NSAID's: Pijn en ontsteking verlichten en koorts verlagen
NSAID's staat voor "niet-steroïde anti-inflammatoire drugs". Artsen zetten deze ruim beschikbare en frequent gebruikte geneesmiddelen op grote schaal in om pijn, zwelling en ontsteking bij allerlei aandoeningen te verlichten en koorts te verlagen. Aspirine en ibuprofen zijn enkele namen van zeer bekende vrij verkrijgbare NSAID's. Meer krachtige NSAID's zijn enkel op doktersvoorschrift verkrijgbaar. Maar bij deze voorgeschreven medicijnen zijn bij sommige patiënten wel wat bijwerkingen mogelijk en daarom probeert de arts meestal eerst andere behandelingsmethoden of medicijnen uit. NSAID's bestaan in twee vormen met elk hun eigen werking, bijwerkingen en risico's.
Werking medicijnen
NSAID's blokkeren de effecten van een enzym (een eiwit dat veranderingen veroorzaakt in het lichaam) in het lichaam. Dit enzym, gekend als cyclooxygenase of COX, heeft twee vormen. COX-1 beschermt de maagwand van agressieve zuren en digestieve chemicaliën. Het helpt ook bij de goede nierfunctie. De productie van COX-2 gebeurt wanneer gewrichten gewond of ontstoken zijn.
Traditionele NSAID's
Traditionele NSAID's, ook gekend als niet-selectieve NSAID's, blokkeren de acties van zowel COX-1 als COX-2. Hierdoor veroorzaken ze vaak gehoorde bijwerkingen zoals maagklachten en bloedingen terwijl ze
pijn en een
ontsteking verlichten.
Aspirine, een voorbeeld van een traditioneel NSAID, heeft een aantal voordelen ten opzichte van andere NSAID's. Aspirine werkt tegen de vorming van
bloedstolsels. De patiënt heeft bijgevolg minder kans op de vorming van stolsels die leiden tot hartaanvallen en
beroertes.
Voorbeelden van traditionele NSAID's
- Aspirine (hoge dosis)
- Diclofenac
- Etoricoxib
- Ibuprofen
- Indocin/Indometacine
- Mefenaminezuur
- Naprosyn/naproxen
- Oxaprozin/Daypro
- Piroxicam/Feldene
- Vimovo
- Voltaren
COX-2-remmers
COX-2-remmers, ook gekend als selectieve NSAID's, zijn een speciale categorie van NSAID's. Deze
medicijnen zijn enkel gericht op het COX-2-enzym dat de ontstekingsreactie stimuleert. Omdat ze de acties van het COX-1-enzym niet blokkeren, veroorzaken deze medicijnen over het algemeen geen maagproblemen of bloedingen die de traditionele NSAID's als bijwerking hebben. Hierdoor zijn ze goed in te zetten bij chronische aandoeningen zoals
artritis (gewrichtsontsteking). COX-2-remmers, die meestal wat duurder zijn dan de traditionele NSAID's, bieden wel niet dezelfde soort bescherming tegen hartaanvallen en beroertes.
Voorbeelden van COX-2-remmers
- Arcoxia/Etoricoxib
- Celebrex/Celecoxib
- Valdecoxib
- Vioxx/Rofecoxib
Indicatie: Pijn en ontsteking verlichten en koorts verlagen
Deze medicatie, die niet behoort tot de groep van
corticosteroïden, zet de arts in om symptomen van
hoofdpijn,
pijnlijke menstruatie,
verstuikingen en verrekkingen,
verkoudheid (milde infectie met symptomen aan neus en keel) en
griep,
artritis,
bursitis, tendinitis (
peesontsteking), de
ziekte van Bechterew en andere oorzaken van langdurige pijn te verlichten. NSAID's verlagen tevens de
koorts.
Tegenindicatie niet-steroïde anti-inflammatoire drugs
NSAID's zijn in te nemen door de meeste patiënten, maar bij sommige patiënten is de arts voorzichtig om deze voor te schrijven en kiest hij sneller voor een alternatief zoals
paracetamol. Bij het gebruik van NSAID's verhoogt bij bepaalde doelgroepen namelijk de kans op bijwerkingen. Dit geldt voor volgende patiënten:
- patiënten die bepaalde medicijnen nemen die interageren met NSAID's
- patiënten die in het verleden een allergische reactie vertoonden op een NSAID
- patiënten die in het verleden maagzweren hebben gehad
- patiënten die jonger zijn dan 16 jaar (bij kinderen onder deze leeftijd is aspirine niet aanbevolen)
- patiënten die ouder zijn dan 65 jaar
- patiënten met astma
- patiënten met problemen met het hart, de lever, de nieren, de bloeddruk, de bloedsomloop of de darmen
- vrouwen die (mogelijk) zwanger zijn
- vrouwen die borstvoeding geven
Bijwerkingen en effecten van NSAID's
Elk medicijn, dus ook NSAID's, heeft mogelijke bijwerkingen. Deze komen vaker voor wanneer de patiënt hoge doses neemt of een lange tijd deze medicatie inneemt. Ook oudere patiënten of patiënten met een langdurige zwakke(re) gezondheid lopen een hoger risico op bijwerkingen. Hierbij geldt dat NSAID's die op doktersvoorschrift beschikbaar zijn, krachtiger zijn en dus ook vaker meer bijwerkingen geven dan vrij verkrijgbare NSAID's.
Mogelijke bijwerkingen van NSAID’s die bij ongeveer 10 tot 50% van de patiënten optreden omvatten:
Interacties met andere geneesmiddelen
Sommige NSAID's reageren onvoorspelbaar op andere medicijnen. Hierdoor werken de medicijnen mogelijk minder effectief en verhoogt het risico op bijwerkingen. Het is vooral belangrijk om medisch advies in te winnen alvorens een NSAID te gebruiken wanneer de patiënt volgende medicatie inneemt:
Gebruik van medicatie: Met voedsel en zonder alcohol
NSAID's zijn beschikbaar als tabletten, capsules, zetpillen (capsules ingebracht in de anus), crèmes, gels en injecties. Sommige NSAID's zijn vrij verkrijgbaar, voor anderen is een doktersrecept nodig. De patiënt leest best de bijgevoegde bijsluiter, waarin staat of hij bepaalde voedingsmiddelen en dranken moet mijden. De arts en apotheker adviseren de patiënt hierbij eveneens. Normaal gezien mag de patiënt nog alles eten. Alcohol drinken in combinatie met NSAID's schaadt mogelijk de maag dus is afgeraden. Verder neemt de patiënt een NSAID in met voedsel of een glas melk.
Alternatieven voor NSAID's
Aangezien NSAID’s soms vervelende bijwerkingen veroorzaken, is het beter om eerst een alternatief te proberen, zoals het vrij verkrijgbare
pijnstiller "paracetamol". Verder gebruikt de patiënt bij
spierpijn of
gewrichtspijn in een bepaald lichaamsdeel het beste eerst NSAID-crèmes en -gels die hij op de huid wrijft. Deze geven namelijk doorgaans minder bijwerkingen dan de tabletten of capsules. Ook fysiotherapie of andere therapievormen zijn bij sommige medische aandoeningen nog mogelijk. Dit bekijkt de arts steeds zorgvuldig en bespreekt hij uitgebreid met de patiënt.
Lees verder