van de voeten, lopen een verhoogd risico op metatarsalgie. Hamerteen zorgt ervoor dat de voet op een afwijkende manier belast wordt, wat de druk op de voorvoet vergroot. Eelt kan de pijn verergeren door wrijving en drukpunten te creëren.
• Inflammatoire artritis: Mensen met aandoeningen zoals reumatoïde artritis of jicht lopen een verhoogd risico op metatarsalgie. Deze inflammatoire aandoeningen veroorzaken zwelling en ontsteking in de gewrichten, wat pijn in de voorvoet kan veroorzaken en de druk op de metatarsale koppen vergroot.

Daarnaast hebben mensen met een hoge voetboog of platvoeten een verhoogd risico omdat de druk op de voorvoet bij deze voetstructuren ongelijk wordt verdeeld. Ook het ouder worden kan bijdragen aan een verhoogd risico op metatarsalgie, doordat het vetkussen onder de bal van de voet dunner wordt, wat minder bescherming biedt tegen impact.

Onderzoek en diagnose bij metatarsalgie

Metatarsalgie kan verschillende oorzaken hebben en vereist een nauwkeurige diagnose om een passende behandeling te kunnen bieden. De symptomen van metatarsalgie, zoals pijn in de bal van de voet, kunnen overlappen met andere voetproblemen. Daarom zijn er verschillende stappen in het diagnoseproces die artsen helpen om de onderliggende oorzaak van de pijn te achterhalen.

Anamnese: levensstijl en activiteitenanalyse

Een eerste stap bij de diagnose is een gedetailleerde anamnese waarin de arts vragen stelt over je levensstijl, activiteitsniveau en schoeiselkeuzes. De arts zal willen weten hoe vaak je staat of loopt, welke sporten je beoefent, en of je regelmatig schoenen draagt die mogelijk druk uitoefenen op de voorvoet, zoals hoge hakken of smalle schoenen. Daarnaast wordt gevraagd naar de duur en intensiteit van de pijn: komt deze alleen voor na intensieve activiteit, of is er zelfs in rust sprake van ongemak? Deze informatie helpt om een beeld te krijgen van mogelijke oorzaken en gewoontes die bijdragen aan de klachten.

Fysiek onderzoek: drukpunten en voetpositie

Vervolgens onderzoekt de arts de voet terwijl je zowel staat als zit. Tijdens dit onderzoek worden de stand van de voet, de drukpunten en de vorm van de voetbogen geëvalueerd. Staand kan de arts zien hoe de voet zich gedraagt onder belasting, wat helpt om te beoordelen welke delen van de voorvoet mogelijk overbelast worden. Ook kan het verschil in drukbelasting tussen de linker- en rechtervoet worden vastgesteld. Bij dit onderzoek zoekt de arts naar afwijkingen zoals hamerteen, eeltophoping, of een zichtbare verdikking bij een mogelijke ganglion cyste of Morton’s neuroom.

Beeldvorming: röntgenfoto’s en geavanceerde scans

In veel gevallen zal de arts een röntgenfoto laten maken om de oorzaak van metatarsalgie beter te begrijpen. Röntgenfoto’s zijn nuttig om onderliggende skeletafwijkingen, stressfracturen of afwijkingen in de metatarsale koppen op te sporen. Ook kunnen ze helpen om andere problemen uit te sluiten, zoals botbreuken, artritis, of afwijkingen door ouderdomsslijtage. Indien nodig kan ook een MRI of echografie worden aangevraagd, vooral als de arts een ontsteking van de pezen of een zenuwprobleem vermoedt. Een MRI-scan kan zachte weefsels zoals pezen en zenuwen in detail zichtbaar maken, wat nuttig is bij vermoedens van een neuroom van Morton of tendinitis.

Drukanalyse: inzicht in drukverdeling tijdens het lopen

Bij hardnekkige of onduidelijke gevallen kan drukanalyse, ook wel een gangbeeldanalyse genoemd, aanvullende informatie bieden. Hierbij wordt bekeken hoe de druk verdeeld is over de voet tijdens het lopen of staan. Een speciale druksensor of een loopband met sensoren kan de exacte belasting van de voorvoet vastleggen en mogelijke overbelasting van de metatarsale koppen zichtbaar maken. Deze analyse is vooral nuttig bij mensen met afwijkende voetbogen (hoge of platte voeten), die vaak zorgen voor een onregelmatige drukverdeling.

Laboratoriumonderzoek: uitsluiten van ontstekingsaandoeningen

In bepaalde gevallen kan de arts bloedonderzoek aanbevelen om inflammatoire aandoeningen zoals reumatoïde artritis of jicht uit te sluiten, vooral als de metatarsalgie gepaard gaat met andere gewrichtspijnen of zwellingen. Bepaalde markers in het bloed, zoals verhoogde uricazuurwaarden bij jicht, kunnen helpen om een ontstekingsaandoening als oorzaak te identificeren.

Differentiële diagnose: uitsluiten van andere aandoeningen

De symptomen van metatarsalgie kunnen overlappen met andere aandoeningen, zoals plantaire fasciitis, tendinitis, en kapselontsteking (capsulitis). Bij twijfel kan de arts aanvullende tests of onderzoeken inzetten om deze aandoeningen uit te sluiten. Capsulitis, bijvoorbeeld, heeft een vergelijkbaar pijnpatroon als metatarsalgie, maar veroorzaakt vaker een pijnlijke zwelling rond het tweede teengewricht. Een nauwkeurige diagnose helpt om de meest effectieve behandelmethode te bepalen.

Behandeling pijn onder de voorvoet

Pijn in de bal van de voet, of metatarsalgie, kan verlicht worden met een breed scala aan behandelingen – van klassieke pijnstilling tot speciale therapieën die zich richten op de onderliggende oorzaak. De juiste aanpak kan afhankelijk zijn van de ernst van de pijn, de oorzaak, en je dagelijkse activiteiten. Hier zijn de meest effectieve en soms verrassende behandelmogelijkheden om weer comfortabel en zonder pijn op je voeten te staan.

Rust en ijs: de basis voor herstel

Wanneer de pijn acuut is, is het belangrijk om de voorvoet te ontlasten. Rust en het aanbrengen van een ijscompres gedurende 15-20 minuten helpen om ontstekingen te verminderen en zwelling tegen te gaan. Dit is vooral nuttig na intensieve activiteit of bij pijn door overbelasting. Herhaal dit meerdere keren per dag voor het beste resultaat.

Orthopedische inlegzolen en steunzolen

Inlegzolen zijn vaak de eerste lijn van behandeling bij metatarsalgie. Speciaal ontworpen orthopedische inlegzolen kunnen de druk op de voorvoet verdelen, waardoor de metatarsale koppen minder belast worden. Een goede inlegzool biedt ondersteuning aan de voetboog, wat helpt om de druk van de voorvoet te verlichten. Aangepaste steunzolen worden vaak op maat gemaakt door een podotherapeut, en kunnen wonderen doen bij mensen die dagelijks lange afstanden lopen of staan.

Medicatie voor pijn en ontsteking

Vrij verkrijgbare pijnstillers zoals paracetamol of ontstekingsremmers zoals ibuprofen kunnen de pijn tijdelijk verlichten en ontstekingen verminderen. In ernstigere gevallen kan de arts ontstekingsremmende injecties met corticosteroïden voorstellen. Deze injecties geven directe verlichting door de ontsteking in de voet te verminderen, maar worden meestal pas toegepast als andere behandelingen onvoldoende effect hebben.

Schoenadvies: kies voor ondersteuning en comfort

Het juiste schoeisel kan een wereld van verschil maken. Vermijd schoenen met hoge hakken, smalle neuzen of een dunne zool. Kies in plaats daarvan voor schoenen met een goede demping en een brede teenbox om de druk gelijkmatig over de voet te verdelen. Speciale voorvoetkussentjes kunnen ook in de schoenen worden geplaatst om extra comfort en demping te bieden tijdens het lopen. De aanpassing van schoeisel is vaak een eenvoudige, maar effectieve manier om metatarsalgie onder controle te houden.

Fysiotherapie en rek- en strekoefeningen

Een fysiotherapeut kan specifieke oefeningen aanreiken die de spieren in de voet en enkel versterken, waardoor de druk op de voorvoet afneemt. Rekken en strekken van de tenen en voetzolen bevordert flexibiliteit en helpt om de pezen soepel te houden. Een populaire oefening is het rollen van de voet over een tennisbal, wat helpt om de plantaire fascia los te maken en de spanning in de voorvoet te verminderen.

Shockwave-therapie: een moderne twist voor chronische pijn

Shockwave-therapie, ook wel extracorporele schokgolftherapie genoemd, is een behandelmethode die geluidsgolven naar het getroffen gebied stuurt om het herstelproces te versnellen. Deze therapie helpt om de bloedsomloop in de voorvoet te verbeteren en ontstoken weefsel te genezen. Shockwave-therapie wordt vaak toegepast bij chronische pijn en is een effectieve optie voor mensen die niet voldoende baat hebben bij andere behandelingen.

Podotherapie: aanpassing van het looppatroon

Een podotherapeut kan helpen bij het aanpassen van het looppatroon om de druk op de voorvoet te verlichten. Door loopanalyse kan de podotherapeut specifieke aanpassingen inlopen aanleren, zoals het verplaatsen van de druk naar andere delen van de voet. Deze training kan langdurig helpen om de pijn te verminderen en de kans op terugkerende klachten te verkleinen.

Botox-injecties voor zenuwpijn

Botox is bekend om zijn cosmetische toepassingen, maar werkt ook effectief bij sommige zenuwpijnklachten in de voorvoet. Botox-injecties helpen om zenuwpijn te blokkeren door de signalen naar de hersenen te verstoren, wat verlichting geeft bij metatarsalgie veroorzaakt door Morton’s neuroom of andere zenuwaandoeningen. Deze behandeling is minder gebruikelijk, maar kan voor sommige mensen met aanhoudende zenuwpijn verlichting bieden.

Kurkuma

Sommige mensen ervaren verlichting met natuurlijke behandelingen zoals kurkuma, dat bekendstaat om zijn ontstekingsremmende werking. Het nemen van kurkumapoeder of capsules kan een aanvulling zijn op andere behandelingen.

Chirurgie: de laatste optie

Chirurgische ingrepen worden meestal overwogen wanneer andere behandelingen niet effectief blijken. Afhankelijk van de oorzaak kan de chirurg kiezen voor een osteotomie, waarbij de metatarsale kop wordt verplaatst om de druk te verminderen, of voor een zenuwverwijdering bij Morton’s neuroom. Hoewel operaties meestal goed resultaat opleveren, is chirurgie vaak de laatste stap en vereist een revalidatieperiode.

Prognose

De prognose van metatarsalgie is over het algemeen gunstig, vooral wanneer de aandoening vroeg wordt behandeld en de juiste aanpassingen worden gemaakt. Metatarsalgie kan bij veel mensen aanzienlijk verbeteren door een combinatie van rust, aangepaste schoeisel, en eventueel fysiotherapie. In de meeste gevallen ervaart men na enkele weken tot maanden verlichting van de pijn, mits de oorzaak van de overbelasting wordt aangepakt. Bij gebruik van orthopedische inlegzolen en regelmatige oefeningen, kan de pijn vaak langdurig onder controle worden gehouden.

Bij chronische metatarsalgie kan het herstelproces langer duren en kan meer intensieve therapie, zoals shockwave-therapie of injecties, noodzakelijk zijn. Als metatarsalgie het gevolg is van structurele problemen zoals platvoeten of een hoge voetboog, kunnen aanpassingen op lange termijn nodig zijn, zoals aangepaste inlegzolen of een aangepaste loopstijl, om herhaling te voorkomen.

Met de juiste behandeling en nazorg ervaren de meeste mensen een aanzienlijke verbetering en kunnen ze terugkeren naar hun normale dagelijkse activiteiten zonder aanhoudende pijn. Bij sommige chronische gevallen kan de pijn af en toe terugkomen, maar door goede zelfzorg en tijdige interventie kan metatarsalgie meestal effectief worden beheerd.

Complicaties

Zonder behandeling kan matarsalgie leiden tot pijn in andere delen van dezelfde of andere voet en pijn elders in het lichaam, zoals de onderrug of heup, vanwege hinken of mank lopen wegens pijn.

Lees verder

• Pijn op de wreef: symptomen en oorzaak van pijnlijke wreef
• Pijn aan de voet: symptomen en oorzaken van pijnlijke voeten
• Pijn aan hak, pijn onder hiel: hielspoor behandeling
• Pijn in de tenen: oorzaken van pijnlijke tenen of teenpijn
• Tarsaal tunnel syndroom: symptomen, behandeling & oefeningen