Aspirine: Toepassingen, contra-indicaties en bijwerkingen
Aspirine (acetylsalicylzuur) is een vrij verkrijgbaar pijnstillend en koortsverlagend middel dat in hoge doses ook een ontsteking kan remmen. Deze milde pijnstiller - die ook als bloedverdunner fungeert - biedt in bepaalde omstandigheden een bescherming voor het hart. Ondanks het feit dat ook nog andere voordelen gekoppeld zijn aan het nemen van dit niet-steroïdale anti-inflammatoir geneesmiddel (NSAID), komen ook bijwerkingen tot stand en verhoogt aspirine in een aantal gevallen zelfs het risico op bepaalde complicaties. Het is daarom aanbevolen om niet zelf medicatie zoals aspirine te nemen om bijvoorbeeld een beroerte of hartaanval te willen voorkomen en steeds advies in te winnen bij een arts. De milde pijnstiller is tot slot vaak betrokken bij een overdosis, vooral bij kinderen.
Toepassingen van aspirine
Dikkedarmkanker
Aspirine verlaagt het risico op het ontwikkelen van
dikkedarmkanker. De meeste mensen in de leeftijd van 50 tot 59 jaar die dagelijks een lage dosis aspirine nemen, krijgen minder snel te maken met deze vorm van kanker. Net als bij hartaandoeningen lijkt aspirine dit voordeel te produceren door
ontstekingen te verlagen, die kunnen bijdragen aan tumorvorming in de dikke darm. Mogelijk verlaagt het gebruik van aspirine ook het risico op het ontwikkelen van andere kankers zoals
longkanker,
slokdarmkanker,
leverkanker en
eierstokkanker, maar anno oktober 2020 is hiernaar verder wetenschappelijk onderzoek nodig.

Bij patiënten die een hoog risico hebben op het ontwikkelen van een hartaandoening, zoals zwaarlijvige patiënten, zet de arts mogelijk aspirine in. /
Bron: Tobyotter, Flickr (CC BY-2.0)Hart
Aspirine heeft het vermogen om het hart te beschermen. Patiënten die een
bloedstolsel, een hartaanval of een
beroerte hebben gehad en dagelijks een lage dosis aspirine (ook bekend als baby-aspirine, die bij 81 mg ongeveer een kwart van de dosis aspirine met een normale sterkte is) nemen, hebben een aanzienlijk lager risico op een nieuwe hart- en vaataandoening. Ook patiënten die risicofactoren hebben op het krijgen van een hartaanval, zijn gebaat met het nemen van een dagelijkse lage dosis aspirine. Dit betreft patiënten:
Het dagelijks preventief nemen van een lage dosis aspirine biedt echter geen hartgerelateerde voordelen voor zeventigplussers die nog geen
hartaanval of beroerte gehad hebben. Na zeventigjarige leeftijd krijgen zeventigplussers namelijk sneller te maken met bloedingen door het preventief nemen van aspirine voor het voorkomen van hartproblemen.
Andere toepassingen
Het gebruik van aspirine is ook nuttig bij volgende aandoeningen of klachten:
Contra-indicaties van gebruik van pijnstiller
Allergieën en astma
Patiënten die
allergisch zijn voor
ibuprofen of andere
NSAID’s (niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen) mogen aspirine niet nemen omdat er kruisreactiviteit is. Patiënten die in het verleden reeds
allergisch gereageerd hebben op aspirine, mogen het middel evenmin nemen. Patiënten met
astma moeten eveneens voorzichtig zijn.
Bloedingsproblemen
Patiënten met aangeboren
bloedingsproblemen zoals
hemofilie (bloedingsziekte door ontbreken van stollingsfactoren) moeten alle salicylaten zoals aspirine vermijden. Patiënten met een
tekort aan bloedplaatjes (trombocytopenie) en een trage bloedstolling nemen ook altijd eerst advies op met de arts alvorens dit
medicijn te gebruiken.
Infecties
Ook patiënten met
dengue (virale infectie met koorts en een
huiduitslag) of
gele koorts (griepachtige symptomen en
geelzucht) moeten het gebruik van aspirine vermijden.
Glucose-6-fosfaatdehydrogenase-deficiëntie
Patiënten met glucose-6-fosfaatdehydrogenase-deficiëntie lopen een risico op acute intravasculaire hemolytische anemie wanneer ze aspirine gebruiken.
Kinderen
Kinderen die lijden aan een virale infectie zoals de griep mogen geen aspirine gebruiken want anders verhoogt dit de kans op het ontstaan van het
Reye-syndroom (
zwelling van de hersenen en
zwelling van de lever).
Maag- en darmproblemen
Aspirine verhoogt het risico op maag- en darmbloedingen bij patiënten die al lijden aan darmzweren,
maagzweren of
gastritis (maagontsteking). Het risico op bloedingen is nog steeds aanwezig, zelfs zonder deze aandoeningen als er gelijktijdig
alcohol wordt gebruikt of als de patiënt
warfarine (medicijn voor het voorkomen van bloedstolsels) gebruikt. Het gebruik van aspirine door patiënten met een
darmobstructie (verstopping van de
darmen met
buikpijn en braken) en een
darmperforatie (gat in darmen) is evenmin aanbevolen.

Patiënten die regelmatig alcohol drinken, mogen aspirine niet (altijd) nemen /
Bron: Jarmoluk, PixabayAndere contra-indicaties
Ook patiënten met volgende symptomen of aandoeningen dienen steeds een arts te raadplegen alvorens aspirine te nemen omdat ze dit medicijn mogelijk niet mogen nemen:
Toediening van ontstekingsremmer
Aspirine komt via de
mond (oraal), via de endeldarm (rectaal) en via een ader (intraveneus) in het lichaam.
Het is verkrijgbaar in verschillende doses:
- Tablet: 325 mg, 500 mg
- Tablet met vertraagde afgifte: 81 mg, 325 mg, 500 mg, 650 mg
- Kauwtablet: 81 mg (baby-aspirine)
- Zetpil: 60 mg, 120 mg, 200 mg, 300 mg, 600 mg
- Intraveneus: 250 mg, 500 mg
Bijwerkingen van geneesmiddel

Sommige patiënten krijgen sneller te maken met blauwe plekken als ze aspirine gebruiken /
Bron: Dezidor, Wikimedia Commons (CC BY-3.0)Bloeding
Het langdurig gebruik van lage doses aspirine leidt volgens sommige wetenschappelijke studies juist sneller tot complicaties, zoals een verhoogde bloeding en
blauwe plekken.
Maag en darmen
Maag- en darmklachten zoals
misselijkheid,
indigestie (maagklachten na het eten of drinken),
braken, gastritis (ontsteking van het maagslijmvlies) en maag- darmbloedingen zijn de vaakst voorkomende bijwerkingen van aspirine.
Overgevoeligheid
Circa 1 tot 2% van de bevolking is overgevoelig voor NSAID’s zoals aspirine. Mogelijke milde tot ernstige symptomen zijn een huiduitslag,
netelroos,
angio-oedeem (
zwelling van diepere huidlagen) en
anafylaxie (ernstige allergische reactie). Patiënten met astma (chronische ontsteking van luchtwegen in de
longen) of
chronische rhinosinusitis, krijgen vaker te maken met deze allergische symptomen en daarom zouden ze steeds een arts moeten raadplegen wanneer ze dit medicijn wensen te gebruiken. Als dit gepaard gaat met neuspoliepen en een luchtwegontsteking met eosinofielen, is sprake van de aspirine-triade genoemd.
Reye-syndroom
Het syndroom van Reye is een zeldzame maar ernstige aandoening die mogelijk leidt tot de dood. Het is een vorm van
encefalopathie (ziekte, stoornis of schade aan de
hersenen) die het gevolg is van vetveranderingen in een verder gezonde lever. Het Reye-syndroom ontstaat door een virale infectie van de bovenste luchtwegen bij kinderen en een gelijktijdige toediening van aspirine voor de behandeling van koorts. De incidentie is dramatisch afgenomen door een beter bewustzijn en het gebruik van
paracetamol (in plaats van aspirine) voor het verlichten van koorts bij kinderen.
Hersenbloeding
Aspirine verhoogt het risico op
hersenbloedingen.
Interactie (wisselwerking) met andere medicijnen
Het is belangrijk dat een arts of apotheker steeds op de hoogte is van het huidige medicatiegebruik, omdat het gebruik van aspirine mogelijk de werking van dit geneesmiddel verzwakt of juist versterkt. Dit is vooral het geval bij onder andere:
- antistollingsmiddelen: Door het gebruik van aspirine, versterkt de werking van een antistollingsmiddel waardoor mogelijk maagbloedingen tot stand komen.
- bètablokkers: Hartproblemen verergeren soms door aspirine te combineren met bètablokkers.
- medicijnen voor de behandeling van een hoge bloeddruk: Een verhoogde bloeddruk is een mogelijk resultaat van het nemen van aspirine in combinatie met een medicijn voor het verlagen van de bloeddruk.
- methotrexaat: Dit medicijn zet de arts in bij de behandeling van kanker en sommige auto-immuunziekten. Aspirine maakt het voor het lichaam moeilijker om methotrexaat te elimineren, wat resulteert in hoge en potentieel gevaarlijke niveaus van methotrexaat in het lichaam.
- ontstekingsremmers: Bijwerkingen van aspirine ontstaan sneller wanneer een patiënt dit medicijn inneemt in combinatie met een ontstekingsremmer.
- selectieve serotonineheropnameremmers (SSRI) antidepressiva: In combinatie met aspirine verhogen deze geneesmiddelen het risico op bloedingen.
Overdosis van aspirine
De therapeutische geneesmiddelniveaus voor aspirine zijn 150 tot 300 mcg / ml (salicylaat). Giftige niveaus zijn groter dan 300 mcg / ml. Patiënten met aspirinetoxiciteit ervaren talloze symptomen. Milde toxiciteit uit zich in orde andere tinnitus aurium (
oorsuizen),
duizeligheid, lethargie, misselijkheid en braken. Ernstigere toxiciteit gaat gepaard met hyperthermie (
abnormaal hoge lichaamstemperatuur), een
versnelde ademhaling die leidt tot respiratoire
alkalose (te lage zuurgraad van het bloed), hoge anion gap metabole acidose,
hypokaliëmie (verlaagde kaliumwaarden n het bloed),
hypoglykemie (verlaagde bloedsuikerspiegel),
epileptische aanvallen, een
coma en een hersenzwelling. De dood treedt meestal op als gevolg van een zwelling van het hart en de longen secundair aan een
longoedeem (vocht in de longen door linkerhartfalen). Geactiveerde kool (
tegengif) en/of darmirrigatie is aanbevolen bij zowel een acute als chronische inname van te veel aspirine. De arts moet tevens soms de luchtwegen beschermen. De behandeling van een aspirine-overdosis gebeurt voorts individueel op basis van de symptomen.
Lees verder