Fotofobie: Lichtgevoeligheid aan de ogen (lichtschuwheid)

Fotofobie is geen op zichzelf staande oogziekte, maar een symptoom dat kan optreden bij een verscheidenheid aan aandoeningen, variërend in ernst. Het kenmerkt zich door een verhoogde gevoeligheid voor (fel) licht, wat vaak resulteert in ongemak of pijn. Bij milde fotofobie knijpt de patiënt zijn ogen samen in een helder verlichte kamer of buiten. In ernstigere gevallen kan zelfs normaal licht, zoals zonlicht of kunstlicht, aanzienlijke pijn veroorzaken.

• Synoniemen van fotofobie
• Epidemiologie en oorzaken van lichtgevoeligheid
• Migraine
• Hersenaandoeningen: Encefalitis en meningitis
• Andere aandoeningen die fotofobie veroorzaken
• Oogaandoeningen: Conjunctivitis, scleritis en andere
• Contact met een arts
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van overgevoeligheid voor licht
• Tips voor het omgaan met lichtgevoeligheid

Synoniemen van fotofobie

Fotofobie staat ook bekend onder de volgende synoniemen:

• lichtgevoeligheid
• lichtovergevoeligheid
• lichtschuwheid

Epidemiologie en oorzaken van lichtgevoeligheid

Hoewel er geen exacte gegevens beschikbaar zijn over de prevalentie van fotofobie, komt het vaak voor en kan het bij een breed scala aan aandoeningen optreden. Mensen met een lichtere oogkleur ervaren vaak meer lichtgevoeligheid, omdat donkerder gekleurde ogen meer pigment bevatten dat bescherming biedt tegen fel licht. Fotofobie kan worden veroorzaakt door diverse aandoeningen, waaronder migraine, hersenaandoeningen, en verschillende oogaandoeningen. Recent onderzoek heeft aangetoond dat fotofobie kan variëren tussen verschillende bevolkingsgroepen. Mensen met bepaalde neurologische aandoeningen, zoals multiple sclerose, kunnen bijvoorbeeld een hogere prevalentie van fotofobie ervaren. Tevens kan fotofobie ook worden beïnvloed door de mate van blootstelling aan lichtbronnen in de leefomgeving.

Migraine

Fotofobie is een veelvoorkomend symptoom bij migraine. Migraine kan worden uitgelokt door hormonale veranderingen, voedingsgewoonten, of omgevingsfactoren, en gaat vaak gepaard met ernstige hoofdpijn, misselijkheid, en braken. Ongeveer tien procent van de wereldbevolking lijdt aan migraine, met vrouwen die drie keer vaker getroffen worden dan mannen.

Hersenaandoeningen: Encefalitis en meningitis

Fotofobie kan een symptoom zijn van ernstige hersenaandoeningen zoals encefalitis (hersenontsteking), meningitis (hersenvliesontsteking), en een subarachnoïdale bloeding (bloeding tussen de hersenvliezen). Encefalitis ontstaat vaak door een virale infectie en kan ernstige, levensbedreigende gevolgen hebben. Meningitis, meestal bacterieel van aard, kan leiden tot ernstige complicaties zoals hersenschade, gehoorverlies, en epileptische aanvallen. Een subarachnoïdale bloeding kan fataal zijn of leiden tot ernstige hersenbeschadiging of een beroerte. Andere neurologische aandoeningen zoals een hersentumor kunnen ook fotofobie veroorzaken.

Andere aandoeningen die fotofobie veroorzaken

Fotofobie kan ook optreden bij aandoeningen zoals botulisme (ernstige infectie door een bacterieel toxine), hondsdolheid (ook bekend als rabiës), en kwikvergiftiging (overmatige blootstelling aan kwik).

Oogaandoeningen: Conjunctivitis, scleritis en andere

Fotofobie kan voorkomen bij diverse oogaandoeningen, zoals:

• Conjunctivitis: Ontsteking van het bindvlies, vaak veroorzaakt door een virus, bacterie, of allergieën. Symptomen zijn onder andere jeuk, roodheid en pijn aan de ogen.
• Cornea-abrasie: Letsels aan het hoornvlies, vaak door het in contact komen met stof of metaaldeeltjes. Dit kan leiden tot een hoornvlieszweer.
• Droge ogen: Onvoldoende productie van tranen, wat vaak voorkomt bij oudere volwassenen en kan worden verergerd door omgevingsfactoren of medicatie.
• Scleritis: Ontsteking van het witte gedeelte van het oog, meestal veroorzaakt door een auto-immuunziekte zoals systemische lupus erythematosus. Symptomen zijn pijn, tranende ogen, en wazig gezichtsvermogen.

Contact met een arts

Neem contact op met een oogarts als de lichtgevoeligheid ernstig of pijnlijk is, vooral als dit gepaard gaat met andere symptomen zoals hoofdpijn, rode ogen, of wazig zien dat niet binnen een paar dagen verbetert.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van fotofobie wordt vaak gesteld door een oogarts die een spleetlamponderzoek uitvoert en de pupillen van de patiënt verwijdt met oogdruppels. Bij vermoeden van een onderliggende hersenaandoening kan een lumbale punctie (ruggenprik) worden uitgevoerd om hersenvocht te onderzoeken.

Behandeling van overgevoeligheid voor licht

De behandeling van fotofobie richt zich op de onderliggende oorzaak. In veel gevallen kan de fotofobie verminderen of verdwijnen zodra de onderliggende aandoening behandeld wordt. Dit kan inhouden dat bepaalde medicijnen worden stopgezet of vervangen door alternatieven.

Tips voor het omgaan met lichtgevoeligheid

Om fotofobie te verlichten, kunnen de volgende maatregelen nuttig zijn:

• Bescherming tegen licht: Draag een breedgerande hoed, een donkere bril of een (gepolariseerde) zonnebril met UV-bescherming. Brillen met een FL-41-filter, die blauw en groen licht blokkeren, kunnen bijzonder effectief zijn.
• Kamers verduisteren: Maak de kamer zo donker mogelijk en vermijd directe blootstelling aan zonlicht.
• Ogen rust geven: Sluit indien mogelijk je ogen wanneer je wordt blootgesteld aan fel licht.

Lees verder

• Iritis: Ontsteking iris in oog met pijn en fotofobie