Oogmigraine: Aanvallen van tijdelijke blindheid en hoofdpijn
Oogmigraine is een aandoening waarbij de patiënt meerdere korte aanvallen van tijdelijke blindheid in combinatie met hoofdpijn (migraine) ervaart. Tal van andere symptomen zijn hierbij mogelijk. Deze beangstigende oogziekte is meestal onschuldig en van korte duur, waarbij het gezichtsvermogen zich spontaan herstelt. Blijvende schade aan het oog is zeldzaam. Niettemin is een snelle diagnose belangrijk om mogelijk andere ernstige oogaandoeningen uit te sluiten.
Synoniemen oogmigraine
Oogmigraine is eveneens gekend onder deze synoniemen
- anterior gezichtsbaan migraine
- oculaire migraine
- oftalmische migraine
- pogheelkundige migraine
- retinale migraine
Epidemiologie
Oogmigraine treft vaak patiënten die jonger zijn dan veertig jaar, al zijn kinderen en ouderen ook getroffen. Daarnaast zijn vrouwen vaker dan mannen aangetast. Patiënten met een persoonlijke of familiale voorgeschiedenis van migraine of een andere vorm van hoofdpijn lopen meer risico op het ontwikkelen van oogmigraine.
Roken vormt een risicofactor voor oogmigraine /
Bron: Geralt, Pixabay
Oorzaken
Bij oogmigraine vernauwen de bloedvaten van het oog plotseling waardoor de bloedtoevoer naar het oog verstoord is. Een aantal uitlokkende factoren zijn bekend voor oogmigraine, een vorm van
migraine (aanvallen van een aura en/of
eenzijdige hoofdpijn).
Risicofactoren
Aandoeningen en medische behandelingen
Enkele aandoeningen en medische behandelingen zijn geassocieerd met oculaire migraine:
Omgevingsfactoren
Ook enkele omgevingsfactoren resulteren sneller in oogmigraine:
- alcoholische dranken (vooral rode wijn)
- angst
- felle lampen
- grote hoogte
- harde geluiden
- inspanning
- krachtige geuren
- kunstmatige zoetstoffen
- overmatige hitte
- roken
- stress
- te veel cafeïne of een ontwenning van cafeïne
- voedingsmiddelen met mononatriumglutamaat (MSG) (fastfood, kruiden, specerijen, bouillon)
- voedingsmiddelen met nitraten (hotdogs, vleeswaren)
- voedingsmiddelen met tyramine (oudere kazen, harde worst, gerookte vis, sojaproducten, tuinbonen)
- voorover buigen
- wisselende weersomstandigheden
De bloedvaten herstellen zich echter en ontspannen zich, waardoor de doorbloeding weer vlot verloopt en het gezichtsvermogen terugkeert. Meestal heeft de patiënt geen andere oogafwijkingen.
Symptomen: Aanvallen van tijdelijke blindheid en hoofdpijn (migraine)
Van oogmigraine is pas sprake wanneer één oog is getroffen, de patiënt minstens twee aanvallen heeft gehad, het
tijdelijk verlies van het gezichtsvermogen volledig omkeerbaar is en de resultaten bij een tussentijds oogonderzoek normaal zijn. Ook
hoofdpijn zoals
ochtendhoofdpijn is een symptoom dat vaak voorkomt bij oogmigraine, al is dit niet bij iedereen aanwezig.
Verlies van het gezichtsvermogen
Meestal is slechts één oog getroffen. Sommige patiënten met oogmigraine verliezen gedurende gemiddeld tien tot twintig minuten (tot maximaal één uur) het volledige gezichtsvermogen. Bij andere patiënten gaat slechts een deel van het gezichtsvermogen in een oog plots verloren. Nog een andere mogelijkheid is dat het beeld vervaagt of dimt tijdens de oogmigraine. Andere patiënten zien dan weer lichtflitsen (
fotopsie), wat in medische termen gekend is als "scintillaties". Ook een mozaïekachtig patroon van witte vlekken (
scotomen) die vergroten totdat de patiënt een totaal verlies heeft van het gezichtsvermogen is mogelijk. Deze tijdelijke blindheid is zeer beangstigend, maar bij oogmigraine keert het gezichtsvermogen geleidelijk terug. Het visusverlies is tot slot pijnloos.
Hoofdpijn
Een aantal patiënten presenteert zich tevens met
hoofdpijn (migraine) die optreedt voor, tijdens of na de visusaanval, eventueel in combinatie met een aura. Meestal gebeurt dit binnen de zestig minuten van het optreden van de visuele symptomen. De hoofdpijn houdt meestal 4 tot maximaal 72u aan. De hoofdpijn is kloppend, eenzijdig, matig tot ernstig van
pijn en bij dagelijkse activiteiten verergert de pijn. Af en toe voelt de patiënt zich
misselijk en moet hij hierbij
braken. Andere patiënten ervaren eveneens
fotofobie (lichtschuwheid) en/of
fonofobie (verhoogde gevoeligheid voor geluid).
Diagnose en onderzoeken
Oogheelkundig onderzoek
Het is belangrijk dat de patiënt medisch advies inwint wanneer hij de symptomen ervaart. De patiënt vertelt de oogarts alle symptomen en ook zijn medische en familiale geschiedenis is waardevolle informatie voor het stellen van de diagnose. De oogarts voert vervolgens een
oftalmoscopie uit bij een
standaard oogonderzoek. Hij bekijkt met andere woorden de achterkant van het oog (de retina = het netvlies). Het netvlies heeft een normale verschijning tussen de aanvallen door. Dankzij de beschreven symptomen van de patiënt en de resultaten van het oogonderzoek, is de oogarts in staat om de diagnose te stellen.
Diagnostisch onderzoek
Voor het bevestigen van de diagnose zijn geen diagnostische onderzoeken voorhanden. Wel voert de arts soms verdere beeldvormende onderzoeken zoals een
echografie,
CT-scan of
MRI-scan van de
hersenen uit om andere oorzaken van tijdelijke blindheid of een
beroerte uit te sluiten. Een
beroerte is een ziekte waarbij onvoldoende bloedtoevoer naar de hersenen optreedt, met als gevolg mentale en lichamelijke symptomen.
Differentiële diagnose
Amaurosis fugax, een
oogzenuwontsteking,
centrale sereuze retinopathie, een
glasvochtloslating en een
netvliesloslating zijn aandoeningen die, hoewel vaak met een ander symptomenpatroon, eveneens tijdelijk visusverlies kunnen veroorzaken en dus in de differentiële diagnose moeten worden opgenomen.
Behandeling
Bij oogmigraine zelf is geen specifieke behandeling nodig. De aandoening is meestal onschadelijk en verdwijnt spontaan. Desondanks kunnen enkele algemene maatregelen de symptomen van een oogmigraine verlichten:
Hoofdpijnmedicatie
Bij patiënten met hoofdpijn kan de arts de patiënt voorschrijven om pijnstillers in te nemen zoals
paracetamol, een
NSAID of triptanen.
Preventie en advies
Het is raadzaam om de uitlokkende factoren te vermijden. Dit kan het aantal aanvallen verminderen of het optreden ervan voorkomen. Hierbij zijn de volgende maatregelen aan te raden:
- identificeren van triggers zoals bepaalde voedingsmiddelen, stress of veranderingen in het weer
- beperk de inname van cafeïne en alcohol
- zorg voor een gezonde levensstijl en eetgewoonten
- mijd roken en roken in het bijzonder
- onderneem ontspanningstechnieken om stress te verminderen
- houd een migraine-dagboek bij om patronen en triggers te herkennen
Prognose
De vooruitzichten bij oogmigraine zijn goed. De meeste patiënten ervaren slechts eenmalige of zelden terugkerende aanvallen. Bij een goede behandeling en het vermijden van triggers kunnen de symptomen goed onder controle worden gehouden. In zeldzame gevallen kan oogmigraine samengaan met andere aandoeningen zoals chronische migraine.
Complicaties
Bij oogmigraine zijn de meeste complicaties gerelateerd aan de hoofdpijn die met de aandoening gepaard gaat. Bij complicaties kunnen onder andere de volgende symptomen optreden:
Chronische migraine
De patiënt kan zich ontwikkelen tot een chronische vorm van migraine, met frequente aanvallen van pijn en visusproblemen.
Vastgestelde oogaandoeningen
In zeldzame gevallen kunnen oogmigraine en andere oogaandoeningen elkaar overlappen, wat mogelijk leidt tot blijvende visusstoornissen.
Preventie
De preventie van oogmigraine bestaat vooral uit het vermijden van bekende triggers en het hanteren van een gezonde levensstijl. Dit omvat:
- een evenwichtige voeding
- regelmatige lichaamsbeweging
- stressbeheer
- voldoende slaap
Lees verder