Vitamine C: wat is het eigenlijk?

Bij vitaminen denk je al gauw aan groente en fruit, maar niet zo snel aan frisdrank. Toch krijgen Nederlanders volgens een VCP, een voedselconsumptiepeiling, in 2012 de meeste vitamine C binnen door consumptie van frisdrank. Vitamine C is één van de belangrijkere vitamines die je lichaam nodig heeft, het zorgt onder andere voor je bloedvaten, botten en huid. Verder beschermt vitamine C je tegen schadelijke stoffen.

Vitamine C in de scheikunde

• De structuurformule van vitamine C oftewel ascorbinezuur is C6H8O6. Ascorbinezuur is dus een organische verbinding, een stof die uit waterstof (H), zuurstof (O) en koolstof (C) bestaat.
• Vitamine C is oplosbaar in water.
• Het heeft een dichtheid van 1,69 g/cm³.
• De molaire massa van C6H8O6 is gelijk aan 176,12 g/mol.
• Het smeltpunt van C6H8O6 ligt op 190 graden Celsius en het kookpunt ligt op 553 graden Celsius.
• Een andere naam voor vitamine C is ascorbinezuur of E300.

Hongaarse arts Albert Szent-Györgyi (†1986)

In 1937 krijgt de Hongaarse arts Albert Szent-Györgyi de Nobelprijs voor de geneeskunde en fysiologie. Hij ontdekte dat vitamine C de werking heeft van een antioxidant in het menselijk lichaam. Dit betekent dat vitamine C een natuurlijke 'opruimer' is van radicalen, moleculen die een elektron, een negatief geladen deeltje, missen. Verder ontdekte hij dat mensen wat betreft vitamine C lijken op cavia's, mensapen en een aantal soorten vleermuizen, want geen van de hiervoor genoemde beesten produceert uit zichzelf vitamine C, net als de mens. Naast dat Albert Szent-Györgyi de Nobelprijs voor de geneeskunde en fysiologie heeft gekregen, heeft hij ook een belangrijke scheikundige ontdekking gedaan, want hij een heeft een nieuwe stof en de bijhorende eigenschappen ontdekt.

De functie van vitamine C voor de mens

Vitamine C is een antioxidant, dat wil zeggen dat het de vrije radialen, stoffen die slecht zijn voor je lichaam, tegen gaat. Verder stimuleert vitamine C de aanmaak van witte bloedcellen, waardoor vitamine C indirect het immuunsysteem versterkt, want de witte bloedlichaampjes zijn het immuunsysteem. Een andere functie van vitamine C is het versterken van je tanden, botten en bloedvaten. Daarnaast zorgt vitamine C voor een betere opname van ijzer, een belangrijke stof die verantwoordelijk is voor het zuurstoftransport in je lichaam. Al met al is vitamine C een essentiële stof voor je lichaam.

De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitamine C

Een bekend spreekwoord is: de gebreken komen met de jaren. Dit kun je ook goed terugzien in de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitamine C, want naarmate je ouder wordt heeft je lichaam meer ''onderhoud'' nodig. En juist voor dat ''onderhoud'' zorgt onder andere vitamine C. Daarom moet je meer vitamine C binnenkrijgen op hogere leeftijd. De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitamine C in mg per dag:

Collageen

Collageen is afgeleid van het Griekse woord κολλώ, wat samenbinden betekent. Vitamine C is een belangrijk onderdeel van de productie van collageen, een stof die heel belangrijk is voor het lichaam omdat het bindweefsel van de huid uit ongeveer 70% collageen bestaat. Van collageen komen 25 verschillende soorten voor waarvan er zes echt belangrijk zijn en veel voorkomen in het menselijk lichaam. De andere negentien soorten collageen zijn vaak terug te vinden in combinatie met één van de zes belangrijkste soorten.

De zes belangrijkste soorten collageen


*Het basale membraan is een laagje onder het epitheelweefsel van de organen, maar niet bij alle organen komt het basale membraan voor.

Effect van een tekort aan vitamine C op collageen

Het enzym, een werkzaam eiwit in het lichaam, dat zorgt voor de bewerking van proline gebruikt vitamine C als co-enzym. Deze twee enzymen zijn dus samen nodig voor de bewerking van proline. Op het moment dat er een tekort aan vitamine C is dan wordt deze bewerking niet goed gedaan, wat leidt tot minder stabiele collageenvezels. Als het tekort te lang in extreme mate blijft voortduren dan is er kans op scheurbuik.

De naam ascorbinezuur

Toen men in de achttiende eeuw had ontdekt dat vitamine C werkte als middel om scheurbuik te voorkomen, kreeg het de naam anti-scheurbuik-factor. De 'a' van ascorbinezuur komt van 'anti', wat niet betekent. Het gedeelte 'scorbine' is afgeleid van 'scorbutus' of van 'scorbuut', beide woorden betekenen scheurbuik. En omdat vitamine C in de scheikunde als zuur wordt gezien heeft het de naam 'ascorbinezuur' gekregen.

De mythe

Er is een mythe rondom vitamine C waarin wordt gezegd dat vitamine C zorgt voor nierstenen, terwijl in werkelijkheid de onderzoeken die dit verklaarden niet te vertrouwen zijn. Dit komt vanwege de ondeugdelijke manier van onderzoek en de gegevens waarop de onderzoeken zich baseerden. Uiteindelijk blijkt de mythe alleen waar te zijn voor mensen met een zeldzame stofwisselingsziekte.

Weetjes

• Een overschot van vitamine C is in tegenstelling tot overschotten van een hoop andere stoffen niet schadelijk, want het lichaam kan de overbodig vitamine C heel gemakkelijk afvoeren via de urine.
• Het is nooit aangetoond dat een grote dosis vitamine C een beter effect heeft tijdens ziektes dan een normale dosis, maar veel mensen zijn ervan overtuigd dat dit wel het geval is.