Zwarte stipjes, plekjes en vlekjes in ontlasting: Oorzaken
Normaal gesproken is de stoelgang bruin van kleur, en lang en glad van vorm. In een aantal gevallen zijn zwarte plekjes, vlekjes of stipjes te zien in de ontlasting. Dit is meer zichtbaar bij een lichtbruine ontlasting dan bij een donkerbruine poep. Meestal wijzen zwarte stippen in de ontlasting op onverteerd voedsel. Af en toe is echter sprake van een ernstiger probleem. Wanneer de patiënt gedurende enkele dagen zwarte vlekken in de ontlasting heeft, is medisch advies nodig. De behandeling van zwarte vlekken in de ontlasting is afhankelijk van de oorzaak.
Infecties en zwarte stipjes in de ontlasting
Het drinken van besmette dranken of het eten van besmet voedsel leidt tot infecties in het spijsverteringskanaal. De parasieten die leiden tot
giardiasis (infectie van de dunne darm met diarree en
buikkrampen) en
amoebendysenterie (darminfectie door parasiet met
braken en
hoofdpijn) of door water overgedragen ziekten zoals
cholera (bacteriële infectieziekte met braken en
diarree), leiden ook tot de witte vlekjes in de poep. Donkere vlekken in de ontlasting zijn soms ook te wijten aan bacteriën. Medicijnen zoals antiparasitaire middelen en
antibiotica, bestrijden de meeste infecties succesvol zodat de zwart gekleurde plekjes verdwijnen.
Intestinale bloedingen en zwart gekleurde vlekjes in de poep
Wanneer een bloeding ontstaat in het maagdarmkanaal, ontstaat sneller een zwarte verkleuring in de poep. Des te hoger de bloeding verschijnt in het spijsverteringsstelsel, des te donkerder het bloed is. Een intestinale bloeding kenmerkt zich door volgende symptomen:
Als de patiënt inwendige bloedingen heeft, zal de arts de oorzaak opsporen en deze dan behandelen.
Leverproblemen en zwarte plekjes in de stoelgang
Een
leverziekte veroorzaakt mogelijk
cholestase (galstuwing door vernauwing van de galwegen)), waardoor een
lichtgekleurde ontlasting ontstaat. Soms veroorzaakt een leveraandoening echter ook een zwarte, teerachtige ontlasting of komen hierdoor zwarte stippen in de ontlasting terecht. Dit resulteert uit bloedingen in het spijsverteringskanaal, een
slokdarmvarices (slokdarmspataders: verwijde bloedvaten in de slokdarm) of portale hypertensie. Slokdarmvarices zijn uitpuilende aders in de keel en maag. Ze treden op wanneer de bloedtoevoer naar de lever geremd is. Meestal leidt littekenweefsel op de lever, vaak als gevolg van
cirrose, tot slokdarmvarices. Ook een
bloedstolsel en ernstige parasitaire infecties remmen de bloedtoevoer naar de lever en veroorzaken slokdarmvarices. Slokdarmvarices signaleren een ernstig leverprobleem waarvoor medische hulp nodig is.
Tekenen van leverziekte zijn onder andere:
Een patiënt met een leveraandoening moet mogelijk medicatie nemen, veranderingen aanbrengen in het voedingspatroon of naar het ziekenhuis voor een behandeling.
Medicatie en zwarte stippen in de ontlasting
Sommige medicijnen wijzigen tijdelijk de kleur van de ontlasting. Dit geldt vooral voor bismut, een actief ingrediënt dat in diverse medicijnen voor de behandeling van
darmaandoeningen. Ook een zwarte tong is hierdoor tijdelijk mogelijk. Verder is het nemen van
ijzersupplementen gekoppeld aan zwart gekleurde stippen in de stoelgang. Het gebruik van niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen (
NSAID's zoals
ibuprofen) resulteert bij een aantal patiënten ook tot zwarte plekjes in de stoelgang. De kleurverandering is onschadelijk en verdwijnt binnen enkele dagen na gebruik van het medicijn. Een patiënt moet een arts raadplegen over mogelijke ontlastingsveranderingen als deze onlangs een nieuw voorgeschreven of vrij verkrijgbaar medicijn heeft gebruikt.
Voeding en zwarte plekken in de stoelgang
Sommige voedingsmiddelen, zoals de schil of zaden van fruit, zijn moeilijker te verteren dan andere. Zwarte vlekken in de ontlasting resulteren mogelijk uit het eten van:
- bananen
- bosbessen
- bramen
- ijzerrijk voedsel (zoals oesters en bruine bonen)
- kersen
- kruiden en specerijen, zoals zwarte peper of paprika
- onverteerde zaden, zoals aardbeipitten of sesamzaad
- pruimen
- rood vlees, vooral onvoldoende verhit vlees
- vijgen
- zwarte bonen
Ook kunstmatige kleurstoffen in voedingsmiddelen leiden mogelijk tot een wijziging in de stoelgangskleur. Het lichaam heeft dan namelijk problemen met het verteren van kunstmatige kleurstoffen. Zwarte drop zorgt bijvoorbeeld sneller voor een heel donkerbruine of
zwarte ontlasting. Dit probleem behoeft in principe geen medische behandeling, maar de patiënt moet wel zorgen dat hij een voldoende
gezonde en evenwichtige voeding eet.
Alarmsignalen bij zwart gekleurde vlekken in de poep
Patiënten die geen andere klachten ervaren en ook niet lijden aan een onderliggende ziekte of chronische aandoening, zoeken na twee dagen van aanhoudende zwarte stipjes in de ontlasting de arts op. Ook zoekt een patiënt medische hulp op voor zwarte vlekken in de ontlasting als hij:
- een voorgeschiedenis van een leverziekte heeft
- ernstig overgeven of diarree heeft
- gele of groene ogen of een gele of groene huid heeft
- koorts ervaart
- pas ter wereld gekomen is (wanneer de zwarte stipjes in de ontlasting niet te wijten zijn aan meconium, de eerste ontlasting van een baby, dan is medisch advies noodzakelijk)
- tekenen van een parasitaire infectie heeft, zoals onverklaarbaar gewichtsverlies of wormen in de ontlasting
Diagnose en onderzoeken
Een arts zal doorloopt een grondige
medische geschiedenis van de patiënt. Daarnaast heeft hij een
ontlastingsmonster nodig van de patiënt. Verder bestelt de arts soms
beeldvormende onderzoeken van de dikke darm, de maag of andere delen van het spijsverteringskanaal. Een uitgebreid
bloedonderzoek en een leverfunctieonderzoek bieden informatie over de werking van de lever.