Herseninfarct: symptomen, oorzaak, gevolgen en behandeling

Herseninfarct symptomen bestaan uit een scheve mond, verwarde spraak en een lamme arm. Een herseninfarct staat ook bekend als een ischemische beroerte. Bij een herseninfarct wordt een bloedvat afgesloten en de doorbloeding gestaakt. Bij een beroerte gaat het in 85% van de gevallen om een herseninfarct. Een hersenbloeding komt veel minder vaak voor. Na een herseninfarct volgt een ziekenhuisopname en moet er zo snel mogelijk aangevangen worden met trombolyse. Bij deze acute behandeling van een herseninfarct krijg je via een infuus medicijnen, genaamd 'alteplase'. Dit werkt bloedverdunnend. Deze medicijnen lossen het stolsel op dat vastzit in een bloedvat in de hersenen. Herstel na een herseninfarct gebeurt vaak in een revalidatiecentrum. Na 6 tot 12 maanden is pas duidelijk wat de blijvende gevolgen zijn van een herseninfarct.

• Wat is een herseninfarct?
• Herseninfarct in vogelvlucht
• Vormen van beroerte
• Soorten herseninfarct
• Trombo-embolie
• Atherosclerotisch
• Risicofactoren
• Symptomen van een herseninfarct
• Verschijnselen: 'mond, spraak, arm'
• Andere symptomen
• Onderzoek en diagnose
• Herseninfarct behandeling
• Ziekenhuisopname
• DVT voorkomen
• Trombolyse
• Operatieve ingreep voor ischemische beroerte
• Duur van de ziekenhuisopname
• Herstel en revalidatie
• Herseninfarct gevolgen
• Rechter hersenhelft
• Linker hersenhelft
• Hersenstam

Wat is een herseninfarct?

Bij een herseninfarct of ischemische beroerte wordt de bloedtoevoer naar je hersenen geblokkeerd door een bloedstolsel of bloedpropje. Hierdoor krijgt een deel van je hersenen niet langer de zuurstof en voedingsstoffen die het nodig heeft, waardoor je hersencellen beschadigd raken. Hoe eerder je behandeld wordt voor een herseninfarct, hoe minder schade er zal optreden.

Herseninfarct in vogelvlucht

• Definitie: Bij een herseninfarct raakt een slagader waardoor bloed naar de hersenen gepompt wordt, verstopt.
• Oorzaken: Vaak: verstopte slagader, bloedprop, atherosclerose.
• Symptomen:
• Gezicht: Mond scheef, mondhoek hangt
• Lichaam: Arm/been lam, doof/tintelend gevoel
• Spraak: In de war, onduidelijk
• Evenwicht: Duizeligheid, wankel
• Hoofd: Intense hoofdpijn
• Zicht: Wazig, zicht weg
• TIA: 'Mini-beroerte' = kortdurende blokkade, gelijkaardige symptomen, verdwijnt zelf.
• Diagnose: CT/MRI scant locatie/omvang infarct.
• Behandeling: Snel trombolyse = infarct oplossen.
• Revalidatie: Fysiotherapie, spraaktherapie en ergotherapie zijn vaak nodig om functieherstel te bevorderen.
• Risico's: Hoge bloeddruk, diabetes, roken, obesitas, hoog cholesterol = infarctgevaar.
• Preventie: Gezond leven, sporten, bewegen, goed eten, risico's beheersen = infarct voorkomen.
• Langdurige effecten: Hersenbeschadiging na een infarct kan leiden tot blijvende motorische, cognitieve of emotionele problemen, afhankelijk van de getroffen gebieden.

Vormen van beroerte

Een beroerte wordt cerebrovascular accident (CVA) genoemd. Het kan hierbij gaan om drie vormen:

• Bij een herseninfarct of ischemische beroerte sluit een bloedpropje of bloedstolsel een bloedvat in de hersenen af;
• Bij een hersenbloeding of hemorragische beroerte barst een bloedvat in de hersenen open;
• Bij een transient ischemic attack (TIA) of mini-beroerte is er een kortdurende afsluiting van een bloedvat in de hersenen, waardoor tijdelijke uitvalsverschijnselen optreden.

Een herseninfarct is het meest voorkomende type; ongeveer 85% van alle beroerten is een herseninfarct.

Soorten herseninfarct

Herseninfarcten worden vaak onderverdeeld in twee soorten:

Trombo-embolie

Hierbij wordt een stolsel gevormd op een plaats waar dat niet hoort te gebeuren. Het maakt zich van de vaatwand los om vervolgens ergens anders in de bloedcirculatie —in dit geval de hersenen— terecht te komen, waar het een bloedvat blokkeert en er een infarct ontstaat.

Atherosclerotisch

Hierbij is slagaderverkalking (atherosclerose) de boosdoener. Slagaderverkalking is het proces waarbij er in de wand van je slagaderen beschadigingen ontstaan, waardoor er vetten en ontstekingscellen in de vaatwand terechtkomen die zich vastzetten. Een stukje kan afbreken en een bloedvat in de hersenen blokkeren. In dat geval treedt er een herseninfarct op.

Risicofactoren

Belangrijke risicofactoren voor het ontstaan van slagaderverkalking zijn:

• hoge bloeddruk (hypertensie);
• hoog cholesterolgehalte;
• hoge leeftijd;
• familiair voorkomen van hart- en vaatziekten;
• overgewicht;
• roken;
• diabetes mellitus.

Genoemde risicofactoren kunnen het proces van atherosclerose versnellen. Risicofactoren komen vaak samen voor, werken op elkaar in en versterken elkaar. Des te meer risicofactoren gelijktijdig voorkomen, de te groter de kans op hart- en vaatziekten.

Symptomen van een herseninfarct

Verschijnselen: 'mond, spraak, arm'

De symptomen van een ischemische beroerte komen meestal plotseling binnen enkele seconden of minuten opzetten Soms heb je voorafgaand aan de beroerte, last van kortdurende uitvalsverschijnselen, een zogeheten TIA. Het is van vitaal belang dat je de symptomen van een beroerte kunt herkennen, zodat je onmiddellijk kan worden behandeld. Een goede manier om de tekenen van een beroerte te onthouden, is om de volgende slogan uit je hoofd te kennen: 'Mond, spraak, arm. Beroerte-alarm! Bel direct 112.' De drie meest voorkomende signalen bij een beroerte zijn namelijk:

Andere symptomen

Andere symptomen van een herseninfarct zijn afhankelijk van waar in je hersenen de bloedtoevoer is geblokkeerd. Dit komt omdat verschillende gebieden van je hersenen ook een verschillende functie vervullen, en de verschillende delen krijgen bloed door verschillende slagaders. Symptomen kunnen onder meer bestaan uit:

• je zwak of gevoelloos voelen aan de ene kant van je lichaam;
• hoofdpijn;
• je duizelig of onstabiel voelen;
• je ziek voelen;
• transpireren en nachtzweten;
• een pijnlijke nek;
• problemen met het gezichtsvermogen, bestaande uit verminderde gezichtsscherpte, dubbelzien, een gezichtsvelduitval, wazig zien of een totaal verlies van het gezichtsvermogen;
• verward voelen of verwardheid.

Onderzoek en diagnose

Als je in het ziekenhuis wordt opgenomen, zullen er enkele onderzoeken worden uitgevoerd om uit te vinden wat voor soort beroerte je hebt gehad en hoe het je hersenen heeft beïnvloed. Dit is nodig om een goede behandeling in te zetten. Onder meer de volgende onderzoeken kunnen worden uitgevoerd:

• Een hersenscan, zoals een CT-scan of MRI-scan om uit te vinden of je een ischemische beroerte of een hemorragische beroerte hebt gehad;
• Een elektrocardiogram (ECG) ofwel 'hartfilmpje' om het ritme en de elektrische activiteit van je hart op te nemen;
• Bloedonderzoek om onder andere je cholesterolniveau en bloedsuikerspiegel te meten.

Aanvullende onderzoeken
Later kunnen nog andere tests worden uitgevoerd met betrekking tot hart en bloedvaten, om zodoende te achterhalen wat de oorzaak is van het herseninfarct. Deze onderzoeken kunnen bestaan uit:

• Een echografie van de halsslagaders in je nek;
• Een röntgenfoto van de borstkas (een zogeheten 'thoraxfoto');
• Een angiografie van de schedel: een röntgenonderzoek waarbij de bloedvaten (slagaders) zichtbaar worden gemaakt, bijvoorbeeld om een verstopt bloedvat op te sporen.

Herseninfarct behandeling

Ziekenhuisopname

Bij een beroerte ga je onverwijld naar het ziekenhuis voor onderzoek en behandeling en wel naar een speciale beroerte-afdeling (een zogeheten 'stroke-unit', 'stroke' is het Engelse woord voor 'beroerte'). Als je niet kan slikken, krijg je vloeistof toegediend via een infuus. Je kan ook medicijnen toegediend krijgen via een infuus. Voorst kan je zuurstof krijgen via een gezichtsmasker om je te helpen ademen. Je krijgt ook een fysiotherapeut en ergotherapeut aan je bed om te beoordelen of je moeite hebt met bepaalde bewegingen of handelingen. De logopedist kan als taal-spraakspecialist je spraak en begrip van taal testen. Ook zal de logopedist een sliktest doen. Er zal zo snel als mogelijk worden aangevangen met revalidatie: oefeningen om het herstel te bevorderen.

DVT voorkomen

Verpleegkundigen zullen je helpen om rechtop te zitten en moedigen je aan om —zodra het mogelijk is— te bewegen. Als je niet kunt bewegen, helpen ze je regelmatig in een andere positie zodat je je benen voldoende beweegt. Dit vermindert het risico op diep veneuze trombose (DVT). Je kan ook een mechanische pomp krijgen die aan je voeten en benen wordt bevestigd, een intermitterend compressieapparaat genoemd. De pomp knijpt automatisch in je voeten en benen om je bloed te verplaatsen, teneinde te voorkomen dat er zich een bloedstolsel vormt.

Trombolyse

Binnen 4,5 uur uur nadat het herseninfarct heeft plaatsgevonden, moet er aangevangen worden met trombolyse. Dit is een acute behandeling van een herseninfarct en deze krijg je via een infuus met medicijnen ('alteplase'), wat bloedverdunnend werkt en die het stolsel oplossen dat vastzit in een bloedvat in de hersenen.

Operatieve ingreep voor ischemische beroerte

Er kan ook worden besloten om het stolsel te verwijderen met een katheter. Dit vindt plaats binnen 6 uur na de eerste signalen.

Duur van de ziekenhuisopname

Hoe lang je in het ziekenhuis moet blijven, hangt af van de locatie van de beroerte in de hersenen, hoe ernstig je beroerte was, wat de oorzaak is en hoe je herstel verloopt. Het gemiddelde verblijf op een stroke-unit is 5 tot 10 dagen.

Herstel en revalidatie

Soms kun je na ontslag van de stroke-unit naar huis, maar de kans is groter dat er eerst een opname in een revalidatiecentrum nodig is om verder te gaan met het revalidatieproces en te leren omgaan met de beperkingen die je vaak overhoudt na een herseninfarct. Ook zal onderzocht worden wat er bij je thuis voor veranderingen en aanpassingen nodig zijn om er met je beperkingen te kunnen blijven wonen. Pas na een half jaar tot een jaar is duidelijk of je blijvende gevolgen aan het herseninfarct hebt overgehouden. Voorts zal de arts leefstijladviezen en medicijnen voorschrijven om de kans op een hernieuwde herseninfarct te verkleinen. Het gaat hierbij vaak om de volgende medicijnen:

• bloedverdunners;
• bloeddrukverlagende middelen;
• cholesterolverlager.

Herseninfarct gevolgen

De hersenen zijn een extreem complex orgaan dat verschillende lichaamsfuncties beheert. Als er een beroerte optreedt en de bloedstroom niet het gebied kan bereiken dat een bepaalde lichaamsfunctie beheert, zal dat deel van het lichaam niet werken zoals het zou moeten. Als de beroerte zich bijvoorbeeld tegen de achterzijde van de hersenen voordoet, zul je waarschijnlijk last krijgen van het gezichtsvermogen. De gevolgen van een beroerte zijn vooral afhankelijk van de locatie van het infarct en de omvang van het aangetaste hersenweefsel.

Rechter hersenhelft

De gevolgen van een beroerte zijn afhankelijk van verschillende factoren, waaronder de locatie van het infarct en hoeveel hersenweefsel is getroffen. Aangezien de ene kant van de hersenen de tegenovergestelde kant van het lichaam besturen, zal een beroerte die de ene kant beïnvloedt, leiden tot neurologische complicaties aan de kant van het lichaam dat het beïnvloedt. Als het infarct zich bijvoorbeeld heeft voorgedaan ergens in de rechter hersenhelft, wordt de linkerkant van het lichaam (en de linkerzijde van het gezicht) beïnvloed, wat een of meer van de volgende klachten kan veroorzaken:

• Verlamming aan de linkerkant van het lichaam;
• Problemen met het gezichtsvermogen:
• Veranderde gedragsstijl: gebrek aan inzicht, zelfoverschatting, impulsief gedrag, heftige emoties (of juist zeer vlak);
• Geheugenverlies.

Linker hersenhelft

Als het infarct in de linkerkant van de hersenen optreedt, wordt de rechterkant van het lichaam beïnvloed, wat een of meer van de volgende klachten veroorzaakt:

• Verlamming aan de rechterkant van het lichaam;
• Spraak- en taalproblemen;
• Angstige, onzekere en voorzichtige gedragsstijl en meestal bewust van je klachten; afhankelijkheid en depressie komen ook voor;
• Geheugenverlies.

Hersenstam

Wanneer er een beroerte optreedt in de hersenstam, kan het, afhankelijk van de ernst van het letsel, beide zijden van het lichaam beïnvloeden en kán iemand in een 'locked-in' toestand verkeren. Hierbij ben je niet of nauwelijks in staat het lichaam te bewegen, terwijl je volledig bij bewustzijn bent. Je zit als het ware opgesloten in het eigen lichaam.

Lees verder

• Beroerte of CVA: symptomen, oorzaken en behandeling
• Hersenbloeding: symptomen, oorzaak, behandeling en prognose
• Hersenaandoeningen: symptomen, oorzaak en behandeling
• IJzertekort vergroot het risico op een beroerte (CVA)
• Atherosclerose (aderverkalking): symptomen en behandeling