Oogproblemen & hoofdpijn: Oorzaken, symptomen en behandeling

Mensen staan er vaak niet bij stil dat dagelijkse activiteiten zoals langdurig lezen, schrijven en autorijden vermoeide ogen en hoofdpijn kunnen veroorzaken. Voldoende pauzes nemen en zorgen voor goede verlichting kunnen deze problemen vaak verlichten. Hoofdpijn kan echter soms het gevolg zijn van een onderliggend oogprobleem. Een grondig oogheelkundig onderzoek is vaak noodzakelijk om de oorzaak te achterhalen en blijvende problemen of verergering van de symptomen te voorkomen. In sommige gevallen kan een verandering in levensstijl of een nieuw bril- of contactlenzenrecept al voldoende zijn om de oogproblemen en hoofdpijn te verlichten. In andere gevallen kunnen de klachten wijzen op ernstigere oog- of hersenaandoeningen, waarvoor intensievere behandeling vereist is.

• Arteriitis temporalis
• Computer Vision Syndroom: Hoofdpijn en oogproblemen door digitaal schermgebruik
• Glaucoom
• Iritis
• Oogmigraine
• Refractieafwijkingen
• Sneeuwblindheid
• Stuwingspapil
• Tumoren

Arteriitis temporalis

Bij arteriitis temporalis zijn de slagaders in het hoofd en de nek, met name bij de slaap, ontstoken. Kenmerkend zijn kloppende hoofdpijn en plotselinge oogklachten. Enkele ooggerelateerde symptomen zijn onder andere dubbelzien (diplopie), een hangend ooglid (ptosis), verminderd zicht (blindheid in één of beide ogen), afwijkende pupilreacties, visuele hallucinaties, wazig zien, en wiebelige ogen (nystagmus). Naast de oogafwijkingen en hoofdpijn kunnen er vaak ook andere neurologische en systemische symptomen optreden. De arts start snel na de diagnose met corticosteroïden (krachtige ontstekingsremmers) om complicaties te voorkomen.

Computer Vision Syndroom: Hoofdpijn en oogproblemen door digitaal schermgebruik

Langdurig kijken naar schermen van digitale apparaten zoals computers, smartphones of tablets kan leiden tot het Computer Vision Syndroom. Bij deze aandoening ervaren mensen vaak vermoeide ogen en hoofdpijn. Het is belangrijk om om de twee uur een pauze te nemen en regelmatig te knipperen om droge ogen te voorkomen. Een goed contrast tussen achtergrond en tekst en het gebruik van een kwalitatief goed scherm dat schitteringen en reflecties vermindert, zijn ook cruciaal. Externe factoren zoals goede verlichting en verduisteringsopties zijn eveneens belangrijk om de symptomen te verlichten.

Glaucoom

Glaucoom is een oogzenuwaandoening waarbij verhoogde druk in het oog schade aan de oogzenuw kan veroorzaken. Kenmerken zijn ernstige hoofdpijn, braken, waterige ogen, wazig zien en een verkrompen gezichtsveld aan de zijkant (tunnelzicht). Glaucoom komt in verschillende vormen voor en kan in het beginstadium zonder symptomen zijn. Het is niet altijd mogelijk glaucoom te voorkomen, maar een snelle en juiste behandeling kan de progressie vertragen. Behandeling kan bestaan uit medicatie in de vorm van oogdruppels, lasertherapie, of een operatie zoals Baerveld-drainageimplant of trabeculectomie.

Iritis

Iritis is een ontsteking van de iris (het gekleurde deel van het oog). Kenmerkend zijn hoofdpijn, wazig gezichtsvermogen, overgevoeligheid voor licht (fotofobie), en een verkleinde pupil aan één oog. Vaak ontstaat frontale hoofdpijn (pijn in het voorhoofd). Pijnstillers in combinatie met corticosteroïden (ontstekingsremmende medicijnen) zijn meestal effectief in het verminderen van de symptomen.

Oogmigraine

Oogmigraine (oculaire migraine) is een aandoening die zich kenmerkt door herhaalde aanvallen van kortstondige blindheid (enkele minuten tot maximaal één uur). Deze vorm van migraine gaat vaak gepaard met hoofdpijn vóór, tijdens of na een episode. De eenzijdige, kloppende hoofdpijn kan enkele uren tot dagen aanhouden en is vaak matig tot ernstig, vooral tijdens dagelijkse activiteiten. Andere symptomen kunnen zijn overgevoeligheid voor geluid (fonofobie), licht (fotofobie), braken, en lichtflitsen zien (fotopsie). Behandeling bestaat uit pijnbestrijding en het vermijden van uitlokkende factoren. De prognose is meestal goed, maar het is belangrijk om voorzorgsmaatregelen te nemen, vooral bij activiteiten zoals autorijden tijdens een aanval.

Refractieafwijkingen

Zowel het hoornvlies (cornea) als de ooglens spelen een rol bij het focussen van beelden op het netvlies (retina). Problemen met het focusmechanisme kunnen leiden tot vermoeide ogen en vaak ook hoofdpijn. Voorbeelden van refractieafwijkingen zijn astigmatisme, ouderdomsverziendheid (presbyopie), en verziendheid (hypermetropie). Deze afwijkingen worden meestal gecorrigeerd met een bril of contactlenzen, en soms is een operatieve ingreep of laseroperatie nodig.

Sneeuwblindheid

Sneeuwblindheid (fotokeratitis) ontstaat door blootstelling aan UV-licht van zonlicht, zonnebanken of andere kunstmatige lichtbronnen. Symptomen zijn onder andere rode ogen, gezwollen ogen, tranende ogen, en halo’s zien. Hoofdpijn kan ook optreden, hoewel niet alle patiënten dit symptoom ervaren. Behandeling bestaat doorgaans uit het vermijden van zonlicht en het koelen van de ogen met een koud washandje. Meestal verdwijnen de klachten binnen één of twee dagen. Preventie is de beste behandeling, met name door het dragen van een goede zonnebril die UV-straling blokkeert.

Stuwingspapil

Bij een stuwingspapil is de oogzenuw gezwollen door verhoogde druk in de schedel, vaak veroorzaakt door een zwelling, bloeding of een hersentumor. Symptomen kunnen dubbelzien (diplopie), wazig zien en hoofdpijn zijn. Hoofdpijn verergert vaak bij inspanning zoals hoesten of niezen, maar vermindert meestal wanneer men gaat liggen. Behandeling richt zich op de oorzaak van de stuwingspapil, vaak een hersenprobleem, en kan medicatie en/of chirurgie omvatten, afhankelijk van de onderliggende oorzaak.

Tumoren

Hersentumoren of oogtumoren, zoals een opticusglioom (tumor in de hersenen die de oogzenuw aantast), kunnen ook hoofdpijn veroorzaken. Vaak gaan deze tumoren gepaard met andere symptomen zoals wazig of troebel zien, een witte pupilreflex (leukocorie), lichtflitsen, en verlies van gezichtsvermogen. Een grondig oogonderzoek en beeldvormende onderzoeken zijn vaak nodig om een tumor te diagnosticeren. Behandelopties omvatten chemotherapie, cryotherapie (bevriezing), laserbehandeling, en radiotherapie. In sommige gevallen kan het noodzakelijk zijn om het aangetaste oog te verwijderen via een operatie, bekend als enucleatie. Na deze ingreep krijgt de patiënt een oogprothese, die het uiterlijk van het oog herstelt, hoewel het zicht niet mogelijk is met de prothese.

Lees verder

• Computer Vision Syndrome: Vermoeide ogen door gebruik scherm
• Oogmigraine: Aanvallen van tijdelijke blindheid en hoofdpijn