Gevoelloze tenen: oorzaken en symptomen gevoelloosheid tenen

Gevoelloze tenen is over het algemeen een gevolg van aandoeningen die van invloed zijn op de zenuwen en/of bloedvaten die naar de voeten en tenen voeren. Gevoelloosheid van de tenen wordt vaak geassocieerd met tintelingen. Gevoelloosheid en tintelingen in de tenen staat bekend als paresthesie van de tenen. De meest voorkomende oorzaak van gevoelloosheid van de tenen is inklemming van de zenuwen van de voet door schoeisel. Gevoelloosheid van de teen kan optreden als gevolg van letsel aan de voet, zenuwbeschadiging (neuropathie) en verminderde bloedtoevoer naar de voet, zoals bij diabetes en perifere vaatziekte. Gevoelloosheid van de voet kan ook worden veroorzaakt door irritatie van zenuwen in de lage rug als gevolg van hernia, bevriezing, beroerte, diabetische neuropathie, beriberi, multiple sclerose (MS), het fenomeen van Raynaud en vasculitis. Er is een verhoogde kans op irritatie van zenuwen in de voet wanneer skeletafwijkingen optreden, zoals bij eeltknobbels.

• Wat zijn gevoelloze tenen?
• Gevoelloze tenen: hoe vaak komt het eigenlijk voor?
• Symptomen van gevoelloosheid in de tenen
• Oorzaken van gevoelloze tenen
• Aandoeningen
• Sport
• Ernstige neurologische aandoeningen
• Wanneer medische hulp inschakelen?
• Alarmsymptomen
• Aanhoudende klachten
• Onderzoek en diagnose
• Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek
• Beeldvormend onderzoek
• Vervolgonderzoek
• Behandeling van gevoelloze tenen
• Diabetische neuropathie
• Zenuwinklemming
• Stoppen met drinken
• Pijnstilling
• Behandeling van chronische gevoelloosheid
• Voelt je teen niet mee? Slimme tips om gevoelloosheid te lijf te gaan!
• Kijk kritisch naar je schoenen
• Houd je bloedsomloop op gang
• Boost je voeding
• Check je zithouding
• Stimuleer je zenuwen op slimme manieren
• Hydrateer en bescherm je huid
• Leer je tenen trainen
• Koel of warm als eerste hulp
• Durf hulp te vragen als het nodig is

Wat zijn gevoelloze tenen?

Anja, een fanatieke wandelaar van 45, had altijd plezier in haar wekelijkse tochten door de Veluwe. Maar de laatste tijd voelde ze tijdens het lopen een vreemde gevoelloosheid in haar tenen. Eerst negeerde ze het, ach, misschien zat haar schoen niet lekker. Maar toen ze na een wandeling haar schoenen uittrok en haar grote teen tintelend bleef aanvoelen, begon ze zich toch zorgen te maken. "Misschien loop ik gewoon te lang," zei ze tegen haar vriendin, maar ergens in haar achterhoofd bleef de vraag knagen: is dit normaal, of speelt er iets anders?

Gevoelloze tenen is een abnormale sensatie, waarbij je de afwezigheid van gevoel, een tintelend gevoel of zelfs een branderig gevoel ervaart. Dit kan het lopen bemoeilijken of zelfs pijnlijk maken. Gevoelloosheid in de tenen kan een tijdelijk symptoom zijn, of het kan een langdurig of chronisch symptoom zijn. Chronische gevoelloze tenen kunnen van invloed zijn op je vermogen om te lopen en mogelijk leiden tot verwondingen waarvan je je mogelijk niet bewust bent. Hoewel het hebben van gevoelloze tenen een reden kan zijn tot bezorgdheid, is er zelden sprake van een medisch noodgeval.

Gevoelloze tenen: hoe vaak komt het eigenlijk voor?

Stel je voor, je trekt ’s ochtends je sokken aan en ineens voelt het alsof je tenen in slaap zijn gevallen. Vervelend, toch? Maar hoe vaak komt dit nu eigenlijk voor? In Nederland blijkt dat gevoelloze tenen helemaal niet zo zeldzaam zijn. Uit schattingen blijkt dat zo’n 8 tot 12% van de volwassenen er ooit mee te maken krijgt, vooral mensen boven de 50. Bij kinderen is het gelukkig vrij zeldzaam, vaak minder dan 1%, en dan gaat het meestal om tijdelijke tintelingen door een drukke speeldag of een onhandige zitpositie.

Verschillen tussen mannen en vrouwen
Als we kijken naar mannen en vrouwen, zijn de verschillen klein, maar toch noemenswaardig. Vrouwen melden iets vaker gevoelloze tenen, vooral tijdens of na de menopauze. Dit kan te maken hebben met hormonale veranderingen die invloed hebben op de bloedcirculatie. Bij mannen speelt vaak overbelasting, zoals sporten of fysiek zwaar werk, een rol. Denk aan een fanatieke hardloper die zijn schoenen net iets te strak aantrekt.

Klimaat: de invloed van kou en warmte
Hier in Nederland zijn koude winters een bekende trigger voor gevoelloze tenen. Iemand als Hans, die graag schaatst, vertelde eens dat zijn tenen na een uurtje op het ijs regelmatig compleet gevoelloos waren. Dit komt door de vernauwing van bloedvaten bij kou. In warmere klimaten, zoals de Nederlandse Antillen, komt dit soort gevoelloosheid minder vaak voor. Daar spelen eerder zwelling en vochtophoping door hitte een rol, wat bijvoorbeeld bij diabetes een probleem kan zijn.

Verschillen tussen Nederland, België en wereldwijd
In Nederland en België lijken de cijfers redelijk gelijk, met lichte verschillen door leefstijl en gezondheidszorg. In België zien we iets meer gevallen van gevoelloosheid door diabetes (ongeveer 13% van de bevolking met diabetes ervaart dit), terwijl in Nederland het vaker gaat om doorbloedingsproblemen. Wereldwijd gezien zijn de verschillen groot. In Azië wordt gevoelloosheid in de voeten vaker gemeld door een hogere prevalentie van vitamine B12-tekort, terwijl in Afrika infectieziekten, zoals lepra, soms verantwoordelijk zijn.

Genetische aanleg: zit het in de familie?
Je zult het niet altijd merken, maar gevoelloze tenen kunnen ook een genetische factor hebben. Erfelijke aandoeningen zoals de ziekte van Charcot-Marie-Tooth of erfelijke perifere neuropathieën spelen bij een klein percentage van de mensen een rol. Als je oma altijd klaagde over "rare voeten" en je vader af en toe raar op zijn tenen loopt, is het misschien tijd om even verder te kijken.

Een mix van factoren
Of je nu in een koude flat in Groningen woont of een warm strandhuisje op Curaçao hebt, gevoelloze tenen kunnen door allerlei factoren worden veroorzaakt. Stress, diabetes, slechte schoenen, of zelfs iets simpels als een vitaminegebrek kan de boosdoener zijn. Het is dus geen "one-size-fits-all"-probleem.

En ja, terwijl sommige mensen gewoon hun sokken even wat losser moeten trekken, is het voor anderen een teken dat er iets serieus speelt. Dus als je tenen het laten afweten, neem het serieus—want soms vertelt je lichaam je meer dan je denkt!

Symptomen van gevoelloosheid in de tenen

Een gevoelloze of verdoofde teen is een abnormaal gevoel dat vaak het vermogen vermindert om je tenen of zelfs de grond eronder te voelen. Je kunt ook tintelingen voelen in je benen, voeten of tenen als het gevoel terugkeert en de verdoving verdwijnt. Gevoelloosheid kan ook gepaard gaan met het gevoel van speldenprikken in je tenen veroorzaken. Dit kan voorkomen in slechts één voet of in beide voeten, afhankelijk van de oorzaak.

Oorzaken van gevoelloze tenen

Je lichaam bevat een complex netwerk van sensorische zenuwen, ook wel afferente zenuwen genoemd. Dit zijn gevoelszenuwen die signalen vanuit de zintuigcellen naar het centrale zenuwstelsel leiden. Wanneer zenuwen worden samengedrukt, beschadigd raken of geïrriteerd worden, is het alsof een telefoonlijn is afgesneden of verstoord en de berichten niet goed kunnen worden verwerkt. Het resultaat is tintelingen of gevoelloosheid, tijdelijk of langdurig.

Aandoeningen

Een aantal aandoeningen kan gevoelloze tenen veroorzaken, waaronder:

• alcoholisme of chronisch alcoholmisbruik
• ziekte van Charcot Marie Tooth (CMT), een verzamelnaam voor een aantal erfelijke ziekten waarbij de zenuwen zijn aangetast
• diabetes en diabetische neuropathie (zenuwschade door diabetes)
• bevriezing
• Guillain-Barré-syndroom, een aandoening van de zenuwen buiten het centrale zenuwstelsel
• hernia
• multiple sclerose (MS)
• zenuwcompressie syndromen, zoals een Morton neuroom (een lokale verdikking van een gevoelszenuw die zich tussen de tenen bevindt) of het tarsaal tunnel syndroom (een beklemming van een voetzenuw zorgt voor klachten in de voetzool, tenen en/of hiel)
• perifeer arterieel vaatlijden
• fenomeen van Raynaud
• ischias
  Ischiasneuralgie / Bron: Henry Vandyke Carter, Wikimedia Commons (Publiek domein)
• gordelroos
• ruggengraatletsel
• vasculitis of ontsteking van de bloedvaten

Sport

Sommige mensen ervaren gevoelloosheid van de tenen wat geassocieerd wordt met sportactiviteiten, vooral na high-impact sporten, zoals hardlopen of squash. Dit komt omdat de zenuwen vaak worden samengedrukt tijdens het trainen. De gevoelloosheid zal in dit geval vrij snel verdwijnen nadat je gestopt bent met trainen.

Ernstige neurologische aandoeningen

Gevoelloosheid in de tenen is soms een teken van een meer ernstige neurologische aandoening. Dit is het geval wanneer je plotselinge gevoelloosheid aan één kant van het lichaam ervaart. Dit kan worden veroorzaakt door:

• epileptische aanval
• beroerte
• TIA (transient ischemic attack, 'kortstondige ischemische aanval')

Wanneer medische hulp inschakelen?

Alarmsymptomen

Schakel direct medische hulp in als je gevoelloosheid van de tenen ervaart, samen met een of meerdere van deze symptomen:

• zichtproblemen, dubbelzien of wazig zien
• wanneer plots één van beide armen of benen verlamd blijken
• als één van beide mondhoeken gaan hangen
• onvermogen om helder te denken of te spreken (verwardheid)
• evenwichtsstoornissen
• spierzwakte
• gevoelloze tenen na recent hoofdtrauma
• plotseling verlies van gevoel of gevoelloosheid aan een kant van het lichaam
• plotselinge, ernstige hoofdpijn
• tremoren, schokkende of trillende bewegingen

Bovenstaande symptomen worden alarmsymptomen genoemd, omdat ze kunnen duiden op een ernstige onderliggende aandoening waarbij je onverwijld medische hulp moet inschakelen.

Aanhoudende klachten

Als gevoelloosheid in de tenen niet gepaard gaat met andere symptomen, raadpleeg dan je huisarts wanneer het ongemakkelijk wordt of als de klachten aanhouden. Je doet er ook verstandig aan medische hulp in te schakelen als de klachten mettertijd verslechteren.

Onderzoek en diagnose

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek

De arts zal eerst je medische voorgeschiedenis in ogenschouw nemen en je klachten en symptomen inventariseren voordat hij of zij lichamelijk onderzoek verricht.

Beeldvormend onderzoek

Als de klachten wijzen op een beroerte of een epileptische aanval, dan kan de arts een CT-scan of MRI-scan aanbevelen. Met beeldvormend onderzoek kunnen bloedingen in de hersenen gedetecteerd worden die op een beroerte kunnen duiden. Ook kan met beeldvormend onderzoek de arts proberen de oorzaak van je epilepsie te vinden. MRI-scans en CT-scans worden ook gebruikt om afwijkingen in de wervelkolom op te sporen.

Vervolgonderzoek

De arts zal een uitgebreid voetonderzoek uitvoeren als de symptomen zich in de voeten zelf lijken te concentreren. Dit omvat het testen van de voeten of deze warmte en andere sensaties kunnen waarnemen. Ander onderzoek kan bestaan uit MG zenuwgeleidingsonderzoek, een onderzoek dat meet hoe snel en hoe goed de zenuw de signalen of boodschappen doorgeeft aan de spier.

Behandeling van gevoelloze tenen

De behandeling van gevoelloze tenen hangt af ​​van de onderliggende oorzaak.

Diabetische neuropathie

Als diabetische neuropathie de oorzaak is van gevoelloosheid in de tenen, zal de arts medicijnen (bloedsuikerverlagende tabletten, insuline-injecties of soms een insulinepomp) voorschrijven en soms kan TENS (transcutane elektronische zenuwstimulatie) zinvol zijn. TENS is een apparaatje dat kleine stroomstootjes afgeeft, waardoor je minder pijn hebt. Verder is het belangrijk om meer te bewegen en gezond en gevarieerd te eten.

Zenuwinklemming

Als de gevoelloosheid het gevolg is van compressie van de zenuw in de voet, kan het helpen goede schoenen te dragen die niet knellen. Vaak ontstaan klachten door het dragen van te smalle schoenen of te hoge hakken. Als de stand van de voet niet goed is, kan dit gecorrigeerd worden door een zooltje dat wordt aangemeten door een podotherapeut.

Stoppen met drinken

Als de gevoelloosheid is gerelateerd aan alcohol, moet je stoppen met drinken van alcohol. Als je stopt met het drinken van veel alcohol levert dit al snel veel lichamelijke voordelen voor je op.

Pijnstilling

De arts kan pijnstillende medicatie voorschrijven. Deze kunnen zijn:

• antidepressiva en anticonvulsiva voor de behandeling van diabetische zenuwpijn, waaronder duloxetine (Cymbalta) en pregabaline (Lyrica)
• opioïden of opioïde-achtige medicijnen, zoals oxycodon (Oxycontin) of tramadol
• tricyclische antidepressiva, waaronder amitriptyline

Behandeling van chronische gevoelloosheid

Bij mensen met chronische gevoelloze tenen of mensen met diabetes type 2 vindt jaarlijks routinematig controle van de voeten plaats en wordt educatie gegeven over goede voetverzorging. Zij moeten ook goede voethygiëne in acht nemen, waaronder:

• teennagels recht afknippen of teennagels laten knippen door een pedicure
• de voeten dagelijks inspecteren op snijwonden, wondjes en zweertjes en met een handspiegel de onderkant van de voeten controleren
• het dragen van zachte, dikke sokken die de voeten ondersteunen
• goed passende schoenen dragen waarin de tenen vrij kunnen bewegen

Voelt je teen niet mee? Slimme tips om gevoelloosheid te lijf te gaan!

Kijk kritisch naar je schoenen

Een van de meest voorkomende oorzaken van gevoelloze tenen is simpelweg slecht schoeisel. Te strak, te smal, of met een onhandige pasvorm? Weg ermee! Kies schoenen met een brede neus en een zachte binnenzool. 👉 Probeer schoenen aan het einde van de dag te passen, want dan zijn je voeten op hun grootst. Extra tip: schaf eens schoenen aan met memory foam-zolen. Deze vormen zich naar je voet, wat drukpunten vermindert.

Houd je bloedsomloop op gang

Gevoelloosheid komt vaak door een slechte doorbloeding. 💡 Een simpele truc is je voeten omhoog te leggen als je zit—denk aan een voetkrukje onder je bureau. Je voeten draaien helpt ook: kleine cirkels naar links en rechts, een paar minuten per dag. Heb je een bureaujob? Sta elk halfuur even op en loop een rondje. Iets extra’s proberen? Wisselbaden! Eerst warm, dan koud water; dit prikkelt je bloedvaten.

Boost je voeding

Wist je dat tekorten aan bepaalde vitamines, zoals B12, gevoelloze tenen kunnen veroorzaken? Voeg meer B12-rijke voeding toe aan je dieet, zoals eieren, melk en vis. Of kies voor een supplement, zeker als je vegan eet. 💡 Magnesium is ook een winnaar, vooral als je gevoelloze tenen krijgt door spierkrampen. Een handje noten of pure chocolade per dag kan al helpen.

Check je zithouding

Een verkeerde houding kan zenuwen in je rug of benen afknellen, wat uitstraalt naar je tenen. Zit je vaak met je benen over elkaar? Dat kan de boosdoener zijn. Ga rechtop zitten, met beide voeten stevig op de grond. 👉 Gebruik een ergonomische bureaustoel of een kussen achter je onderrug. Voel je al verschil?

Stimuleer je zenuwen op slimme manieren

Gevoelloze tenen ontstaan soms door een zenuwprobleem. Een verrassende tip: probeer je voeten eens zachtjes te masseren met een koude of warme bal (bijvoorbeeld een tennisbal uit de vriezer). Dit activeert de zenuwen. Een andere slimme truc is een vibrerende massagekussen speciaal voor je voeten, verkrijgbaar bij de betere elektronicazaak.

Hydrateer en bescherm je huid

Droge huid of eelt kan bijdragen aan gevoelloosheid. 💡 Smeer je voeten dagelijks in met een vochtinbrengende crème, bij voorkeur met ureum. Dit voorkomt uitdroging én werkt verzachtend. Extra tip: een voetmasker (ja, dat bestaat!) kan wonderen doen na een lange dag.

Leer je tenen trainen

Een beetje beweging kan je tenen wakker schudden. Probeer simpele oefeningen, zoals kleine objecten van de grond oppakken met je tenen. Leg bijvoorbeeld knikkers of een doek op de vloer en kijk hoe handig je voeten zijn. Dit klinkt misschien maf, maar het versterkt de kleine spieren en verbetert de doorbloeding.

Koel of warm als eerste hulp

Voelt een teen helemaal verdoofd? Gebruik een warm kompres om de bloedcirculatie te stimuleren. Is er juist zwelling? Ga dan voor een koud kompres. 👉 Let op: gebruik altijd een doek tussen je huid en het kompres om brandwonden of bevriezing te voorkomen.

Durf hulp te vragen als het nodig is

Als je tenen herhaaldelijk gevoelloos blijven, kan er meer aan de hand zijn. Aarzel niet om een arts te raadplegen. Chronische gevoelloosheid kan een teken zijn van diabetes, zenuwschade of zelfs een hernia. 💡 Houd een klein dagboekje bij met wanneer het optreedt en wat je gedaan hebt. Dit helpt om patronen te herkennen.

Met deze slimme en praktische tips geef je gevoelloze tenen geen kans. Het belangrijkste? Blijf alert, wees lief voor je voeten en maak er een gewoonte van om goed voor ze te zorgen. Ze dragen je tenslotte overal naartoe!

Lees verder

• Gevoelloze voeten: oorzaken en symptomen verdoofd gevoel
• Fenomeen van Raynaud: symptomen, oorzaak en behandeling
• Doof gevoel: doof in been, voet, arm en hand met tintelingen
• Tintelingen: oorzaken van een tintelend gevoel in lichaam