Doof gevoel in gezicht: oorzaken gevoelloosheid in gezicht

Een doof gevoel in het gezicht kan gevoeld worden in de wangen, lippen, kin, neus, voorhoofd en/of kaken. Gevoelloosheid verwijst naar het verlies van gevoel in enig deel van je lichaam. Gevoelloosheid in je gezicht of een doof gevoel in je gezicht is geen aandoening, maar een symptoom van een onderliggende aandoening. De meeste oorzaken van gevoelloosheid van het gelaat zijn gerelateerd aan compressie van de zenuwen of zenuwbeschadiging. Als je af en toe een doof gevoel in je gezicht opmerkt, wijst dat niet per se op iets ernstigs, hoewel het vreemd of zelfs angstaanjagend kan aanvoelen. Een doof gevoel in het gezicht gaat vaak gepaard met andere symptomen, zoals tintelingen of prikkelingen. Het verdoofde gevoel kan zowel links als rechts worden gevoeld of slechts aan één kant. Het is belangrijk om bij aanhoudende of verergerende klachten je huisarts te raadplegen. Deze kan onderzoeken wat de oorzaak is van een doof gevoel in je gezicht en een behandelplan opstellen.

• Doof gevoel in het gezicht
• Epidemiologie van gevoelloosheid in het gezicht
• Anatomie en fysiologie van het gezicht bij een doof gevoel
• Symptomen van gevoelloosheid in het gezicht
• Oorzaken van doof gevoel in het gelaat
• Multiple sclerose
• Aangezichtsverlamming van Bell
• Migraine
• Beroerte
• Trigeminusneuralgie of aangezichtspijn
• Infecties
• Geneesmiddelen
• Hoofdwond
• Allergische reacties
• Ziekte van Lyme
• Calciumtekort
• Vitamine B12-tekort
• Sclerodermie
• Traag werkende schildklier
• Hyperventilatie
• Stress als oorzaak van een doof gevoel in het gezicht
• Angio-oedeem
• Diabetes
• Guillain-Barré-syndroom (GBS)
• Chronische inflammatoire demyeliniserende polyneuropathie (CIDP)
• Tumoren of gezwellen
• Verlamming door trauma
• Multiple systeematrofie (MSA)
• Ziekte van Sjögren
• Ziekte van Parkinson
• Bijkomende symptomen bij gevoelloosheid in je gezicht
• Alarmsymptomen
• Onderzoek en diagnose
• Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek
• Aanvullend onderzoek
• Prognose van gevoelloosheid in het gezicht
• Complicaties
• Zenuwbeschadiging
• Verlies van gezichtsuitdrukkingen
• Gehoor- en evenwichtsproblemen
• Spraak- en slikproblemen
• Visuele stoornissen
• Psychische impact
• Complicaties van een onderliggende aandoening
• Preventie
• Gezonde levensstijl
• Voorkomen van stress en angst
• Vermijd risicovol gedrag
• Beheersing van chronische ziekten
• Vermijd alcohol- en drugsgebruik

Doof gevoel in het gezicht

Een doof gevoel in het gezicht is het onvermogen om normale gewaarwordingen te voelen in het gehele gezicht of een deel van het gezicht. Dit fenomeen kan behoorlijk verontrustend zijn. Het is echter mogelijk dat de gevoelloosheid in het gezicht voor het eerst wordt ontdekt door een arts die voorwerpen zoals een watje gebruikt om het gevoel te testen. Gevoelloosheid in het gezicht kan geïsoleerd voorkomen, maar er kunnen ook andere delen van het lichaam zijn met een abnormale sensatie of bijkomende symptomen. De gevoelloosheid kan zich geleidelijk of plotseling ontwikkelen, afhankelijk van de oorzaak.

Gezichtssensatie of zintuiglijke waarneming in het gezicht is afhankelijk van signalen die worden verzonden door de nervus trigeminus, of drielingzenuw, dat is de vijfde van de twaalf hersenzenuwen. Deze signalen reizen door de hersenstam en worden geïnterpreteerd in de hersenen. Een probleem in de trigeminuszenuw, de weg van de zenuw naar de hersenen via de hersenstam of de hersenen zelf, kan bijdragen aan gevoelloosheid in het gezicht.

Epidemiologie van gevoelloosheid in het gezicht

Gevoelloosheid in het gezicht komt wereldwijd voor en kan sterk verschillen afhankelijk van leeftijd, geslacht en waar iemand woont. Het gevoel van tintelingen of verlies van gevoel in delen van het gezicht kan verontrustend zijn. Deze klachten hebben vaak veel verschillende oorzaken, van neurologische aandoeningen tot minder ernstige, tijdelijke factoren. Daarom is het belangrijk om te begrijpen hoe vaak deze symptomen voorkomen, wie risico loopt en welke omstandigheden hierbij een rol spelen.

Algemene prevalentie en demografische verschillen
Gevoelloosheid in het gezicht komt naar schatting voor bij 0,5% tot 2% van de bevolking wereldwijd, afhankelijk van de oorzaak. In Nederland ligt dit rond de 1,3%, terwijl in de overzeese gebiedsdelen, zoals de Caribische delen van het Koninkrijk, dit percentage iets hoger ligt door factoren zoals hogere werkdruk, minder toegang tot medische zorg, en andere omgevingsomstandigheden die een effect hebben op de gezondheid. Het komt vaker voor bij mensen ouder dan 50 jaar, onder andere door een hogere kans op vasculaire aandoeningen zoals een beroerte. Mannen en vrouwen worden ongeveer even vaak getroffen, hoewel sommige studies suggereren dat vrouwen iets vaker klachten hebben, mogelijk door hormonale schommelingen.

Bij jongeren kan gevoelloosheid in het gezicht vaker te maken hebben met tijdelijke oorzaken, zoals migraine of stress. Stress speelt hierbij een belangrijke rol, vooral bij mensen met een drukke levensstijl en weinig slaap. Ook een slechte houding, zoals langdurig voor de computer zitten, kan de kans op zenuwcompressie in de nek verhogen, wat kan leiden tot gevoelloosheid in het gezicht.

Geografische en culturele invloeden
Hoe vaak gezichtsgevoelloosheid voorkomt, verschilt per gebied. In westerse landen, zoals Europa en Noord-Amerika, wordt gevoelloosheid in het gezicht vaak gelinkt aan levensstijlgerelateerde factoren, zoals stress en overmatig cafeïnegebruik. In Nederland en de overzeese gebiedsdelen spelen werkdruk en toegang tot gezondheidszorg een rol. In Zuidoost-Azië wordt gevoelloosheid vaker gezien als een gevolg van een disbalans in energiebanen van het lichaam, zoals in de acupunctuur. In sommige culturen wordt gezichtsgevoelloosheid toegeschreven aan spirituele oorzaken, waardoor mensen mogelijk minder snel naar de dokter gaan en eerder kiezen voor alternatieve behandelingen.

In gebieden met minder goede toegang tot zorg wordt gevoelloosheid in het gezicht vaker in verband gebracht met infecties zoals de ziekte van Lyme of syfilis, die zonder behandeling kunnen leiden tot zenuwproblemen. In welvarende landen ligt de nadruk meer op neurologische ziekten zoals multiple sclerose (MS), waarbij gevoelloosheid een van de eerste symptomen kan zijn.

Risicofactoren en sociaal-economische invloeden
Verschillende risicofactoren hangen samen met de sociaal-economische status van iemand. Mensen met een lagere sociaal-economische status lopen bijvoorbeeld meer risico door minder goede toegang tot zorg, meer stress en ongezonde leefomstandigheden. Blootstelling aan toxische stoffen op het werk kan ook zenuwschade veroorzaken, wat leidt tot gevoelloosheid in het gezicht.

Daarnaast kunnen bepaalde medicijnen, zoals chemotherapie, bijdragen aan gevoelloosheid in het gezicht. Ook bijwerkingen van medicijnen zoals anti-epileptica kunnen effect hebben op de zenuwen. Inzicht in deze risicofactoren helpt om beter te begrijpen wie het meeste risico loopt en hoe preventie kan worden ingezet.

Levensstijl en preventie
Levensstijl speelt een grote rol in het voorkomen van gevoelloosheid in het gezicht. Factoren zoals roken, overmatig alcoholgebruik en te weinig beweging vergroten het risico op vasculaire aandoeningen die gevoelloosheid kunnen veroorzaken. Preventie richt zich dan ook op een gezonde levensstijl: stoppen met roken, minder alcohol drinken en regelmatig bewegen. Voor mensen met een verhoogd risico op beroertes of TIA's kan tijdige medische zorg helpen om zenuwschade te voorkomen.

Anatomie en fysiologie van het gezicht bij een doof gevoel

Het gezicht is een fascinerend samenspel van spieren, zenuwen, botten en huid. Al deze onderdelen werken samen om ons expressie, gevoel en beweging te geven. Maar wanneer je plots een doof gevoel in je gezicht ervaart, kan dit wijzen op een probleem binnen deze delicate structuren. Laten we dieper ingaan op de anatomie en fysiologie van het gezicht en bekijken wat gevoelloosheid kan veroorzaken.

Anatomie van het gezicht
Het gezicht is opgebouwd uit botten, spieren, bloedvaten en zenuwen die samenwerken om beweging en gevoel mogelijk te maken. De botten, zoals de kaak (mandibula), jukbeenderen (os zygomaticum) en bovenkaak (maxilla), bieden de stevige basis en bescherming. Ze vormen de fundering voor de spieren en zenuwen die onze gezichtsuitdrukkingen en gevoeligheid mogelijk maken.

De spieren in het gezicht, zoals de musculus orbicularis oris en de musculus zygomaticus, zijn verantwoordelijk voor het bewegen van lippen, wangen en ogen. Dankzij deze spieren kunnen we glimlachen, fronsen en andere emoties laten zien. De aangezichtszenuw (nervus facialis) stuurt deze spieren aan en zorgt ervoor dat we onze gezichten vol leven kunnen bewegen.

Het gevoel in het gezicht wordt geregeld door de nervus trigeminus, ook wel de drielingzenuw genoemd. Deze zenuw heeft drie vertakkingen: de oftalmische tak (V1), de maxillaire tak (V2) en de mandibulaire tak (V3). Elke tak zorgt voor een specifiek deel van het gezicht. Als een van deze takken verstoord is, kan dit leiden tot gevoelloosheid of tintelingen in dat gebied.

Fysiologie van het gezicht
De fysiologie van het gezicht draait om het nauwkeurige samenspel van zenuwsignalen en bloedtoevoer. Zenuwsignalen zorgen voor gevoel en beweging door elektrische impulsen door de zenuwen te sturen. Dankzij deze impulsen kunnen we pijn, aanraking, temperatuur en druk voelen, zodat we kunnen reageren op onze omgeving.

De bloedtoevoer naar het gezicht komt van vertakkingen van de halsslagader, zoals de arteria facialis. Deze bloedvaten houden de spieren en huid gezond en voorzien ze van zuurstof en voedingsstoffen. Als de bloedtoevoer naar het gezicht vermindert, bijvoorbeeld door een beroerte of problemen met de bloedvaten, kan dit een doof gevoel in het gezicht veroorzaken.

Oorzaken van een doof gevoel in het gezicht
Er zijn verschillende oorzaken die een doof gevoel in het gezicht kunnen verklaren. Problemen met de nervus trigeminus, zoals neuralgie, kunnen tintelingen, gevoelloosheid of zelfs pijn veroorzaken. Ook kan een gezwollen bloedvat druk uitoefenen op de zenuw, wat leidt tot verstoringen. Infecties zoals herpes zoster (gordelroos) of ontstekingen kunnen ook bijdragen aan gevoelloosheid.

Een verminderde bloedtoevoer kan ook een rol spelen. Een tijdelijke verstopping van een bloedvat kan ervoor zorgen dat de zenuwen in het gezicht te weinig zuurstof en voedingsstoffen krijgen, waardoor een doof gevoel ontstaat. Dit kan voorkomen bij een TIA (transient ischaemic attack) of een beroerte. Daarnaast kunnen auto-immuunziekten zoals multiple sclerose de beschermlaag rondom de zenuwen (myeline) beschadigen, waardoor zenuwsignalen niet goed worden doorgegeven.

Stress en angst zijn ook vaak boosdoeners bij een doof gevoel in het gezicht. Angst kan leiden tot hyperventilatie, waardoor er minder koolstofdioxide in het bloed aanwezig is. Dit kan de zenuwen verstoren en uiteindelijk leiden tot gevoelloosheid in het gezicht. Ook een gespannen nek door langdurig computergebruik kan druk op zenuwen geven die naar het gezicht lopen en zo gevoelloosheid veroor

Symptomen van gevoelloosheid in het gezicht

Symptomen die kunnen worden geassocieerd met gezichtsgevoelloosheid zijn afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Een doof gevoel in het gezicht kan gepaard gaan met onder meer de volgende symptomen:

• tintelingen
• prikkelingen
• pijn in het gezicht (gezichtspijn)
• gevoelloosheid in arm en/of been
• spierzwakte
• gehoorverlies
• visuele veranderingen (bijvoorbeeld wazig zien)
• vergrote lymfeklieren in de hals
• epileptische aanvallen
• ademhalingsproblemen

Hier komen we later uitgebreid op terug.

Oorzaken van doof gevoel in het gelaat

Een doof gevoel in het gezicht kan worden veroorzaakt door verschillende onderliggende factoren en aandoeningen.

Multiple sclerose

Multiple sclerose (MS) is een ziekte van het centrale zenuwstelsel. De symptomen van MS kunnen van persoon tot persoon verschillen en zullen in het algemeen afhangen van welke zenuwen zijn aangetast. De meeste mensen hebben slechts enkele van de onderstaande symptomen. Als MS bijvoorbeeld de oogzenuw in het oog treft, kan het gezichtsvermogen worden aangetast. Als het de zenuwen in de benen aantast, kan dit problemen veroorzaken bij het lopen. De meest voorkomende symptomen van MS zijn:

• vermoeidheid
• zwakte, gevoelloosheid, tintelingen of pijnlijke gevoelens in de ledematen
• problemen met het gezichtsvermogen, meestal in één oog tegelijk
• verlies van evenwicht, gebrek aan coördinatie en tremor
• spierstijfheid of spierspasmen
• mobiliteitsproblemen
• problemen met de blaas, darmen of seksuele problemen
• denk- en geheugenproblemen
• depressie en angst
• spraak- en slikproblemen (moeite met slikken)

Aangezichtsverlamming van Bell

Aangezichtsverlamming van Bell is een aandoening die typisch gevoelloosheid aan één kant van je gezicht veroorzaakt. Aangezichtsverlamming van Bell begint plotseling en wordt waarschijnlijk veroorzaakt door het herpesvirus. Als je getroffen bent door aangezichtsverlamming van Bell, dan is gevoelloosheid van het gelaat te wijten aan schade aan de zenuwen in je gezicht. De symptomen kunnen heel snel opkomen in een paar uur en bestaan uit:

• zwakte of verlamming aan één kant van het gezicht
• hangende mondhoek
• kwijlen
• moeilijk eten, waarbij voedsel uit je mond ontsnapt
• Niet in staat zijn om te glimlachen met één kant van je gezicht
• niet in staat zijn om rimpels in je voorhoofd trekken (fronsen)
• niet in staat zijn om één oog te sluiten, het oog kan droog of waterig worden
• moeilijkheden met het uitspreken van sommige woorden
• pijn achter het oor of rond de kaak

Migraine

Een bepaald type migraine kan een verdoofd gevoel aan één kant van je lichaam veroorzaken. Dit wordt een hemiplegische migraine genoemd. Ongeveer 1 op de 10 mensen met migraine ervaart ooit deze vorm. Naast gezichtsgevoelloosheid kun je ook last krijgen van duizeligheid, zichtproblemen en spraakmoeilijkheden. Deze symptomen kunnen behoorlijk beangstigend zijn, maar gelukkig verdwijnen ze meestal vanzelf na 24 uur. Het is belangrijk om te weten dat deze vorm van migraine soms gepaard kan gaan met krachtverlies aan één kant van je lichaam, wat vaak tijdelijk van aard is. Vrouwen hebben twee keer zoveel kans om deze vorm van migraine te ervaren in vergelijking met mannen.

Beroerte

Een doof gevoel aan één kant van het gelaat of verspreid over je hele gezicht kan optreden als gevolg van een beroerte. De hersenen zijn een uiterst complex orgaan dat verschillende lichaamsfuncties bestuurt. Als een beroerte optreedt en het zuurstofrijke bloed het gebied dat een bepaalde lichaamsfunctie bestuurt niet kan bereiken, zal dat deel van het lichaam niet werken zoals het zou moeten. Als de beroerte zich bijvoorbeeld in de richting van de achterkant van de hersenen voordoet, treedt er waarschijnlijk een beperking in het gezichtsvermogen op. De effecten van een beroerte hangen voornamelijk af van de locatie van de obstructie en de mate waarin het hersenweefsel is aangetast. Symptomen van een beroerte zijn:

• plotselinge gevoelloosheid of zwakte in het gezicht, de arm of het been, vooral aan één kant van het lichaam
• plotselinge verwardheid, moeite met spreken of moeite om een ander te begrijpen
• plotselinge moeite om te zien met een of beide ogen
• plotselinge problemen met lopen, duizeligheid, verlies van evenwicht of gebrek aan coördinatie
• plotselinge ernstige hoofdpijn zonder bekende oorzaak

Trigeminusneuralgie of aangezichtspijn

Trigeminusneuralgie, ook bekend als aangezichtspijn, is een aandoening van de trigeminuszenuw, die verantwoordelijk is voor zintuiglijke waarneming in het gezicht en enkele van de bij het kauwen betrokken spieren bestuurt. Trigeminusneuralgie veroorzaakt episodes van intense gezichtspijn, die spontaan kan optreden of kan worden veroorzaakt door bepaalde triggers, zoals tanden poetsen, scheren, eten, aanraken van je gezicht of zelfs glimlachen. Volledig ontwikkelde trigeminusneuralgie is een van de meest pijnlijke aandoeningen die bekend is. De pijn van trigeminusneuralgie wordt omschreven als scherp en stekend, of als een elektrische schok, en wordt meestal gevoeld in de kaak of wang. Het komt normaal gesproken plotseling op en kan van enkele seconden tot een paar minuten duren. Trigeminusneuralgie treft gewoonlijk slechts één zijde van het gezicht per keer. Soms hebben mensen met trigeminusneuralgie een doffe pijn in de aangedane zijde van hun gezicht nadat de schokachtige pijn is weggeëbd, maar de meeste mensen hebben geen symptomen tussen de aanvallen in. De pijn van trigeminusneuralgie heeft de neiging om te komen en gaan en je kunt meerdere dagen per dag gedurende enkele dagen, weken of maanden verscheidene aanvallen hebben en daarna maanden of jaren pijnvrij zijn.

Infecties

Virale en bacteriële infecties kunnen leiden tot gevoelloosheid in het gezicht. Soms kan dit zelfs aanvoelen alsof een deel van je gezicht helemaal verdoofd is. Infecties zoals tandvleesontsteking of een wortelpuntontsteking kunnen gevoelloosheid veroorzaken door druk op de zenuwen. Statistieken laten zien dat ongeveer 5% van de mensen die last hebben van tandinfecties, ook gezichtsgevoelloosheid kunnen ervaren. Andere infecties die tot gezichtsgevoelloosheid kunnen leiden zijn:

• geblokkeerde speekselklieren of speekselklierontsteking, wat vooral voorkomt bij mensen boven de 40 jaar
• gordelroos, dat vaak gepaard gaat met een pijnlijk, branderig gevoel aan één kant van je gezicht en bij 10-15% van de mensen met gordelroos ook zenuwpijn in het gezicht veroorzaakt
• gezwollen lymfeklieren, die druk kunnen uitoefenen op de nabijgelegen zenuwen en zo gevoelloosheid veroorzaken, vooral bij mensen met een verzwakt immuunsysteem

Geneesmiddelen

Het gebruik van bepaalde medicijnen kan ook gevoelloosheid in het gezicht als bijwerking hebben. Dit kan tijdelijk zijn, maar het kan erg vervelend zijn wanneer het optreedt. Ongeveer 1 op de 100 mensen die chemotherapie ondergaan, ervaart gevoelloosheid in het gezicht als bijwerking. Geneesmiddelen die dit effect kunnen veroorzaken, zijn onder andere:

• antihistaminica, die vaak worden gebruikt om allergische reacties te behandelen en bij 1-2% van de gebruikers gevoelloosheid als bijwerking kunnen hebben
• chemotherapie medicijnen, die invloed hebben op zenuwen en vaak perifere neuropathie veroorzaken
• amitriptyline en andere antidepressiva, die de manier waarop de zenuwen signalen doorgeven kunnen veranderen en bij 5% van de gebruikers gevoelloosheid of tintelingen kunnen veroorzaken

Hoofdwond

Een directe klap op het hoofd, een hersenschudding of ander trauma aan de hersenen kan schade toebrengen aan de zenuwen in het ruggenmerg en de hersenstam. Deze zenuwen spelen een grote rol bij het gevoel in je gezicht. Hoewel gevoelloosheid door hoofdletsel minder vaak voorkomt, gebeurt het in ongeveer 1 op de 20 gevallen van hersentrauma dat mensen een doof gevoel ervaren in het gezicht. Dit kan zelfs pas tot 24 uur na het trauma optreden en kan zowel één kant als beide kanten van het gezicht beïnvloeden. In ernstige gevallen kan er sprake zijn van gelaatsverlamming.

Allergische reacties

Gevoelloosheid in het gezicht of de mond kan worden veroorzaakt door een allergische reactie. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren bij een contactallergie of bij het eten van voedsel waar je allergisch voor bent. In dat geval kan het gevoel van gevoelloosheid ook gepaard gaan met tintelingen in je tong en lippen. Ongeveer 2-4% van de volwassenen heeft ooit last van een voedselallergie die gevoelloosheid in het gezicht veroorzaakt. Het is belangrijk om snel te handelen bij ernstige allergische reacties, omdat deze kunnen overgaan in anafylaxie, een levensbedreigende situatie die in ongeveer 1% van de gevallen fataal kan zijn.

Ziekte van Lyme

De ziekte van Lyme wordt veroorzaakt door een bacterie die via een tekenbeet wordt overgedragen. De teek moet minstens 24 uur op de huid zitten om de bacteriën over te dragen in de bloedbaan. Ongeveer 10-20% van de mensen die niet worden behandeld voor de ziekte van Lyme ontwikkelt neurologische symptomen, waaronder een doof gevoel in het gezicht. Vaak wordt deze gevoelloosheid voorafgegaan door andere symptomen, zoals vermoeidheid, koorts of een kenmerkende uitslag in de vorm van een 'bullseye'. In Nederland worden jaarlijks ongeveer 27.000 mensen behandeld voor de ziekte van Lyme.

Calciumtekort

Een abnormaal laag calciumniveau in het lichaam, ook wel hypocalciëmie genoemd, kan neurologische symptomen veroorzaken. Dit kan onder andere leiden tot gevoelloosheid of tintelingen rond de mond, wat vaak een van de eerste tekenen is van een tekort. Calcium is essentieel voor de goede werking van zenuwen en spieren, en een tekort kan ertoe leiden dat zenuwsignalen niet goed worden doorgegeven. Ongeveer 18% van de mensen met hypocalciëmie ervaart symptomen zoals gevoelloosheid. Dit kan vooral bij langdurige tekorten serieuze gevolgen hebben voor de gezondheid van je zenuwstelsel, waaronder spierkrampen en zelfs hartproblemen.

Vitamine B12-tekort

Een vitamine B12-tekort kan leiden tot gevoelloosheid in het gezicht en nog veel meer klachten. Dit tekort komt vaak voor bij mensen die kampen met middelenmisbruik, een slechte voeding of die een maagoperatie hebben ondergaan, zoals een gastric bypass. Vitamine B12 speelt een cruciale rol in de gezondheid van onze zenuwen en het zenuwstelsel. Een tekort kan de beschermende myeline-laag rond de zenuwen beschadigen, waardoor zenuwsignalen niet goed worden doorgegeven. Dit kan resulteren in een tintelend, prikkelend of zelfs volledig verdoofd gevoel in het gezicht. Ongeveer 6% van de bevolking in Westerse landen heeft een tekort aan vitamine B12, en bij ouderen loopt dit percentage op tot 20%. De symptomen kunnen variëren van mild, zoals een licht tintelend gevoel, tot ernstiger klachten zoals spierzwakte, coördinatieproblemen en cognitieve stoornissen. Vroege herkenning en behandeling van een vitamine B12-tekort zijn essentieel om langdurige schade te voorkomen.

Sclerodermie

Een doof gevoel in het gezicht is een van de meest voorkomende neurologische complicaties van sclerodermie, een aandoening waarbij verhardingen van bindweefsel in de huid en soms van organen ontstaan. Deze aandoening treft vooral vrouwen tussen de 30 en 50 jaar, en komt naar schatting bij 1 op de 10.000 mensen voor. De verharding van het bindweefsel kan druk uitoefenen op zenuwen, wat leidt tot gevoelloosheid, tintelingen en pijn. Het gezicht kan strak aanvoelen, alsof de huid te gespannen is, en dit kan naast gevoelloosheid ook moeilijkheden veroorzaken bij gezichtsuitdrukkingen. Sclerodermie kan zich ook uitbreiden naar andere delen van het lichaam en kan, afhankelijk van de ernst, interne organen aantasten, waardoor een breed scala aan symptomen ontstaat. Behandeling richt zich meestal op het verminderen van symptomen en het vertragen van de progressie van de ziekte.

Traag werkende schildklier

Een traag werkende schildklier, ook wel hypothyreoïdie genoemd, kan resulteren in tal van klachten, waaronder gevoelloosheid in het gezicht, maar ook in de armen en benen. Hypothyreoïdie treft ongeveer 5% van de bevolking en komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen, vooral na de leeftijd van 60 jaar. Een traag werkende schildklier zorgt ervoor dat er onvoldoende schildklierhormonen worden geproduceerd, die belangrijk zijn voor de stofwisseling en het goed functioneren van zenuwen en spieren. Een tekort aan deze hormonen kan leiden tot een verlaagd metabolisme, wat op zijn beurt zorgt voor vochtophopingen en druk op zenuwen. Dit kan leiden tot een doof of tintelend gevoel in het gezicht. Andere symptomen zijn vermoeidheid, gewichtstoename, een droge huid en haarverlies. Vroege diagnose en behandeling met schildklierhormonen kunnen helpen om de symptomen te verminderen en verdere complicaties te voorkomen.

Hyperventilatie

Een gevoel van gevoelloosheid in het lichaam, ook in het gezicht, kan worden waargenomen bij hyperventilatie. Hyperventilatie ontstaat vaak door stress, angst, overbelasting of ernstige vermoeidheid en komt relatief veel voor, vooral bij jongvolwassenen. Ongeveer 6-10% van de bevolking ervaart wel eens een episode van hyperventilatie. Wanneer iemand hyperventileert, ademt diegene sneller en dieper dan nodig, waardoor er te veel koolstofdioxide uit het bloed wordt verwijderd. Dit zorgt voor een verandering in de zuurgraad van het bloed en kan leiden tot symptomen zoals duizeligheid, een drukkend gevoel op de borst, en een tintelend of verdoofd gevoel in het gezicht, handen en voeten. Het is belangrijk om de ademhaling weer onder controle te krijgen door rustig en diep te ademen, vaak helpt het om in een zakje te ademen om het koolstofdioxidegehalte in het bloed weer te verhogen. Hyperventilatie is meestal ongevaarlijk, maar het kan wel zeer beangstigend zijn, vooral als het voor de eerste keer gebeurt.

Stress als oorzaak van een doof gevoel in het gezicht

Stress is een bekende, maar vaak onderschatte oorzaak van gevoelloosheid in het gezicht. In Nederland geeft ongeveer 1 op de 3 mensen aan regelmatig stress te ervaren, en langdurige stress kan een waaier aan lichamelijke klachten veroorzaken. Wanneer we onder grote druk staan, gebeurt er van alles in ons lichaam. Ons zenuwstelsel raakt overprikkeld, onze ademhaling versnelt en onze spieren spannen zich aan. Dit kan leiden tot allerlei lichamelijke symptomen, waaronder een tintelend of zelfs verdoofd gevoel in het gezicht.

Het klinkt misschien verrassend, maar de effecten van stress kunnen zo intens zijn dat ze fysieke veranderingen teweegbrengen die we direct voelen. Denk aan momenten van acute stress – bijvoorbeeld wanneer je plotseling een belangrijke presentatie moet geven of slecht nieuws ontvangt. Je lichaam schakelt in de 'vecht-of-vlucht'-modus, waarbij het bloed naar de belangrijkste spieren stroomt om je klaar te maken voor actie. Hierdoor kan de doorbloeding van andere delen van je lichaam, zoals je gezicht, verminderen, wat kan resulteren in gevoelloosheid of tintelingen.

Chronische stress heeft een soortgelijk effect, maar dan op de lange termijn. Wanneer stress zich opstapelt en ons lichaam geen tijd krijgt om te herstellen, kunnen de gevolgen chronisch worden. De spanning die we constant met ons meedragen, kan ervoor zorgen dat de spieren in ons gezicht gespannen blijven, wat weer druk uitoefent op de zenuwen. Hierdoor kan er een doof gevoel ontstaan dat langer aanhoudt, soms zelfs dagen of weken. Onderzoek wijst uit dat chronische stress ook leidt tot een verhoogd risico op gezondheidsproblemen zoals hoge bloeddruk en slaapproblemen, waardoor de kans op klachten zoals gevoelloosheid in het gezicht toeneemt.

Stressgerelateerde hyperventilatie is een andere veelvoorkomende oorzaak van gevoelloosheid in het gezicht. In Nederland heeft naar schatting 6-10% van de mensen wel eens te maken met hyperventilatie. Door snel en oppervlakkig te ademen, verliest je lichaam te veel koolstofdioxide, wat leidt tot een verandering in de zuurgraad van je bloed. Dit kan tintelingen en gevoelloosheid veroorzaken in je handen, voeten en gezicht. Het is een verontrustend gevoel, maar gelukkig verdwijnt het meestal zodra je je ademhaling weer onder controle krijgt.

Het goede nieuws is dat de gevoelloosheid door stress vaak omkeerbaar is. Het toepassen van ontspanningstechnieken of simpelweg een wandeling in de natuur kunnen wonderen doen. Door je stressniveau te verlagen, geef je je lichaam de kans om te ontspannen en te herstellen, waardoor de gevoelloosheid meestal ook verdwijnt. Het is een duidelijke herinnering van je lichaam dat het tijd is om even op de rem te trappen en goed voor jezelf te zorgen.

Angio-oedeem

Angio-oedeem is een vorm van zwelling die vaak optreedt door een allergische reactie. Het zorgt voor zwelling en gevoelloosheid van de lippen, ogen en het gezicht. Ongeveer 10-20% van de mensen krijgt ooit te maken met angio-oedeem. Deze zwelling kan onverwacht opkomen, bijvoorbeeld na het eten van iets waar je allergisch voor bent, zoals pinda's of schaaldieren. De zwelling zelf kan erg verontrustend zijn, omdat het plotseling gebeurt en direct zichtbaar is. De gevoelloosheid ontstaat doordat de zwelling druk uitoefent op de zenuwen in het gezicht, wat leidt tot een verminderd gevoel of zelfs totale verdoving. Gelukkig kan de zwelling vaak snel worden verminderd met antihistaminica of corticosteroïden, waardoor je weer opgelucht adem kunt halen.

Diabetes

Zenuwschade door diabetes, ook wel diabetische neuropathie genoemd, kan soms gevoelloosheid in het gezicht veroorzaken. Ongeveer de helft van de mensen met diabetes krijgt uiteindelijk te maken met zenuwschade, maar gevoelloosheid in het gezicht komt gelukkig minder vaak voor. Door hoge bloedsuikerwaarden raken de bloedvaten en zenuwen beschadigd, wat kan zorgen voor tintelingen, pijn of gevoelloosheid. Stel je voor dat iemand al jaren slecht gereguleerde diabetes heeft en daardoor geleidelijk zenuwschade oploopt – dit kan uiteindelijk leiden tot een verlies van gevoel in het gezicht. Het is cruciaal om de bloedsuikerspiegel goed onder controle te houden om deze nare complicaties te voorkomen.

Guillain-Barré-syndroom (GBS)

Het Guillain-Barré-syndroom (GBS) is een zeldzame aandoening waarbij het immuunsysteem de zenuwen aanvalt. Dit kan leiden tot gevoelloosheid, zwakte en in sommige gevallen zelfs verlamming, meestal beginnend in de handen en voeten, maar soms ook in het gezicht. Deze aandoening treft ongeveer 1 op de 100.000 mensen per jaar en kan ontstaan na een infectie, zoals griep of een bacterie. Een van de eerste tekenen van GBS kan gevoelloosheid of tintelingen in het gezicht zijn, wat vaak gepaard gaat met zwakte in de spieren. Hoewel GBS angstaanjagend kan zijn en levensbedreigend als de ademhalingsspieren verzwakken, herstellen de meeste mensen gelukkig na enkele weken tot maanden, vooral met intensieve zorg en revalidatie.

Chronische inflammatoire demyeliniserende polyneuropathie (CIDP)

Chronische inflammatoire demyeliniserende polyneuropathie (CIDP) lijkt erg op het Guillain-Barré-syndroom, maar CIDP is chronisch en ontwikkelt zich langzamer. CIDP kan gevoelloosheid in het gezicht en andere delen van het lichaam veroorzaken, evenals spierzwakte. Het treft ongeveer 1 tot 2 op de 100.000 mensen, waarbij mannen iets vaker worden getroffen dan vrouwen. Bij CIDP valt het immuunsysteem de beschermlaag van de zenuwen aan, waardoor de zenuwen minder goed functioneren. Dit kan het dagelijks leven flink beïnvloeden, zoals problemen met lopen, tillen, en zelfs een doof gevoel in het gezicht. Hoe eerder CIDP wordt gediagnosticeerd en behandeld, hoe beter de symptomen onder controle kunnen worden gehouden.

Tumoren of gezwellen

Tumoren in het hoofd, de nek of de hersenen kunnen druk uitoefenen op zenuwen, waardoor er gevoelloosheid in het gezicht ontstaat. Het effect hangt af van het soort tumor, waar deze zich bevindt en hoe groot deze is. Een goedaardige tumor, zoals een meningeoom, groeit vaak langzaam en veroorzaakt pas problemen als hij groot genoeg is om op een zenuw te drukken. Kwaadaardige tumoren, zoals hoofd- en halskanker, groeien sneller en kunnen ernstigere klachten geven. Ongeveer 3-5% van de hersentumoren leidt tot gevoelloosheid in het gezicht. Stel je een tumor voor die in de buurt van de drielingzenuw (nervus trigeminus) groeit – deze zenuw is verantwoordelijk voor het gevoel in het gezicht. Druk op deze zenuw kan leiden tot een verlies van gevoel of zelfs pijn. Chirurgische verwijdering of bestraling kan helpen om de druk te verminderen en de klachten te verlichten.

Verlamming door trauma

Schade aan de aangezichtszenuw door een ongeluk of operatie kan leiden tot gevoelloosheid in het gezicht. Dit heet perifere aangezichtsverlamming en kan bijvoorbeeld ontstaan door een schedelbreuk of door chirurgische ingrepen waarbij de zenuwen in het gezicht per ongeluk beschadigd raken. Ongeveer 5% van de mensen met ernstig hoofdletsel ervaart blijvende gevoelloosheid of verlamming in het gezicht. Stel je voor dat iemand op zijn gezicht valt en daarbij de aangezichtszenuw beschadigt – hierdoor kan het moeilijk worden om de spieren in het gezicht te bewegen of kan er gevoelloosheid ontstaan. Fysiotherapie kan helpen om de spieren weer te versterken en de zenuwen te stimuleren, maar volledig herstel is helaas niet altijd mogelijk.

Multiple systeematrofie (MSA)

Multiple systeematrofie (MSA) is een zeldzame aandoening die het zenuwstelsel aantast en kan leiden tot gevoelloosheid in het gezicht. Het treft ongeveer 3 tot 5 op de 100.000 mensen, meestal mensen van middelbare leeftijd. Naast gevoelloosheid kan MSA ook zorgen voor problemen met de bloeddruk, spierstijfheid en coördinatie. MSA lijkt in sommige opzichten op de ziekte van Parkinson, maar de progressie is vaak sneller en ernstiger. Gevoelloosheid in het gezicht ontstaat doordat het zenuwstelsel steeds meer functies verliest, wat het leven voor patiënten steeds moeilijker maakt. Behandeling richt zich voornamelijk op het verlichten van de symptomen en het verbeteren van de kwaliteit van leven.

Ziekte van Sjögren

De ziekte van Sjögren is een auto-immuunziekte die vooral de klieren aantast die verantwoordelijk zijn voor het aanmaken van vocht, zoals speeksel en tranen. Het kan echter ook zenuwbeschadiging veroorzaken, wat kan leiden tot gevoelloosheid in het gezicht. Ongeveer 0,5 tot 1% van de bevolking heeft last van Sjögren, vooral vrouwen tussen de 40 en 60 jaar. Naast gevoelloosheid hebben mensen met Sjögren vaak last van droge ogen, een droge mond en gewrichtspijn. Denk aan iemand die voortdurend last heeft van droge, geïrriteerde ogen en daarbij ook een tintelend of verdoofd gevoel in het gezicht krijgt. Behandeling bestaat meestal uit medicijnen die het immuunsysteem onderdrukken en het gebruik van kunstmatige tranen of speekselvervangers om de droogte te verminderen.

Ziekte van Parkinson

De ziekte van Parkinson kan soms zorgen voor gevoelloosheid of tintelingen in het gezicht door problemen in het zenuwstelsel. Parkinson komt voor bij ongeveer 1 op de 500 mensen en gaat meestal gepaard met symptomen zoals trillen, spierstijfheid en langzame bewegingen. In sommige gevallen kunnen mensen met Parkinson ook last krijgen van een verdoofd gevoel in het gezicht, vaak door een verminderde bloedtoevoer of veranderingen in de zenuwen. Stel je voor dat iemand met gevorderde Parkinson niet alleen problemen heeft met bewegen, maar ook een tintelend of verdoofd gevoel in het gezicht ervaart. Behandeling bestaat meestal uit medicijnen die de dopamine in de hersenen aanvullen, wat kan helpen om de symptomen te verminderen en de levenskwaliteit te verbeteren.

Bijkomende symptomen bij gevoelloosheid in je gezicht

Wanneer je last hebt van gevoelloosheid in het gezicht, kan dit gepaard gaan met verschillende symptomen die samen een indicatie geven van wat er werkelijk aan de hand is. Gevoelloosheid alleen kan al verontrustend zijn, maar de bijbehorende symptomen vertellen vaak een uitgebreider verhaal. Hier volgt een uitgebreide beschrijving van de veelvoorkomende geassocieerde symptomen:

Brandende pijn
Stel je voor dat je niet alleen een verdoofd gevoel hebt, maar dat er ook een brandende sensatie over je gezicht trekt. Het is alsof het gebied dat gevoelloos is, in stilte in brand staat. Dit branderige gevoel gaat vaak hand in hand met zenuwproblemen. Terwijl het gebied gevoelloos aanvoelt, kan het branden in een voortdurende herinnering dat er iets niet klopt onder de oppervlakte.

Blaarvorming
Wanneer de gevoelloosheid wordt veroorzaakt door een aandoening zoals herpes zoster, komt dit symptoom niet alleen. Blaren en huiduitslag kunnen zich ontwikkelen, wat niet alleen ongemakkelijk is, maar ook een zichtbare uiting van de onderliggende aandoening. Deze blaren voelen vaak pijnlijk aan en kunnen de gevoelloosheid verergeren, waardoor het moeilijk wordt om het gezicht normaal te gebruiken zonder pijn.

Moeite met spreken
Wanneer je gezicht niet goed reageert zoals je gewend bent, kunnen ook eenvoudige handelingen zoals spreken ineens een uitdaging worden. Moeite met spreken is een veel voorkomend probleem wanneer zenuwen die de gezichtsspieren aansturen worden aangetast. Het is alsof de woorden vast blijven zitten of vervormd worden, waardoor je spraak onduidelijk of moeilijk verstaanbaar wordt.

Moeite met coördinatie
De spieren in je gezicht voeren normaal allerlei subtiele bewegingen uit – een glimlach, een frons, het optrekken van je wenkbrauwen. Maar wanneer er gevoelloosheid optreedt, kan het zijn dat je ineens moeite hebt met de coördinatie van deze spieren. Het voelt alsof je de controle verliest over de precieze bewegingen die we meestal als vanzelfsprekend beschouwen.

Plotselinge spierzwakte
Samen met gevoelloosheid kan er een plotselinge zwakte in de spieren van het gezicht optreden. Deze zwakte kan variëren van subtiele veranderingen tot een bijna volledige verlamming van gezichtsbewegingen. Het lijkt dan alsof je gezicht niet meer wil meewerken, alsof het een deel van zijn kracht heeft verloren.

Tintelingen
Naast gevoelloosheid kun je ook een prikkelend of tintelend gevoel ervaren in het gezicht. Tintelingen kunnen subtiel beginnen en zich verspreiden over het verdoofde gebied, waardoor het aanvoelt alsof er kleine elektrische schokjes door je gezicht trekken. Dit is een duidelijk teken dat de zenuwen betrokken zijn.

Verlies van gezichtsvermogen
In ernstige gevallen kan gevoelloosheid gepaard gaan met verlies van gezichtsvermogen of visuele stoornissen. Je zou merken dat je aan één kant van je gezicht wazig ziet of zelfs volledig zicht verliest. Dit is een ernstig symptoom dat direct medisch ingrijpen vereist, omdat het kan wijzen op ernstige neurologische problemen.

Verlies van beweging
Naast gevoelloosheid kan het zijn dat je simpelweg de controle verliest over je gezichtsbewegingen. Verlies van beweging betekent dat je geen normale gezichtsuitdrukkingen kunt maken, wat een grote impact kan hebben op hoe je communiceert. Dit kan frustrerend en verontrustend zijn, vooral als het zich plotseling voordoet.

Verwarring of desoriëntatie
Gevoelloosheid in het gezicht kan soms samengaan met verwarring of desoriëntatie, vooral als er ook andere neurologische symptomen optreden. Dit kan zich uiten in het gevoel dat je moeite hebt om je omgeving te begrijpen of taken uit te voeren die normaal eenvoudig voor je zijn. Dit symptoom kan een teken zijn van iets ernstigers dat het zenuwstelsel beïnvloedt.

Alarmsymptomen

Er zijn enkele symptomen die kunnen optreden samen met een doof gevoel in het gezicht en waarbij je onverwijld een arts moet inschakelen, zoals:

• gevoelloosheid in het gezicht die optreedt na een hoofdletsel
• gevoelloosheid die plotseling begint en waarbij naast je gezicht een hele arm of been betrokken is
• moeite met spreken of begrijpen van anderen
• misselijkheid en duizeligheid
• ernstige hoofdpijn
• gezichtsverlies in een of beide ogen

Onderzoek en diagnose

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek

De arts stelt allerlei vragen over je klachten, zoals hoe lang de gevoelloosheid in het gezicht aanwezig is, of er specifieke triggers zijn, en of je nog andere symptomen ervaart zoals pijn, tintelingen of spierzwakte. Daarna vindt een lichamelijk onderzoek plaats. De arts zal naar je gezicht kijken en je vragen om je gezichtsspieren te bewegen door bijvoorbeeld je ogen te sluiten, je voorhoofd te fronsen, en je tanden te laten zien, naast andere bewegingen. Dit helpt om te bepalen welke zenuwen of spieren mogelijk zijn aangetast. De arts zal ook onderzoeken welke gebieden in je gezicht doof aanvoelen en of er sprake is van asymmetrie of zwakte aan één kant van het gezicht.

Aanvullend onderzoek

Als de arts vermoedt dat er sprake is van een onderliggende neurologische of systemische aandoening, kan aanvullend onderzoek nodig zijn:

• Elektromyografie (EMG): Deze test kan de aanwezigheid van zenuwbeschadiging bevestigen en de ernst ervan bepalen. Een EMG meet de elektrische activiteit van een spier in reactie op stimulatie en de aard en snelheid van de geleiding van elektrische impulsen langs een zenuw. Dit kan helpen om te bepalen of de oorzaak van de gevoelloosheid zenuwgerelateerd is.
• Beeldvormingsonderzoek: Soms kan een MRI-scan of CT-scan nodig zijn om de oorzaak van een doof gevoel in het gezicht te achterhalen. Dit is vooral nuttig om tumoren, bloedvatafwijkingen, hersenletsels, of tekenen van multiple sclerose op te sporen. MRI-scans kunnen ook helpen om de gezondheid van de zenuwen te controleren en te bepalen of er sprake is van druk op de zenuwen.
• Bloedonderzoek: Bloedonderzoek kan worden gebruikt om tekorten aan vitamines, zoals B12, of andere mogelijke oorzaken van neurologische symptomen zoals diabetes of schildklierproblemen op te sporen.
• Lumbale punctie: In sommige gevallen, vooral bij vermoeden van multiple sclerose of infectieziekten zoals meningitis, kan een lumbale punctie (ruggenmergpunctie) worden uitgevoerd om cerebrospinale vloeistof te onderzoeken op tekenen van ontsteking, infectie of andere afwijkingen.
• Neurologisch onderzoek: De arts kan ook een uitgebreider neurologisch onderzoek uitvoeren om je reflexen, spierkracht, coördinatie, en andere zintuiglijke functies te testen. Dit kan helpen om te bepalen of de gevoelloosheid in het gezicht het gevolg is van een probleem in het zenuwstelsel.

Prognose van gevoelloosheid in het gezicht

De prognose van gevoelloosheid in het gezicht kan sterk variëren, afhankelijk van de oorzaak. Voor sommige mensen is het een tijdelijk probleem dat binnen enkele uren tot dagen verdwijnt, terwijl anderen mogelijk langdurige of zelfs blijvende klachten ervaren. Hieronder bespreken we de prognose van verschillende oorzaken van gevoelloosheid in het gezicht en geven we inzicht met cijfers en weetjes.

Tijdelijke gevoelloosheid
Veel gevallen van gevoelloosheid in het gezicht, zoals die veroorzaakt door stress, angst of een allergische reactie (zoals angio-oedeem), zijn van tijdelijke aard. In deze gevallen verdwijnen de klachten meestal binnen enkele uren tot dagen. Hyperventilatie, een veelvoorkomende oorzaak van tijdelijke gevoelloosheid, komt voor bij 6-10% van de mensen. Zodra de ademhaling weer onder controle is, neemt het gevoel meestal snel af en herstelt de normale gevoeligheid zich.

Zenuwgerelateerde oorzaken
Wanneer gevoelloosheid te maken heeft met zenuwschade, zoals bij diabetische neuropathie, Guillain-Barré-syndroom (GBS) of een aangezichtsverlamming door trauma, kan de prognose variëren. Bij GBS herstelt ongeveer 80% van de patiënten volledig binnen zes maanden tot een jaar, maar 5-10% houdt blijvende symptomen, zoals gevoelloosheid. Bij CIDP, een chronische variant van GBS, hebben veel patiënten langdurige behandeling nodig om de symptomen te beheersen, en volledig herstel is minder vaak mogelijk.

Bij diabetische neuropathie, die bij ongeveer 50% van de mensen met diabetes voorkomt, kan gevoelloosheid in het gezicht vaak niet volledig genezen worden, vooral als de bloedsuikerspiegel lange tijd niet goed gereguleerd is geweest. Het verbeteren van de bloedsuikercontrole kan echter helpen om verdere zenuwschade te voorkomen en de symptomen te verminderen.

Oorzaken door tumoren
Als gevoelloosheid in het gezicht wordt veroorzaakt door een tumor in de hersenen, nek of hoofd, hangt de prognose af van het type tumor, de grootte en de locatie. Ongeveer 3-5% van de hersentumoren veroorzaakt gevoelloosheid in het gezicht. Chirurgische verwijdering van de tumor kan in sommige gevallen de gevoelloosheid verminderen of verhelpen, maar dit hangt sterk af van de mate van zenuwbeschadiging en de mogelijkheid om de tumor volledig te verwijderen zonder verdere schade aan te richten.

Chronische aandoeningen
Bij chronische aandoeningen zoals multiple systeematrofie (MSA) of de ziekte van Sjögren is de prognose doorgaans minder gunstig. Deze aandoeningen zijn progressief, wat betekent dat de klachten in de loop van de tijd vaak verergeren. Bij MSA, dat voorkomt bij 3 tot 5 op de 100.000 mensen, is het verlies van zenuwfuncties, inclusief gevoelloosheid in het gezicht, meestal blijvend. De behandeling richt zich vooral op symptoombestrijding en het verbeteren van de kwaliteit van leven. De ziekte van Sjögren treft ongeveer 0,5 tot 1% van de bevolking, en hoewel de symptomen soms verlicht kunnen worden met medicatie, blijft gevoelloosheid vaak een chronische klacht.

Verlamming door trauma
Bij aangezichtsverlamming door trauma, zoals een ongeluk of een operatie waarbij de aangezichtszenuw is beschadigd, is de prognose afhankelijk van de ernst van de beschadiging. Ongeveer 70% van de mensen met een perifere aangezichtsverlamming ervaart binnen enkele maanden een gedeeltelijk tot volledig herstel, vooral met fysiotherapie en tijdige medische interventie. Bij ernstige zenuwbeschadiging is er echter een kans dat het gevoel nooit volledig terugkeert.

Belang van vroege diagnose en behandeling
In veel gevallen kan een vroege diagnose en behandeling de prognose van gevoelloosheid in het gezicht aanzienlijk verbeteren. Zo kan een tijdige behandeling van auto-immuunziekten, zoals Guillain-Barré-syndroom of CIDP, blijvende zenuwbeschadiging voorkomen. Ook bij een vitamine B12-tekort, dat relatief vaak voorkomt bij ouderen (tot wel 20% van de mensen boven de 60 jaar), kan het aanvullen van het tekort vaak de symptomen binnen enkele weken tot maanden verminderen.

Complicaties

Wanneer je een doof gevoel of gevoelloosheid in je gezicht ervaart, kan dat veel dieper gaan dan een simpele tijdelijke sensatie. Je lichaam communiceert op een stille, maar krachtige manier, en vaak probeert het je te waarschuwen voor onderliggende complicaties die je gezondheid kunnen beïnvloeden. De verschillende mogelijke complicaties achter gevoelloosheid in het gezicht brengen je lichaam in een wervelstorm van signalen en reacties. Laten we dieper ingaan op wat je echt kan verwachten, met de bijbehorende gevaren.

Zenuwbeschadiging

Stel je voor: een deel van je gezicht voelt alsof het van je loskomt, alsof het niet meer bij je hoort. Zenuwbeschadiging is vaak een sluipende complicatie. Als de gevoelloosheid chronisch wordt, betekent dit dat je zenuwen hun connectie verliezen, alsof de stroom is uitgevallen. Dit kan voorkomen bij aandoeningen zoals trigeminusneuralgie, waar de trigeminuszenuw pijnsignalen uitzendt die brandend aanvoelen en toch niets registreren – een paradoxale mix van sensaties die het dagelijks leven kunnen overschaduwen. Langzaam neemt de gevoelloosheid het over, en voor je het weet wordt dat deel van je gezicht een afgesloten eiland.

Verlies van gezichtsuitdrukkingen

Je glimlach, een frons, die kleine wenkbrauwbeweging die alles zegt – het lijkt zo eenvoudig, maar als de zenuwen en spieren van je gezicht niet goed samenwerken, kan dit langzaam verdwijnen. Het verlies van controle over gezichtsuitdrukkingen voelt alsof je vastzit achter een onzichtbaar masker. Aandoeningen zoals Bell's palsy kunnen je vermogen om te communiceren door middel van expressies drastisch verminderen, alsof een deel van je identiteit stilaan wordt uitgeschakeld. En met elke poging tot een glimlach, besef je dat het niet meer vanzelf gaat – een zorgwekkend verlies dat dieper snijdt dan je verwacht.

Gehoor- en evenwichtsproblemen

Het lijkt onschuldig, maar gevoelloosheid in het gezicht kan zelfs je gehoor en evenwicht beïnvloeden. Als de zenuwen die je evenwicht en gehoor reguleren worden aangetast, kun je beginnen te wankelen – niet alleen fysiek, maar ook emotioneel. Stel je voor dat je de controle over je lichaam verliest door een aandoening zoals acusticus neurinoom, waarbij je niet alleen doofheid en duizeligheid ervaart, maar ook een deel van je gezicht verlamd raakt. Je wereld draait letterlijk om, en niet alleen omdat je oren meewerken.

Spraak- en slikproblemen

Je mond opent, maar de woorden komen er niet uit zoals je bedoelde. Het is alsof er een barrière is tussen je gedachten en je vermogen om te spreken. Wanneer de zenuwen en spieren van je mond verdoofd raken, kunnen spraakproblemen zich manifesteren. Maar dat is nog niet alles: slikken wordt ineens een gevaarlijke onderneming. Verslikking en zelfs aspiratie van voedsel in de longen kunnen op de loer liggen, wat kan leiden tot complicaties zoals longontsteking. Dit is niet zomaar een ongemak – dit is een directe bedreiging voor je gezondheid.

Visuele stoornissen

Gevoelloosheid in het gezicht kan soms de ogen bereiken, waardoor je zicht wazig wordt of zelfs gedeeltelijk verdwijnt. Aandoeningen zoals multiple sclerose (MS) kunnen niet alleen je zenuwen verlammen, maar ook je gezichtsvermogen verminderen, alsof een sluier langzaam over je blikveld valt. Het verlies van zicht aan één kant van je gezicht verandert de wereld om je heen in een verwrongen, onscherpe versie van zichzelf.

Psychische impact

Het verlies van gevoel in je gezicht gaat niet alleen over fysieke beperkingen. Er is een stille tol op je psyche. De constante aanwezigheid van gevoelloosheid kan angst veroorzaken, een vraag die je continu door je hoofd speelt: “Wat is er mis met me?” De onzekerheid, het verlies van controle, het onvermogen om normale expressies te maken – het is een mentale marathon. De druk op je emoties kan zo sterk worden dat het je mentale welzijn aantast, waardoor angst en zelfs depressie zich een weg banen naar je dagelijks leven.

Complicaties van een onderliggende aandoening

Gevoelloosheid is zelden op zichzelf staand. Het kan een voorteken zijn van een diepere, ernstigere aandoening. Van diabetes tot auto-immuunziekten, tot zelfs het dreigende gevaar van een beroerte, de gevoelloosheid kan het eerste signaal zijn dat je lichaam aan iets groots werkt. Het is een waarschuwing, een dringend verzoek om aandacht, en soms is die aandacht letterlijk van levensbelang.

Preventie

Het voorkomen van gevoelloosheid in het gezicht hangt sterk af van de onderliggende oorzaken. Hoewel sommige oorzaken, zoals trauma of bepaalde neurologische aandoeningen, moeilijk te voorkomen zijn, kunnen andere oorzaken met eenvoudige maatregelen worden aangepakt. Hier zijn enkele preventieve stappen die je kunt nemen om de kans op gevoelloosheid in het gezicht te verminderen:

Gezonde levensstijl

Een gezonde levensstijl kan helpen om je zenuwstelsel gezond te houden en de kans op aandoeningen zoals diabetes en hoge bloeddruk, die gevoelloosheid kunnen veroorzaken, te verkleinen:

• Gezond en gevarieerd eten: Zorg voor een dieet dat rijk is aan vitamines en mineralen, vooral vitamine B12, calcium, en magnesium. Een tekort aan deze voedingsstoffen kan leiden tot neurologische problemen zoals gevoelloosheid.
• Regelmatige lichaamsbeweging: Bewegen helpt om je bloedcirculatie te verbeteren en je zenuwen gezond te houden. Dit kan de kans op zenuwbeschadiging en circulatiestoornissen verkleinen.
• Hydratatie: Voldoende water drinken ondersteunt een goede bloedcirculatie en helpt om gifstoffen uit het lichaam te verwijderen die mogelijk zenuwbeschadiging kunnen veroorzaken.

Voorkomen van stress en angst

Stress en angst kunnen bijdragen aan hyperventilatie, wat kan leiden tot gevoelloosheid in het gezicht. Enkele manieren om dit te voorkomen zijn:

• Ademhalingstechnieken: Het leren van diepe ademhalingsoefeningen of meditatie kan helpen om stress te verminderen en het risico op hyperventilatie te verkleinen.
• Mindfulness en ontspanning: Ontspanningstechnieken of mindfulness kunnen helpen om angst onder controle te houden en hyperventilatie te voorkomen.

Vermijd risicovol gedrag

Bepaalde gedragingen en omgevingsfactoren kunnen het risico op gezichtsverlamming, infecties en allergische reacties verhogen:

• Veiligheidsmaatregelen bij sport en werk: Het dragen van beschermende uitrusting tijdens sporten of werkzaamheden kan helpen om letsel aan het hoofd en gezicht te voorkomen.
• Voorkom tekenbeten: Bescherm jezelf tegen tekenbeten om de ziekte van Lyme te voorkomen door bedekkende kleding te dragen in natuurgebieden en jezelf regelmatig te controleren op teken.
• Voorkom allergische reacties: Wees alert op voedingsmiddelen of medicijnen die mogelijk allergische reacties veroorzaken, en vermijd deze indien mogelijk. Raadpleeg je arts voor allergietests als je vermoedt dat je gevoelig bent voor bepaalde stoffen.

Beheersing van chronische ziekten

Als je al een chronische ziekte hebt die gevoelloosheid in het gezicht kan veroorzaken, is het belangrijk om deze aandoening onder controle te houden:

• Beheers diabetes en hoge bloeddruk: Het controleren van je bloedsuikerspiegel en bloeddruk kan complicaties zoals zenuwbeschadiging voorkomen.
• Behandeling van neurologische aandoeningen: Het regelmatig opvolgen van medische behandelingen voor aandoeningen zoals multiple sclerose, trigeminusneuralgie, of andere zenuwaandoeningen kan verdere schade en gevoelloosheid in het gezicht helpen voorkomen.

Vermijd alcohol- en drugsgebruik

Alcohol- en drugsgebruik kan leiden tot schade aan het zenuwstelsel, wat gevoelloosheid in het gezicht kan veroorzaken. Beperk of vermijd alcoholgebruik en gebruik geen recreatieve drugs om je zenuwstelsel gezond te houden.

Lees verder

• Doof gevoel in oor of oren: oorzaken verdoofd gevoel in oor
• Doof gevoel: doof in been, voet, arm en hand met tintelingen