Aspirine: Toepassingen, contra-indicaties en bijwerkingen

Aspirine: Toepassingen, contra-indicaties en bijwerkingen Aspirine (acetylsalicylzuur) is een vrij verkrijgbaar pijnstillend en koortsverlagend middel dat in hoge doses ook een ontsteking kan remmen. Deze milde pijnstiller - die ook als bloedverdunner fungeert - biedt in bepaalde omstandigheden een bescherming voor het hart. Ondanks het feit dat ook nog andere voordelen gekoppeld zijn aan het nemen van dit niet-steroïdale anti-inflammatoir geneesmiddel (NSAID), komen ook bijwerkingen tot stand en verhoogt aspirine in een aantal gevallen zelfs het risico op bepaalde complicaties. Het is daarom aanbevolen om niet zelf medicatie zoals aspirine te nemen om bijvoorbeeld een beroerte of hartaanval te willen voorkomen en steeds advies in te winnen bij een arts. De milde pijnstiller is tot slot vaak betrokken bij een overdosis, vooral bij kinderen.

Toepassingen van aspirine

Dikkedarmkanker

Aspirine verlaagt het risico op het ontwikkelen van dikkedarmkanker. De meeste mensen in de leeftijd van 50 tot 59 jaar die dagelijks een lage dosis aspirine nemen, krijgen minder snel te maken met deze vorm van kanker. Net als bij hartaandoeningen lijkt aspirine dit voordeel te produceren door ontstekingen te verlagen, die kunnen bijdragen aan tumorvorming in de dikke darm. Mogelijk verlaagt het gebruik van aspirine ook het risico op het ontwikkelen van andere kankers zoals longkanker, slokdarmkanker, leverkanker en eierstokkanker, maar anno oktober 2020 is hiernaar verder wetenschappelijk onderzoek nodig.

Bij patiënten die een hoog risico hebben op het ontwikkelen van een hartaandoening, zoals zwaarlijvige patiënten, zet de arts mogelijk aspirine in. / Bron: Tobyotter, Flickr (CC BY-2.0)Bij patiënten die een hoog risico hebben op het ontwikkelen van een hartaandoening, zoals zwaarlijvige patiënten, zet de arts mogelijk aspirine in. / Bron: Tobyotter, Flickr (CC BY-2.0)

Hart

Aspirine heeft het vermogen om het hart te beschermen. Patiënten die een bloedstolsel, een hartaanval of een beroerte hebben gehad en dagelijks een lage dosis aspirine (ook bekend als baby-aspirine, die bij 81 mg ongeveer een kwart van de dosis aspirine met een normale sterkte is) nemen, hebben een aanzienlijk lager risico op een nieuwe hart- en vaataandoening. Ook patiënten die risicofactoren hebben op het krijgen van een hartaanval, zijn gebaat met het nemen van een dagelijkse lage dosis aspirine. Dit betreft patiënten:

Het dagelijks preventief nemen van een lage dosis aspirine biedt echter geen hartgerelateerde voordelen voor zeventigplussers die nog geen hartaanval of beroerte gehad hebben. Na zeventigjarige leeftijd krijgen zeventigplussers namelijk sneller te maken met bloedingen door het preventief nemen van aspirine voor het voorkomen van hartproblemen.

Andere toepassingen

Het gebruik van aspirine is ook nuttig bij volgende aandoeningen of klachten:

Contra-indicaties van gebruik van pijnstiller

Allergieën en astma

Patiënten die allergisch zijn voor ibuprofen of andere NSAID’s (niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen) mogen aspirine niet nemen omdat er kruisreactiviteit is. Patiënten die in het verleden reeds allergisch gereageerd hebben op aspirine, mogen het middel evenmin nemen. Patiënten met astma moeten eveneens voorzichtig zijn.

Bloedingsproblemen

Patiënten met aangeboren bloedingsproblemen zoals hemofilie (bloedingsziekte door ontbreken van stollingsfactoren) moeten alle salicylaten zoals aspirine vermijden. Patiënten met een tekort aan bloedplaatjes (trombocytopenie) en een trage bloedstolling nemen ook altijd eerst advies op met de arts alvorens dit medicijn te gebruiken.

Infecties

Ook patiënten met dengue (virale infectie met koorts en een huiduitslag) of gele koorts (griepachtige symptomen en geelzucht) moeten het gebruik van aspirine vermijden.

Glucose-6-fosfaatdehydrogenase-deficiëntie

Patiënten met glucose-6-fosfaatdehydrogenase-deficiëntie lopen een risico op acute intravasculaire hemolytische anemie wanneer ze aspirine gebruiken.

Kinderen

Kinderen die lijden aan een virale infectie zoals de griep mogen geen aspirine gebruiken want anders verhoogt dit de kans op het ontstaan van het Reye-syndroom (zwelling van de hersenen en zwelling van de lever).

Maag- en darmproblemen

Aspirine verhoogt het risico op maag- en darmbloedingen bij patiënten die al lijden aan darmzweren, maagzweren of gastritis (maagontsteking). Het risico op bloedingen is nog steeds aanwezig, zelfs zonder deze aandoeningen als er gelijktijdig alcohol wordt gebruikt of als de patiënt warfarine (medicijn voor het voorkomen van bloedstolsels) gebruikt. Het gebruik van aspirine door patiënten met een darmobstructie (verstopping van de darmen met buikpijn en braken) en een darmperforatie (gat in darmen) is evenmin aanbevolen.

Patiënten die regelmatig alcohol drinken, mogen aspirine niet (altijd) nemen / Bron: Jarmoluk, PixabayPatiënten die regelmatig alcohol drinken, mogen aspirine niet (altijd) nemen / Bron: Jarmoluk, Pixabay

Andere contra-indicaties

Ook patiënten met volgende symptomen of aandoeningen dienen steeds een arts te raadplegen alvorens aspirine te nemen omdat ze dit medicijn mogelijk niet mogen nemen:

Toediening van ontstekingsremmer

Aspirine komt via de mond (oraal), via de endeldarm (rectaal) en via een ader (intraveneus) in het lichaam.

Het is verkrijgbaar in verschillende doses:
  • Tablet: 325 mg, 500 mg
  • Tablet met vertraagde afgifte: 81 mg, 325 mg, 500 mg, 650 mg
  • Kauwtablet: 81 mg (baby-aspirine)
  • Zetpil: 60 mg, 120 mg, 200 mg, 300 mg, 600 mg
  • Intraveneus: 250 mg, 500 mg

Bijwerkingen van geneesmiddel

Sommige patiënten krijgen sneller te maken met blauwe plekken als ze aspirine gebruiken / Bron: Dezidor, Wikimedia Commons (CC BY-3.0)Sommige patiënten krijgen sneller te maken met blauwe plekken als ze aspirine gebruiken / Bron: Dezidor, Wikimedia Commons (CC BY-3.0)

Bloeding

Het langdurig gebruik van lage doses aspirine leidt volgens sommige wetenschappelijke studies juist sneller tot complicaties, zoals een verhoogde bloeding en blauwe plekken.

Maag en darmen

Maag- en darmklachten zoals misselijkheid, indigestie (maagklachten na het eten of drinken), braken, gastritis (ontsteking van het maagslijmvlies) en maag- darmbloedingen zijn de vaakst voorkomende bijwerkingen van aspirine.

Overgevoeligheid

Circa 1 tot 2% van de bevolking is overgevoelig voor NSAID’s zoals aspirine. Mogelijke milde tot ernstige symptomen zijn een huiduitslag, netelroos, angio-oedeem (zwelling van diepere huidlagen) en anafylaxie (ernstige allergische reactie). Patiënten met astma (chronische ontsteking van luchtwegen in de longen) of chronische rhinosinusitis, krijgen vaker te maken met deze allergische symptomen en daarom zouden ze steeds een arts moeten raadplegen wanneer ze dit medicijn wensen te gebruiken. Als dit gepaard gaat met neuspoliepen en een luchtwegontsteking met eosinofielen, is sprake van de aspirine-triade genoemd.

Reye-syndroom

Het syndroom van Reye is een zeldzame maar ernstige aandoening die mogelijk leidt tot de dood. Het is een vorm van encefalopathie (ziekte, stoornis of schade aan de hersenen) die het gevolg is van vetveranderingen in een verder gezonde lever. Het Reye-syndroom ontstaat door een virale infectie van de bovenste luchtwegen bij kinderen en een gelijktijdige toediening van aspirine voor de behandeling van koorts. De incidentie is dramatisch afgenomen door een beter bewustzijn en het gebruik van paracetamol (in plaats van aspirine) voor het verlichten van koorts bij kinderen.

Hersenbloeding

Aspirine verhoogt het risico op hersenbloedingen.

Interactie (wisselwerking) met andere medicijnen

Het is belangrijk dat een arts of apotheker steeds op de hoogte is van het huidige medicatiegebruik, omdat het gebruik van aspirine mogelijk de werking van dit geneesmiddel verzwakt of juist versterkt. Dit is vooral het geval bij onder andere:
  • antistollingsmiddelen: Door het gebruik van aspirine, versterkt de werking van een antistollingsmiddel waardoor mogelijk maagbloedingen tot stand komen.
  • bètablokkers: Hartproblemen verergeren soms door aspirine te combineren met bètablokkers.
  • medicijnen voor de behandeling van een hoge bloeddruk: Een verhoogde bloeddruk is een mogelijk resultaat van het nemen van aspirine in combinatie met een medicijn voor het verlagen van de bloeddruk.
  • methotrexaat: Dit medicijn zet de arts in bij de behandeling van kanker en sommige auto-immuunziekten. Aspirine maakt het voor het lichaam moeilijker om methotrexaat te elimineren, wat resulteert in hoge en potentieel gevaarlijke niveaus van methotrexaat in het lichaam.
  • ontstekingsremmers: Bijwerkingen van aspirine ontstaan sneller wanneer een patiënt dit medicijn inneemt in combinatie met een ontstekingsremmer.
  • selectieve serotonineheropnameremmers (SSRI) antidepressiva: In combinatie met aspirine verhogen deze geneesmiddelen het risico op bloedingen.

Overdosis van aspirine

De therapeutische geneesmiddelniveaus voor aspirine zijn 150 tot 300 mcg / ml (salicylaat). Giftige niveaus zijn groter dan 300 mcg / ml. Patiënten met aspirinetoxiciteit ervaren talloze symptomen. Milde toxiciteit uit zich in orde andere tinnitus aurium (oorsuizen), duizeligheid, lethargie, misselijkheid en braken. Ernstigere toxiciteit gaat gepaard met hyperthermie (abnormaal hoge lichaamstemperatuur), een versnelde ademhaling die leidt tot respiratoire alkalose (te lage zuurgraad van het bloed), hoge anion gap metabole acidose, hypokaliëmie (verlaagde kaliumwaarden n het bloed), hypoglykemie (verlaagde bloedsuikerspiegel), epileptische aanvallen, een coma en een hersenzwelling. De dood treedt meestal op als gevolg van een zwelling van het hart en de longen secundair aan een longoedeem (vocht in de longen door linkerhartfalen). Geactiveerde kool (tegengif) en/of darmirrigatie is aanbevolen bij zowel een acute als chronische inname van te veel aspirine. De arts moet tevens soms de luchtwegen beschermen. De behandeling van een aspirine-overdosis gebeurt voorts individueel op basis van de symptomen.

Lees verder

© 2019 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Aspirine tijdens de zwangerschapAspirine tijdens de zwangerschapAspirine (acetylsalicylzuur) heeft een pijnstillende, een ontstekingsremmende en een koortswerende werking en wordt dan…
Pijnstiller codeïne: dosis, gebruik & bijwerkingenPijnstiller codeïne: dosis, gebruik & bijwerkingenCodeïne is een pijnstillend geneesmiddel dat onder meer wordt gebruikt bij zware keelpijn. Codeïne verzacht de pijn bij…
Soorten pijnstillers: paracetamol, aspirine en NSAIDSoorten pijnstillers: paracetamol, aspirine en NSAIDEr zijn verschillende soorten pijnstillers die je kan krijgen bij de apotheek zonder voorschrift. We kunnen ze onderverd…
Verschil tussen aspirine en paracetamolAspirine en paracetamol worden beiden gebruikt als bestrijders van pijn en koorts. Aspirine werkt koortsverlagend is pij…

Pus of etter in de mond: oorzaken, behandeling en preventiePus of etter in de mond: oorzaken, behandeling en preventiePus of etter in de mond duidt vaak op een bacteriële infectie van het mondslijmvlies. Mondslijmvliesontsteking of stomat…
Gezwollen mond: oorzaken en behandeling zwelling in de mondGezwollen mond: oorzaken en behandeling zwelling in de mondEen gezwollen mond duidt op een zwelling in de mond. Mondzwelling is geen op zichzelf staande ziekte maar een symptoom v…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: PublicDomainPictures, Pixabay
  • Geraadpleegd op 12 augustus 2019:
  • An aspirin a day might not keep heart attacks away after all, https://www.marketwatch.com/story/an-aspirin-a-day-might-not-keep-heart-attacks-away-after-all-2019-03-18
  • Aspirientje slecht voor gezonde senior, https://www.nrc.nl/nieuws/2018/09/17/aspirientje-slecht-voor-gezonde-senior-a1616782
  • Aspirin | Description, Uses, & Side Effects, https://www.britannica.com/science/aspirin
  • Coëlho, medisch zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010
  • Dagelijkse aspirine goed voor de gezondheid? Ga daar niet te snel van uit, https://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20180917_03750756
  • Salicylic Acid (Aspirin), https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK519032/
  • Should You Take Aspirin Every Day? Here’s What the Science Says, https://time.com/5428664/aspirin-health-benefits/
  • Uses, benefits, and risks of aspirin, https://www.medicalnewstoday.com/articles/161255.php
  • Afbeelding bron 1: Tobyotter, Flickr (CC BY-2.0)
  • Afbeelding bron 2: Jarmoluk, Pixabay
  • Afbeelding bron 3: Dezidor, Wikimedia Commons (CC BY-3.0)
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 10-10-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 13
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.