Ooglymfoom (intraoculair lymfoom): Kanker in oog of ogen

Een lymfoom is een vorm van kanker die voortkomt uit oncontroleerbaar delende lymfocyten (type witte bloedcellen). Een lymfoom begint meestal in de lymfeklieren, die deel uitmaken van het immuunsysteem. Af en toe ontstaat een lymfoom in de ogen, wat dan in medische termen wordt aangeduid als een ‘intraoculair lymfoom’. Ooglymfomen ontstaan om onbekende redenen, maar veel ouderen en patiënten met een zwak immuunsysteem kampen met dit type kanker. Een wazig gezichtsvermogen en een overgevoeligheid voor licht zijn enkele symptomen van deze kankervorm die meestal beide ogen treft. De behandeling van een intraoculair lymfoom verloopt op dezelfde manier als een lymfoom in een ander lichaamsdeel, namelijk via chirurgie, chemotherapie en/of radiotherapie. De vooruitzichten zijn variabel bij een lymfoom in de ogen. Via enkele maatregelen is het tot slot mogelijk om het risico op het verkrijgen van oogkanker te verminderen.

• Oorzaken van intraoculair lymfoom
• Risicofactoren van ooglymfoom
• Aandoeningen
• Omgevingsfactoren
• Symptomen: Oogpijn, rode ogen en een wazig gezichtsvermogen
• Oogproblemen
• Algemene tekenen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van intraoculaire lymfomen
• Prognose van kanker in de ogen
• Complicaties van type oogkanker
• Preventie van lymfoom in het oog
• Leven met ooglymfoom
• Behandelingsopties en medische zorg
• Psychologische en praktische ondersteuning
• Praktische tips voor het omgaan met ooglymfoom
• Volg je behandelplan strikt op
• Zorg voor een goede nachtrust en voldoende rust
• Beperk het risico op infecties
• Pas je voeding aan om je immuunsysteem te ondersteunen
• Gebruik oogbescherming en vermijd irritatie
• Regelmatige controles en follow-upbezoeken
• Ondersteuning bij emotionele en psychologische uitdagingen
• Wees voorzichtig met fysieke activiteiten
• Gebruik zonbescherming bij buitenactiviteiten
• Praat met je arts over medicatie tegen bijwerkingen
• Stel een steunnetwerk op

Oorzaken van intraoculair lymfoom

Wanneer een lymfoom verschijnt in de ogen, is in medische termen sprake van een ‘primair intra-oculair lymfoom’. Intraoculaire lymfomen zijn altijd een type non-Hodgkinlymfoom. Waarom dit lymfoom ontstaat in de ogen, is niet bekend.

Risicofactoren van ooglymfoom

Aandoeningen

Patiënten met bepaalde aandoeningen lopen meer kans op het ontwikkelen van een lymfoom in de ogen:

• een Chlamydia psittaci-infectie van het oog (een bacteriële infectie die vaak vogels treft)
• een familiegeschiedenis van een immuunziekte hebben
• een immuunaandoening
• een lymfoom in een deel van de hersenen hebben
• een orgaantransplantatie hebben gehad
• een systemische ziekte
• reumatoïde artritis (ontsteking van gewrichten en organen) en andere auto-immuunziekten
• virussen (in sommige zeldzame gevallen) zoals een Epstein-Barr-virusinfectie (klierkoorts)

Omgevingsfactoren

Volgende omgevingsfactoren verhogen het risico op het krijgen van een ooglymfoom:

• beroep met blootstelling aan straling, zoals kernwerkers, piloten, astronauten, enzovoort
• blootstelling aan industriële chemicaliën
• blootstelling aan stralen van röntgenfoto’s en een CT-scan
• chemotherapie
• een verhoogd serumlactaatdehydrogenase - LDH (een type enzym)
• genetische veranderingen (mutaties)
• leeftijd: ouderen (zestigplussers zijn vaker aangetast)
• medicijnen om het immuunsysteem te onderdrukken (immunosuppressiva)
• roken

Symptomen: Oogpijn, rode ogen en een wazig gezichtsvermogen

Een primair intraoculair lymfoom ontwikkelt zich in het netvlies en in het glasvocht in het oog. De kankercellen tasten ook de oogzenuw aan de achterkant van het oog aan. Bij acht op de tien patiënten zijn beide ogen getroffen. Wel zijn de klachten meestal meer aanwezig in één oog.

Oogproblemen

De meest voorkomende symptomen voor een ooglymfoom zijn onder andere:

• brandende ogen
• een vermindering van het gezichtsvermogen of een verlies van gezichtsvermogen
• een wazig gezichtsvermogen
• een zanderig gevoel in de ogen
• een zwelling in het oog
• extra gevoelig zijn voor licht (fotofobie)
• floaters (drijvers: kleine stippen of lijnen in het gezichtsveld zien)
• oogpijn (zeldzaam)
• rode ogen
• waterige ogen

Algemene tekenen

Algemene symptomen komen ook voor, zoals:

• bloedarmoede (anemie: tekort aan rode bloedcellen)
• een lage bloeddruk (hypotensie)
• een verlies van eetlust
• frequente infecties
• hoofdpijn
• koorts
• onbedoeld gewichtsverlies
• vermoeidheid / kankervermoeidheid
• zwakte

Wanneer andere organen dan de ogen betrokken zijn, verschijnen mogelijk nog bijkomende klachten.

Diagnose en onderzoeken

Een grondig lichamelijk onderzoek en een complete medische geschiedenis zijn erg belangrijk. Daarnaast is een neurologisch onderzoek vereist om betrokkenheid van het centrale zenuwstelsel uit te sluiten. De arts beveelt meestal ook een bloedonderzoek aan. Voorts is een oogonderzoek vereist. De patiënt meldt de oogarts eerst informatie over zijn gezichtsvermogen. De oogarts controleert op zijn beurt de oogbewegingen. Hij gebruikt hiervoor een oftalmoscoop. Dit is een instrument dat een lichtje en een vergrotende lens bevat, wat nodig is om de achterkant van het oog goed te kunnen inspecteren. Verder zet de arts soms beeldvormende onderzoeken in, wat nodig is om de locatie van de oogtumor op te sporen en ook om te kijken of de kanker zich reeds heeft verspreid (metastasen). Meestal is een biopsie van het geleiachtige glasvocht nodig. De arts neemt dan een monster van weefsel of cellen om dit met een microscoop te bekijken en verder te testen om de aanwezigheid van oogkanker te bevestigen. De oogbiopsie gebeurt via een oogoperatie die bekend staat als een ‘vitrectomie’ (glasvochtoperatie).

Behandeling van intraoculaire lymfomen

Een ooglymfoom behandelt de arts meestal met chirurgie, chemotherapie en/of uitwendige bestralingstherapie (radiotherapie). De arts tracht in eerste instantie het lymfoom uit het oog te verwijderen via een chirurgische ingreep. Chemotherapie wordt toegediend in het oog, via een ader (intraveneus) of direct in de wervelkolom. Hierdoor is het mogelijk om kankercellen te doden. Radiotherapie maakt gebruik van zeer krachtige bundels om tumoren te verkleinen en kankercellen te doden. De radiotherapie is gericht op de ogen of, indien nodig, op de hersenen en het ruggenmerg.

Prognose van kanker in de ogen

De prognose van deze vorm van oogkanker is afhankelijk van vele factoren, zoals het subtype en het stadium van het ooglymfoom, de progressie van de aandoening, de respons op de behandeling en de gezondheid van de patiënt.

Complicaties van type oogkanker

De complicaties van een ooglymfoom omvatten:

• aantasting van lokale en verre organen
• een verlies van functie van het orgaan / gebied waar de kanker terechtgekomen is
• een verzwakt immuunsysteem
• onomkeerbare schade aan het hoornvlies, resulterend in een blijvend verlies van het gezichtsvermogen
• ontaarding naar agressiever type: Af en toe kan de tumor transformeren in een meer agressieve vorm of subtype van lymfoom

De dood treedt soms op als gevolg van de systemische verspreiding van een lymfoom.

Preventie van lymfoom in het oog

Het is niet mogelijk om een lymfoom in het oog te voorkomen. Wel is het mogelijk om het risico op de aandoening te verminderen door het toepassen van de volgende maatregelen:

• bacteriële infecties en andere auto-immuunziekten snel behandelen indien aanwezig
• een gezonde voeding nuttigen
• geschikte beschermende uitrusting dragen tijdens het werken met röntgenstralen en andere radioactieve bronnen
• niet roken
• onnodige blootstelling aan chemicaliën vermijden
• voldoende lichaamsbeweging uitvoeren

Ooglymfoom (intraoculair lymfoom): Kanker in oog of ogen

Leven met ooglymfoom

Ooglymfoom is een zeldzame vorm van kanker die het oog aantast en vaak gepaard gaat met wazig zien, pijn of zwelling. Het behandelen en leven met ooglymfoom vereist een multidisciplinaire aanpak, waarbij oogartsen, oncologen en ondersteunende zorgteams samenwerken om zowel fysieke als emotionele uitdagingen aan te pakken.

Behandelingsopties en medische zorg

De behandeling van ooglymfoom varieert afhankelijk van de ernst en verspreiding van de ziekte. Radiotherapie is vaak de eerste behandelingskeuze, terwijl chemotherapie kan worden ingezet bij meer geavanceerde gevallen.

Regelmatige medische opvolging is essentieel om de respons op de behandeling te evalueren en mogelijke bijwerkingen te beheren. Tijdens deze controles wordt ook aandacht besteed aan het behoud van het zicht en de algehele ooggezondheid.

Psychologische en praktische ondersteuning

De diagnose ooglymfoom kan emotioneel zwaar zijn. Het inschakelen van psychotherapie of het aansluiten bij een lotgenotengroep kan helpen om gevoelens van angst of isolatie te verminderen.

Praktische ondersteuning, zoals het aanpassen van het huis voor patiënten met verminderd zicht, kan de kwaliteit van leven verbeteren. Dit kan onder andere inhouden: het gebruik van grootletterboeken, vergrotingshulpmiddelen en betere verlichting in huis.

Praktische tips voor het omgaan met ooglymfoom

Ooglymfoom is een type kanker dat ontstaat in de lymfeklieren of het lymfoïde weefsel in het oog. Het is een zeldzame aandoening, maar kan leiden tot symptomen zoals zwelling, roodheid, pijn of veranderingen in het gezichtsvermogen. De behandeling van ooglymfoom kan bestaan uit chemotherapie, bestraling of, in sommige gevallen, chirurgische ingrepen. Het is belangrijk om goed samen te werken met medische professionals en om te begrijpen welke praktische stappen je kunt nemen om zowel de behandeling te ondersteunen als het dagelijks leven gemakkelijker te maken tijdens het herstel. Hier volgen enkele tips voor het omgaan met ooglymfoom.

Volg je behandelplan strikt op

Het is essentieel om alle voorgeschreven behandelingen voor ooglymfoom strikt op te volgen. Dit kan chemotherapie, bestraling of gerichte therapieën omvatten. Zorg ervoor dat je de behandelingssessies bijwoont en de voorgeschreven medicatie op tijd neemt. Als je bijwerkingen ervaart, bespreek dan met je arts of er aanpassingen nodig zijn. Het is belangrijk dat je arts goed op de hoogte blijft van je gezondheidstoestand, zodat ze je behandelingsplan kunnen aanpassen op basis van je reacties en voortgang.

Zorg voor een goede nachtrust en voldoende rust

Tijdens de behandeling van ooglymfoom kan vermoeidheid een veelvoorkomend probleem zijn. Rust is cruciaal voor het herstel van het lichaam. Zorg ervoor dat je voldoende slaapt, minstens 7-8 uur per nacht, en plan rustmomenten gedurende de dag. Dit helpt je lichaam te herstellen van de stress die behandeling op het immuunsysteem legt en kan je helpen om beter om te gaan met vermoeidheid. Creëer een rustige slaapomgeving, vermijd stimulerende middelen zoals cafeïne voor het slapengaan en zorg voor een comfortabele slaapplek.

Beperk het risico op infecties

De behandelingen voor ooglymfoom, zoals chemotherapie, kunnen je immuunsysteem verzwakken, waardoor je vatbaarder wordt voor infecties. Het is belangrijk om extra voorzorgsmaatregelen te nemen om infecties te voorkomen. Was regelmatig je handen, vermijd contact met zieke mensen en draag een mondmasker als dat nodig is om jezelf te beschermen. Zorg er ook voor dat je je huid goed verzorgt om infecties te vermijden, vooral rond je ogen en andere gevoelige gebieden.

Pas je voeding aan om je immuunsysteem te ondersteunen

Een evenwichtig voedingspatroon is belangrijk om je immuunsysteem te ondersteunen tijdens de behandeling van ooglymfoom. Richt je op voeding die rijk is aan antioxidanten, vitamines en mineralen, zoals verse groenten, fruit, volle granen, magere eiwitten en gezonde vetten. Overleg met je arts of een diëtist over een voedingsplan dat specifiek is afgestemd op je gezondheidsbehoeften. Vermijd voedsel dat het immuunsysteem kan ondermijnen, zoals bewerkte voedingsmiddelen, te veel suiker en alcohol. Het aanpassen van je dieet kan helpen je energie op peil te houden en je lichaam te ondersteunen tijdens het herstel.

Gebruik oogbescherming en vermijd irritatie

Omdat ooglymfoom direct invloed heeft op het ooggebied, is het belangrijk om extra zorg te dragen voor je ogen. Vermijd blootstelling aan stof, rook of andere irriterende stoffen die je ogen kunnen verergeren. Draag een zonnebril bij fel licht en bescherm je ogen tegen wind en vervuiling. Als je last hebt van droge ogen of irritatie door de behandeling, overleg dan met je arts over het gebruik van kunsttranen of andere oogdruppels die verlichting kunnen bieden. Vermijd het wrijven van je ogen, omdat dit verdere irritatie of infectie kan veroorzaken.

Regelmatige controles en follow-upbezoeken

Het is van groot belang om regelmatig terug te keren naar je arts voor controles en follow-upbezoeken. Tijdens deze bezoeken zal je arts de voortgang van je behandeling volgen, mogelijke bijwerkingen evalueren en aanvullende tests uitvoeren om te controleren op tekenen van verbetering of terugkeer van de ziekte. Zorg ervoor dat je eventuele veranderingen in je symptomen of nieuwe klachten onmiddellijk meldt aan je arts, zodat ze snel kunnen ingrijpen. Regelmatige controle helpt om complicaties vroegtijdig op te sporen en de behandeling indien nodig aan te passen.

Ondersteuning bij emotionele en psychologische uitdagingen

De diagnose van ooglymfoom kan emotioneel belastend zijn en kan gevoelens van angst, stress of verdriet veroorzaken. Het is belangrijk om niet alleen op fysieke, maar ook op emotionele steun te rekenen. Bespreek je zorgen met je arts of een psycholoog. Therapieën zoals cognitieve gedragstherapie kunnen helpen om met de emotionele impact van de ziekte om te gaan. Praat met vrienden, familieleden of ondersteuningsgroepen om de sociale steun te krijgen die je nodig hebt. Het kan ook nuttig zijn om mindfulness of ontspanningstechnieken te beoefenen om stress te verminderen en je emotionele welzijn te ondersteunen.

Wees voorzichtig met fysieke activiteiten

Tijdens de behandeling van ooglymfoom kan het zijn dat je fysieke activiteiten beperkt moeten worden, vooral als je energie en kracht verminderen. Overleg met je arts over welke soorten activiteiten geschikt voor je zijn. Rustige wandelingen of lichte rekoefeningen kunnen nuttig zijn om je gezondheid te ondersteunen zonder je lichaam te overbelasten. Vermijd intensieve lichamelijke inspanning, vooral als je immuunsysteem verzwakt is door behandelingen zoals chemotherapie. Zorg ervoor dat je altijd naar je lichaam luistert en luister naar de adviezen van je arts over het juiste niveau van activiteit.

Gebruik zonbescherming bij buitenactiviteiten

Omdat sommige behandelingen voor ooglymfoom de huid gevoelig kunnen maken, is het belangrijk om bescherming tegen de zon te dragen, vooral als je naar buiten gaat. Draag een hoed, zonnebril en gebruik een breed-spectrum zonnebrandcrème met een hoge SPF om je huid en ogen te beschermen tegen schadelijke UV-straling. Vermijd blootstelling aan de zon tijdens de heetste uren van de dag, en zoek schaduw waar mogelijk. Dit is vooral belangrijk om je huid te beschermen, omdat je mogelijk meer vatbaar bent voor huidproblemen door de behandelingen die je ondergaat.

Praat met je arts over medicatie tegen bijwerkingen

Sommige behandelingen voor ooglymfoom, zoals chemotherapie, kunnen onaangename bijwerkingen veroorzaken, zoals misselijkheid, vermoeidheid of pijn. Bespreek met je arts de mogelijkheid van ondersteunende medicatie die deze bijwerkingen kan verlichten. Er zijn verschillende medicijnen die specifiek kunnen helpen bij het beheersen van misselijkheid of het verlichten van pijn. Het is belangrijk om openlijk over je symptomen te praten, zodat je arts je kan helpen om de bijwerkingen zo goed mogelijk te beheersen, zodat je dagelijkse leven zo min mogelijk wordt beïnvloed.

Stel een steunnetwerk op

Het kan nuttig zijn om een netwerk van mensen om je heen te hebben die je kunnen ondersteunen tijdens je behandelingsperiode. Dit kunnen vrienden, familieleden of lotgenoten zijn die hetzelfde doormaken. Deel je gevoelens en ervaringen met hen om emotionele steun te krijgen. Dit netwerk kan ook praktische taken op zich nemen, zoals het helpen met het koken van maaltijden, vervoer naar afspraken of het bieden van een luisterend oor. Het hebben van een betrouwbaar steunnetwerk maakt het gemakkelijker om om te gaan met de uitdagingen die gepaard gaan met het hebben van ooglymfoom en de behandelingen.

Het omgaan met ooglymfoom is een complexe en vaak uitdagende ervaring. Het is belangrijk om de medische zorg nauwkeurig te volgen, regelmatig met je arts te communiceren en jezelf de tijd en ruimte te geven om te herstellen. Door je gezondheid te ondersteunen met de juiste voedingskeuzes, rust en voorzorgsmaatregelen, kun je het herstel bevorderen en je kwaliteit van leven verbeteren.

Lees verder

• Oogtumoren: Retinoblastoom, melanoom, lymfoom aan ogen
• Radiotherapie (bestraling) bij kanker in het oog
• Lymfoom: Soorten en symptomen van kanker van lymfocyten
• Retinoblastoom: Netvlieskanker (vorm van oogkanker)
• Oogkanker: Soorten en symptomen van kwaadaardige oogtumoren