NSAID's: Pijn en ontsteking verlichten en koorts verlagen

NSAID's staan voor "niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen". Artsen gebruiken deze veelvoorkomende en veelgebruikte geneesmiddelen op grote schaal om pijn, zwelling en ontsteking bij verschillende aandoeningen te verlichten en om koorts te verminderen. Aspirine en ibuprofen zijn bekende voorbeelden van vrij verkrijgbare NSAID's. Krachtigere NSAID's zijn alleen op doktersvoorschrift verkrijgbaar. Bij deze voorgeschreven medicijnen kunnen echter bij sommige patiënten bijwerkingen optreden, waardoor artsen vaak eerst andere behandelingsmethoden of medicijnen proberen. NSAID's bestaan in twee vormen, elk met hun eigen werking, bijwerkingen en risico's.

• Werking van medicijnen
• Indicatie: Pijn en ontsteking verlichten en koorts verlagen
• Tegenindicaties voor niet-steroïde anti-inflammatoire drugs
• Bijwerkingen en effecten van NSAID's
• Interacties met andere geneesmiddelen
• Gebruik van medicatie: Met voedsel en zonder alcohol
• Alternatieven voor NSAID's
• Onderzoek naar nieuwe NSAID's
• Persoonlijke benadering en maatwerk
• Regelgeving en goedkeuring

Werking van medicijnen

NSAID's blokkeren de effecten van een enzym, cyclooxygenase (COX), dat twee vormen heeft: COX-1 en COX-2. COX-1 beschermt de maagwand tegen agressieve zuren en digestieve chemicaliën en helpt bij een goede nierfunctie. COX-2 wordt geproduceerd bij verwondingen of ontstekingen in gewrichten.

Traditionele NSAID's

Traditionele NSAID's, ook wel niet-selectieve NSAID's genoemd, blokkeren de acties van zowel COX-1 als COX-2. Hierdoor kunnen ze vaak bijwerkingen veroorzaken zoals maagklachten en bloedingen, terwijl ze pijn en ontsteking verlichten.

Aspirine, een voorbeeld van een traditioneel NSAID, heeft enkele voordelen ten opzichte van andere NSAID's, zoals het verminderen van de vorming van bloedstolsels, wat het risico op hartaanvallen en beroertes vermindert.

Voorbeelden van traditionele NSAID's

• Aspirine (hoge dosis)
• Diclofenac
• Etoricoxib
• Ibuprofen
• Indocin/Indometacine
• Mefenaminezuur
• Naprosyn/naproxen
• Oxaprozin/Daypro
• Piroxicam/Feldene
• Vimovo
• Voltaren

COX-2-remmers

COX-2-remmers, ook bekend als selectieve NSAID's, richten zich alleen op het COX-2-enzym dat ontstekingen stimuleert. Omdat ze COX-1 niet blokkeren, veroorzaken deze medicijnen over het algemeen geen maagproblemen of bloedingen zoals bij traditionele NSAID's. Ze zijn vooral nuttig bij chronische aandoeningen zoals artritis. COX-2-remmers zijn doorgaans duurder dan traditionele NSAID's en bieden niet dezelfde bescherming tegen hartaanvallen en beroertes.

Voorbeelden van COX-2-remmers

• Arcoxia/Etoricoxib
• Celebrex/Celecoxib
• Valdecoxib
• Vioxx/Rofecoxib

Indicatie: Pijn en ontsteking verlichten en koorts verlagen

NSAID's, die niet behoren tot de groep van corticosteroïden, worden voorgeschreven om symptomen van hoofdpijn, pijnlijke menstruatie, verstuikingen en verrekkingen, verkoudheid, griep, artritis, bursitis, tendinitis (peesontsteking), de ziekte van Bechterew en andere oorzaken van langdurige pijn te verlichten. NSAID's helpen ook bij het verlagen van koorts.

Tegenindicaties voor niet-steroïde anti-inflammatoire drugs

NSAID's zijn geschikt voor de meeste patiënten, maar artsen kunnen terughoudend zijn in het voorschrijven aan sommige groepen vanwege de verhoogde kans op bijwerkingen. Alternatieven zoals paracetamol worden vaak overwogen voor de volgende patiënten:

• Patiënten die medicijnen gebruiken die interageren met NSAID's
• Patiënten met een geschiedenis van allergische reacties op NSAID's
• Patiënten met een verleden van maagzweren
• Kinderen jonger dan 16 jaar (aspirine wordt niet aanbevolen bij deze leeftijdsgroep)
• Patiënten ouder dan 65 jaar
• Patiënten met astma
• Patiënten met hart-, lever-, nier-, bloeddruk-, bloedsomloop- of darmproblemen
• Vrouwen die (mogelijk) zwanger zijn
• Vrouwen die borstvoeding geven

Bijwerkingen en effecten van NSAID's

NSAID's kunnen verschillende bijwerkingen veroorzaken, vooral bij hoge doses of langdurig gebruik. Oudere patiënten of degenen met een zwakkere gezondheid hebben een verhoogd risico op bijwerkingen. Voorgeschreven NSAID's zijn vaak krachtiger en kunnen meer bijwerkingen veroorzaken dan vrij verkrijgbare varianten.

Mogelijke bijwerkingen die bij ongeveer 10 tot 50% van de patiënten optreden, zijn:

• Allergische reacties
• Brandend maagzuur en maagklachten
• Buikpijn
• Constipatie
• Diarree
• Duizeligheid
• Verhoogde bloeddruk (hypertensie)
• Holtevorming in de wand van de maag of darmen
• Huiduitslag
• Opgeblazen gevoel
• Verminderde eetlust
• Gezwollen voeten
• Hoofdpijn
• Langer bloeden na een blessure of operatie
• Maagzweren: Bij inwendig bloeden kunnen maagzweren leiden tot bloedarmoede (anemie); protonpompremmers zoals PPI's kunnen dit risico verminderen
• Misselijkheid
• Problemen met de lever, nieren (nierfalen) of het hart en de bloedsomloop (hartfalen, hartaanvallen en beroertes) (zeldzaam)
• Slaperigheid
• Tinnitus aurium (oorsuizen: vooral bij hoge doses aspirine)
• Zweren (ulcera)

Interacties met andere geneesmiddelen

Sommige NSAID's kunnen onvoorspelbare reacties vertonen met andere medicijnen, wat hun effectiviteit kan verminderen en het risico op bijwerkingen kan verhogen. Het is belangrijk om medisch advies in te winnen voordat NSAID's worden gebruikt in combinatie met:

• Ciclosporine: Een geneesmiddel voor de behandeling van auto-immuunaandoeningen zoals artritis of colitis ulcerosa
• Diuretica: Vochtafdrijvende geneesmiddelen/plaspillen
• COX-2-remmers: Deze patiënten mogen geen andere vrij verkrijgbare NSAID's gebruiken
• Een andere NSAID
• Een lage dosis aspirine of Warfarine (anticoagulantia: bloedverdunners)
• Lithium: Gebruikt bij de behandeling van een bipolaire stoornis en ernstige depressie
• Methotrexaat: Gebruikt voor reumatoïde artritis
• Selectieve serotonineheropnameremmers (SSRI's): Geneesmiddelen tegen depressie

Gebruik van medicatie: Met voedsel en zonder alcohol

NSAID's zijn beschikbaar als tabletten, capsules, zetpillen, crèmes, gels en injecties. Sommige zijn vrij verkrijgbaar, andere vereisen een doktersrecept. De bijsluiter van de medicatie moet worden gelezen voor informatie over voedingsmiddelen en dranken die mogelijk moeten worden vermeden. Het wordt aanbevolen om NSAID's met voedsel of een glas melk in te nemen en alcohol te vermijden om maagproblemen te voorkomen.

Alternatieven voor NSAID's

Omdat NSAID’s bij sommige patiënten bijwerkingen kunnen veroorzaken, kunnen alternatieven zoals paracetamol worden overwogen. Bij spierpijn of gewrichtspijn kan het gebruik van NSAID-crèmes en -gels de voorkeur hebben boven tabletten of capsules vanwege de lagere kans op bijwerkingen. Fysiotherapie en andere therapieën kunnen ook worden overwogen en moeten met de arts worden besproken.

Onderzoek naar nieuwe NSAID's

Recent onderzoek richt zich op de ontwikkeling van nieuwe NSAID's die gerichter werken met minder bijwerkingen. Deze nieuwe medicijnen zijn ontworpen om de voordelen van traditionele NSAID's te behouden, maar zonder de ernstige bijwerkingen, vooral voor de maag en de darmen.

Persoonlijke benadering en maatwerk

De toekomstige behandeling van pijn en ontsteking met NSAID's kan meer gepersonaliseerd worden. Er wordt steeds meer aandacht besteed aan genetische en individuele verschillen bij het kiezen van de juiste medicatie en dosering voor elke patiënt. Dit kan bijdragen aan een effectievere en veiliger behandeling op maat.

Regelgeving en goedkeuring

Nieuwe NSAID's moeten voldoen aan strikte regelgeving en goedkeuringsprocedures voordat ze op de markt komen. Dit garandeert dat ze veilig zijn voor gebruik en effectief zijn in de behandeling van pijn en ontsteking zonder onaanvaardbare risico's voor de gezondheid van de patiënt.

Lees verder

• Pijnstillende medicatie: Soorten & bijwerkingen pijnstillers
• Koorts en verhoogde lichaamstemperatuur met zwakte
• Ontsteking: Natuurlijke reactie van lichaam op irritatie
• Natuurlijke pijnstillers: Kruiden en andere therapieën
• Aspirine: Toepassingen, contra-indicaties en bijwerkingen