Klierkoorts: Infectie door Epstein-Barr virus met keelpijn
Klierkoorts is een virale infectie die onder andere vermoeidheid, koorts, een pijnlijke keel, en gezwollen lymfeklieren (meestal in de nek) met zich meebrengt. Het Epstein-Barr virus is in de meeste gevallen de oorzaak van deze infectieziekte. Vooral jongvolwassenen zijn getroffen door klierkoorts, al is de ziekte op elke leeftijd mogelijk. De behandeling bestaat vooral uit rust en voldoende vochtinname, maar in sommige gevallen is eveneens een medicamenteuze behandeling nodig. Een patiënt met klierkoorts heeft meestal goede vooruitzichten, al houdt de vermoeidheid soms wel maanden aan nadat hij hersteld is. Complicaties komen zelden voor, maar vooral een miltruptuur is potentieel levensbedreigend.
Epidemiologie
Wereldwijd worden de meeste mensen met dit virus besmet op jonge leeftijd (0-5 jaar), maar symptomen treden in deze periode zelden op. Een infectie op latere leeftijd gaat gepaard met een acute ziekte met koorts bekend als de ziekte van Pfeiffer (klierkoorts), die wereldwijd voorkomt bij adolescenten en jongvolwassenen. De piekleeftijd varieert tussen 15 en 17-jarigen maar de ziekte is op elke leeftijd mogelijk.
Synoniemen klierkoorts
Klierkoorts is eveneens gekend onder deze synoniemen:
- Drüsenfieber
- kissing disease
- kusjesziekte
- kusziekte
- maladie des fiancés
- mono
- mononucleosis infectiosa (afkorting MNI)
- ziekte van Pfeiffer
Oorzaken: Infectie door Epstein-Barr virus
Meestal veroorzaakt het Epstein-Barr virus klierkoorts. In zeldzame gevallen is een
cytomegalovirus hiervan de oorzaak. De
overdracht van EBV gebeurt door contact met
speeksel en door het inademen van lucht (
niezen,
hoesten). Klierkoorts is niet zo besmettelijk als andere infecties zoals een
verkoudheid (milde infectie met symptomen aan neus en keel).
Symptomen: Keelpijn, gezwollen lymfeklieren, vermoeidheid en lichte koorts
De incubatietijd (tijd tussen het oplopen van de besmetting en het verschijnen van de symptomen) bedraagt bij klierkoorts tien dagen tot acht weken. Op jonge leeftijd verloopt de infectie meestal zonder symptomen, maar bij adolescenten zijn de symptomen wel duidelijker. De incubatietijd is bij kinderen bovendien veelal korter dan bij adolescenten.
Vaak voorkomende symptomen
De meest voorkomende symptomen van de ziekte van Pfeiffer treden meestal langzaam op en omvatten lichte
koorts, slaperigheid,
hoofdpijn, een
verlies van eetlust, milde
spierpijn,
spierstijfheid, malaise (een algemeen ziek gevoel),
vermoeidheid,
keelpijn (die langzaam verergert), een
droge keel,
misselijkheid, een rode keel door kleine puntvormige bloedingen op het gehemelte,
gezwollen lymfeklieren (vooral in de nek of
oksel) en hierdoor vaak een pijnlijke nek (
nekpijn). Een voorbijgaande
maculopapulaire uitslag (
huiduitslag met vlekken en bultjes) die sterk doet denken aan mazelen, behoort ook tot de mogelijke symptomen. De huiduitslag komt vooral voor wanneer een patiënt het
antibioticum ampicilline of
amoxicilline neemt voor een
keelontsteking.

Pijn op de borst komt af en toe ook voor bij klierkoorts /
Bron: Pexels, Pixabay Minder voorkomende symptomen
Minder vaak voorkomende symptomen zijn:
Diagnose en onderzoeken
Lichamelijk onderzoek
Bepaalde klieren zijn gezwollen zoals aan de voor- en achterkant van de nek (cervicale lymfadenopathie) of onder de oksels. Daarnaast treedt een zwelling op van de
keelamandelen met een witte bekleding. Voorts is de milt gezwollen (
splenomegalie) en/of de lever gezwollen (
hepatomegalie). Deze symptomen zijn klinisch zichtbaar naast de andere aanwezige symptomen van klierkoorts.
Diagnostisch onderzoek
Indien in het bloed atypische mononucleaire cellen (geactiveerde CD8 positieve T-lymfocyten, ook wel Pfeiffer-cellen) worden aangetroffen, wijst dit sterk op de aanwezigheid op een infectie met het Eppstein-Barr virus. Daarnaast toont een
bloedonderzoek leverfunctiestoornissen en lymfocytose (verhoging van het aantal lymfecellen, witte bloedcellen die zijn aangemaakt in de
lymfeklieren).
Differentiële diagnose
Klinisch soortgelijke aandoeningen die lijken op klierkoorts omvatten
toxoplasmose (parasitaire infectie met symptomen aan
hersenen, longen, hart, ogen en/of lever), een cytomegalie-infectie, virale hepatitis (ontsteking van de lever) en een acute
hiv-infectie.
Behandeling
In de meeste gevallen is geen specifieke behandeling nodig en herstelt de patiënt vrij snel. Zelfzorgmaatregelen zijn vaak voldoende, maar soms is medicatie vereist.

Voldoende vocht innemen is nodig bij klierkoorts /
Bron: Clker Free Vector Images, Pixabay Zelfzorg
Voldoende vocht drinken, gorgelen met warm zout water om de keelpijn te verminderen, een
gezonde en evenwichtige voeding en voldoende rust bieden vaak verlichting van de symptomen. Ook mag de patiënt vrij verkrijgbare
pijnstillers nemen om de
pijn en koorts te minderen, zoals
paracetamol of
ibuprofen. Tot slot vermijdt de patiënt contactsporten indien de milt gezwollen is (om een
gescheurde milt te voorkomen).
Professionele medische zorg
Corticosteroïden (krachtige ontstekingsremmende medicijnen) zijn nodig wanneer de infectie de hersenen aantast en hierdoor neurologische schade is opgetreden, zoals bijvoorbeeld bij encefalitis,
meningitis (hersenvliesontsteking met hoofdpijn, koorts en een
stijve nek) of het Guillain-Barré syndroom. Ook is medicatie nodig bij trombocytopenie (een tekort aan bloedplaatjes) of bij hemolyse (versnelde bloedafbraak), of wanneer de keelamandelen gezwollen zijn en dit leidt tot
ademhalingsfalen (ernstige ziekte met langzame ademhaling).
Prognose is meestal goed
De koorts zakt meestal binnen de tien dagen. Binnen vier weken herstellen tevens de gezwollen lymfeklieren en de milt. De vermoeidheid verdwijnt meestal binnen een paar weken, maar soms blijft dit wel twee tot drie maanden hangen.
Complicaties
Enkele complicaties van klierkoorts omvatten:
- ademhalingsproblemen als gevolg van gezwollen amandelen
- andere neurologische problemen (zeldzaam), zoals het Guillain-Barré-syndroom (zwakte en pijn door zenuwschade), convulsies (stuipen: oncontroleerbare fysieke bewegingen en veranderingen in het bewustzijn), Bell’s palsy (plotse aangezichtsverlamming door zenuwschade) en ongecoördineerde bewegingen
- bloedarmoede (anemie), die optreedt wanneer rode bloedcellen in het bloed sneller dan normaal afsterven
- een depressie
- een huiduitslag (soms)
- een milde ontsteking van de lever (hepatitis)
- een miltruptuur: Hierbij treedt een scheur in de milt op, hetgeen zeldzaam optreedt. De patiënt ervaart hierbij scherpe, plotselinge pijn aan de linkerkant van de bovenbuik. Een miltruptuur is een medische noodsituatie.
- een ontsteking van de hartspier (myocarditis)
- een ontsteking van de hersen- en ruggenmergsvliezen (meningitis)
- een ontsteking van de hersenen (encefalitis)
- een ontsteking van de mesenteriale lymfeknopen, in de rechterbenedenhoek van de buik vlakbij de blinde darm (appendix) (mesenteriale adenitis)
- een verlaagd aantal bloedplaatjes (trombocytopenie) waardoor bloedstollingsproblemen ontstaan
- gezwollen of ontstoken testikels
- zwakte
Bovendien blijkt uit een medische studie uit 2007 die verscheen in het tijdschrift “Nursing Standard” dat het risico van
multiple sclerose (chronische auto-immuunaandoening) verhoogd is bij patiënten die eerder klierkoorts gehad hebben, ongeacht de leeftijd, het geslacht, de duur of de ernst van de infectie.
Af en toe komen patiënten te overlijden aan klierkoorts. Dit betreft dan vooral patiënten met een
zwak immuunsysteem.
Preventie
Patiënten met klierkoorts zijn zeer besmettelijk terwijl ze symptomen vertonen en dit tot enkele maanden later. De besmettelijke periode is echter variabel per persoon. Het virus overleeft gedurende enkele uren buiten het lichaam. Zoenen of het delen van gebruiksvoorwerpen is afgeraden wanneer iemand in contact komt met klierkoorts.
Lees verder