Migraine: Uitlokkende voedingsmiddelen en dranken

Migraine is een vorm van eenzijdige, kloppende hoofdpijn die soms dagen aanhoudt. Er is anno september 2024 geen remedie voor migraine, de slopende soort hoofdpijn die soms gepaard gaat met misselijkheid, duizeligheid en een overgevoeligheid voor licht en geluid. Vaak maar niet altijd is migraine het gevolg van een uitlokkende factor (trigger). Enkele voedingsmiddelen en dranken zoals kazen, uien, chocolade en rode wijn leiden bij een aantal patiënten tot een migraineaanval. Als het uitlokkende voedingsproduct geïdentificeerd is, zou de patiënt dit moeten vermijden om de frequentie van hoofdpijnaanvallen te verminderen of zelfs om deze volledig te voorkomen. Ook de eetgewoonten spelen een rol bij de totstandkoming van migraine. Hoofdpijn ontstaat mogelijk wanneer een patiënt maaltijden overslaat, niet genoeg eet of niet genoeg water drinkt.

• Epidemiologie
• Oorzaken van voedselhoofdpijn
• Risicofactoren
• Voedingsmiddelen
• Chocolade
• Oude kaas
• Andere voedingsmiddelen
• Additieven die migraineaanvallen veroorzaken
• Aspartaam
• MSG (mononatriumglutamaat)
• Nitraten en nitrieten
• Dranken die mogelijk leiden tot een migraineaanval
• Alcohol
• Cafeïne
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Complicaties
• Preventie van hoofdpijn veroorzaakt door voedsel en drank
• Geen maaltijden overslaan
• Gezond eten kiezen
• Kleine maaltijden eten
• Uitlokkend voedingsmiddel identificeren en vermijden
• Veel water drinken

Epidemiologie

Migraine is een veelvoorkomende neurologische aandoening die wereldwijd miljoenen mensen treft. Het komt voor bij ongeveer 12% van de bevolking, met een hogere prevalentie bij vrouwen dan bij mannen. Migraine wordt vaak gediagnosticeerd tijdens de adolescentie of vroege volwassenheid en kan variëren in frequentie en ernst. Hoewel migraine op elke leeftijd kan beginnen, ervaren veel mensen hun eerste migraine-aanval vóór hun 40e levensjaar. De aandoening kan een significante invloed hebben op de levenskwaliteit en arbeidsproductiviteit van patiënten.

Oorzaken van voedselhoofdpijn

De precieze oorzaak van migraine is niet volledig begrepen, maar het wordt gedacht dat het een combinatie van genetische, neurologische, en omgevingsfactoren is. Migraines worden vaak veroorzaakt door een verstoorde balans van neurotransmitters in de hersenen, zoals serotonine, wat leidt tot een tijdelijke ontsteking van bloedvaten en veranderingen in de hersenfunctie. Triggerfactoren zoals stress, hormonale veranderingen, bepaalde voedingsmiddelen, en omgevingsfactoren kunnen bijdragen aan het ontstaan van migraine-aanvallen.

Risicofactoren

Risicofactoren voor migraine omvatten een familiegeschiedenis van de aandoening, geslacht, en leeftijd. Vrouwen hebben een hogere kans op migraine dan mannen, mogelijk door hormonale invloeden. Andere risicofactoren zijn stress, onregelmatige slaappatronen, bepaalde voedingsmiddelen en dranken (zoals alcohol en cafeïne), en blootstelling aan fel licht of sterke geuren. Genetische aanleg speelt ook een belangrijke rol, aangezien mensen met een familiegeschiedenis van migraine een hoger risico hebben.

Voedingsmiddelen

Chocolade

Chocolade bevat verschillende ingrediënten die een rol kunnen spelen bij het ontstaan van migraine. De stof fenylethylamine verandert de bloedstroom in de hersenen of veroorzaakt de afgifte van andere chemische stoffen in de hersenen die leiden tot migraine. Chocolade bevat ook cafeïne, een andere trigger voor een aanval van een aura en/of eenzijdige hoofdpijn.

Oude kaas

Tyramine komt van nature voor in sommige voedingsmiddelen. Het wordt gevormd door de afbraak van eiwitten naarmate voedingsmiddelen ouder worden. Over het algemeen geldt dat hoe langer een eiwitrijk voedingsmiddel veroudert, hoe groter het tyraminegehalte is. De hoeveelheid tyramine in kazen verschilt sterk vanwege de variaties in verwerking, fermentatie, veroudering, degradatie of zelfs bacteriële besmetting. Deze stof leidt mogelijk ook tot migraine.

Deze kazen bevatten veel tyramine:

• blauwe kazen
• brie
• cheddar
• Engelse stilton
• fetakaas
• gorgonzola
• mozzarella
• Münsterkaas
• Parmezaanse kaas
• Zwitserse kaas

Andere voedingsmiddelen

Enkele andere veel voorkomende uitlokkende voedingsmiddelen zijn:

• bananen
• bonen
• chocolade
• citrusvruchten
• gekweekte zuivelproducten (zoals yoghurt en kefir)
• ijs en andere diepvriesproducten
• kaas en dan voornamelijk oude kaas
• maïs
• noten en notenpasta
• pittig eten: chilipepers, Aziatisch eten
• tomaten
• uien
• vettig voedsel

Additieven die migraineaanvallen veroorzaken

Chemicaliën die aan het eten worden toegevoegd om hun smaak te verbeteren of om ze langer vers te houden, leiden soms ook tot hoofdpijn:

Aspartaam

Aspartaam is een kunstmatige zoetstof die 150 keer zoeter is dan suiker. Waarom hierdoor precies hoofdpijn ontstaat, is onduidelijk anno oktober 2020..

MSG (mononatriumglutamaat)

MSG, mononatriumglutamaat, een levensmiddelenadditief dat wordt gebruikt om de smaak van levensmiddelen te verbeteren. Het is vaak aanwezig in voedingsmiddelen uit Chinese restaurants, diepvriesproducten, ingeblikte of gedroogde soepen, vleeswaren, saladedressings, snacks en tomaten- of barbecuesaus. MSG kan bepaalde receptoren in het centrale zenuwstelsel stimuleren of de afgifte van stikstofmonoxide stimuleren, wat leidt tot hoofdpijn.

Nitraten en nitrieten

Deze chemicaliën zijn te vinden in veel gezouten en bewerkte vleeswaren, zoals onder andere spek, worst, hotdogs, ham en peperoni. Zodra ze in het lichaam terechtkomen, leiden ze tot gezwollen bloedvaten wat mogelijk leidt tot hoofdpijn.

Dranken die mogelijk leiden tot een migraineaanval

Alcohol

Alcoholische dranken zoals rode wijn, bier, champagne en sterke drank leiden mogelijk tot migraineaanvallen. Bepaalde ingrediënten in alcohol zorgen ervoor dat chemicaliën en bloedvaten in de hersenen op een abnormale manier gaan werken. Het nuttigen van slechts één drankje leidt mogelijk reeds tot een aanval van migraine.

Cafeïne

De inname van cafeïne leidt mogelijk tot hoofdpijn. Plots stoppen met het drinken van cafeïne veroorzaakt mogelijk ook hoofdpijn dus dat is geen goed idee. Het is wel verstandig om de cafeïneconsumptie te beperken tot niet meer dan 200 milligram per dag (ongeveer één klein kopje koffie). Cafeïne bevindt zich in onder andere koffie, cola en andere frisdranken, al is deze stof ook aanwezig in chocolade. Cafeïne is echter bij sommige patiënten juist een middel om de hoofdpijn te verlichten.

Alarmsymptomen

Alarmsymptomen van migraine omvatten intense, pulserende hoofdpijn die vaak aan één kant van het hoofd optreedt en kan gepaard gaan met misselijkheid, braken, en gevoeligheid voor licht en geluid. Sommige patiënten ervaren ook aura-symptomen voorafgaand aan de hoofdpijn, zoals visuele verstoringen, tintelingen, of moeilijkheden met spraak. Het is belangrijk om medische hulp te zoeken als de symptomen plotseling ontstaan, aanzienlijk verergeren, of gepaard gaan met andere neurologische symptomen zoals verlamming of verwarring.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van migraine wordt meestal gesteld op basis van de klinische presentatie en medische geschiedenis van de patiënt. Er zijn geen specifieke laboratoriumtests of beeldvormende studies voor migraine, maar het uitsluiten van andere mogelijke oorzaken van hoofdpijn kan nodig zijn. Soms worden aanvullende onderzoeken zoals CT-scans of MRI's uitgevoerd om andere aandoeningen uit te sluiten, vooral als de symptomen plotseling ontstaan of ongebruikelijk zijn.

Behandeling

De behandeling van migraine omvat zowel acute als preventieve benaderingen. Acute behandeling richt zich op het verlichten van symptomen tijdens een aanval en kan medicatie zoals pijnstillers, triptanen, of anti-emetica omvatten. Preventieve behandelingen kunnen helpen om de frequentie en ernst van aanvallen te verminderen en omvatten medicatie zoals bètablokkers, antidepressiva, of anti-epileptica. Het identificeren en vermijden van triggerfactoren, evenals het aanbrengen van levensstijlveranderingen zoals regelmatige slaappatronen en stressmanagement, zijn ook belangrijke onderdelen van de behandeling.

Prognose

De prognose voor migraine varieert per individu. Veel mensen ervaren een vermindering in de frequentie en ernst van migraine-aanvallen naarmate ze ouder worden. Met een goede behandeling en het vermijden van triggerfactoren kunnen veel mensen hun symptomen effectief beheren en hun levenskwaliteit verbeteren. Echter, bij sommige patiënten kunnen migraine-aanvallen chronisch zijn en aanzienlijke invloed hebben op hun dagelijks leven.

Complicaties

Complicaties van migraine kunnen onder meer het ontwikkelen van chronische migraine, waarbij aanvallen frequent en ernstig zijn, en het risico op migraine met aura die kan leiden tot tijdelijke neurologische symptomen zoals visuele verstoringen of gevoelloosheid. Langdurige migraine kan ook leiden tot secundaire problemen zoals depressie, angst, en verminderd functioneren. Het is belangrijk om regelmatig medische zorg te krijgen om complicaties te voorkomen en adequaat te reageren op veranderingen in de symptomen.

Preventie van hoofdpijn veroorzaakt door voedsel en drank

Geen maaltijden overslaan

Het is ook belangrijk om niet te vasten of maaltijden over te slaan want ook dit leidt sneller tot migraineaanvallen.

Gezond eten kiezen

Patiënten eten zo veel mogelijk gezond, vers voedsel, zoals fruit en groenten. Verwerkte en verpakte voedingsmiddelen zijn geen goede keuze omdat ze mogelijk ingrediënten bevatten die hoofdpijn veroorzaken.

Kleine maaltijden eten

In plaats van drie grote maaltijden gedurende de dag, opteren patiënten voor vijf à zes kleine maaltijden. Dit voorkomt hongerhoofdpijn. De patiënt is tevens minder geneigd om veel voedsel te eten dat soms leidt tot een migraineaanval.

Uitlokkend voedingsmiddel identificeren en vermijden

Door het bijhouden van een hoofdpijndagboek is het mogelijk om het uitlokkende voedsel te identificeren. De patiënt noteert dagelijks het voedsel dat hij eet en het tijdstip waarop hij het opeet. De eventuele hoofdpijn start 12-24u na inname van het uitlokkende voedingsmiddel. Treedt er hoofdpijn op, dan schrapt de patiënt gedurende één maand één van de voedingsmiddelen die hij de voorbije 12-24u heeft ingenomen. Als de hoofdpijnklachten nog aanhouden, mag hij het voedingsmiddel terug consumeren en een andere mogelijke trigger schrappen gedurende één maand.

Veel water drinken

Om voldoende gehydrateerd te blijven, drinken patiënten dagelijks minimaal acht glazen water.

Lees verder

• Migraine: Aanvallen van een aura en/of eenzijdige hoofdpijn
• Eenzijdige hoofdpijn: Oorzaken van hoofdpijn aan één zijde