Doof gevoel: doof in been, voet, arm en hand met tintelingen

Een doof gevoel, gevoelloosheid of tintelingen zijn ongewone prikkelende sensaties die in elk deel van je lichaam kunnen optreden; in je hand, arm, vinger, voet, teen, been, tong, lip, etc. Meestal wordt een doof gevoel waargenomen in handen, voeten, armen en benen. Veel dingen kunnen een doof gevoel, gevoelloosheid en tintelingen veroorzaken, waaronder met je benen over elkaar zitten of het in slaap vallen op je arm. Als er sprake is van een doof gevoel en tintelingen en er is geen duidelijke oorzaak voor deze gewaarwordingen, dan kan dit een symptoom zijn van een onderliggende aandoening, zoals multiple sclerose of het carpaal tunnel syndroom. De behandeling is afhankelijk van de oorzaak. De medische term voor gevoelloosheid en tintelingen is paresthesie.

• Oorzaken gevoelloosheid en tintelingen
• Slapende ledematen
• Schade, irritatie of compressie van zenuwen
• Mogelijke oorzaken
• Doof gevoel en vitamine B12-tekort
• Symptomen van tintelingen in been, voet, arm en hand
• Arts inschakelen
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van een doof gevoel en tintelingen
• Complicaties

Oorzaken gevoelloosheid en tintelingen

Slapende ledematen

Veel factoren kunnen gevoelloosheid en tintelingen veroorzaken, waaronder sommige medicijnen. Alledaagse zaken, zoals met de benen over elkaar zitten of op je hand slapen, kunnen soms ook tijdelijk een doof gevoel en tintelingen veroorzaken. Een slapend arm of been zijn voorbeelden waarbij het tintelende gevoel ontstaat doordat sommige zenuwen vanwege afknelling geen en andere zenuwen juist ineens heel veel signalen doorgeven gedurende een bepaalde periode naar een gebied.

Schade, irritatie of compressie van zenuwen

Gevoelloosheid wordt meestal veroorzaakt door schade, irritatie of compressie van zenuwen. Een enkele zenuw, of meerdere zenuwen, kunnen worden aangetast, zoals bij een hernia in de rug of een carpaal tunnel syndroom in de pols. Bepaalde ziekten, zoals diabetes, die de lange zenuwen naar de benen en de voeten kunnen beschadigen, kunnen ook gevoelloosheid veroorzaken.

Meestal bevinden de aangedane zenuwen zich in de periferie van je lichaam. Slechts zelden wordt een doof gevoel of gevoelloosheid veroorzaakt door problemen in je hersenen of ruggenmerg. Gevoelloosheid an sich (dus zonder bijkomende symptomen) wordt slechts zelden geassocieerd met mogelijk levensbedreigende stoornissen, zoals een beroerte of een tumor.

Mogelijke oorzaken

Oorzaken van gevoelloosheid of een doof gevoel zijn:

• Koude handen en voeten;
• Artrose: onderin de rug of in de hals kan artrose een doof gevoel, pijn en zwakte in een arm en/of been veroorzaken.
• Akoestisch neuroom, een goedaardige tumor in de hersenzenuw;
• Amyloïdose, een aandoening die wordt gekenmerkt door een opstapeling van zetmeelachtige eiwitten (amyloïden);
• Plexus brachialis letsel, dat is letsel aan het zenuwvlechtwerk voor de arm;
• Aneurysma in de hersenen: een uitstulping van de wand van een hersenslagader;
• Arterio-veneuze malformatie (AVM), een vaatafwijking van de bloedvaten waarbij er een directe verbinding ontstaat tussen kleine slagaders en kleine aders;
• Hersentumor: een tumor in de hersenen;
• Carpaal tunnel syndroom (CTS): een beknelling van de middelste handzenuw in de pols;
• Ziekte van Charcot-Marie-Tooth: een verzamelnaam voor een aantal erfelijke ziekten waarbij de zenuwen zijn aangetast;
• Ziekte van Fabry, een levensgevaarlijke stofwisselingsziekte;
• Guillain-Barré syndroom (GBS), een aandoening van de zenuwen buiten het centrale zenuwstelsel;
• Blootstelling aan zware metalen;
• Hernia, een uitstulping van de tussenwervelschijf (borsthernia, rughernia of nekhernia);
• Lepra, een besmettelijke ziekte, waarbij er verlammingen kunnen ontstaan en handen en voeten gevoelloos raken;
• Ziekte van Lyme
  Koude, dove, pijnlijke vingers en/of tenen bij fenomeen van Raynaud / Bron: WaltFletcher, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)
• Multiple sclerose (MS), een chronische aandoening van het centrale zenuwstelsel;
• Paraneoplastische syndromen van het zenuwstelsel, een groep van zeldzame ziekten die ontstaan ​​bij sommige mensen die kanker hebben;
• Etalagebenen: pijn, kramp of een doof/moe gevoel in je been staat hierbij voorop;
• Perifere zenuwcompressie (ulnaire of peroneale zenuwen);
• Perifere neuropathie, waarbij de structuur en functie van de zenuwen in de ledematen wordt aantast;
• Porfyrie, verzamelnaam voor een groep van vrij zeldzame stofwisselingsziekten waarbij het lichaam onvoldoende heem aanmaakt;
• Het fenomeen van Raynaud, een vaataandoening waarbij de bloedtoevoer stopt naar de vingers of tenen, wat zorgt voor gevoelloze, verkleurde vingers of tenen;
• Gordelroos, met bijkomende gevoelstoornissen zoals doofheid, veel pijn bij prikken of pijn bij aanraken;
• Bijwerkingen van chemotherapie of anti-hiv-medicijnen of benzodiazepinen als diazepam en oxazepam;
• Het syndroom van Sjögren, een auto-immuunziekte;
• Letsel aan de ruggengraat;
• Ruggenmergtumor;
• Tarsaal tunnel syndroom: een beklemming van een voetzenuw, wat resulteert in pijn aan de zijkant van de voet, pijn onder de voet, branden in de voorvoet en/of een brandende voetzool;
• Beroerte (een herseninfarct is te herkennen aan scheve mond, verwarde spraak en een lamme arm (plotseling optreden van krachtsverlies of een doof en tintelend gevoel in arm, been of romp);
• Syfillis;
• Nierkanker: uitzaaiingen van nierkanker kunnen spierzwakte en gevoelsstoornissen geven door druk op de zenuwbanen;
• Een TIA (transient ischemic attack, 'kortstondige ischemische aanval');
• Vasculitis (bloedvatontsteking);
• Te trage schildklier (hypothyreoïdie, ziekte van Hashimoto);
• Vitamine B12-tekort.

Doof gevoel en vitamine B12-tekort

Vitamine B12 is een in water oplosbare vitamine die belangrijk is voor een goede stofwisseling, evenals de vorming van rode bloedcellen en het behoud van een goede functie van het centrale zenuwstelsel. Wanneer er niet genoeg vitamine B12 in het lichaam is, kunnen rode bloedcellen zich niet goed vormen. Het ontbreken van rode bloedcellen als gevolg van een vitamine B12-tekort wordt pernicieuze anemie genoemd. Een B12-tekort kan zich ontwikkelen als gevolg van een dieet met een laag B12-gehalte of ziekten die ervoor zorgen dat B12 niet kan worden opgenomen, zoals alcoholisme, de ziekte van Crohn en coeliakie. De eerste symptomen van een vitamine B12-tekort zijn diarree, vermoeidheid, gebrek aan energie, verlies van eetlust, bleke huid, moeite met concentreren en kortademigheid. Naarmate het tekort verergert, raken de zenuwen beschadigd, wat verwardheid, depressie en gevoelloosheid en tintelingen in de handen en voeten veroorzaakt.

Symptomen van tintelingen in been, voet, arm en hand

Iedereen ervaart wel eens een doof gevoel, gevoelloosheid, tintelingen of een branderig gevoel. Je hebt het waarschijnlijk wel eens gevoeld toen je opstond nadat je lange tijd in dezelfde positie had gezeten. Meestal lost het binnen enkele minuten op.

Gevoelloosheid of een doof gevoel beschrijft een verlies van gevoel in een deel van je lichaam, in je hand, arm, vinger, voet, teen, been, tong, lip, etc. Het gaat vaak gepaard met andere sensaties, zoals een gevoel van speldenprikken, brandend of tintelend gevoel. Een doof gevoel of gevoelloosheid kan optreden langs een enkele zenuw, aan één kant van het lichaam, of symmetrisch aan beide zijden van het lichaam.

Arts inschakelen

Raadpleeg je huisarts als er geen duidelijke oorzaak is voor blijvende gevoelloosheid en tintelingen, je duizelig wordt of spierkrampen krijgt, of als je huiduitslag hebt. Dit laatste kan bijvoorbeeld wijzen op gordelroos.

In sommige gevallen kan een doof gevoel en tintelingen wijzen op een ernstig letsel of medische aandoening. Zoek direct medische zorg als je net een rug-, nek- of hoofdblessure hebt opgelopen of niet kunt lopen of bewegen. Je bewustzijn verliezen, al was het maar gedurende korte tijd, is ook reden om een arts in te schakelen.

Andere symptomen waar je op moet letten, zijn verwardheid of moeite hebben met helder denken, onduidelijke spraak, stoornissen in je gezichtsvermogen (bijvoorbeeld wazig zien), spierzwakte of ernstige pijn en het verlies van de controle over je darmen of blaas.

Onderzoek en diagnose

De arts zal je medische voorgeschiedenis in ogenschouw nemen en allerlei vragen stellen over je klachten. Hij zal informeren naar recente verwondingen, infecties of vaccinaties (met name een griepprik). De arts zal ook informeren naar alle voorgeschreven of vrij verkrijgbare medicijnen en supplementen die je gebruikt. Afhankelijk van de bevindingen van het vraaggesprek en een lichamelijk onderzoek, kan de arts aanvullend onderzoek nodig vinden. Deze kunnen bestaan uit bloedonderzoek, onderzoek naar de elektrolytenbalans, schildklierfunctietesten, toxicologisch onderzoek en een spier- en zenuwgeleidingsonderzoek. Je arts kan ook een lumbaalpunctie (ruggenprik) laten uitvoeren. Voorts kan beeldvomend onderzoek nodig zijn, zoals röntgenfoto's, angiogram, CT-scan, MRI-scan of echografie.

Behandeling van een doof gevoel en tintelingen

Vanwege de verschillende oorzaken van een doof gevoel en tintelingen, hangt de behandeling af van de onderliggende oorzaak. De behandeling zal zich richten op het oplossen van eventuele onderliggende medische aandoeningen. Behandeling van een trage schildklier is voor de verschillende, meest voorkomende oorzaken hetzelfde en bestaat uit het aanvullen van het tekort aan schildklierhormoon. Bij een vitamine B12-tekort wordt suppletie toegediend. Bij het fenomeen van Raynaud moet je zorgen dat je hele lichaam warm is en blijft, aangezien dat aanvallen helpt voorkomen.

Complicaties

Als je gevoelloosheid en tintelingen ervaart, kun je ook een verminderd gevoel hebben in de getroffen gebieden. Hierdoor zul je minder snel temperatuurveranderingen of pijn voelen. Dit betekent dat je iets zou kunnen aanraken zonder te beseffen dat het heet is en op die manier je huid te verbranden. Of je snijdt met een scherp voorwerp je huid zonder dat je het zelfs maar merkt. Zorg ervoor dat je voorzorgsmaatregelen neemt om jezelf te beschermen tegen brandwonden en andere verwondingen.

Lees verder

• Tintelende benen: oorzaken van tintelende of prikkende benen
• Tintelende vingers: oorzaken en symptomen van tintelingen
• Tintelende voeten en handen: oorzaken van tintelingen
• Tintelende voeten: oorzaken, symptomen en behandeling
• Tintelende hand en vingers: oorzaken van tintelingen